روش‌هاي كاشت و توليد نهال پسته

روش‌هاي كاشت و توليد نهال پسته

مقدمه:
گياهان سرمنشا زنجيره غذايي حيات بر روي كره زمين و به عنوان ثروت ملي هر كشور محسوب مي‌شوند. پسته يكي از مهمترين اقلام صادراتي ايران است كه بيش از 23% از ارزش كل صادرات ايران را بخود اختصاص داده است.

پسته يكي از گياهان مهم در تيره پسته سانان (Anacardiaceae) است. تيره پسته سانان با حدود 60 جنس و 600 گونه ،تيره‌اي مهم در بين گياهان مي‌باشد. پسته به صورت خودرو در شمال شرقي ايران و اسياي مركزي و افغانستان وجود دارد.

پسته گياهي دو پايه است بنابراين درختان نر و ماده مجزا از يكديگر هستند و بدين صورت با كاشت بذر و پيوند نزدن آن نيمي از نهال‌ها نر و نيم ديگر ماده خواهند شد و همچنين كاشت بذر به‌علت تفرقه صفات، تنوع ژنتيكي بين درختان بوجود آورده و بعضاً امكان دارد صفاتي نامطلوب در بين جمعبت بروز كند.

بنابراين در تكثير توسط بذر، گاهي مرغوبيت از بين مي‌رودو نيز زمان لازم برا ي بالغ شدن گياه در درختاني كه توسط بذر تكثير مي‌شوند طولاني‌تر مي‌شود. بنابراين براي داشتن درختان يك دست و يكنواخت از يك رقم پر محصول ومرغوب و نيز براي كوتاه‌كردن دوره نونهالي بايد از تكثير غير‌جنسي استفاده كرد. پس پيوند زدن نهال امري ضروري به نظر مي‌رسد.
طرح باغ پسته:
قبل از كاشت پسته ابتدا بايد منطقه موردنظر را براي كاشت از لحاظ آب و هوا و شرايط خاك بررسي نمود . اگر منطقه و زمين مورد نظر براي پسته‌كاري مناسب بود اقدام به تسطيح آن كرد.
براي احداث باغ پسته بهتر است ابتدا نقشه دقيقي با مقياس مناسب از زمين تسطيح شده بر روي كاغذ رسم كرد و روي آن فواصل بين درختان و رديف‌ها (فواصل بين درختان 4-3 متر و بين رديف‌ها 8-7 متر مي‌باشد).محل احداث ساختمان و يا تاسيس مورد نياز احتمالي، مسير جاده و خيابان‌هاي باغ، شبكه آبياري باغ ، وزش بادغالب و شيب زمين را مشخص نمود.
تهيه بذر مطلوب :
بذر در نظر گرفته شده بايد سالم و بدون هيچ گونه آفت يا بيماري و از محصول همان سال باشد. انتخاب بنه به عنوان پايه داراي مزايا و معايبي است، از مزاياي آن مقاومت بيشتر آن در برابر خشكي در مقايسه با پايه پسته اهلي و مقاومت نسبي در برابر آلودگي به نماتد مولد غده ريشه است و از معايب آن رشد بطئي در سال‌هاي اوليه كاشت و حساسيت به گموز و ورتيسليوم بوده كه به علت اين عيوب كمتر مورد توجه باغداران به عنوان پايه قرار مي‌گيرد. معمولاً بذرهاي كه به عنوان پايه اسفاده مي‌شود از ارقام پسه اهلي و عمدتاً بادامي (بادامي ريز)و قزويني است و همچنين از نوعي هيبرد به نام بنه باغي نيز مي‌توان استفاده نمود. بنه باغي فوق العاده به نماتد ريشه حساس مي‌باشد. بنابراين بايد با توجه به معايب و محاسن هريك از پايه‌ها و نيز با توجه به نوع خاك محل كاشت و بيماري‌هاي منطقه به انتخاب پايه مبادرت نمود. از پايه‌هاي ديگر پسته درايران مي‌توان كسور،آتلانتيكا و سرخس را نام برد
1. پسته بادامي2-پسته سرخس3- بنه4-كسور
آماده كردن بذر براي كاشت :
در اواخر اسفند و اوايل بهار بذر‌ها را حدود 24 تا 48 ساعت (ترجيحاً 24 ساعت ) در آب خيس خيسانده، پس از شست‌و‌شوي مجدد با استفاده از سموم قارچ‌كش نظير كاربو‌كسين تيرام، بنوميل به نسبت 5/52 تا 3 در هزار و هيپوكلريد سديم (مايع سفيدكننده)5/0 به مدت 5 الي 10 دقيقه ضدعفوني مي‌شود. پس آن بايد بذرها را در كيسه‌هاي پارچه‌اي كه به طورمنظم به‌مدت 4 تا 5 روز مرطوب نگه داشته‌شوند قرارداد (دماي مناسب براي جوانه‌زني بذرها30-20 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد)بعد از جوانه زدن بذرها بايستي آنها را با قارچ‌كش PCNB يا بنوميل 4 در هزار ضدعفوني كرده و در محل مورد نظر كاشت. توانايي جوانه زني در بين بذر گونه‌هاي مختلف پسته متفاوت است. جوانه‌زني بستگي به سختي پوست استخواني (آندوكارپ)دارد.
خراش‌دهي با اسيد سولفوريك به مدت 5/1 ساعت و سپس غوطه‌ور كردن در آب به مدت 24 ساعت، سرعت و درصد جوانه زني (مغز)بنه را افزايش مي‌دهد. استفاده از بذرهاي بدون پوست استخواني براي جوانه زني به دليل سبز شدن يكنواخت مي‌تواند مورد توجه واقع شود.
روش هاي كاشت :
كاشت بذر در زمين اصلي :
در زمين‌هاي با آب وخاك شيرين بذور جوانه زده مورد نظر براي كاشت را پس از گاورو شدن زمين (رسيدن به حد ظرفيت مزرعه ) د رمحل داغ آب زمين اصلي مي‌‌كارند.چنانچه بافت خاك مزرعه سنگين باشد به منظور از سله بستن روي بذور داخل هر گودال را به وسيله ماسه مي‌پوشانند. اين عمل به رشد گياه كمك فراوان مي‌كند، چون نه تنها اكسيژن كافي در دسترس ريشه‌هاي نهال قرار مي‌دهد بلكه موجودات هوازي مفيد خاك را نيز به فعاليت وا مي‌دارد. عمق كاشت بذر بستگي به اندازه بذر دارد (ميزان تقريبي عمق كاشت حدود 2 تا 5 برابر بزرگ ترين قطر بذر است).
كاشت در خزانه :
زمين خزانه پسته مانند خزانه ديگر درختان بايد آماده گردد. فواصل كاشت بذرها بر روي خطوط بين 5 تا 10 سانتي‌متر و بين خطوط 35 تا 40 سانتي‌متر است. پس از كاشت بذر ، روي آن را با استفاده از ماسه بادي همراه باكود دامي پوشانده و آبياري مي‌نمايند. ميزان بذر مصرفي پسته در هكتار خزانه 250 تا 300 كيلوگرم مي‌باشد و حدود 250 هزار نهال در يك هكتار مي‌توان توليد نمود. نهال‌هاي توليدي در فصل خواب (پاييز و زمستان) آماده انتقال به زمين اصلي هستند (نهال يكساله). هرچه سن نهال در خزانه بالا رود به علت گسترش سيستم ريشه و پيچيده شدن ريشه نهال‌ها و عدم دقت درهنگام كندن و جابه جايي نهال به زمين اصلي و قطع ريشه‌ها، يكبار انجام مي‌شود. معمولاً د رخزانه راه روهايي در فواصل 5/1 تا 2 متر تعبيه مي‌شود كه اين عمل به رفت و آمد كارگران براي حذف علف‌هاي هرز و انجام عمليات آبياري و در صورت نياز پيوند زدن نهال‌ها كمك مي‌كند. چنانچه كف خزانه بوسيله سيمان و يا موزائيك فرش شود از رشد عمودي ريشه‌ها جلوگيري مي‌كند. بنابراين جابه‌جايي نهال‌ها آسان‌تر و تلفات آنها نيز كمتر خواهد بود.
كاشت دركيسه‌هاي پلاستيكي :
براي اين منظور از كيسه‌هاي پلاستيكي به ارتفاع 25 تا 30 سانتي‌متر استفاده مي‌شود. البته هر چه ارتفاع كيسه‌ها بيشتر باشد(45 سانتي متر ويا بيشتر ) رشد نهال بهتر است. از آنجايي كه محيط رشد در گياهان گلداني محدود است و اين گياهان مانند گياهاني كه در مزرعه و باغ كشت مي‌شوند نمي‌توانند ريشه‌هاي خود را گسترش داده و به طور طبيعي از منابع غذايي خاك استفاده كنند. لذا برا ي برآورده ساختن احتياجات گياه، خاك درون كيسه‌ها را مخلوطي از يك تا دو قسمت ماسه و يك قسمت خاك زراعي مرغوب (لومي)و يك قسمت كود دامي يا خاك برگ پوسيده انتخاب مي‌شود.
شكل 2- كاشت پسته در كيسه‌هاي پلاستيكي
معمولاً براي تسهيل د رعمليات آبياري، زمين مورد نظر را به ندازه ارتفاع گلدان‌ها خاك‌برداري‌ كرده، سپس گلدان‌ها را طوري مي‌چينند كه در فواصل 2-5/1 متري، راهروهايي براي عبور و مرور كارگران وجود داشته باشد. قسمت بالاي گلدان‌ها معمولاً هم‌سطح زمين بوده، در نتيجه آبياري به طريقه غرقابي امكان پذير مي‌شود. درون هر كيسه معمولاً دو دانه بذر مي‌‌كارند كه پس از سبز شدن و چهار و پنج برگي شدن گياه‌چه‌ها قويترين آنها را انتخاب نموده، ديگري را حذف مي‌كنند. حتماً بايستي در ته كيسه‌ها سوراخ‌هاي كوچكي به‌عنوان زه‌كش ايجاد نمود. گياهان گلداني را در موقعي از سال مي‌توان به زمين اصلي انتقال داد. از كاشت پسته درون كيسه‌ها به منظور واكاري در باغ‌ها نيز استفاده مي‌شود. در موقع انتقال به زمين اصلي، كيسه‌ها را به آهستگي بدون آنكه صدمه‌اي به ريشه‌ها وارد شود و خاك اطراف آن بريزد، پاره كرده، گياه را به زمين اصلي انتقال مي‌دهند.
ساير روش هاي تكثير :
اخيراً موفقيت‌هاي در زمينه تكثير پسته از طريق كشت بافت حاصل شده است. از مزاياي عمده تكثير از طريق كشت بافت، يكنواختي نهال‌ها به علت تكثير غير جنسي (كلون) تكثير سريع در فضاي كم و توليد نهال‌هاي عاري از بيماري و نيز كوتاه نمودن طول دوره نونهالي است. درايران ريز ازديادي پايه‌هاي اهلي (قزويني، بادامي زرند) و وحشي (بنه و آتلانتيكا) و نيز ارقام تجاري از طريق قلمه‌زدن بدون استفاده از هورمون‌هاي گياهي و با غلظت بالا تا‌كنون امكان‌پذير نبوده است. خوابانيدن يكي ديگر از روش‌هاي تكثير مي‌باشد كه با اين روش مي‌توان تعداد معدودي گياه ريشه دار را از گياه مادري بدست آورد.
مراقبت از نهال هاي بذري :
پس از آن كه بذر‌ها درخزانه و يا زمين اصلي و يا كيسه‌هاي پلاستيكي سبز شدند. يك سلسله عمليات باغباني براي مراقبت از آنها لازم است كه عبارتند از :
الف - آبياري :
ميزان دفعات آبياري برحسب آب وهوا و نوع خاك و ميزان آب موجود متفاوت است. بطور‌كلي آبياري نهال‌هاي بذري بايد به آهستگي صورت گيرد.با توجه به اين‌كه در اين مرحله از رشد گياهان داراي ريشه محدودي براي جذب مي‌باشند بايد دقت نمود كه از كمبود آب صدمه نبينند.
ب - وجين :
بذر علف‌هاي هرز تقريباً در خاك وجود داشته و با گياهان اصلي به رقابت مي‌پردازند. بنابراين بايد آنهارا از ميان برد. وجين علف‌هاي هرز بايد با دقت صورت گيرد تا به ريشه گياهان اصلي صدمه‌اي وارد نشود.
ج- محافظت از گرما و تابش مستقيم آفتاب :
در روزهاي گرم، مخصوصاً در روش كاشت پلاستيكي بايد هر چند روز يك بار روي نهال‌ها آب پاشيد و نيز براي جلوگيري از تابش مستقيم آفتاب، مي‌توان پايه‌هاي در زمين به ارتفاع5/1-1 متر قرارداده، با استفاده از حصير يا مواد ديگر روي آن را پوشاند و بدين ترتيب از تابش مستقيم نور خورشيد جلوگيري كرد.
انتقال نهال به زمين اصلي :
محلي كه قرار است نهال در آن كشت شود، بايد گودالي به عمق 60 و به قطر 40 سانتي متر حفر كرد وآن را با خاك سطح الارض همراه با كود دامي پر نمود. نهال‌هاي بذري را بايد به نحوي درگودال كاشت كه طوقه (حدفاصل بين ريشه و ساقه)آن هم سطح زمين قرار گيرد. چنانچه طوقه گياه درخاك فرو رود، ممكن است پوسيده شود و يا مورد حمله قارچ‌هاي عامل پوسيدگي طوقه(گموز)واقع شود. اگر هم بالاتر از خاك قرار گيرد، قسمت‌هاي از ريشه كه در معرض هوا قرار گرفته‌اند از بين مي‌رود.
بعد از قرار دادن نهال درگودال، خاك اطراف نهال را فشار داده تا گياه در آن مستقر شود. نهال‌هاي بذري را بايد بلافاصله پس از انتقال آبياري كرد.
نگارش : علي تاج آبادي‌پور
بهار 1379
انتشارات معاونت باغباني وزارت جهاد كشاورزي

مطالب مشابه :

آماده سازي زمين:

مرجع تخصصي پسته - آماده سازي زمين: عمليات شخم به منظور زير‍و‍ رو كردن خاك و از بين

مقايسه عمل آوري پسته در ايران و آمريكا

در قسمت اول مقاله در مورد آماده سازي زمين ، انواع پايه و خشك كردن پسته در آمريكا

ادوات آماده كردن زمين

بزرگترین وبلاگ مقاله کشاورزی ایران - ادوات آماده كردن زمين

روش‌هاي كاشت و توليد نهال پسته

آماده كردن بذر براي كاشت : زمين خزانه پسته مانند خزانه ديگر درختان بايد آماده گردد.

پسته-Pistacia

آماده كردن بذر براي كاشت : زمين خزانه پسته مانند خزانه ديگر درختان بايد آماده گردد.

پسته : طلای خندان

آماده كردن بذر براي كاشت . زمين خزانه پسته مانند خزانه ديگر درختان بايد آماده گردد.

مراحل احداث باغ پسته(1)

3.آماده كردن در زمين‌هاي در مناطقی که خاکها به نماتد آلودگی دارند از کشت پسته

راهنمای کاشت و احداث باغ پسته

3.آماده كردن وكاشت بذر در زمين اصلي: در اواخر اسفند و اوايل بهار بذر‌ها را حدود 24 تا 48 ساعت

امراض و آفات پسته بغلان

لازم نگهداري شود.آماده كردن زمين كه براي قوريه پسته آماده مراقبت هاي

کاشت و احداث باغ پسته

کاشت و احداث باغ پسته آماده سازی 4.آماده كردن وكاشت بذر در زمين اصلي:

برچسب :
آماده كردن زمين پسته