معیت حق باخلق/ شرح مثنوی هجرت نامه - قسمت شانزدهم
کن تأمل اندرین حرف دقیق کاو بود همراه ما در هر طریق
این معیت نی بود مختص ما بلکه حق پر کرده این ارض و سما
یکی از اسامی حق متعال الصمد هست. در اغلب ترجمه‌های قرآن کلمهی الصمد را به بی‌نیاز و غنی ترجمه کرده‌اند ولی طبق حدیثی که از امام رضا ع رسیده است کلمه صمد در لغت به معنی (لا جوف له) می‌باشد. یعنی خداوند هیچ جای خالی باقی نگذاشته است و هستی صرف است. در احادیث درباره‌ی ملائکة الله هم کلمهی صمد اطلاق شده است و البته درباره ملائکه منظور این است که از برای آنها حالت منتظره وجود ندارد و آنها فعلیت محض هستند.
حق وجود مطلق و بحت و بسیط علم او بر کل اشیاء شد محیط
همه‌ی موجودات عالم از دو جزء وجود و ماهیت تشکیل شده‌اند بجز حق تعالی که وجود صرف است و ماهیت که حد وجودی است و تعین و تشخص موجودات به ماهیت است درباره‌ی او صادق نیست. البته از نظر عرفانی برای انسان هم حق یقف وجود ندارد و انسان هم دارای وحدت حقه ظلیه هست که در ادامه شرح مثنوی توضیحاتی خواهیم داد. خداوند وجود بحت و بسیط است و ترکیب در او راه ندارد. در قرآن می‌فرماید:
وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا (الطلاق-12)
خداوند احاطه‌ی علمی به تمام موجودات دارد. و البته علم حق تعالی به موجودات عین وجود آنهاست و چیزی زاید بر ذات او نیست بلکه علم حق متعال به موجودات علم حضوری است.
حق بود داخل در اشیاء این بدان نی چو می اندر سبو رو کژ مخوان
اشاره به فرمایش امام علی ع در نهج‌البلاغه:
داخِلٌ في الاشْيآءِ لا بِالْمُمازَجَةِ، وَ خارِجٌ عَنِ الاشْيآءِ لا بِالْمُزايَلَةِ (یا لا بالمباینه)
یعنی خداوند داخل در اشیا است ولی ممزوج با آنها نیست و خارج از آنهاست ولی مباین با آنها نیست.
یعنی بینونت حق تعالی با موجودات از نوع بینونت عزلی نیست بلکه بینونت وصفی است. در قرآن می‌فرماید :
وَهُوَ الَّذِي فِي السَّمَاء إِلَهٌ وَفِي الْأَرْضِ إِلَهٌ (الزخرف-84)
یعنی او کسی است که در آسمان معبود است و در زمین معبود است. یعنی خداوند هم در آسمانهاست و هم در زمین ولی نه آسمان است و نه زمین بلکه اله(=معبود) است. و بعبارت فلسفی خداوند با همه موجودات عالم معیت(=همراهی) دارد ولی به نحو معیت علت با معلول. یعنی خداوند با همه معلولات و در مرتبه‌ی آنان هست ولی علت است. در آیه‌ی دیگری می‌فرماید:
وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ(الحدید-54)
یعنی هر جا که باشید او با شماست. یا خطاب به موسی و هارون علیهما السلام می‌فرماید:
إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَى (طه-46)
همانا من با شمایم می‌شنوم و می‌بینم.
و آیات فراوان دیگری که دلالت بر معیت قیومیه حق تعالی با همه‌ی موجودات عالم دارد. یعنی فقط خداست که قائم به ذات خود است و بقیه موجودات قائم به او هستند. و همه‌ی موجودات عین الربط و محض ارتباط به او هستند و بدون حق اصلا خلق معنی ندارد.
این زمین و آسمان سقف کبود وآنچه غیب است و نیاید در شهود
پرتوی باشد از آن ذات احد تا نپنداری خدا یک به عدد
یکی از اسماء ذاتیه خداوند اسم شریف احد هست. احد در فارسی به یک ترجمه می‌شود ولی با واحد که آن هم به یک ترجمه می‌شود و آن هم از اسماء حق تعالی است فرقی دارد. خداوند احد است یعنی یکتا موجود مستقل در عالم است. و بقیه موجودات همه جلوه و مظهری از او هستند. اغلب مردم درکی که از توحید و وحدانیت و وحدت خداوند دارند توحید عددی است. یعنی مردم گمان می‌کنند از جنس خدا فقط یکی موجود است و بقیه موجودات از هر کدام چند تا وجود دارد ولی از خدا فقط یکی هست و اغلب او را در آسمانها جستجو می‌کنند. ولی توحیدی که قرآن و عرفان و برهان به ما می‌آموزد توحید صمدی است یعنی در عالم یک موجود بیشتر وجود ندارد و او حق است تعالی شانه. و هر چه را که ما می‌بینیم (عالم شهادت) و یا تعبدا به آن ایمان داریم (عالم غیب) همه پرتوی از آن وجود الصمد است.
مطالب مشابه :
ضرب المثل های کتاب فارسی هفتم (اول متوسطه اول)
همه عالم کتاب حق تعالی برداشت به این معنی که محتوای بسم خداوند است و همه دانائی
همه ی عالم کتاب حق تعالی است
شما غریبه نیستید - همه ی عالم کتاب حق تعالی است - حکیمی گفت: همه ی عالم کتاب حق تعالی است.
همه عالم کتاب حق تعالی است
همه عالم کتاب حق تعالی رفتن وآمدن از مدرسه است پیشه ام کاشتن معرفت است.
کتاب هستی/ شرح مثنوی هجرت نامه - قسمت دهم
قرائت کتاب عالم هستی است. همه عالم کتاب حق تعالی جدید است و خداوند بدین معنی
حقیقت عرفانی عشق 5
برایش مهم نخواهد بود چون می داند که معشوقش صورتی از ان معنی است حق تعالی است)) همه عالم
تستهای المپیادی فارسی هفتم-- ده درس اول کتاب
فعل گردی در هر دو مصراع اسنادی است . ب ) خوار به معنی همه عالم کتاب حق تعالی
توضیحات درس اول کتاب ادبیات سال دوم متوسطه همای رحمت
گاه حق تعالی را است. معنی : صدای مرغ يا حق مختلف به معنی تأیید همه مطالب
معیت حق باخلق/ شرح مثنوی هجرت نامه - قسمت شانزدهم
صمد در لغت به معنی همه‌ی موجودات عالم از دو جزء آن هم از اسماء حق تعالی است
تستهای المپیادی فارسی هفتم-- ده درس اول کتاب
فعل گردی در هر دو مصراع اسنادی است . ب ) خوار به معنی همه عالم کتاب حق تعالی
برچسب :
معنی همه عالم کتاب حق تعالی است