لطیفه‌های بهلول داننده

ح. م. صدیق

ابو وهیب بن عمرو صیرفی کوفی معروف به بهلول یکی از عقلای مجانین معاصر هارون‌الرشید بود که در سال 190 ه‍ . ق. در کوفه درگذشت. وی در کوفه نشو و نما کرد و در همان شهر ادب آموخت و سپس به صورت مجانین درآمد. هارون و خلفای دیگر، از او موعظه می‌طلبیدند. و به روایتی برادر هارون بود.

بهلول ساختار سیاسی ـ اجتماعی روزگار خود را استهزا می‌کرد و در نوادر و حکایاتی که از او نقل شده، کوشش می‌کرد مردم را به آگاهی سیاسی سوق دهد.

فرید‌الدین عطار نیشابوری، نخستین کسی است که در تاریخ ادب فارسی لطايف بهلول را به صورتی مدوّن ذکر کرده است.

کتابی به نام «لطیفه‌های بهلول داننده» به کوشش و ترجمه‌ی عبدالکریم منظوری خامنه چاپ شده است که 38 لطیفه‌ی آموزنده در بر دارد. خلاصه‌ی یکی از آن لطايف را می‌آوریم:

«گویند مدت‌ها بود بهلول نمی‌خندید. هارون امر کرد اگر کسی خبر بیاورد بهلول را در حال خنده دیده است به او خلعت خواهد داد. روزی از روزها بهلول در کوچه می‌گشت به در دکانی رسید، دید که لاشه‌ی هر حیوانی را از پای خودش از قلّاب آویزان کرده‌اند. یکی لاشه‌ی گوسفند، یکی لاشه‌ی بز و در سومی ران گاو.

از مشاهده‌ی این حال بهلول خنده‌اش گرفت. قصاب که خنده‌ی بهلول را دیده پیش خلیفه رفت و داستان را گفت. خلیفه بهلول را احضار کرد و گفت: آیا این حقیقت دارد که تو امروز در مقابل دکان قصابی خندیده‌ای؟

بهلول گفت: بلی.

خلیفه خلعت قصاب را داد و او را مرخص کرد و سپس از بهلول پرسید: سبب خنده‌ی امروز تو چه بوده است که مدت‌هاست که تو را در حال خنده ندیده بودم؟

بهلول گفت: من همیشه از اعمال زشت تو نگران بودم که مبادا پای مرا بگیرد، اما امروز دیدم که هر حیوانی را از پای خودش آویزان کرده‌اند. خوشحال شدم و خندیدم!»

لطیفه‌های بهلول داننده

مطالب مشابه :

ایسلا نیوز دان بیر خبر

متون نظم ترکی - بایرک قوشچو اوغلو (دکتر حسین محمدزاده صدیق)

رسالات موسیقایی عبدالقادر مراغه‌ای

اسکی تورکجه درسلیکلر و رشدیه‌نین «تمثیلات لقمان» کیتابی- 2

لطیفه‌های بهلول داننده

قاضی برهان الدین

اومید پیکی- اوستاد حبیب ساهر