آبريزش دهان ( Drooling )یا sialorrehea

آبریزش دهان عبارتست از خروج غیر ارادی بزاق ودیگر محتویات دهانی به عبارت دیگر كودك در تمام طول روز هنگام مصرف غذا و يا بدنبال آن و يا در زمان انجام حركات Fine  آبريزش از دهان دارد .

علت آبريزش دهان :

- حس ضعيف در صورت

- تون پائين عضلات كه موجب مشكل در بلع ، عدم ثبات فك ، بازماندن دهان و ناتواني در جمع كردن بزاق مي شود .

- كاهش كنترل كودك برروي بزاق هنگام فعاليهايي كه نياز به تعادل دارند نيز موجب آبريزش مي‌شود.

درمان آبريزش دهان :

1- رفتاردرماني :

رفتار درماني يا آموزش رفتار جديدمي تواند اولين قدم در راه كنترل آبريزش باشد و مي تواند با ساير روشهاي درماني مثل دارو درماني همراه باشد .

برنامه رفتار درماني موفق نيازمند اجراي اين امر از سوي همه گروههاي ديگر در درمان مي باشد .

نظريه هاي رفتاردرماني بايد در زمينه تئوريهاي يادگيري در نظر گرفته شود :

- عمل و رفتار مورد نظر را بدون اجبار و بطور مداوم انجام مي دهد .

- گاهي اوقات عمل مورد نظر را به طور ارادي انجام مي دهد .

- رفتار مورد نظر فقط وقتي ديده مي شود كه روش اجرا شود يا فرد مجبور شود .

شاخص موفقيت در امر رفتاردرماني بسته به ايجاد تناسب بين برنامه - انگيزش ، علاقه و سطح شناختي فرد مي باشد .

در درمان اطمينان حاصل كنيد كه اهداف درماني براي درمانجو كاملاً واضح است و فرد نسبت به نقش خود و اهميت حياتي وي در انجام دادن آن اهداف براي رسيدن به موفقيت كاملاً آگاه است .

رفتارهاي خاصي كه بعنوان اهداف برنامه كنترل آب دهان هستند عبارتند از :

1-یادگيري قرار دادن سر در موقعيت بهتر .

2-يادگيري روي هم قرار دادن لبها و استحكام فك

3-يادگيري مؤثرتر بلعيدن شامل جويدن ، خوردن و فشار داخل دهاني

4-يادگيري چگونگي پاك كردن چانه به طور كامل

ارزيابي :

در طرح ريزي يك برنامه ، داشتن ساختار ارزيابي پيشرفته بعنوان قسمتي از روش درمان مهم است . اين قضيه شامل : اندازه گيري تغيير در تواتر مهارت هدف و يا تغيير در احتمال وقوع رفتار است . با اطلاعات بدست آمده از اين ارزيابي ممكن است نياز به تغيير اهداف درمان وجود داشته باشد .

براي مثال اگر آموزش كاهش رفتار به دهان بردن دست بعنوان يك مهارت جديد هيچ اثري بر روي كاهش بزاق نداشت ، نياز به تجديد نظر در تناسب مهارت يا اثر رفتار آموزش داده شده مي باشد .

انگيزش براي يادگيري يا حركتهاي مختلف براي دسته هاي مختلف :

اثر ايجاد كننده انگيزه مناسب يا تقويت كننده مي تواند سبب موفقيت يا شكست برنامه شود اين يكي از دلايلي است كه چرا ارزيابي و شناخت كافي از فرد در مورد موارد ايجاد انگيزه كننده و تقويت كننده ، اهميت دارد .

فهرست

وقتي اهداف مشخص شد و در مورد نوع تقويت كننده تصميم گيري شد ، فهرستي از مواد تقويت كننده بايد طرح ريزي شود . راههاي كمك كننده زيادي به عوامل تقويت كننده وجود دارد و ممكن است در بعضي مواقع مجبور به تغيير در قسمتهاي مختلف برنامه شويم .

- تقويت مداوم : شامل جدول ساده اي است كه هروقت رفتار مورد نظر سرزد ، اجراي تقويت كننده را در آن ثبت مي كنيم . حتي برنامه اي در حال توسعه است تقويت كننده هاي مداوم به فرد كمك مي كند تا رفتار را در سطح بالاتري انجام دهد .

- تقويت متناوب : تقويتي است كه هروقت رفتار مورد نظر چندبار انجام شد ، اعمال مي شود . در جدول متناوب ، رخداد يك رفتار براي مدت زمان بيشتري حتي بعد از اينكه تقويت قطع شد ، ادامه پيدا مي كند .

- شكل دادن ، تحريك كردن ، بتدريج محو شدن : همه افراد براي يادگيري رفتار جديد نياز به انگيزش بالا ندارند . بعضي از افراد هم ممكن است رفتار را در طول برنامه درماني ، يادبگيرند ، اما اگر فوائد رفتار را متوجه نشوند ، ممكن است رفتار ادامه پيدا نكند . در تهيه برنامه درماني مهم است كه تعيين كنيم براي يادگيري رفتار توسط مراجع چه مقدار مساعدت و ياري نياز است . اين مساعدت از شكل گيري رفتار مورد نظر شروع شده ، بعد تحريك رفتار در جهت رخداد ان و سپس به تدريج محو شدن تحريك است ، اگر تحريك در جهت يادگيري رفتار و  استفاده از رفتار در هر مرحله اي آشكار و معلوم نباشد پس محو شدن تحريك مرحله اي حياتي از برنامه نيست .

- شكل دادن : تقويت رفتاري كه به رفتار آموزش داده شده نزديك است . براي مثال اگر فردي يادگرفته كه به طور منظم عمل بلع را انجام دهد ، پس تقويت عمل روي هم قرار دادن لبها براي آماده سازي عمل بلع ، شكل دادن روش است . تقويت عمل نزديك به تدريج كم مي شود و فرد فقط براي بلع كامل تقويت مي شود .

- تحريك كردن : شامل طرق مختلفي است كه در آن به فرد يادآوري مي كنيم تا از رفتار و مهارت جديد استفاده كند . چگونگي و ميزان تحريك از مساعدت كامل فيزيكي فرد براي انجام مهارت تا به يادآوري شرطي شده كه مستقيم با مهارت مرتبط نيست ، متغير است . تين مهم است كه توالي تحريك را به دقت طرح ريزي كنيم تا به تدريج وابستگي فرد نسبت به تحريك يك به يك براي انجام مهارت كمتر شده و خودش مهارت را انجام دهد .

يك مسأله از برنامه رفتار درماني :

1- يادگيري وضعيت جديد سر :

مراجع : داگ ، مردي 35 ساله مبتلا به فلج مغزي است كه در شركت پناهندگان كارمي كند .

مسؤلين درمان : آسيب شناس گفتار و زبان و سوپروايزرداگ رفتاري كه بايد آموزش داده شود ، سرش را صاف و در خط وسط نگه دارد . به طوري كه آبريزش وي كمتر شود .

اهداف : داگ بايد وقتي پشت ميز كارش مي نشيند ، سرش را صاف در خط مياني نگه دارد و ميز كارش به صورتي است كه مورد كارش در برابر چشمانش است .

جدول ارزيابي : هفته اول ، همكارش به داگ كار جديدش را مي دهد او بايد چيزي حدود 10 دقيقه جدول را پر كند . مربي بايد وضعيت سر را كنترل كند و وضعيت صحيح را به او گفته و يادآوري كند و از لحاظ فيزيكي به او كمك كند . آبريزش هفته اي يكبار ارزيابي مي شود . هفته دوم ، همكار وي هر 10 دقيقه جدول را پر مي كند .

تقويت :

- ممكن است نيازي باشد كه از لحاظ فيزيكي چانه داگ ، را به بالا بياورد .

- با لمس سر داگ تحريك مي شود كه سرش را بالا ببرد .

- وقتي كه داگ ، به همكارش نگاه مي كند ، وي با بالا بردن سرش به او يادآوري مي كند .

- همكارش با لبخند و گفتن به او يادآوري مي كند .

- پاداش پولي در پايان هفته

- يادآوري براي ابقاء وضعيت سر

( اين نكته را متذكر مي شويم كه در كودكان مبتلا به فلج مغزي كه در كنترل حركات سر دچار مشكلند ، فيزيوتراپ نخستين فردي است كه بايد با بيمار كار كند تا او حركات سرش را در اختيار و انقياد خويش درآورد و بعد كودك براي گفتار درماني آماده مي شود . )

عموميت پيدا كردن : آسيب شناس گفتار ، وضعيت سر داگ را در هنگام ناهار خوري براي مدت چهار هفته كنترل مي كند و در هفته ششم وضعيت سر در هنگام تماشاي بازي فوتبال كنترل مي شود .

ابقاء : در هفته اي عمل كنترل كردن و تحت نظر داشتن انجام . نمي شود . در طي اين هفته اگر داگ وضعيت سرش را حفظ كند پاداش دريافت مي كند .

2- استفاده از ابزارهاي مصنوعي

تنش عضلاني و حركات غير طبيعي زبان ، لبها و گونه ها اغلب منجر به تغييرات ساختماني و اشكال در رسيدن به حركات عملكردي اندامهاي دهاني مثل بستن لبها ، حركات ارادي زبان ، جويدن و بلع مي‌شود . ابزارهاي ارتودنسي چندي در جهت تصحيح و بهبود عملكرد حركتي اندامهاي دهان تهيه شده است  . اين ابزارها از جهت چگونگي قرار گرفتن در درون حفره دهان و مدت زماني كه بايد در دهان باقي بماند متفاوت است .

در تمامي اين دستگاهها بجز دستگاه حسي لب اكسترد( exeter lip sensor )  به دندان پزشك يا يك فرد كاملاً با تجربه نياز است تا مطمئن شويم كه دستگاه درست كارگذاشته شده است . كنترل منظم دهان و ابزار نيز به اين معني است كه خانواده ، پرستاران ، خود فرد و … بايد به طور منظم با دندانپزشك ديدار و مشاوره داشته باشند . با وجوداينكه ، گزارشاتي از كاهش ميزان آبريزش شده است ولي معمولاً استفاده از ابزارهاي ارتودنسي به ندرت بعنوان اولين اقدام درماني كنترل آب دهان در نظر گرفته مي شود . هنگاميكه قصد داريم ابزارهاي ارتودنسي را در جهت كنترل آب دهان به كار بريم ، موارد زير را بايد مد نظر قرار دهيم :

1- توانائي فرد در نگه داشتن ابزار به طور كامل و بدون هيچ مخاطره بعلت موارد زير متفاوت است :

- وضعيت دندانها

- تنش و آهنگ عضلاني عضلات دهان

- حس داخل دهان

- همكاري بيمار

- راحتي

2- انگيزه و توانائي فرد در پذيرفتن برنامه

3- وجود حمايت و بازبيني هاي منظم توسط يك دندانپزشك يا ارتودنتيست با تجربه

4- توانايي عملكردي و رفتاري فرد در تحمل دستگاه

5-سن فرد

تعدادي از مزايا و معايب استفاده از ابزارها در كنترل آب دهان در جدول زير وجود دارد : 

مزايا	معايب
-بدون آسيب و حمله به بدن ( چون بدون استفاده از دارو – جراحي و بيهوشي است ) -هزينه استفاده از بعضي ابزارها در مقايسه با هزينه درمانگران تخصصي بسيار كم است . - گران نيست -سبب بهبود عملكرد حركتي و تصحيح ساختماني مطلوب اندامهاي دهان مي شود -معمولاً زود جواب مي دهد	-نگه داشتن ابزار در دهان مشكل است . -بعضي از دتگاهها از نظر مواد و زمان Staff  پر هزينه هستند . -ممكن است به چندين ملاقات با دندانپزشك يا ارتودنتيست نياز داشته باشد . -درجات مختلفي از ناراحتي را ايجاد مي كند -امكان ايجاد زخم در بافتهاي دهان هست . -نتايج استفاده از ابزارها بطور كامل تحقيق نشده است . -بعضي از دستگاهها ممكن است در ابتدا سبب افزايش آبريزش شوند .

تعدادي از اين ابزارها عبارتند از :

برس جويدني يا ارتومانچين – دستگاه تصحيح نرم كام – دستگاه حسي لب – صفحه تحريكي – دستگاه مونوبلوك

3- دارودرماني :

كاربرد داروها در كنترل ترشحات حلقي – دهاني مي باشد .

ترشحات اضافي و آبريزش : آسيب بلع ارادي بزاق ، كنترل ضعيف لبها يا عضلات ضعيف فك هم مي‌توانند موجب تجمع ترشحات دهاني و آبريزش شوند . اين امر به ويژه در هنگام صرف غذا اتفاق مي‌افتد . درمان دارويي به منظور كاهش جريان بزاق از طريق انسداد اعصابي كه در جويدن ، چشيدن يا تحريكات احساسي تحت تأثير قرار مي گيرند ،صورت مي گيرد .

داروهايي كه توليد بزاق را كاهش مي دهند :

1- داروهاي آنتي كولينرژيك شامل :

پروپان تلين بروميد – هيوسين – گيكوپير ونيوم – آتروپن سولفات – بنزهگزون

- ضد افسردگيهاي سه حلقه اي : تري سالكيلين – آنتي دپرشن – امي پرامين – آمي تريپ تيلين

اكثر داروهايي كه استفاده مي شوند خواص آنتي ولينرژيك دارند كه اعصاب پاراسمپاتيك غدد بزاقي را مسدود مي كند . اعصاب پاراسمپاتيك ترشح تركيبات بزاق را تنظيم مي كند . بنابراين داروهاي آنتي كولنيرژيك ابتدااً حجم توليد بزاق را كاهش مي دهد و اثر كمتري برروي ترشح پروتئينهاي بزاقي دارد .

2- داروهاي مسدودكننده سيستم عصبي سمپاتيك :

تحريك اعصاب سمپاتيك منجر به افزايش جريان بزاق و كاهش ترشحات پروتئيني بزاق مي شود . در حاليكه مطالعات برروي حيوانات كه با تحريك اعصاب سمپاتيك غدد بزاقي انجام شد ، مخالف اين وضعيت را نشان مي دهد . بنابراين انتظار نمي رود كه عوامل مسدود كننده آدرنرژيك بر ميزان بزاق شكل گرفته اثر بگذارد ولي بر غلظت آن اثر مي گذارد .

از دارودرماني معمولاً بعنوان درمان دراز مدت استفاده نمي شود ولي در بعضي از موقعيتها ، كاملاً مفيد است .

1-  از دارودرماني مي توان در دوره هاي كوتاه بعنوان يك روش الحاقي به روش هاي حركتي استفاده كرد چرا كه اين روشها با دهان خشك راحتتر انجام مي شود .

2-  آبريزش ممكن است در كودكان تا سن 7-6 سالگي خودبخود بهبود پيدا كند . در اين موارد وقتي آبريزش سبب ايجاد مشكل عمده در كودك مي شود ، استفاده از دارودرماني مي تواند تصميم گيري درمورد عمل جراحي را به تأخير بياندازد .

3-از دارورماني مي توان در جهت ارزيابي نتايج شرايط بدون آبريزش قبل از اينكه جراحي انجام شود ، استفاده كرد .

4-در مواردي كه آبريزش مشكل شديدي نيست ، دارودرماني مي تواند نقش داشته باشد .

5-دارودرماني در موارد آبريزش شديد بيش از يك دوره استفاده مي شود ، جايي كه :

الف) بيمار تمايلي براي جراحي نداشته باشد .

ب) جراحي اثر عكس داشته باشد مثلاً براي مراجعين مسن .

۴- درمان جراحي آبريزش :

درمان جراحي آبريزش به كندي توسعه مي يابد و در بردارنده چند اصل مهم است .

- شكايات فرد از جراحي بايد حداقل باشد . بويژه مشكلات ابتدايي در بلع ، عفونتها و شكايتهاي بعدي مثل جاي زخم ، شكل گيري سوراخ ، كيست و عفونتهاي گوش مياني .

- تكنيكهاي درماني بايد طوري انتخاب شوند كه كمترين حالت تهاجم وجود داشته باشد .

- مدت زمان بستري شدن در بيمارستان بايد حداقل ممكن باشد .

-روش بايد درازمدت ارزيابي شود ، كه بهبود دائمي و شكايتهاي درازمدت بيمار را معلوم كند .

روشهاي جراحي :

1- خارج كردن غدد بزاقي : آسانترين روش براي خارج كردن غدد تحت فكي است . غده پاروتيد به ندرت برداشته مي شود چرا كه به علت وجود عصب 7 در نزديكي آن ، خطر احتمال آسيب به اين عصب زياد است . علت ديگري كه سبب مي شود بيشتر غده تحت فكي برداشته شود ، اين است كه اين غده ، يكي از عمده ترين منابع توليد بزاق است .

2- قطع اعصاب غدد بزاقي : جراحان گوش و حلق و بيني با قطع عصب دهي غدد بزاقي عمده ، از عهده اين مشكل برآمده اند . در نتيجه اين عمل كاهش ترشح بزاق در پاسخ به غذاها ، بو و ساير تحريكات ديده مي شود .

مشكل آبريزش بعد از حدود 6 تا 20 ماه برگشت مي كند و اين به احتمال زياد به علت رشد اعصاب و تكامل اعصاب پاراسمپاتيك پيش گانگليوني از ساير نواحي است .

3- قطع مجراهاي غدد بزاقي : روش ساده براي كنترل ترشحات بزاقي ، قطع مجراهاي بزاقي است كه از غده هاي بزاق عمده منشأ مي گيرند . اين روش فقط براي غده پاروتيد عملي است . چون اين غده بوسيله پوشش فيبري محصور شده است كه از تورم بيش از حد آن جلوگيري مي كند .

از لحاظ عملي امكان قطع مجراي غده تحت فكي ممكن نيست ، چرا كه اين امر سبب تورم قابل توجهي در قسمت كف دهان مي شود و ممكن است سبب انسداد راه هوايي شود و همچنين احتمال شكل گيري كيستهاي بزاقي در كف دهان نيز هست .

4- جابجا كردن غده بزاقي : تازه ترين روش جراحي براي كاهش آبريزش ، جابجا كردن جريان بزاق از دهان به حلق به وسيله انتقال مجراي غده تحت فكي به ناحيه لوزه اي در قسمت پشت زبان است . در نتيجه اين عمل ، بزاق به جاي اينكه در قسمت جلوي دهان جمع شود به قسمت پشت زبان مي رود و اين امر سبب مي شود كه به وسيله بازتاب خود به خودي ، عمل بلع بزاق انجام گيرد .

روش كنوني ما در مداخله جراحي آبريزش ، هم انتقال مجراي تحت فكي به ناحيه لوزه اي و هم قطع يكي از مجاري پاروتيد است .

5- درمان تسهيل دهاني – صورتي

تكنيك هاي مختلف تسهيل سازي دهاني – صورتي در جهت كمك به بهبود عملكرد دهاني و افزايش توانايي فرد در كنترل آب دهان برنامه ريزي شده است . آبريزش اغلب به عنوان نتيجه اي از كنترل حركتي دهان ضعيف ، كاهش تواتر بلع كاهش آگاهي حسي براي بلع رخ مي دهد . تكنيك هاي بكار رفته جهت بهبود اين شرايط شامل سرد كردن ، برس كشيدن ، ارتعاش ، دستور زي از طريق ضربه زدن به كف دست يا چيز صاف ، ضربات سريع و آرام و مالش دادن ، مي باشد . اين تكنيك ها منجر به طبيعي شدن تن عضلاني عضلات صورت مي شود و با تشديد درون داد حسي ، تكنيك هاي تسهيل سازي صورتي – دهاني در جهت بهبود كنترل آبريزش در افرادي با تن عضلاني بالا و پائين بكار مي‌رود

اين موارد در جهت هاي كلينيكي زير ديده مي شود :

1-كودكان مبتلا به فلج مغزي و ياساير اختلالات عصبي .

2-كودكان مبتلا به آسيب هاي ذهني .

3-كودكان با تن عضلاني پائين معمولا همراه با تاخيرات رشدي .

4-افراد بزرگسال مبتلا به فلج مغزي و ساير اختلالات نورولوژيكي رشدي

5-افراد مبتلا به آسيب هاي نورولوژيكي اكتسابي مثل CVA آسيب هاي نورولوژيكي پيش رونده ، Ms ، ALS .

تجربيات كلينيكي نشان داده است كه اثر برخي تكنيك هاي تسهيل سازي دهاني صورتي متفاوت است . بنابراين بهتر است كه اين تكنيك ها را قبل از  اينكه به طور روزانه شروع كنيم ، درجه بندي نمائيم . همچنين بسيار مهم است كه اين تكنيك ها را به تدريج شروع كرده تا تحمل در فرد در برابر درون داده‌هاي حسي ايجاد كنيم . چرا كه ممكن است بعضي افراد در ابتدا نسبت به اين تحريكات مخالفت نشان دهند .

وضعيت فيزيكي

قبل از استفاده از هركدام اين تكنيك ها ، فردي كه اين اقدامات درماني را دريافت مي كند ، بايد در وضعيت مناسبي قرار گرفته باشد . وقتي كه فرد مي نشيند بايد مطمئن بود كه دور شانه ها ، تنه و لگن محكم و ثابت بوده و پاها كاملاً صاف برروي سطح زمين يا جا پاي صندلي چرخ دار قرار گرفته اند . پشت گردن بايد مستقيم و صاف باشد و شانه ها كمي به سمت پائين خم شده باشد . در افرادي با ناتواني شديد كه مجبورند در رختخواب باشند بسيار مهم است كه اين افراد در شرايط راحت و كاملاً حمايت شده تا حد امكان به حالت نشسته قرار گيرند وقتي فرد در اين وضعيت ثابت و استوار ، قرار گرفت ، يك يا تركيبي از برنامه هاي درماني زير مي تواند مورد امتحان قرار گيرد :

سرد كردن – برس كشيدن – ارتعاش – دستورزي – تمرينات حسي حركتي دهاني .

- سرد كردن : مشخص شده كه به كار بردن يخ مستقيماً برروي عضله هدف در بعضي افراد ، تن عضلاني را بهبود مي بخشد و بموجب آن بهبود عملكرد حركتي دهان و افزايش آگاهي حسي ايجاد مي‌شود . براي به حداكثر رساندن اثر اين روش ، يك فعاليت دهاني مثل خوردن يا تمرينات دهاني بايد بلافاصله بعد از سرد كردن انجام شود . اثر سردكردن بلافاصله است و ممكن است بين 5 تا 30 دقيقه طول بكشد .

طريقه اجراي سرد كردن برروي صورت :

1-   فشار ثابت و يكنواخت را در جهت حركت عضله ، بر آن وارد كنيد .

2-   نواحي كه سرد مي شوند ، در ابتدا بايد در ناحيه خارج دهان و بعد داخل دهان باشد .

3-   براي بهبود تن عضلاني عضلات زبان ، دهان و حلق مي توان از مكيدن ميله اي سرد كننده و سه وجهي استفاده كرد .

4-   يخ بايد براي مدت 3 تا 10 ثانيه استفاده شود كه اين مدت زمان بسته به ميزان تحمل فرد و اثر بخشي روشن است .

5-   سرد كردن در امتداد گونه ها

6-   سرد كردن عضله مستر ( Master )

7-   سرد كردن اطراف لبها

كاربرد سردكردن در تحريك رفلكس بلع :

موارد زير تكنيكهايي هستند كه مفيد واقع شده اند :

1- استعمال يخ روي گردن ، در سطح غضروف تيروئيد

2-    استعمال يخ مستقيماً برروي thyroid natch

3-  استعمال يخ برروي قوس صورتي دهاني قدامي درست در بالاي زبان كوچك با استفاده ار پارچه هاي نمدار يخ زده يا آيينه هاي حنجره اي سرد شده ( تنها در صورتي استفاده شود كه تن عضلاني نرمال يا پائين باشد .)

هنگام استفاده از روش سرد كردن بايد موارد زير را مد نظر قرار داد .

1-   نواحي كه سرد مي شوند ، ابتدا در ناحيه خارج دهان و بعد داخل دهان باشد .

2-  سرد كردن در بعضي موارد مثل افراد صرعي كه منجر به حملات مي شود يا در افرادي كه سبب افزايش اسپاسم ( Spasm )  يا رجيديتي rigidity  مي شود مضر است .

3-  سرد كردن در افرادي كه بيش حساس هستند يا در برابر تحريكات حسي حالت تدافعي دارند ، ممكن است مؤثر نباشد يا سبب ايجاد ناراحتي شوند .

4-  سرد كردن ممكن است سبب سوختگي شود ( علامت سوختگي با يخ اغلب به صورت سرخ شدن پوست است ) بنابراين در حين اجراي سرد كردن بايد مراقب اين امر بود .

5-  مكيدن يخ براي افراد مبتلا به بلع معكوس ( tounge trast ) شديدتوصيه نمي شود ، چرا كه سبب تشديدحالت جلوآمدگي زبان مي شود .

6-   از استعمال يخ در ناحيه سينوس كاروتيد ( پشت گوش چپ ) در افرادي با مشكلات حاد قلبي ، خودداري شود .

- برس كشيدن :

برس كشيدن يكي ديگر از روشهاي گزارش شده براي بهبود آهنگ و تنش عضلاني و افزايش آگاهي حسي است . گفته مي شود كه اثر برس كشيدن 20 تا 30 دقيقه بعد از اجرا رخ مي دهد .

برس كشيدن بايد حدود نيم ساعت قبل از غذا خوردن يا تمرينات حركتي ناحيه دهان صورت بگيرد .

چگونگي اجراي روش برس كشيدن :

1-  برس كشيدن دستي : براي برس كشيدن دستي از يك برس نرم نقاشي اندازه متوسط ساخته شده از موي شتر استفاده كنيد . ضربات سبك و سريع در جهت حركت عضله وارد كنيد . گفته شده كه برس كشيدن نبايد بيشتر از 3 ثانيه براي هر عضله انجام شود .

2-  برس كشيدن چرخشي سريع ( برس هايي كه با باتري كار مي كنند ) : بصورت يكنواخت و برابر عضله در جهت حركت آن برس بكشيد . تصور مي شود كه اين روش براي تحريك عضلات كم انقباض مؤثر تر باشد .

روشهاي برس كشيدن :

1-   در ابتدا عضله گونه را برس بكشيد .

2-   سطح جونده و داخلي دندانها

3-   برس كشيدن زبان ، لبها ، گونه ها جهت تحريك تن عضلات

4-   برس كشيدن سطح جانبي زبان براي بهبود جويدن

5-   از يك مسواك برقي نيز مي توان جهت اجراي دستورات بالا استفاده نمود .

هنگام اجراي روش هاي برس كشيدن بايد موارد زير را در نظر داشت :

1-  برس كشيدن را ابتدا از ناحيه صورت شروع و بعد به سمت دهان ادامه داد و در نهايت بعد از اين دو قسمت داخل دهان را برس بكشيد .

2-   عضله گيجگاهي را تحريك نكنيد زيرا سبب انقباض فك مي شود .

3-   بازتابهاي برس كشيدن را كنترل كرده و ميزان تحريك را بر اساس آن درجه بندي كنيد .

- ارتعاش :

از ارتعاش در جهت افزايش درون داد حس عمقي و تسهيل تن عضلاني بهتر استفاده مي شود . از لحاظ كلينيكي مشخص شده كه ارتعاش مؤثر تر از برس كشيدن است . اين امر احتمالاً بعلت تحريكات شديدتر آن است . اگرچه اين روش براي تسهيل تن عضلاني در عضلات كم انقباض در نظر گرفته شده است . ولي تحقيقات جديد نشان داده كه اين روش براي عضلات بيش انقباض هم مؤثر است .

اگر فرد تحت درمان در مقابل ارتعاش بكاررفته در ناحيه دهان ، واكنش شديد نشان داد ، با استعمال اين روش در ساير نواحي بدن ( مثل بازوها ، پشت دست و … ) در مدت زماني كوتاه آستانه تحمل فرد را افزايش دهيد .

نحوه استعمال ارتعاش ( دستي – ماشيني )

1-   عضله هدف را مستقيماً در جهت حركت عضله در حدود 10-6 ثانيه تحريك كنيد .

2-   ارتعاش در امتداد گونه ها

3-   ار تعاش روي عضله مستر

4-   ارتعاش اطراف ناحيه دهان

5-   ارتعاش زير چانه

6-   با تحريك مستقيم بالاي thyroid lamina , thyroid natch  رفلكس بلع و سرفه را تحريك كنيد .

7-  با تحريك هركدام از نواحي كنار نوستريل به سمت پائين در جهت رسيدن به انتهاي لب بالا ، انقباض لب بالا كاهش مي يابد .

8-  با استفاده از انگشت سبابه ، قسمت مركزي زبان را به سمت پائين مرتعش كنيد . بطوريكه زبان به حالت پهن درآيد . با جمع كردن و حركت رو به عقب انگشت سبابه ، زبان را به قسمت جلو ماساژ دهيد . اين حركت سبب كاهش تن انقباضي عضله مي شود .

9-  با گرفتن عضله گونه در بين دو انگشت سبابه ( در داخل دهان ) و انگشت مياني ( در خارج دهان روي گونه ها ) اين عضله را مرتعش كرده و به آرامي به طرف جلو حركت دهيد . اين عمل بيش انقباضي را كاهش داده و تن عضلاني عضله بالا را كاهش مي دهد .

هنگام استفاده از ارتعاش ، موارد زير را در نظر بگيريد :

1-  مطمئن شويد كه ارتعاش ، خيلي شديد نيست چراكه اين امر سبب افزايش نامطلوب تن ،rigidity  و اسپاسمهاي بازگشته مي شود . اگر ارتعاش سبب افزايش بيش انقباضي عضله شده ، آن را ادامه ندهيد .

2-   اگر فرد داراي حملات صرعي است ، از ارتعاش با احتياط استفاده كنيد .

3-   افراد هيدروسفال نبايد اين درمان را دريافت كنند .

4-   اگر فرد داراي بازتاب گازگرفتن شديد است ، ارتعاش داخل دهان براي او توصيه نمي شود .

- تمرينات حسي – حركتي ناحيه دهان

موارد ذكر شده در ذيل ، تمرينات و فعاليتهايي هستند كه ممكن است براي بهبود عملكرد حركتي ناحيه دهان بعنوان اهداف نهايي در بهبود كنترل آبريزش ، در برنامه فرد گنجانده شود /

تمرينات مربوط به لب :

1-   در مقابل آيينه با لب ، شكلكهاي مختلف دربياوريد .

2-   نگه داشتن آبسلانگ يا يك تكه كاغذ با لبها

3-   مايعات غليظ مثل پوره سيب را بوسيله يك ني با قطر زياد بمكد و يا تكه هاي كاغذ يا پارچه را فوت كند .

4-   غذاهايي مثل مربا يا هرچيز ديگر را روي لب بالا بگذاريد و تشويق كنيد تا با حركت لب پائين آن را بخورد .

5-  اُوو كردن و بوسيدن : اوو كردن روي كاغذ نوعي احساس قلقلك را در كودك ايجاد مي كند تا عمل بلعيدن او تقويت شود و بوسيدن نيز تمريني براي تشويق كودك است تا به طريقي لبهاي خود را ببندد .

تمرينات مربوط به زبان :

1-   بيمار را تشويق كنيد تا فقط با استفاده از حركت زبان به نقاط مختلف ، غذا را از آن نقاط جمع كند و بخورد .

2-  بيمار را تشويق كنيد تا با ليس زدن ، غذاي موجود در بشقاب يا انتهاي قاشق كه در مقابل دهان قرار گرفته است را ليس بزند .

3-   بيمار را تشويق كنيد تا چيزهايي مثل پاكت نامه تمبر ، شيريني ها و ساير چيزها را ليس بزند .

تمرينات حسي زير نيز براي بهبود كنترل آبريزش مؤثر هستند .

1-  تركيبات مختلف مثل خمير اصلاح ، بافتهاي پلاستيكي ، چرم و فنر ، مواد مالش دهنده و كف صابون را روي صورت بكار ببريد .

2-   براي بچه ها ، آنها را به گذاشتن اسباب بازيها با اشكال مختلف در دهان و كشف آنها تشويق كنيد .

3-  درمورد دهان و صورت ، آگاهي از فشار دادن و خشكي  و خيسي لازم است . خيسي صورت در اثر آبريزش موجب كاهش پاسخ به تحريكات لمسي جهت شروع بلع مي شود .

4-   مي توان ار فعاليتهاي مختلف مانند فوت كردن به صورت ، جهت افزايش آگاهي حسي استفاده كرد

5-  بمنظور افزايش گيرنده هاي حسي مي توان از غذاهاي ترش ، تند ، معطر و همچنين غذاهاي بسيار متراكم و غليظ و … استفاده كرد .

- ميتوان بصورت متناوب از غذاهاي سرد و گرم استفاده كرد .

- جويدن با دهان باز در برابر آيينه نيز مي تواند به كنترل آبريزش دهان كمك كند .

- جلو و عقب بردن فك پائين كودك توسط خودش نيز در كنترل آب دهان مؤثر است زيرا با انجام اين كار عضلات اطراف دهان او قوي مي گردد و هماهنگي بين آنها بوجود مي آيد .

- گاز گرفتن نيز تمرين ديگري براي بستن فكها و در نتيجه كنترل آب دهان است

به ياد داشته باشيم در انجام تمامي تمارين مربوط به كنترل آبريزش دهان از والدين كمك بجوئيد با توضيح موارد تمارين از آنها بخواهيد تمارين را به نحو مناسب و مؤثري در منزل انجام دهند .

منابع :==============================================

1-  آرامي ، امير ، پايان نامه (( كاربرد تسهيل سازي دهاني – صورتي در كنترل آبريزش دهان ))

2- صادقيان ، اعظم ، پايان نامه (( استفاده از تكنيكهاي PNF و ماساژدرماني)) (1382)، دانشگاه علوم پزشكي سمنان

3- نجفيان ، شهلا و نوذرآران ، مريم و عابدزاده ماسوله ، حسن (( به همراه من باشد (از تكلم تا مدرسه)) ، (1374) ، نشر دانا

4-  شاهي ، بهرام (( گفتاردرماني و فلج مغزي در روش بوبات )) ، (1364)

5- ابراهيمي ، غلامرضا و زنگوئي ، مجتبي ، پايان نامه مشاوره به بيماران دچار اشكال در گفتار و زبان ، دانشكده علوم توانبخشي ايران .

مطالب مشابه :

Drooling یا sialorrehea

تكنيك هاي مختلف تسهيل سازي دهاني 1- در مقابل آيينه با لب ، شكلكهاي مختلف دربياوريد .

---

فرستادن ايميل هاي بسيار زيبا با IncrediMail 2 Premium v6.14.4697

- داراي هزاران تمپلت آماده، انيميشن و شكلكهاي - سازگار با نسخه های مختلف ویندوز از جمله

---

شکلک عید نوروز و چهارشنبه سوری

مجموعه کامل شکلک های مختلف شکلک ها و تصاویر مخصوص

---

برچسب :
شكلكهاي مختلف