ابنیه تاریخی و باستانی استان مازندران

دخمه سنگی کافر کلی
دخمه‌های سنگی کافر کلیکافر کلی‌ها فضای معماری دست کندی است در مسیر جاده هراز از پلور به سمت آمل شاهد مجموعه سوراخ‌هایی در دل کوه هستیم که اکثرا با نگاهی ساده از آن می‌گذرند.

بقعه شمس آل رسول
برج بقعه شمس آل رسول که این بنا مربوط به قرن نهم هجری قمری بوده و از وسعت قابل ملاحظه نسبت به بناهای دوره خود برخورداراست بقعه بصورت چهار گوشه و گنبد مخروطی است وگنبد آن دو پوش می‌باشد که هر دو پوش آن در اثر زلزله و عوامل جوی منطقه خراب شده‌است عمده تزیینات بنا طاق و قوس و قرنیسهای آجری و کاشیکاری در قسمت فوقانی است. در طوماری که در زمان صفویان نوشته‌است شمس آل رسول به نام (امام زاده شمس آل رسول) خوانده شده‌است. نکته جالب در بنای این برج، کاربرد آجرهای با ابعاد و اندازه‌های مختلف است که تاریخ گذاری بنا را از راه مصالح شناسی دچار مشکل می‌کند، اما با توجه به شکل کلی و شباهت بسیار آن با برجهای شناخته شده در منطقه، از آثار قرن هشتم هجری دانسته شده‌است. ولی شواهد نشان می‌دهد این مکان مقبره محمد بن محمود آملی با نام کامل شمس الدین محمد بن محمد آملی فیلسوف، طبیب، متکلم ایرانی است که در این جا مدفون است که به علت خرابی نوک برج آرامگاهی به اشتباه آن را آتشکده می‌نامند.

خانه کلبادی (ساری)
خانه منوچهر خان کلبادی مربوط به اواخر دوره قاجار است و در ساری، چهارراه برق، ساختمان اداره کل میراث فرهنگی (سابق) واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۴۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مشهد میر بزرگ
مشهد میر بزرگ عمارت و مقبره‌ای است که مربوط به دوره صفوی -قرن ۸ ه‍. ق است و در آمل، سبزه میدان، محوطه مصلی آمل واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. آرامگاه میربزرگ آمل، یکی از بناهای تاریخی مهم و بزرگ ایران و مازندران به شمار می‌رود. ساختمان اصلی بقعه میربزرگ متعلق به قرن هشتم هجری قمری است که با طرحی چهار ضلعی ساخته شده ولی ساختمان کنونی آن به قرن یازدهم هجری و دوره صفوی مربوط می‌باشد. این بقعه از نظر ویژگی‌های معماری، تزئینات، کاشی‌کاری نماها و خصوصاً سر در ورودی، اهمیت تاریخی دارد. کتیبه قدیمی در زیر طاق آن وجود دارد و کاشی کاری آن منحصر به فرد در داخل بنا و بیرون آن موجود است. داشتن حوز در بالای بقعه یکی از شاهکارهای آن زمان بوده‌است که بعضی وقت‌ها طلبه‌ها در قدیم برای خواند درس به بالای عمارت می‌رفتند و درس می‌خواندند. در زیر گنید و شبستانهای و اتاقهای جنبتین و سر در مقبره روی جرزهای آن قطعات خشت کاشی مربوط به دوران صفوی باقیمانده همچنین مقداری کمربند داخلی گنبد نمایان است.

هتل قدیم رامسر

هتل قدیم رامسر هتلی با معماری بسیار زیبا در مرکز شهر رامسر استان مازندران است. مدیریت فعلی هتل درصدد است که آن را تبدیل به موزه کرده و می‌گوید این یکی از معدود هتل‌هایی است که در فهرست ثبت آثار ملی قرار گرفته‌است.

قلعه لاجیم در سوادکوه
در جنوب شرقی زیراب در شرق جاده سواد کوه به قائمشهر در منطقه‌ای جنگلی و در کنار روستای لاجیم قرار دارد. این اثر معماری ارزشمند متعلق به سده پنجم هجری است. آندره گدار باستان‌شناس فرانسوی که در سال ۱۹۳۳ میلادی به بازدید برج لاجیم آمده می‌نویسد: در داخل این حصار چند تل است که نشان می‌دهد این قلعه در واقع شهر مستحکمی است این محل که در دل جنگل انبوه و دور هنگامه شهرها واقع شده‌است. مسلماً قرارگاه مهم یکی از سرکشان یا پناهگاه استوار یکی از پادشاهان برکنار شده بوده‌است که به امید بازگشت وقت مساعد در آنجا بدور از آسیب خصم در امان می‌داشته‌است. شخصیت مدفون در برج (کیا ابوالخوارس شهریار) از خاندان باوندیان بوده که در فاصله سقوط سلسله باوندیان اول و به قدرت رسیدن دوباره خاندان آل باوند پس از اشغال ناحیه آمل به دست قابوس وشمگیر به منطقه کوهستانی لاجیم پناه برده‌است.

میدان ساعت ساری

میدان ساعت (به مازندرانی: پاساعت‌میدانی) نام میدانی در مرکز شهر ساری مرکز استان مازندران ایران است.

چشمه عمارت بهشهر

این بنا متعلق به دوره صفویه‌است که در دو طبقه احداث گردیده و در حال حاضر طبقه همکف و جزری از طبقه دوم باقی مانده‌است در وسط عمارتِ همکف مظهر چشمه قرار دارد که آب آن از چهار سمت توسط جویهایی از داخل بنا به خارج آن سرازیر و وارد حوضها و جویهای اطراف آن گردیده و به‌وسیله نهرهای اصلی به خارج از باغ هدایت می‌شده‌است.

پل محمد حسن خان
پُل مُحَمَّدحَسَن‌خان پلی قدیمی است بر روی بابل‌رود در استان مازندران در شمال ایران. این پل در سال ۱۱۴۶ در دوران زندیان توسط محمدحسن خان قاجار (نیای آغامحمدخان قاجار) احداث شد. محمدحسن‌خان طی جنگی بر کریم‌خان زند پیروز شده‌بود و ناحیه بارفروش (بابل) و دیگر نقاط مازندران را به‌دست خود گرفته‌بود.

برج آرامگاهی امامزاده طاهر مطهر کجور
این بنای آرامگاهی واقع در روستای هزار خال بخش کجور در شهرستان نوشهر قرار دارد، بنایی است چهار ضلعی با کتیبه‌های آجری و تزئینات که در سال(۸۲۹) ه ق به دست ملک کیومرث بن بیستون استندار ساخته شده‌است.

قلعه ملک بهمن
این قلعه از قلعه‌های عظیم البرز است که در جاده هراز بخش لاریجان شهرستان آمل و مشرف به قریه شاهان دشت در ۷۵ کیلومتری جنوب آمل قرار دارد این قلعه متعلق به حکام پادوسبان است که در سال (۴۵ الی ۱۰۰۵) ه ق به رویان نور و کجور و رستمدار حکومت داشته‌اند بنای قلعه بر روی صخره‌ای حدود ۲۲۰ متر بالاتر ازسطح اراضی شاهاندشت از لاشه سنگهای بزرگ و کوچک و ملات گچ ساخته شده که بصورت طبقه طبقه و شامل اتاقها و قسمت‌های مختلف ساختمانی است.

برج آرامگاه سه سید میر حیدر آملی

بهاء الدین سید حیدر بن علی بن حیدر معروف به شیخ حیدر آملی یا میر حیدر آملی (زاده:۷۲۰هجری آمل) عارف و صوفی و مفسر شیعه دوازده امامی قرن هشتم است. وی از نوادگان علویان مازندرانژ است که نسبش به سجاد (امام چهارم شیعیان) می‌رسد. ، در طی قرون هشتم و نهم هجری قمری سه تن از سادات و عرفا در این محل مدفون گردیدند که یکی از آنها علامه میر حیدر آملی است که از متفکران و مشاهیر شیعه بوده‌است. این بنا یکی از نمادهای معماری تاریخی ایران است. بانی این مکان سید عزالدین بن سید بهاالدین آملی است.

برج رسکت

برج زیبای رسکت در روستایی به همین نام، از دوران اسپهبدان مازندران که بر روی آن کتیبه‌ای به دو خط پهلوی و کوفی وجود دارد. در سال ۲۳۱ خورشیدی برابر با ۲۳۷ قمری شهابسنگی در منطقه فریم سقوط کرد که به نام شهابسنگ اسپهبد شروین خوانده شد. برخی پژوهشگران برج رسکت را یادمانی چند منظوره در نزدیکی محل سقوط این شهابسنگ می‌دانند.

کاخ مرمر
کاخ مرمر رامسر یا کاخ مرمر یکی از نفیس‌ترین آثار دوران پهلوی در مازندران است. این کاخ به دستور رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۱۶ به بهره برداری رسید و تا انقلاب سال ۱۳۵۷ به عنوان اقامتگاه خانواده پادشاهی استفاده می‌شد. ساختمان کاخ در میان باغی به مساحت ۶۰۰۰۰ متر قرار دارد که اولین نهال‌های مرکبات اصلاح شده و گیاهان تزیینی نایاب در این باغ کاشته شده‌است و یکی از جالب‌ترین و متنوع‌ترین باغ‌های ایران است. معماری این کاخ با زیر بنای حدود ششصد متر اثر مهندس هوانس غریبیان با نظارت معماران ایرانی و آلمانی آن روزگار است. بنای کاخ از سنگ مرمر سفید رگه در با ایوانی دارای ۴ ستون حجاری شده از سنگ مرمر یکپارچه‌است و در دو سوی پلکان پشت کاخ، دو مجسمه مرمرین ببر قرار گرفته‌است. در ابتدای بنا یک تالار مرکزی قرار دارد که دربهای اتاق‌های جانبی به آن باز می‌شود. پس از انقلاب، این کاخ تحت مالکیت بنیاد مستضعفان قرار گرفته و با عنوان تماشاگه خزر به صورت موزه برای عموم قابل بازدید است. آثار به نمایش در آمده در این موزه شامل مبلمان، شمعدان‌ها و بوفه‌های آنتیک، مجسمه‌های برنزی و مرمرین نفیس و تابلوهایی از هنرمندان مشهور جهان است.

مسجد جامع آمل
مسجد جامع آمل مربوط به دوره صفوی - دوره قاجار است و در آمل، راسته بازار، مسجد جامع آمل واقع شده‌است، ازمساجد جامع قدیمی ایرانی است که طبق منابع ذکر شده از سال ۱۱۰۰ به دستور شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده و بعد از گذر از زلزله و آتشسوزی کماکان پابرجاست.

فرح آباد
مجموعه تاریخی فرح‌آباد مجموعه‌ای از بناهای تاریخی مربوط به بقایای شهر قدیمی فرح‌آباد است که در بین راه ساری-فرح‌آباد قرار دارد. این ابنیه در زمان شاه عباس صفوی بنا شده و در آن زمان بندری پر رونق محسوب می‌شده‌است.

برج باوند
برج بسیار زیبای باوند از دوران آل باوند از اسپهبدان مازندران در روستای سرخ آباد سوادکوه قرار دارد. این برج شبیه مهره رخ در شطرنج است.

شکل شاه
تنها تصویر ناصرالدین شاه قاجار و درباریان او که بر دل سنگ کنده کاری شده‌است در جاده هراز و در کنار تونل وانا و جاده باستانی زمان ساسانی قرار دارد. این اثر یکی از آثارهای گران بها هنری است که در دل کوه نقش بسته‌است که دارای نوشته و کتیبه‌است.

برجهای آهودشت
این دو برج در روستای آهودشت چمستان نور قرار دارند. برج بزرگ مزار شاه بالوی زاهد آملی، استاد شیخ خلیفه مازندرانی، استاد شیخ حسن جوری است.

پایگاه موزه گوهرتپه
پایگاه موزه گوهر تپه در نزدیکی بهشهر قرار دارد. کهنترین ابزار ساخته شده از آهن در جهان در این مکان یافت شده‌است.

کاخ تمیشان
این کاخ در ۵ کیلومتری شرق شهرستان نور واقع شده و در دوران سلطنت پهلوی به دستور اشرف (خواهر محمدرضا شاه) ساخته شده‌است. این کاخ که امروزه به عنوان موزه مورد بازدید عموم قرار می‌گیرد که دارای معماری زیبایی است.

گلدسته مسجد امام حسن عسگری
گلدسته مسجد امام حسن عسگری که قدیمی ترین مسجد حوزوی ایران است مربوط به دوره قاجار است و در آمل، محله پایین بازار واقع شده‌است.

مسجد محدثین بابل
مسجد مقدس محدثین، در محدوده مرکزی شهر بابل، خیابان شیخ کبیر واقع شده‌است. این مسجد از سمت شمال به محلّه سرحمام و از سمت شرق به محله شهید گدازگرو از سمت غرب به محله شهید روشن ضمیر و از سمت جنوب به فاصله تقریبی دویست متر به خیابان اصلی نوّاب صفوی و چهار راه گلشن متّصل می‌باشد. شمالا: کوچه‌ای باریک که محلات طوقداربن و یهودی محله (محله شریعت)در دوسوی آن می‌باشد. جنوبا: به منزل مسکونی که منتهی به محلهٔ افراداربن می‌باشد. شرقا: خ شیخ کبیر حدفاصل محلهٔ افرا داربن و یهودی محله غربا: خ شهید روشن ضمیر حدفاصل محلات افراداربن و طوقداربن

لفورک
شهر باستانی لفورک در سواد کوه قرار دارد. در این شهر اسکلتهایی از انسان‌های دراز سر پیدا شده‌است.

آرامگاه ناصرالحق
مقبره ناصرالحق مربوط به سدهٔ ۹ ه‍. ق است و در آمل، محله پایین بازار، چاکسر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۶۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. ملگنوف می‌گوید، گنبد ناصرالحق که یکی از سادات حسنی و پایه گذار تشیع در ایران است در آمل قرار دارد. در داخل بنا، سقف مدور وجود دارد که در بالای آن سوراخی وجود دارد و به گنبد بنا می‌رسد. مولانا اولیاء الله آملی می نوسید مقبره ناصر الحق در قرن نهم هجری قمری توسط سیدعلی ساری ساخته شده‌است بهرحال این گنبد دارای چند درب ورودی و گنبدی مدور که در سابق دارای سرامیک الوان بود و هنوز تکه‌هایی از ان آثار باقی است.

پل ورسک
پل ورسک از شاهکارهای مهندسی زمان خویش به حساب می آمده‌است. این پل در زمان حکومت رضاشاه در ایران توسط آلمانی‌ها و در طول جنگ جهانی دوم در شهرستان سوادکوه استان مازندران و به رهبری سرمهندس اتریشی خود یعنی والتر اینگر ساخته شد. این پل راه ارتباطی راه آهن سراسری شمال جنوب بوده که با شگفتی تمام و با ابزار آلات بسیار ساده مانند دینامیت و دریل دستی ساخته شده بود و در ساخت آن از هیچ سازه فلزی استفاده نشده‌است.

امامزاده عباس

این زیارتگاه یکی از معماری قرن نهم هجری است که در۳۰ دقیقه و ۳۶ درجه عرض جغرافیایی و در۵۸ دقیقه و۵۲ درجه طول جغرافیایی و به ارتفاع ۱۸ متری سطح دریا قرار گرفته‌است. بدنه اصلی بنا هشت ضلعی و بر بالای اضلاع، قرنیسهای سینه کفتری وبالای آن کمربندی هشت ضلعی وبالای آن گنبد هرمی شکل هشت ضلعی وبرنوک این بنا یک قندیل طلاکاری شده واقع شده و ارتفاع این بنا ۳۰ متر می‌باشد. نمازخانه‌ای متصل به بنا اصلی بقعه در سال ۱۳۷۰ بصورت ۸ضلعی ساخته شده‌است این نمازخانه دارای یک اتاق کفشداری ویک اتاق پاسخ به سوالات شرعی و دردو طرف ورودی صحن اصلی دو نمازخانه کوچک زنانه واقع شده‌است وپس ازطی دو پله صحن هشت ضلعی نمازخانه اصلی قرارداشته پس ازطی یک راهرو کوچک صحن مطهرامامزاده عباس(ع) واقع شده‌است. در ورودیه صحن مطهر یک درب چوبی نفیس قرار دارد و بر بالای آن پنجره مشبک قرار دارد.

خرابه‌های شهر و قلعه ناتل
شهر باستانی ناتل و قلعه آن در ۸ کیلومتری جنوب غربی شهرستان نور قرار دارد و در باستان شناسی‌های اخیر آثاری از دورهٔ اشکانیان در این مکان پیدا شده‌است. شهر و قلعه ناتل از مراکز مهم حکومت پادوسپانان بوده‌است و در ۴۰۰ سال پیش پس از حملهٔ شاه عباس کبیر از اعتبار افتاد.

قلعه پولاد نور
این قلعه در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر نور در شهر بلده قرار دارد. این قلعه پایتخت حکومت پادوسپانان بوده‌است که در ۴۰۰ سال پیش توسط شاه عباس کبیر به توپ بسته شد و قسمت‌های بسیاری از آن از بین رفت.

آرامگاه شاه رضا کیا سلطان
این آرامگاه در کنار شهر تاریخی ناتل در حدود ۶۰۰ سال پیش بنا شده که در آن یکی از قدیمی ترین آرم‌های شیر خورشید وجود دارد.

امامزاده هاشم
امامزاده هاشم مهمترین جاذبه مذهبی جاده هراز است. این امامزاده در مرتفع‌ترین نقطه این جاده و در گردنه‌ای به همین نام واقع است. نسب او را به امام حسن مجتبی می‌رسانند. این امامزاده با شماره ۶۱۷ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. به نظر می‌رسد در گذشته در کنار این بقعه، کاروانسرایی وجود داشته که امروز اثری از آن به چشم نمی‌خورد. این محل هنگام گذر از جاده هراز، محل ورود به استان مازندران است.

امامزاده ابراهیم
امامزاده ابراهیم یکی از دو امامزادهٔ معروف شهر آمل است و یکی از خاص ترین امامزاده‌های ایران است و هم‌اکنون از بناهای تاریخی شهر آمل محسوب می‌شود. این امامزاده به دلیل آثار نفیس چوبی از قبیل در، صندوق و همچنین تزئینات و کتیبه‌های زیبای قاجاری اهمیت هنری و تاریخی دارد.

خانه نیما یوشیج
خانه نیما یوشیج در روستای یوش، بنایی است مربوط به دوره قاجار. این خانه به شماره ۱۸۰۲ از طرف سازمان میراث فرهنگی به عنوان اثر ملی ثبت شده‌است.[۱] خانه نیما محل زندگی پدر و نیاکان نیما یوشیج بوده‌است، این خانه در سال ۱۲۰۷ هجری قمری توسط ناظم الایاله در محله لالوی یوش ساخته شد. این بنا دارای ۳ ورودی، شاه‌نشین و اتاق‌های زیادی است. خانه نیما یوشیچ با داشتن آجرکاری و گچ‌کاری‌های زیبا از جاذبه‌های گردش‌گری استان مازندران به شمار می‌آید.

کلیسای سوادکوه
این کلیسای کوچک با پلان مستطیل شکل در جانب شرقی جاده سوادکوه، در ۹۰ کیلومتری جنوب قائم شهر، در محل سرخ آباد قرار دارد. این معبد در اوایل دوران پهلوی برای انجام مراسم مذهبی کارکنان راه آهن ساخته شد و در حال حاضر در شرف ویرانه کامل قرار دارد.

سرحمام میرزا یوسف
این حمام در دوره صفویه ساخته شده‌است و گنبد آن یکی از بزرگترین گنبدهای ساخته شده از آن عهد است. در ماههای گذشته لودرهای شهرداری چند بار به آن تعرض نموده اما هنوز این اثر پابرجاست.

ابنیه تاریخی و باستانی استان مازندران

مطالب مشابه :

تاریخچه خانه کلبادی

دانلود و خرید پروژه مرمت ابنیه تاریخی

ابنیه تاریخی و باستانی استان مازندران

قطب توریستی دریای آرام گلوگاه

وقایع تلخ ساری