پتانسیلهای معدنی کاشمر برگرفته از سازمان صنایع ومعادن خراسان رضوی

1-معادن فعال فلزی • معدن سنگ آهن سیاه كوه موقعیت جغرافیایی: این معدن در فاصله حدود 30 كیلومتر شمالغرب كاشمر واقع گردیده است و جهت دسترسی به آن می‌توان از روستای ریوش(جاده كاشمر- نیشابور) پس از طی كردن حدود 23 كیلومتر و عبور از روستاهای طرق و كریز و 5/5 كیلومتر راه فرعی ، معدن به منطقه مورد نظر دست یافت. تركیب شیمیایی: ترکیب شیمیایی معدن سنگ آهن سیاه کوه در جدول (1) ارائه شده است. جدول 1 : ترکیب شیمیایی معدن سنگ آهن سیاه کوه [2]. L.O.I Co Ni SO 3 K 2 O Na 2 O MgO CaO P2O5 FeO Fe 2 O 3 Al 2 O 3 نمونه -- -- -- 3/12 04/0 05/0 8/1 5/12 -- -- 2/53 4/0 نمونه 1 46/2 39 52 67/0 -- -- -- -- 4/0 0/21 69 -- نمونه 2 7/3 37 63 3/0 -- -- -- -- 9/15 97/0 9/50 -- نمونه 3 تركیب كانی شناسی: شامل مگنتیت، هماتیت، كوارتز، كلسیت میباشد. در جدول (2) درصد آهن، کلسیم، سیلیس و گوگرد تعدادی از نمونهها ارائه گردیده است. جدول 2 : درصد درصد آهن، کلسیم، سیلیس و گوگرد تعدادی از نمونههای معدن سیاه کوه [2]. كل درصد آهن 55/68 1/61 10/57 96/64 56/60 56/62 83/62 3/60 36/55 درصد كلسیم 9/0 84/0 81/0 71/0 32/1 65/0 8/1 91/0 75/5 درصد سیلیس ½ 85/7 24/3 86/2 11/9 21/6 55/4 63/8 81/8 درصد گوگرد 33/0 32/0 31/0 29/0 34/0 28/0 25/0 24/0 23/0 FeO -- 15/5 21/19 92/8 38/19 38/7 23 03/10 84/20 زمین‌شناسی: منطقه از سنگهای رسوبی و آذرین (ولكانیكی درحد توف و آندزیت) پوشیده شده است. كانی‌های آه ن دار (عمدتاً مگنتیت ) در درز و شكاف‌ها دیده می‌شود. • معدن آهن ده زمان موقعیت اصلی این معدن در مرز جنوبی نقشه و در خارج از ورقه کاشمر واقع گردیده است، ولی با توجه به گسترش محدوده معدنی و امتداد لایههای اهن دار در منطقه مورد مطالعه توضیحات لازم به شرح زیر ارائه می گردد. موقعیت جغرافیایی: این معدن در جنوب غرب شهرستان بردسکن واقع شده است. جهت دسترسی به محدوده معدنی میتوان پس از طی مسیر کاشمر – بردسکن (50 کیلومتر)، به سمت جنوب، مسیر روستاهای کلاته نو، محمد آباد، شهر اباد، جلال آباد و رحمانیه (جمعاً حدود 20 کیلومتر) را پیمود. نزدیکترین آبادی به معدن، روستای رحمانیه است که تا معدن حدود 17 کیلومتر فاصله دارد ] 2 [ . مشخصات کانسار: طول: حدود 1500 متر عمق: حدود 100 متر عیار متوسط: حدود 55 درصد شیب متوسط: 80 درجه شکل کانسار: لایهای کانه اصلی: هماتیت کانههای فرعی: کوارتز، مگنتیت ذخیره: 3800000 تن 2- معادن فعال غیر فلزی • خاک صنعتی خوشاب موقعیت جغرافیایی: این معدن در نزدیکی روستای خوشاب و در غرب آن قرار گرفته است. روستای خوشاب درفاصله 34 کیلومتری (فاصله هوایی) شمال غرب کاشمرواقع است. برای دستیابی به معدن میبایست 45 کیلومتر راه آسفالته کاشمر – بردسکن و30کیلومتر راه خاکی طی شود. زمین‌شناسی: ناحی ه مذکور؛ منطقه ولکانوسدیمنتری بوده که آلتراسیون در سنگهای پیروکلاستیک موجب تشکیل ذخیره بنتونیت شده است. کانی شناس ی: مونت موریونیت، کلسیت و کوارتز میزان ذخیره: 62500 تن • سنگ تزئینی سیاه کوه موقعیت جغرافیایی: 43کیلومتری شمال غرب کاشمر میزان ذخیره: 1500000 تن بهره برداری در سال: 10000 تن • سایر موارد اطلاعات مربوط به دیگر معادن فعال غیر فلزی در جدول (3) ارائه گردیده است. جدول 3- معادن فعال غیر فلزی (گچ، سنگ لاشه) ورقه کاشمر نوع اندیس موقعیت تقریبی مختصات جغرافیایی طول شرقی عرض شمالی گچ جنوب شرق نقشه '27 58° '9 35° گچ مرکز به سمت جنوب شرق '22 58° '9 35° گچ شمال نقشه '15 58° '23 35° مرمر (؟) غرب به سمت شمال نقشه '3 58° '22 35° سنگ لاشه شمال غرب نقشه '5 58° '27 35° خاک صنعتی غرب نقشه '29 58° '16 35° خاک ص نعتی شمال شرق نقشه '29 58° '28 35° اندیسهای معدنی 1- فلزی • جیوه شوراب نخستین بار طی یک رویداد اتفاقی روستائیان در کانالی که برای انتقال آب توسط جهاد سازندگی حفر گردیده بود (1367) جیوه را که به صورت طبیعی در کانال تجمع پیدا کرده بود شناسایی کردند ومراتب توسط مقامات ذیربط در اداره معادن و فلزات وقت پیگیری و کارهای اکتشافی در این زمینه دنبال گردید. هرچند نتایج حاصله منجر به صدور گواهینامه کشف و یا پروانه بهره برداری نگردید، لیکن به دلیل اهمیت موضوع، در این بخش به موقعیت و ویژگی آن اشاره میگردد. موقعیت جغرافیایی: منطقه مورد نظر در جنوب غربی کاشمر قرار دارد. برای رسیدن به منطقه ابتدا باید از طریق جاده کاشمر - بردسکن به روستای سعدالدین رفت. سپس مسیر خاکی شوراب را طی نمود. محل مورد نظر در یک کیلومتری شمال شوراب واقع شده است. جیوه در این منطقه به صورت طبیعی در آبرفتها گزارش شده است. تركیب شیمیایی: نتیجه تجزیه یک نمونه از رسوبات وجود 12 گرم جیوه طبیعی در یک کیلوگرم خاک را نشان داده است ] 3 [ . • نقره- مس – طلا منطقه کلاته تیمور همانگونه که در فصل 4 اشاره شد گستره ای به وسعت تقریبی 2 KM 20در شمال روستای کلاته تیمور دارای ناهنجاری ژئوشیمیائی مس با عیار 150-100 پی پی ام می باشد. در نواحی جنوب و شرق این روستا نیز در حد 60 تا 100 پیپیام مس در رسوبات رودخانهای گزارش شده است. عنصر طلا نیز بویژه در غرب و تا حدی در جنوب روستای کلاته تیمور ناهنجاری در حد 80-30 پیپیبی را نشان میدهد که بویژه در بخش غربی ، انطباق قابل توجهی با پراکندگی مس در این ناحیه دارد. عناصر سرب و روی بترتیب 500 – 100 و 600- 150 پیپیام در رسوبات رودخانهای منطقه مورد نظر حضور دارند، که حاکی از وجود منابع مناسب کانی سازی در نقاط بالادست و تغذیه کننده این رسوبات است. آنومالی نقره با بیش از 1200 پی پیبی در رسوبات رودخانهای بویژه در نواحی غرب تا جنوب غرب روستای کلاته تیمور، از دیگر ویژگیهای ژئوشیمیائی این منطقه به شمار میرود که احتمال وجود کانی سازیهای با ارزشی از این عنصر را در منطقه قوت میبخشد. شایان ذکر است سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور با توجه یه شواهد آلتراسیون و کانی سازی مناسب در منطقه، اقدام به نمونه برداری مجدد (کانی سنگین و رسوب رودخانهای) از رسوبات رودخانهای در مقیاس 1:25000 نموده است که نتایج اولیه حاکی از پتانسیلهای بالای منطقه بویژه به لحاظ کانیهای با ارزش فلزی است و نتایج قطعی آن در آینده نزدیک منتشر خواهد شد. • منگنز خور اندیس منگنز ، در شمال غرب ورقه کاشمر و در مجموعه سنگهای افیولیتی (منطقه خور و زروقت) گزارش شده است. • سایر موارد موقعیت تقریبی، مختصات جغرافیایی و نوع اندیسهای فلزی در جدول(4) و ارائه گردیده است. نحوه پراکندگی معادن و اندیسهای معدنی محدوده مورد مطالعه در شکل (1) مشخص شده است. جدول 4- اندیسهای فلزی ورقه کاشمر نوع اندیس موقعیت تقریبی مختصات جغرافیایی طول شرقی عرض شمالی آنتیموان شمال شرق نقشه '23 58° '29 35° آنتیموان شمال شرق نقشه '25 58° '28 35° طلا و ایلمنیت شمال شرق نقشه '26 58° '24 35° مس شمال نقشه '15 58° '27 35° مس شمال شرق نقشه '29 58° '27 35° نقره شمال به سمت شمال شرق نقشه '21 58° '24 35° 2- غیر فلزی • کائولن نواحی وسیعی در شرق پنجره فرسایشی تکنار و اطراف منطقه کلاته تیمور دارای پتانسیل کانیهای رسی و بویژه کائولن میباشند ] 2 [ . نواحی مذکور عمدتاً از سنگهای آندزیتی، ریولیت و توفهای پالئوسن – ائوسن تشکیل شدهاند. • فسفات موقعیت جغرافیایی: در جنوب شرق منطقه در فاصله 12 کیلومتری روستای اسحاق آباد. زمین شناسی: رسوبات منطقه از نوع آهکی، شیلی (مشابه رسوبات سازند شیشتو) شکل ذخیره: در میان شیلهای سیاه رنگ، لایههای فسفاته به ضخامت 4 متر و عیار پایین وجود دارند. • زغال سنگ موقعیت جغرافیایی: برای رسیدن به محل آثار زغالی میبایست پس از طی جاده ریوش – قراچه (16 کیلومتر) از جاده به سمت راست منحرف شده و 2 کیلومتر در جهت شمال پیمود. زمین شناسی: رسوبات اردویسن در منطقه مذکور را درهای با امتداد شمالی – جنوبی قطع نموده که در دره مذکور یک زون وسیع برشی که محل عبور گسل تکنار است مشاهده میشود. آثار زغالی در امتداد این زون برشی وجود دارند. ضخامت زغال بیش از یک متر بوده وهمراه با لیمونیت میباشد. • سایر موارد موقعیت تقریبی، مختصات جغرافیایی و نوع اندیسهای غیر فلزی در جدول(5) و ارائه گردیده است. نحوه پراکندگی معادن و اندیسهای معدنی در شکل (1) مشخص شده است. شکل (1) نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 1.16Mb جدول 5- اندیسهای غیر فلزی ورقه کاشمر نوع اندیس موقعیت تقریبی مختصات جغرافیایی طول شرقی عرض شمالی بنتونیت شمال غرب نقشه '9 58° '22 35° بنتونیت جنوب شرق نقشه '28 58° '5 35° بنتونیت شمال غرب نقشه '8 58° '25 35° بنتونیت جنوب شرق نقشه '27 58° '3 35° پرلیت جنوب شرق نقشه '3 58° '8 35° خاک رس اتش خوار شمال غرب نقشه '5 58° '24 35° خاک رس اتش خوار غرب متمایل به شمال نقشه '4 58° '22 35° فلوریت جنوب غرب نقشه '30 58° - 35° جمع بندی و معرفی پتانسیلها با استفاده از نتایج پردازش دادههای ماهواره، ژئوشیمی، زمین شناسی و ژئوفیزیک موارد زیر برای محدوده نقشه زمین شناسی 1:100000 کاشمر پیشنهاد میشوند: نتایج پردازش دادههای ماهواره دادههای ماهوارههای Landsat 7 ETM + و ASTER در شرایط مختلف و با روشهای خاص پردازش شدند و در مناطق زیر آلتراسیون مشاهده گردید. • منطقه کلاته تیمور آلتراسیون در چند محدوده در شمال و جنوب روستای کلاته تیمور مشاهده میشود (شکل 1). در شرایط مختلف پردازش رنگهای متفاوت در این منطقه مشاهده گردید که بیانگر تنوع زونهای آلتراسیون در این منطقه است. چند موضوع در خصوص آلتراسیون منطقه کلاته تیمور قابل توجه بوده و از اهمیت خاصی برخوردار میباشد: • ابعاد 1 x 5/3 کیلومتر مربع • شدت مناسب • تنوع آلتراسیون پروپلیتیک، آرژیلیک و سریسیتیک • بعضا حالت خطی دارند • حضور اکسید آهن شکل 1- محدودههای دارای آلتراسیون در نقشه کاشمر. نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 57.9Kb نتایج ژئوشیمی ژئوشیمی رسوبات رودخانهای با توجه به رابطه همیافتی و زونبندی منطقهای مورد مقایسه و بررسی قرار گرفتند. در مجموع عناصر Cu, Pb, Zn, W, Ag, Au, As, Sb در کمربند سنگهای آتشفشانی – پلوتونیکی آنومالی نشان میدهند. Ag آنومالی Ag با بیش از 1200 پی پیبی در رسوبات رودخانهای بویژه در نواحی غرب تا جنوب غرب روستای کلاته تیمور، از ویژگیهای ژئوشیمیائی این منطقه به شمار میرود. این آنومالی با زونهای آلتراسیون بخش شمال روستای کلاته تیمور مطابقت دارد. Cu در شمال و شمال شرق منطقه کاشمر آنومالیهای متعدد مس مشخص گردیده است. تغییرات عنصر مس بین 80 تا 180 پیپیام است. مقدار مس در رسوبات رودخانهای در اطراف روستای کلاته تیموربیش از 180 پیپیام اندازه گیری شده است. Pb-Zn تغییرات روی محدوده 300 تا 600 پیپیام، در رسوبات رودخانهای ورقه کاشمر در شکل (2) نشان داده شده است. آنومالی اصلی در شرق روستای کلاته تیمور مشاهده میشود که بیش از 600 پیپیام است. سرب در منطقه ، در شرق روستای کلاته تیمور تا بیش از 500 پیپیام اندازه گیری شده است . Au طلا در رسوبات آبراههای شرق روستای کلاته تیمور تا بیش از 80 پی پی بی حضور دارد. Hg این عنصر در رسوبات رودخانهای شرق روستای کلاته تیمور بیش از 80 پیپیبی حضور دارد. شایان ذکر است حد زمینه جیوه در رسوبات رودخانهای منطقه 11پیپیبی گزارش شده است. As As در رسوبات رودخانهای شمال منطقه بیش از 50 پیپیبی حضور دارد. همچنین آنومالیهای متعددی در شرق روستای کلاته تیمور شناسایی شده است . مجموعه عناصر در شکل (2) عناصری که در رسوبات رودخانهای این ورقه دارای آنومالی مناسب هستند نمایش داده شدهاند. شکل -2 نمایش ژئوشیمی رسوبات رودخانهای نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 49.1Kb ماگماتیزم بخش‌ شرق و شمال شرق ورقه از سنگهای‌ آتشفشانی‌ اسید تا حد واسط‌ اوایل‌ دوران‌ سوم‌ پوشیده‌ شده‌ است‌. انواع‌ سنگهای‌ پیروكلاستیكی‌، بویژه‌ توفهای‌ شیشه‌ای‌، توف‌ جوش‌خورده‌، توف‌ بلورین‌، توف‌ سنگی‌، لاپیلی‌توف‌ و گدازه‌ها نیز یافت‌ می‌شوند. توفها غالباً تركیب‌ ریولیتی‌ تا ریوداسیتی‌ داشته‌ و گدازه‌ها تركیب‌ آندزیتی ‌دارند. مراحل‌ فعالیتهای‌ آتشفشانی‌ را می‌توان‌ براساس‌ ماسه‌ سنگهای‌ اپی‌كلاستیكی‌ مشخص‌ نمود. بررسیهای ‌اولیه‌ نشان‌ می‌دهد كه‌ حداقل‌ سه‌ مرحله‌ فعالیت‌ آتشفشانی‌ در منطقه‌ رخ‌ داده‌ است (شکل 3) ‌ . تودههای نفوذی در این ورقه در چندین مرحله زمانی تشکیل شدهاند. در بخش شمال غرب ورقه تودههای نفوذی با سن قبل از کرتاسه رخنمون دارند که متعلق به مجموعه تودههای ورقه بردسکن هستند. در شرق- شمال شرق ورقه تودههای گرانیتی تا گرانودیوریتی در مجموعه سنگهای آتشفشانی پالئوسن-ائوسن نفوذ نمودهاند. شکل3 - نمایش رخنمون سنگهای آتشفشانی و تودههای نفوذی نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 19.3Kb کانیسازی کانی سازی Cu مناطق شمال و جنوب کلاته تیمور (شکل 4) برای کانی سازی Cu پتانسیل دارند. این کانی سازی با تودههای نفوذی و آلتراسیون و ژئوشیمی منطبق است. شکل -4 نمایش مناطق دارای پتانسیل کانی سازی Cu . نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 37.8Kb کانی سازی Au-Hg-As دو منطقه واقع در غرب و جنوب شرق کلاته تیمور برای کانی سازی Au-Hg پتانسیل دارند (شکل 5، 6 و 7). شکل5- مناطق دارای پتانسیل اکتشافی برای Au . نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 37.8Kb نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 39.5Kb شکل 6- مناطق دارای پتانسیل اکتشافی برای As . نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 38Kb شکل 7 - مناطق دارای پتانسیل اکتشافی برای Hg . نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 44.4Kb کانی سازی Ag در شمال شرق کلاته تیمور، منطقهای مناسب و دارای پتانسیل اکتشافی خوبی برای نقره شناسایی شده است (شکل 8). شکل 8 مناطق دارای پتانسیل اکتشافی برای Ag . نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 37.5Kb سایر موارد 1- سنگ آهک و دولومیت موقعیت و گسترش: پراکندگی واحدهای آهکی در جنوب و جنوب غرب منطقه و نیز در قسمت شمال غربی و دولومیتی در شمال و شمال شرق منطقه مشاهده میشود. شکل (9) پراکندگی عمومی سنگهای آهکی و دولومیتی را در گستره ورقه کاشمر نشان میدهد. شکل 9- پراکندگی آهک و مارن در ورقه کاشمر نمایش تصویر در سایز واقعی دانلود تصویر با حجم 80.6Kb 2 - مارن: بیشتر ی ن پراکندگی این واحد درجنوب منطقه است (شکل 9). 3 - کائولن و خاکهای صنعتی: نواحی وسیعی در شرق پنجره فرسایشی تکنار و اطراف منطقه کلاته تیمور دارای پتانسیل کائولن و خاکهای صنعتی میباشند. نواحی مذکور عمدتاً توسط سنگهای آندزیتی، ریولیت و توفهای پالئوسن – ائوسن پوشیده شدهاند (شکل 7 و 6). 4 – فسفات: بر اساس مطالعات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در سالهای گذشته (دهه 60) لایههای فسقاته در میان رسوبات آهکی و دولومیتی جنوب کاشمر گزارش گردیده است که نیاز به توجه و بررسیهای بیشتر دارد. 5- زغال سنگ: آثار زغال سنگ همراه با اکسیدهای آهن (لیمونیت) در بخش شمالی محدوده ورقه کاشمر قابل مشاهده است (حوالی روستای قراچه) که پتانسیل محدودی از این ماده معدنی را در این منطقه بوجود آورده است. 6- منیزیت و تالک و آزبست: باتوجه به وجود افیولیتها در شمال غرب منطقه، احتمال میرود که مواد معدنی فوق در این مناطق تشکیل شده باشند. 7- سنگ‌های تزئینی و نما: در صورت سالم بودن و دارا بودن شرایط جانبی، انواع سنگ‌های آذرین که در نیمه شمالی منطقه گسترش قابل توجهی دارند منابع بسیار مناسبی جهت استخراج سنگ نما بشمار میروند. در غیر این صورت میتوانند به عنوان سنگ لاشه استفاده شوند. انواع سنگ‌های آذرینی که در منطقه گزارش شدهاند عبارتند از : آندزیت، داسیت، ریولیت، پیروکسن آندزیت، بازالت، سنگ‌های اولترا بازیک، دیاباز، گابرو، گرانیت، گرانودیوریت، مونزونیت و مونزودیوریت. واحدهای متنوعی از آندزیتها در قسمتهای مرکزی و شمال شرقی منطقه رخنمون دارد که با علائم da . E pl2, E v1, Ea در نقشه زمین شناسی کلی مشخص گردیدهاند . واحدهای گرانیت، گرانودیوریت، آلکالی گرانیت فلدسپات ، مونزونیت و مونزودیوریت در شمال منطقه مورد مطالعه گسترش فراوانی دار ن د و با علائم اختصاری dr, g1, g a.r, g2, Om در نقشه زمین شناسی کلی مشخص شدهاند. همچنین مرمرهائی که در افیولیتهای شمال غرب منطقه وجود دارند در صورت سالم بودن میتوانند برای سنگ نما مورد استفاده قرار گیرند. 8- ماسه سنگ: این واحد سنگی در صورت داشتن دانه بندی ریز و سیمان و رنگ مناسب و عدم وجود درز و شکستگی میتواند به عنوان سنگ تزئینی مورد استفاده قرار گیرد. ماسه سنگ‌های کوارتزیتی مهمترین منابع SiO 2 بوده و برای استفاده در صنایع شیشه مناسب هستند. کوارتزیت‌ و ماسه‌سنگ‌ سیلیسی‌ به عنوان مواد اوّلیة‌ در دیرگدازها ی سیلیسی نیز مورد استفاده قرار میگیرند. بیشترین پراکندگی این واحد ها در جنوب و جنوب شرق منطقه می باشد و با علائم اختصاری Osh, Cs, Jsh,s , Ks.m.l , Ms,m در نقشه زمین شناسی کاشمر تفکیک شده است .

پتانسیلهای معدنی کاشمر برگرفته از سازمان صنایع ومعادن خراسان رضوی

مطالب مشابه :

معادن ایران

درباره ی معدن

معادن ایران

معادن ایران

پتانسیلهای معدنی کاشمر برگرفته از سازمان صنایع ومعادن خراسان رضوی

استخراج سنگ آهن از عمق ۵۱۵ متري زمين

معادن ایران

کانسار های ایران زمین