اما و اگرهاي نحوه توزيع سرانه مدارس

نشریه نگاه-اصغر نجفي مقدم<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />

قم

گويي ديروز بود وزير سابق آموزش وپرورش در اجلاسيه سالانه روساي آموزش و پرورش كشور بعد از انتقادات و تذكرات زيادي كه از سوي روساي مناطق شنيده بود، در ضمن يكي از سخنراني‌هاي خود انگشت اشاره را به جبين خود گذاشت و گفت: اكنون براي من روشن شد كه واريز سرانه مدارس به صورت متمركز از سوي وزاتخانه به مدارس اشتباه است و يا حداقل نيمي از ان بايد در اختيار ادارا مناطق قرار گيرد و به اقتضاي شرايط خود تصميم‌گيري و توزيع نمايند و اين در حالي بود كه قريب بيش از يك سال بر متمركز عمل كردن اصرار مي‌شد و صداي اعتراض‌ها هم به جايي نمي‌رسيد.

هم اكنون نيز پس از آن همه قصه پرغصه، شنيده مي‌شود كه وزارت محترم متبوع تصميم دارد همان رويه را دوباره تكرار كند جاي بسي تعجب است! در عرصه تعليم و تربيت كه منطق و استدلال در آن حاكم است آزموده را دوباره آزمودن چرا؟

آيا مسوولين محترم ستادي:

الف) شرايط و اقتضا همه مدارس كشور را يكسان مي‌دانند؟

ب) همه مدارس كشور با ساختماني نو و تجهيزاتي تازه فعاليت مي‌كنند؟ يا بسيار از مدارس وجود دارد كه مدير محترم هر بخشي را ترميم مي‌كند، نقص ديگري سر باز مي‌‌زند كه مجبور است براي نيل به اهداف تعريف شده حداقل‌ها را تامين نمايد.

ج) آيا همه مدارس داراي جمعيت دانش‌آموزي يكسان است؟ و يا اينكه مدارسي در اقصي نقاط كشور داريم كه به دليل پراكندگي و موقعيت اقليمي منطقه، با كمترين دانش‌آموز و بيشترين نياز داير مي‌باشد.

د) آيا احتمال داده نمي‌شود به دليل اتفاقات غيرمترقبه طول سال در برخي از مدارس مناطق، ضرورت‌هايي از قبيل ريزش‌ چاه‌هاي فاضلاب، خرابي موتورخانه‌ها و از كار افتادن سيستم گرمايشي مدرسه و ده‌ها معضل ديگر پيش بيايد كه ترميم آن در توان بنيه مالي مدرسه نباشد و نياز به پشتيباني ادارات باشد در آن صورت آيا رييس منطقه مي‌تواند با يك اظهار تاسف از كنار مسأله عبور كند و آيا چنين شرايطي براي او پذيرفتني است و آيا جايگاهي براي مديريت او باقي مي‌ماند؟ و ده‌ها سوال ديگر.

شايد گفته شود كه رييس منطقه مي‌بايد از محل اعتبارات تعميرات و تجهيزات سالانه كه از سوي نوسازي و تجهيز مدارس منظور مي‌شود نسبت به رفع معضلاتي از اين دست اقدام نمايد كه حرف درستي است، ولي بايد اين واقعيت را پذيرفت كه اعتبارات مذكور آن چنان محدود و اندك است كه حتي برنامه‌هاي تعميراتي تابستاني مدارس را نيز در حداقل ممكن از قبيل ترميم ايزوگام پشت بام مدارس و اصلاح سرويس‌هاي بهداشتي، كفايت نمي‌كند و هر ساله ده‌ها مشكل ديگر بر زمين مي‌ماند.

در مورد توزيع سرانه به صورت غيرمتمركز نكاتي قابل ذكر است كه عنايت به آن قطعاً در اتخاذ تصميم موثر خواهد بود، كه در اين مقال به مواردي از آن اشاره مي‌شود:

1-   بايد توجه داشت بر خلاف تصورات مبني بر تصميم فردي و سليقه‌اي در توزيع سرانه مناطق، سرانه مدارس در قالب شورايي متشكل از نمايندگاني از مديران هر دوره تحصيلي، كارشناسان مربوط، معاون مربوط، معاونت پشتيباني و رييس اداره انجام مي‌پذيرد كه اقتضاها و سياست‌ها در اين شورا بحث و بررسي و تصميم‌گيري مي‌شود و بر مبناي آن در مورد سرانه عمل مي‌گردد.

2-   به دليل رعايت اصل مهم صرفه‌جويي و افزايش بهره‌وري، درصدي از سرانه به صورت متمركز جهت رفع نيازهاي عمومي مدارس با مديريت چند مدرسه‌ از قبيل تعمير تجهيزات كلاسي و دفتري، خريد برخي اقلام مورد نياز همه مدارس از قبيل كاغذ، جوايز و... صورت مي‌گيرد كه گاهي بهره‌وري صد درصدي را به همراه دارد.

3-   مدارس كم‌جمعيت روستايي به صورت ويژه مورد عنايت قرار مي‌گيرد و درصد ريالي بيشتري به نسبت مدارس پر جمعيت، براي آن مدارس منظور مي‌شود و يا براي رفع برخي نيازهايشان از محل متمركز اقدام مي‌گردد و چند مدرسه شهري به عنوان معين عمل مي‌كنند.

4-   درصدي از سرانه با مديريت تعدادي از مدارس جهت اهداف تعريف شده تربيتي و آموزشي منظور مي‌گردد. از قبيل: تقويت قرآن مدارس، جلوگيري از افت تحصيلي در برخي پايه‌هاي دوره‌هاي تحصيلي، ارتقاي كيفيت آموزشي و علمي مدارس، اجراي برخي همايش‌هاي علمي براي افزايش مهارت‌هاي شغلي همكاران شاغل در برخي فعاليت‌هاي آموزشي و به روز نمودن اطلاعات علمي و روش‌هاي تدريس آنها و ... كه تمامي اين‌ها در صورتي قابل تدوين و تحقق است كه سرانه مدارس در اختيار شوراي سرانه مناطق و شهرستان‌ها قرار گيرد و در غير اين‌صورت مبالغ منظور همچون گوشت قرباني و باالسويه در بين مدارس پخش مي‌شود نه تنها از توان مبالغ كاسته مي‌شود، بلكه به هيچ عنوان امكان كنترل و نظارت به صورت دقيق بر هزينه‌ها نيز وجود نخواهد داشت و هيچ‌ برنامه هدف‌مندي هم امكان تدوين و اجرا پيدا نمي‌كند و در مشكلات و معضلات عديده غيرمترقبه هم كه در مدارس پيش‌ مي‌آيد و كم هم نيست، كاري نمي‌توان انجام داد و بايد سوخت و ساخت و ملامت مديران، دانش‌آموزان و از همه مهم‌تر اوليا آنها‌ را به جان خريد.

در اين مقاله سخن بسيار است و از حوصله برون، اميد است وزير محترم و محبوب كه خود بحمدالله شخصيتي انديشمند و فهيم در سطح ملي و نيز دردآشنا در عرصه تعليم و تربيت هستند و در اين فرصت كوتاه سكان‌داري بر عرشه عظيم آموزش و پرورش  حقاً و انصافاً گام‌هاي بسيار بلند و افتخارآميزي هم برداشته‌اند و شور، نشاط واميد را در بين همكاران پرتلاش و نجيب فرهنگي احيا نموده‌اند، با ژرف‌انديشي خود در اين زمينه نيز مسوولين حوزه مربوطه را به نحوي هدايت نمايند كه در سال همت مضاعف و كار مضاعف، ساز و كار بهره‌وري مضاعف در موضوع تامين و توزيع سرانه تحقق يابد.

با آرزوي توفيق روزافزون در خدمت به نظام مقدس جمهوري اسلامي براي همه دلسوزان نظام و سلامتي، عزت و سربلندي بيش از پيش براي مقام معظم رهبري آيت‌الله‌العظمي خامنه‌اي.

*****