جاذبه های گردشگری اصفهان

  اصفهان :

کشور : ایران

استان : اصفهان

شهرستان : اصفهان

بخش : مرکزی

نام های قدیمی : سپاهان ، اسپهان ، اسپادانا ، جی ، گابیان

آب و هوا :  شهر اصفهان معتدل و فصول چهارگانه آن منظم می باشد .

سوغاتی: گز ، صنایع دستی ، پولکی و نبات .

صنایع دستی  : خاتم کاری ، کاشیکاری ، قلم زنی ، قلم کاری ، بافت انواع قالی و قالیچه ، زیلو ، خورجین ، مینا کاری ، مینیاتور سازی و نقاشی روی صدف در ایران و دنیا شهرت فراوان دارد .  

اِصفَهان (پارسی میانه : اسپهان) شهری باستانی در مرکز ایران  است.  به لحاظ جمعیت بعد از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران و یکصد و شصت و سومین شهر پر جمعیت دنیاست. این شهر طبق سرشماری نفوس و مسکن، در سال ۱۳۸۵- ۱٬۵۸۳٬۶۰۹ نفر جمعیت داشته‌است.

اصفهان در مسیر اصلی شمال به جنوب و شرق به غرب ایران و یکی از بزرگترین شهرهای جهان می باشد. اصفهان در ۴۲۵ کیلومتری تهران و در جنوب این شهر قرار دارد. این شهر در منطقه‌ای نیمه ‌کویری در مرکز ایران و در کنار رودخانه ی زاینده رود  قرار گرفته، و از مراکز  گردشگری ، فرهنگی و اقتصادی ایران محسوب می شود.

این شهر در میان سال‌های ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در قرن شانزدهم میلادی در میان حکومت صفویان هنگامی که برای دومین بار پایتخت  ایران شد، رونق فراوانی گرفت. حتی امروزه نیز شهر مقدار زیادی از شکوه گذشته خود را حفظ کرده است. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که تعدادی از آن‌ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده‌اند. اصفهان در سال ۲۰۰۶ به عنوان  پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل‌های سرپوشیده، کاخ‌ها، مسجد‌ها و مناره‌های منحصربفرد معروف است. این امر باعث شده است که در فرهنگ ایرانی اصفهان نصف جهان لقب بگیرد. میدان نقش جهان یکی از بزرگترین میدان‌های دنیاست و نمونه برجسته‌ای از معماری  است که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده است.

نقاط دیدنی و تاریخی اصفهان :

 - کوه دانشگاه : از نقاط تاریخی و بسیار قدیمی اصفهان  که به عهد ساسانیان مربوط می شود آتشکده ای زرتشتی است که بر بالای کوه آتشگاه در 8 کیلومتری غرب اصفهان و به فاصله 2 کیلومتر دورتر از مقبره ی عمو عبدالله (منارجنبان ) در سمت شمال جاده ی نجف آباد مشاهده می شود که بر بالای آن ساختمان قدیمی خشتی قرار دارد و همچنین از آثار دوره ی ساسانی دو سرستون به دست آمده که هر دو دارای نقوش برجسته است و پادشاهی را که شبیه به شاهپور اول است معرفی می نماید .در حال حاضر یکی از این سرستون ها به موزه ی ایران باستان انتقال داده شده و دیگری نیز در عمارت چهلستون نگهداری می شود .

- پل شهرستان :  قدیمی ترین پلی است که که به بستر زاینده رود بنا شده و در 3 کیلومتری شرق اصفهان در ناحیه ی جی قرار دارد . این پل دارای اساس و شالوده ی ساسانی است اما آثار دوره ی دیالمه و سلاجقه نیز در قسمت فوقانی پل کاملا مشهود است .

- پل خواجو : از زیباترین پل های  عصر صفویه است که بر روی رودخانه ی زاینده رود و در سال 1060 هجری قمری به فرمان شاه عباس دوم در انتهای چهار باغ صدر و شرق پل الله وردیخان بنا شده است . طول آن 133 متر و عرض آن 12 متر می باشد . وجه تسمیه امروزی آن به خواجو به مناسبت نزدیکی این پل با محله ی قدیمی خواجوی اصفهان است ولی در دوره های قبل به اسامی مانند بابارکن الدین ، پل شیراز ، پل گبرها نامیده می شده است و از آنجایی که این پل به روی ویرانه های پل حسن بیگ (دوره ی تیموری ) ساخته شد به همین  جهت به  پل حسن بیگ نیز مشهور است .

پل خواجو چهار طبقه و با کاشیکاری های عصر صفویه ساخته شده و دارای 21 جوی و 26 چشمه و 51 غرفه بزرگ و کوچک می باشد که با تزئینات کاشیکاری و نقاشی پوشیده شده است . در وسط پل برای اقامت موقتی پادشاه و خانواده ی سلطنتی ساختمان مخصوصی که به نام بیگلربیگی شهرت دارد بنا شده است که هم اکنون نیز وجود دارد ، پل خواجو یکی از نقاط دیدنی و بسیار زیبای اصفهان است که همواره مورد توجه توریست های داخلی و خارجی بوده است .

- پل الله وردیخان (سی و سه پل )  : تصمیم ساخت بنای این پل  در سال 1008 هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس اول به وجود آمد و و در سال 1011 هجری قمری سردار مشهور او به نام الله وردیخان از طرف شاه مامور اتمام ساختمان پل گردید .به همین منظور به آن پل الله وردیخان نیز می گویند .

این پل در جهت امتداد خیابان چهارباغ پائین و چهار باغ بالا بر روی زاینده رود زده شده است و چهار باغ بالا و پائین را به هم متصل می سازد دارای 300 متر درازا و 14 متر پهنا است و دارای سی و سه  چشمه می باشد به همین دلیل سی و سه پل یا سی و سه چشمه هم بدان اطلاق می شود . در پایه های پل از سنگ استفاده شده ولی بقیه ی بنا را با آجر ساخته اند.                                           

- پل چوبی (جویی ) : بین  پل سی و سه چشمه و خواجو پل چوبی واقع شده است که در سال 1065 هجری و در دوره ی سلطنت شاه عباس دوم بنا شده است و این پل واسطه ی اتصال باغ ها و عمارت های سلطنتی شمال و جنوب رودخانه بوده است .

- پل مارنان : این پل در دوره ی صفویه بنا شده و شهر اصفهان را به  جلفای ارامنه متصل می سازد .

- میدان امام ( نقش جهان ) : در محل میدان امام قبل از آن که  اصفهان به پایتختی انتخاب شود میدانی وجود داشته به نام نقش جهان که در دوره ی شاه عباس اول به سال 1021 هجری قمری میدان مزبور را تا حدود امروزی آن وسعت داده اند . این میدان به طول 510 متر و عرض 163 متر به انواع ورزش ها بخصوص بازی چوگان اختصاص داشته که دروازه های سنگی بر جای مانده  در سمت شمال و جنوب میدان یادگار این بازی سنتی است .

دور میدان یک ردیف مغازه و بالای هر مغازه غرفه ای است که به زیبایی میدان می افزاید . در شمال سردر قیصریه و بازار امام (شاه ) و کاخ عالی قاپو نیز در غرب ، مسجد شیخ لطف الله در شرق و مسجد جامع عباسی (مسجد امام ) در جنوب میدان قرار دارند .

- خیابان چهار باغ (گردشگاه چهار باغ ) : اصفهان در سال 1006 هجری قمری رسما به پایتختی شاه عباس اول انتخاب شد . فکر ساخت گردشگاهی مانند چهار باغ هم در همین سال به ذهن پادشاه صفویه رسید و دستور داده شد از محل دروازه ی دولت (مقابل کاخ فعلی شهرداری ) تا دامنه ی کوه صفه (دروازه ی شیراز ) خیابان طویل و مشجری احداث گردد .

- خیابان چهارباغ صدر : این خیابان دروازه ی حسن آباد اصفهان را به پل خواجو متصل می نماید و در سال 1217 تا 1221 به اهتمام حاج محمد حسین خان صدر اصفهانی ( صدر اعظم فتحعلی شاه قاجار )احداث گردیده است و از نظر نقشه و خیابان بندی عینا مانند چهار باغ کهنه ( چهار باغ عباسی ) است .

- بازار قیصریه و نقاره خانه : از بناهای زمان صفوی است  و در فاصله ی سال های 1011 تا 1029 هجری قمری احداث گردیده است . در شمال میدان نقش جهان واقع شده  و سر در آن مزین به نقاشی ها و مقرنس کاری های زیبا است . نقاشی های سر در قیصریه از آثار هنرمند عصر صفوی رضا عباسی است .

- تیمچه ملک : حاج محمد ابراهیم ملک التجار از رجال خیر و نیک سیرت اصفهان در اوایل قرن چهاردهم هجری است . یکی از تیمچه های معروف بازار اصفهان که از بناهای اوست به نام تیمچه ملک معروف است و دارای تزئینات کاشیکاری و کتیبه ای با اشعار فارسی است .

- کاخ عالی قاپو : در ضلع غربی میدان نقش جهان ( امام خمینی ) و روبروی مسجد شیخ لطف الله در محل فعلی کاخ عالی قاپو بنایی از عهد تیموریان به یادگار مانده بود و عمارت مزبور را شاه عباس اول برای کارهای دولتی و دربار خود برگزید و این کاخ محل پذیرایی سفرای خارجی گردید  و دستور داده شد که به توسعه و تکمیل آن  بپردازند و در سال 1018 هجری پنج طبقه بدان اضافه شد و در ساختمان طبقه ی اول نیز تصرفاتی به عمل آمد و به زودی بنای مزبور به صورت کاخی رفیع با 48 متر ارتفاع درآمد که از آن زمان تا به حال به عالی قاپو شهرت دارد .

این عمارت دارای شش طبقه ساختمان است که هر طبقه ی آن دارای تزئینات بخصوصی است و از طبقه ی هفتم آن که بام عمارت است منظره ی تمام شهر به خوبی دیده می شود . در طبقه ی سوم تالاری با 18 ستون چوبی وجود دارد که آئینه پوش بوده و در وسط این تالار حوضی از مرمر و مس قرار دارد . تزئینات داخل همه ی طبقات کاخ مزبور بسیار ظریف و نفیس است .

- کاخ چهلستون : در زمان شاه عباس  اول شروع  و درعهد شاه عباس دوم در سال 1057 هجری قمری خاتمه یافت . این کاخ دارای 2120 متر مساحت و در وسط باغی به وسعت 67 هزار متر مربع ساخته شده است . وجه تسمیه ی چهلستون به علت تعدد ستون های این کاخ است ، تعداد ستون های تالار 18 عدد است که نگهدارنده ی سقف ایوان سر پوشیده جلوی عمارتند . دو تای دیگر در جلوی تالار بعدی قرار دارند که انعکاس عمارت و ستون ها در استخر مقابل آن بخوبی مشهود است بدین جهت آن را چهلستون نامیده اند . این کاخ دارای آینه کاری و گچ بری و حجاری ها و نقاشی های کم نظیر همراه با سقفی مطلا در تالار بزرگ می باشد . قسمتی از این کاخ در آتش سوزی سال 1118 هجری قمری آسیب دید که بعدها مرمت و دوباره سازی گردید .

- کاخ هشت بهشت : این عمارت زیبا در سال 1080 هجری قمری در دوره ی شاه سلیمان صفوی بنا شده است ، عمارتی 8 گوشه و 2 طبقه است با دالان های متعدد ، طاق های مقرنس کاری و سقف های موزائیک شده و کاشیکاری های بسیار زیبا و سردرهایی با خاتم کاری های  نفیس و یک تالار با سقف گنبدی که یک حوض مرمر در وسط آن به نام حوض مروارید قرار دارد .

- تالار اشرف : از آخرین قصرهای دوران صفویه است و در زمان شاه عباس  دوم ساخته شده است این بنا شامل یک تالار بزرگ  و 2 اتاق مجلل متصل به آن می باشد . اهمیت و ویژگی این تالار در مقرنس کاری های ظریف و گچ بری های زیبا است و پس از تسلط افغان ها بر صفویه چون اشراف افغان در این کاخ جلوس می کرده به نام او معروف شده است .

- تالار تیموری : متعلق به عهد تیمورریان بوده و تیمور لنگ در آن جلوس نموده است . تالار تیموری در نزدیکی تالار اشرف واقع شده و دارای 2 سالن بزرگ با سقف های آجری  مقرنس و گچبری های بسیار زیبا است و همچنین چندین اتاق تودرتو و یک ایوان وسیع و بلند در جلوی تالار بنا شده است .

مدارس و مساجد تاریخی و دیدنی اصفهان :

- مدرسه ی چهار باغ  : ساختمان این مدرسه به منظور استفاده ی طلاب علوم دینی در فاصله ی سال های 1104 تا 1126 هجری قمری یعنی در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده است . این مدرسه آخرین بنای عهد صفویه است و نشان دهنده ی هنر و ذوق سرشار هنرمندان ایرانی است . مدرسه ی فوق تقریبا 8500 متر مربع مساحت داشته و از یک صحن وسیع که نهر فرشادی از وسط آن می گذرد و چهار باغ سمت صحن را حجرات دو طبقه ای در بر گرفته و همچنین درب طلا و نقره و سردری زیبا و یک گنبد و دو مناره با کاشیکاری های ارزنده تشکیل شده است . گنبد این مدرسه را از نظر ویژگی های معماری و هنر کاشیکاری پس از گنبد مسجد شیخ لطف الله  یکی از زیبا ترین گنبدهای اصفهان می توان به شمار آورد . کاروانسرای مادر شاه  که مجلل ترین  اقامتگاه مسافرین سه قرن پیش بوده متصل به ساختمان های مدرسه چهار باغ (سلطانی ) در ضلع شرقی آن است که هم اکنون تبدیل به هتل عباسی شده است .

مساجد قدیمی و تاریخی اصفهان یادگار دوره های گوناگون از عصر دیالمه تا اواخر دوره ی قاجاریه می باشد که شمار آنان در زمان حاضر به عدد چهل می رسد و مشهورترین آنها عبارتند از :

- مسجد شیخ لطف الله : در ضلع شرقی میدان امام (نقش جهان ) و مقابل عمارت عالی قاپو قرار دارد . این مسجد فاقد صحن و مناره است و به منزله ی یک شبستان گنبد دار می باشد که به وسیله ی رواقی مجلل به میدان امام ( نقش جهان ) مربوط می گردد . کاشیکاری  داخل و خارج گنبد آن از نفیس ترین نوع کاشیکاری معرق است و گنبد این مسجد از جهت تناسب و زیبایی بدون  شک زیباترین گنبدی است که تا به حال ساخته شده است . خطوط و کتیبه های داخل مسجد کار رضا عباسی خطاط مشهور زمان شاه عباس و باقر نیا خوشنویس گمنام آن عصر می باشد و معمار این شاهکار هنری ارزنده استاد محمدرضا اصفهانی است .

- مسجد امام ( شاه ) : یکی از شاهکارهای قرن یازدهم  هجری قمری است و شاه عباس اول در سال 1020 هجری قمری که مصادف با بیست  و پنجمین سال سلطنت وی بوده  به ساختن این مسجد فرمان داده است و ساخت آن به مدت 20 سال طول کشید . این بنا در جنوب میدان امام واقع شده است .

این مسجد از نظر کاشیکاری  و حجاری و عظمت گنبد و مناره های آن شاهکاری بی مانند به شمار می رود ، گنبد عظیم کاشیکاری  و دو پوش  آن با 54 متر ارتفاع  و دو مناره با 52 متر ارتفاع و چهار ایوان بزرگ ارکان اصلی مسجد را تشکیل می دهند . سردر ورودی مسجد امام به ارتفاع تقریبی 29 متر است و در اصلی مسجد با طلا و نقره پوشیده شده است و از داخل مسجد نمای داخلی بازار بزرگ و میدان امام به خوبی دیده می شود .

- مسجد جامع ( جمعه ) : بزرگترین مسجد  اصفهان است که گویند بر بنای آتشکده ای ساسانی ساخته شده  است . ساختمان آن از زمان دیلمیان  در قرن چهارم هجری آغاز شد و سپس سلجوقیان قسمت عمده و اساس آن را بنا کردند . ساختمان مرکزی  مسجد و محراب آن  به فرمان ملکشاه سلجوقی ساخته شد و بعدها ایلخانان مغول و سلسله های آق قویونلو ، آل مظفر و صفویه اندک اندک بر آن افزودند و این مسجد مهم ترین بنای تاریخی عهد سلجوقی با الحاقات و اضافات سلسله های بعد از آن تا عصر حاضر می باشد .

- مسجد پامنار : در قرن هشتم هجری ( عهد سلجوقی ) بنا شد و با کچ بری  های زیبایی آراسته گردیده است . در ضلع جنوبی آن 6 ایوان کوچک واقع شده که هر ایوان دارای یک محراب است .

- مسجد حکیم : این  مسجد در انتهای بازار رنگرزان قرار دارد و در زمان  شاه عباس دوم  صفوی ، توسط حکیم  ، محمد داوود اصفهانی ملقب به تقرب خان بنا شده است و در سال 1073 هجری قمری به اتمام رسیده است . مسجد حکیم در محل مسجد قدیمی دوره ی دیالمه به نام جورجیر یا جامع رنگرزان که فقط سردری با شکوه از آن مسجد به جای مانده بنا شده است . مسجد مزبور دارای صحن وسیعی است و همچنین مشتمل بر چهار در خروجی و یک شبستان  بزرگ همراه با کاشیکاری و تعدادی کتیبه می باشد .

- مسجد ایلچی : در محله احمد آباد اصفهان و به وسیله ی صاحب سلطان بیگم دختر حکیم نظام الدین محمد ایلچی در سال 1097 هجری قمری در دوره ی سلطنت شاه سلیمان صفوی بنا شده است . سر در و قسمت هایی در داخل مسجد دارای کاشیکاری است .

- مسجد علیقلی آقا : در محله ی بید آباد اصفهان که از محلات قدیمی شهر است به وسیله ی حاج علیقلی از خواجگان حرم شاه سلطان حسین صفوی در سال 1122 هجری قمری اقدام به ساخت  چندین بنای مشهور نموده است که از آن جمله اند : 1- مسجد علیقلی آقا ، 2- حمام علیقلی آقا ، 3- چهار سو و بازار علیقلی آقا ، 4- کاروانسری علیقلی آقا که این آثار هم اکنون نیز موجودند .

- مسجد سید : این مسجد در محله ی قدیمی  بید آباد واقع شده و در دوره ی سلطنت  فتحعلی شاه قاجار به وسیله ی یکی از روحانیون مقتدر اصفهان به نام حجه الاسلام  شفتی در فاصله ی سال های 1180 تا 1260 هجری بنیانگذاری شده است و در دوره ی جانشینان سید نیز کار ساختمان و تزئینات آن ادامه داشته است و با عظمت ترین مسجد دوره ی قاجاریه است .

مناره های تاریخی و دیدنی شهر اصفهان :

- مناره  چهل دختران : ازآثار دوره ی سلجوقی قرن 6 هجری قمری است و دارای  تزئینات آجری و کتیبه  ای به خط کوفی می باشد که تاریخ ایجاد بنا در کتیبه ی مزبور سال 501 هجری قمری به ثبت رسیده است و بانی آن عبد الواحد نهوجی است . این بنا یکی از آثار دیدنی شهر اصفهان است که در انتهای محله جوباره قرار دارد و ارتفاع این مناره 29 متر است .

- مناره ی ساربان : یکی از زیباترین مناره های عهد سلجوقی  در ایران است که در انتهای شمال محله جوباره و نزدیک مناره ی چهل دختران  واقع شده است . ارتفاع آن 54 متر و محیط قاعده ی آن 14 متر و از پایین به بالا دارای 7 قسمت متمایز است . قسمت اول آن آجر چینی ساده و قسمت دوم و سوم آن دارای تزئینات آجری و قسمت چهارم تاج مناره و قسمت پنجم با تزئینات آجری پوشیده شده و قسمت ششم آن تاج دوم مناره و قسمت هفتم تارک مناره است . سال ساخت مناره در کتیبه های فعلی بنا موجود نیست و بنابراین سال دقیق ایجاد مناره را نمی توان دریافت .

- مناره های دارالضیافه : در محله جوباره واقع گردیده است . سال قطعی ساخت بنا به درستی مشخص نیست اما از نظر سبک بنا به نظر می رسد مربوط به قرن هشتم هجری باشد و به طوری که از نام آن استنباط  می شود این اثر تاریخی سر در یک مهمانسرای مجلل بوده است .

- منارجنبان : این بنا به صورت یک بقعه و دو مناره است که بر روی مقبره "عمو عبدالله از زهاد معروف قرن هشتم هجری بنا شده است و سنگ قبر آن مورخ ، به سال 716 هجری قمری مقارن با اواخر سلطنت سلطان محمد خدابنده ملقب به اولجایتو ایلخان مسلمان مغول است . ایوان منارجنبان یکی از نمونه های ابنیه سبک مغولی در ایران است و مناره ها بعدا در تاریخی که درست معلوم نیست به ایوان مزبور اضافه شده است و از نکات جالب این که با حرکت دادن یک مناره ، نه تنها ، مناره دیگر بلکه کل ساختمان مرتعش می شود .

امامزاده ها و مقابر تاریخی اصفهان :

- امامزاده  اسماعیل : به مجموعه ای از بناهای سلجوقی و صفوی گفته می شود که در حاشیه ی شرقی خیابان هاتف واقع شده است .قدیمی ترین قسمت این بنا مرقد ( مسجد ) شعیا و باقیمانده ی یک منار سلجوقی است . بقعه و ضریح و رواق صحن آن از دوره ی صفویه است و یک گنبد بزرگ زیبای آجری بر فراز سر در آن دیده می شود . نسبت امامزاده مذکور به علی ابن ابیطالب می رسد .

- امامزاده احمد : یکی از امامزاده های مهم اصفهان است که نسبت آن به امام محمد باقر (ع) می رسد .کتیبه ی بنا مورخ به سال 563 هجری ( دوره ی سلجوقی ) می باشد . کتیبه  امامزاده مذکور بر قطعه سنگ یکپارچه ای است که این قطعه سنگ سیاه رنگ را قسمتی از سنگ  سومنات می دانند . کتیبه ی تاریخی دیگری در سر در صحن امامزاده حاکی از این است که اینبنا در دوره ی شاه سلطان حسین صفوی و به وسیله ی محمد شرف الشریف المنجم به صورت فعلی  در آمده  است .

- مقبره ی دارالبطیخ : که امروزه آن را دالبیتی نیز تلفظ  می کنند نام یکی از کوچه های محله ی احمد آباد اصفهان است و آرامگاه خواجه نظام الملک طوسی وزیر معروف ملکشاه سلجوقی و برخی از پادشاهان سلجوقی مانند ملکشاه ، برکیارق ، محمد بن ملکشاه و ملکه خاتون ( ترکان خاتون ) می باشد .

- امامزاده جعفر : از بناهای قرن هشتم هجری دوره ی ایلخانان مسلمان مغول و مورخ به سال 725 هجری قمری است در حاشیه ی غربی خیابان هاتف روبروی کوچه امامزاده اسماعیل قرار دارد . این بنا به شکل کثیر الاضلاع هشت ضلعی ساخته شده است و دارای گنبد کاشیکاری زیبایی است . در صحن مقبره و بر روی سنگ قبر داخل امامزاده نام جعفر بن شمس الدین الحسین بن عماد الدین حک گردیده است .

- بقعه ی شهشهان : یکی از بقاع متبرکه اصفهان ( مربوط به دوره ی تیموری ) است . این بقعه در محله ی شهشهان قرار دارد و با دو بنای تاریخی مسجد جمعه و درب امام مجاور است . بقعه ی مذکور بر فراز آرامگاه یکی از عرفای قرن نهم هجری به نام شاه علا الدین محمد که در سال 850هجری قمری به امر شاهرخ تیموری کشته شده بنا گردید . تاریخ ساخت بقعه به سال 852 هجری قمری است .  این بنا در دوره ی صفوی مورد مرمت قرار گرفت .

- درب امام : امامزاده ای است که از دوره ی جهانشاه قراقویونلو ( قرن نهم هجری ) باقی مانده و در محله ی چمبلان ( یا درب امام ) قرار دارد . این آرامگاه از دو گنبد کاشیکاری و سه صحن و دو سر در کاشیکاری و رواق و ضریح و دو امام زاده مدفون در آن تشکیل شده است .

- شاه زید : امامزاده ای است که در محله قدیمی تل و اسکان قرار دارد و دارای گنبد کاشیکاری زیبایی است و داخل آن با نقاشی های مذهبی تزئین گردیده است و بر روی لوح سنگی سر در ورودی تاریخ 994 هجری قمری حک گردیده است و نشانگر آن است  که در سال  994 هجری قمری در زمان شاه محمد خدابنده صفوی ( پسر ارشد شاه عباس اول ) بقعه بنا گردیده و در زمان شاه سلیمان صفوی در سال 1097 هجری قمری مرمت یافته است .

- بقعه ی هارون ولایت ( هارونیه ) : یکی از اماکن مقدسه و زیارتگاه  های مهم شهر اصفهان به شمار می رود که در محله میدان کهنه و از بناهای دوره ی سلجوقیان بوده که  در عهد  صفویه تکمیل و مزین به کاشیکاری های جالب گردیده است و دارای یک بقعه و رواق و گنبد کاشیکاری و دو صحن در شمال و غرب بقعه است .

بقعه و سر در کاشیکاری آن از آثار دوره ی سلطنت شاه اسماعیل اول و مورخ به سال 918 هجری قمری است و از میان روایات گوناگون به نظر می آید که هارون ولایت آرامگاه هارون بن موسی  (ع) باشد .

- بقعه ی بابا رکن الدین : مقبره ی یکی از عرفای مشهور قرن هشتم هجری قمری ( در سال 769 هجری وفات یافته ) به نام مسعود بن عبدالله بیضاوی می باشد و به امر شاه عباس اول در سال  1039 هجری قمری و با گنبدی هرمی شکل ساخته شده است و در اولین سال سلطنت شاه صفی به اتمام رسیده است . این بقعه در تخت فولاد اصفهان واقع شده است .

- بقعه ی شاهزادگان : در مجاورت یکی از زیارتگاه های اصفهان به نام ستی فاطمه در محله ی  چهار سوی کوچک  بقعه ی شاهزادگان  واقع شده که داخل آن با نقاشی و گنبد آن با کاشیکاری های زیبا تزئین  یافته است . این بقعه مدفن شاهزادگان مقتول صفوی از جمله پسران عیسی خان قورچی باشی نوه ی دختری شاه عباس کبیر است که به دستور شاه صفی به قتل رسیده اند ، کتیبه ی بقعه سال تاریخ بنا را سال 1242 هجری قمری نشان می دهد .

- آرامگاه صائب تبریزی : شاعر معروف عهد صفویه در دوره ی شاه سلیمان صفوی است که در باغ شخصی وی به نام باغ تکیه در کنار نهر نیاصرم واقع است . کتیبه مزار او سال 1087 هجری قمری را نشان می دهد .

- تخت فولاد : گورستان تخت فولاد یکی از ارزشمند ترین میراث فرهنگی اصفهان به شمار میرود و محل دفن دانشمندان ، علما ، شعرا ، هنرمندان و دیگر بزرگان اصفهان است که به نام های لسان الارض و بابا رکن الدین نیز شهرت دارد . در این مکان آرامگاه های متعددی از جمله : میرفندرسکس از حکما و عرفای معروف عهد صفویه  وجود دارد .

موزه ها :

از دیگر مکان های دیدنی و فرنگی شهر اصفهان موزه های آن است : موزه تاریخ طبیعی ، موزه ی چهل ستون ( باستانی ، هنری ، تاریخی ) ، موزه ی میدان امام ( نقش جهان ) ، موزه ی کلیسای وانک ، موزه ی هنرهای معاصر ، موزه ی آموزش و پرورش ، موزه ی علوم و فنون ، موزه ی شهدا و موزه ی هلال احمر ، همچنین گنجینه هنرهای تزئینی ایران که جنب موزه ی هنرهای معاصر واقع شده شامل هفت بخش خط و کتابت ، آثار لاکی و روغنی ، دست بافته ها و رودوزی های سنتی ، نگارگری ، آبگینه ، سفال و چینی ، آثار فلزی و چوبی می باشد . نمایشگاه نصف جهان یکی دیگر از جاهایی است که جاذبه ها و جلوه های دیدنی از اصفهان قدیم و اصفهان امروز را به نمایش گذاشته است .

کلیساهای جلفای اصفهان :

ارامنه ی مقیم اصفهان در ساحل جنوبی زاینده رود و در دوره ی پادشاهی شاه عباس اول به فرمان وی از مسکن خود جلفا در کنار نهر ارس ( سرزمین ارمنستان ) به پایتخت وی کوچ داده شدند . قسمت قدیم جلفا را شاه عباس کبیر و قسمت جدید آن را شاه عباس دوم بنا کرد . در حال حاضر 13 کلیسا و تعدادی منازل قدیمی از دوران صفویه باقی مانده است . در بین این 13 کلیسا سه تای آنها از بقیه مشهورترند که عبارتند از :

- کلیسای وانک ( سن سور ) : در زبان ارمنی به معنی کلیسای اعظم است و از نظر طلا کاری سقف ، سطح گنبد ، نقاشی ها و تزئینات دیگر از جمله نقش و نگارهای نفیس و تاریخی از زیباترین کلیساهای جلفا است .

موزه ی کلیسا در قسمت شمال کلیسا قرار دارد و شاما اشیاء دیدنی و گرانبها است . به غیر از تابلوهای نقاشی بسیار زیبا که تاثیر پذیرفته از آثار هنرمندان ایتالیایی و هلندی است ، نفوذ معماری ایرانی را در همه ی قسمت های کلیسا به وضوح می توان دید .

- کلیسای مریم : در سال 1021 هجری قمری ( 1612 میلادی ) کلیسای هاکوپ ساخته شده است . این کلیسا دارای تزئینات و تابلوهای مذهبی بسیار زیبایی است . بانی این کلیسا بر طبق کتیبه ی موجود یکی از بازرگانان ارمنی به نام خواجه آودیک بوده است .

- کلیسای بیت اللحم یا بیدخم : این کلیسا و کلیسای مریم در میدان جلفا و به فاصله ی کمی از هم قرار دارند . به غیر از سه کلیسای مشهور که نام بردیم در جلفا کلیساهای مهم دیگری نیز وجود دارند . مانند کلیسای هاکوپ مقدس ( یعقوب ) که قدیمی ترین کلیسای ارامنه در جلفاست . کلیسای گیورگ یا غریب  کلیسای استپانوس ، یوحنا ، کاتارینه  (راهبان ) ، گریگور ، میناس و سرکیس را می توان نام برد .