مقتل نویسی شهدای کربلا
مقتل نویسی واقعه عاشورا
عشق به امام حسين(ع) و كربلا از پس‌كوچه‌هاي كودكي همه ما آغاز مي‌شود. از تكيه‌هاي سياه‌رنگ، پارچه‌هاي عزا و پرچم‌هاي سرخ و سبز و سياهي كه با آمدن محرم همه جا را سياه پوش مي‌كند.
هنوز هم از كودكي ياد مي‌گيريم كه آب بنوشيم و بگوييم «سلام بر حسين». درست است كه ما كربلا را با دل هايمان مي‌شناسيم و مي‌آموزيم و برايمان ماندگار مي‌شود، اما اين واقعه عظيم لابه‌لاي صفحات تاريخ هم رواياتي مستند دارد كه ارزشمند و درخور توجه است.
اگر كمي بررسي كنيم، مي‌بينيم كتاب‌هاي تاريخي هم در بيان مظلوميت امام حسين(ع) از پاي ننشسته و تاريخ‌نگاران هم تلاش‌هاي بسياري كرده‌اند تا هريك به زبان و بياني، مظلوميت اين امام و ظلم و شقاوت يزيد را روايت كنند. اين روايت‌ها در كتاب‌هايي با عنوان «مقتل» نگاشته شده‌اند و با همين نام هم از آنها ياد مي‌شود. با نگاهي دقيق‌تر به تاريخ مي‌توان مستندات اين واقعه را مورد بررسي قرار داد و به مقتل‌ها به عنوان سندي درباره واقعه عاشورا نگاه كرد.
چنانچه از نام اين كتاب‌ها برمي آيد در آنها به گزارش قتل‌ها پرداخته مي‌شود، البته مقتل‌نويسي، رسمي است كه ميان اعراب رايج بوده و در آن به ذكر آنچه بر يك امام يا خليفه مي‌رفته مي‌پرداخته‌اند، تا جايي كه مقاتلي هم در وصف قتل عثمان خليفه سوم اسلامي نوشته شده است.
در مقتل نویسی شخصيت غالبا كسي است كه در برابر ظلم ايستاده و سعي مي‌كند از حق در برابر باطل دفاع كند. حال مساله مهمي در اين ميان وجود دارد كه بايد مورد توجه قرار گيرد. نويسنده يك مقتل بايد بتواند روايتي عاري از برداشت ها، تصورات و آرزوهاي شخصي خود داشته و واقعه را در حالت و شكلي روايت كند كه با اصل اتفاق هماهنگ باشد.
در ميان مقتل‌هاي بسياري كه نوشته شده، ماندگارترين آنها که به واقعه كربلا پرداخته و آنچه بر سومين امام شيعيان رفته را روايت كرده‌اند و به گفته مرحوم شيخ آقا‌بزرگ تهراني بيش از70 كتاب با عنوان مقتل در روايت حادثه كربلا نوشته شده است.
اين مقتل‌ها اغلب زباني ساده دارند. نه شعري در كار هست، نه زبان حالي، نه توصيفي و نه هيچ پيچيدگي ديگري، نويسنده، ساده و روان حكايت خود را آغاز مي‌كند و درست به همان شيوه‌اي كه امروزه در كلاس‌هاي داستان‌نويسي به آن توصيه مي‌شود، واقعه را شرح مي‌دهد.
چه كساني راوي مقتل‌ها هستند؟
راويان حادثه كربلا يا همان مقتل‌ها سه گروه هستند؛ گروه اول خود خانواده امام حسين(ع) را شامل مي‌شود كه حضرت، آنها را همراه خود به كربلا برد تا بعدها در دوره خفقان پس از عاشورا، ماجرا را به گوش ديگران برسانند. از ميان اهل بيت امام سجاد(ع) بيشتر از ديگران در اين باره روشنگري كرده و واقعه را شرح داده‌اند.
گروه دوم از راويان عاشورا، دشمنان بودهاند. وقتي كه ابن زياد ميخواسته به لشكريانش جايزه بدهد، هر كسي اعلام ميكرده من چه كار كردم و چه كسي را كشتم و به اين صورت بخشي ديگر از وقايع نگاشته مي‌شود. پس از آن در قيام مختار هم وقتي نوبت انتقام از قاتلان شهداي كربلا شده، دوباره اين حرف‌ها تكرار شده است. يكي دو نفر از راويان هم كساني هستند كه روز عاشورا در لشكر دشمنان امام حسين(ع) بودند و سپس توبه كردند و براي جبران، ماجرا را همه جا نقل ميكردند.
گروه سوم از راويان مقتل، شيعيان و دوستداران امام حسين(ع) هستند كه نتوانستند روز عاشورا امام را همراهي كنند. يكي از اين افراد، اصبغ‌بن نباته بود؛ او يكي از اصحاب خاص امام علي(ع) بود كه در صفين براي امام جنگيد و در آخرين لحظات عمر هم بر بالين ايشان بود. او كه زمان عاشورا، در زندان به سر مي‌برد، اولين مقتل را در وصف واقعه كربلا نوشته است.
بهترين راويان دسته اول می باشند در اين دسته راويان از خاندان پيامبر(ص) هستند و با صداقت كامل و رعايت امانت، واقعه را شرح مي‌دهند و از اين جهت معتبرند. همچنين در دسته سوم راوياني وجود دارند كه به واسطه حضور در لشكر دشمن و رويارويي با امام بخشي از حقايق را روايت مي‌كنند كه دانستن آنها از هر جهت ارزشمند است.
مقتل‌نگاري در قرنها ادامه پيدا كرد و حتي علماي بزرگي مثل سيد بن طاووس، علامه حلي يا شيخ صدوق (يا همان ابن بابويه) هم مقتل نوشتهاند. اما همه مقتلهايي كه نوشته ميشد، به زبان عربي بود. يكي از مهم‌ترين اتفاقات در حوزه مقتل‌نويسي، وقتي پيش آمد كه ملاحسين كاشفي سبزواري اولين مقتل را به زبان فارسي نوشت.كاشفي سبزواري، معاصر جامي بود.که منبرهاي معروفي داشت و به اصطلاح در «اشك گرفتن» از مردم استاد بود. سلطان حسين بايقرا يكي از اميران تيموري از او خواست مقتلي به زبان فارسي بنويسد تا فارسي زبانها هم بتوانند براحتي مقتل بخوانند و او «روضة الشهدا» را نوشت.
روضة الشهدا با استقبال مردم مواجه شد و به دليل فقدان مقتل فارسي و همچنين حمايت دربار، بلافاصله در سراسر ايران رواج پيدا كرد و حتي باعث شد به مجالس عزاداري امام حسين(ع) «روضه‌خواني» بگويند.
مقتل‌نويسي هم به مانند ديگر روايات و احاديثي كه درباره زندگي بزرگان و اولياءالله به ما رسيده از گزند تحريف در امان نمانده است. تا قبل از روضة الشهدا مقتلنويسها به خودشان اجازه دخل و تصرف در متن روايت اصلي را نميدادند. روايت‌ها همه ساده بود، بدون تشبيه و توصيف اما در روضة الشهدا، بخشهايي كه نويسنده با عنوان «زبان حال حضرت» اضافه كرده بود، كاملا خارج از متن اصلي بود و همين موضوع باعث شد تا امروزه شاهد مباحثي به نام تحريفات عاشورا در حوزه مكتوب باشيم.
دوره صفويه، كتاب‌هاي متعددي به تقليد از روضة الشهدا نوشته شد كه بيشترشان داراي منابع جعلي و روايات بيپايه و اساس بودند. اوج اين كتاب‌ها را فاضل دربندي نوشت و نام آن را «اكسير العبادات في‌اسرار الشهادات» گذاشت.
مطالب مشابه :
مقتل نویسی شهدای کربلا
مقتل نویسی شهدای کربلا. از تكيه‌هاي سياه‌رنگ، پارچه‌هاي عزا و پرچم‌هاي سرخ و سبز و
متن روضه برای حضرت زهرا (س)
رساند، او را برداشت و در درون کفن هایش جای داد آن گاه وی را با پارچه ای کربلا شهید اگر چه
عشق به مقدسات بر شیشه اتومبیل ها تبلور می یابد
"، "یاحسین" ،"امان از دل زینب" ،"کل ارض کربلا و و پارچه نویسی است شعار نویسی ها
شرح واقعه کربلا، کدام درست و کدام نادرست؟
شرح واقعه کربلا پارچه‌هاي عزا و پرچم خارج از متن اصلي بود و همين
هفتاد و دومین کفن به فرمانده گردان مالک رسید+تصاویر
لشکر 25 کربلا لشکر ویژه 25 کربلا. امام تک تک پارچه ها را بلند کرد و با ماهانه نویسی
نهضت کربلا و نقش امام حسین علیه السلام در احیای اسلام
نهضت کربلا و نقش امام حسین علیه داستان نویسی اسما او را در پارچه اى سپيد پيچيد و
بازنمایی واقعه عاشورا در خیمه خورشید
و نیز برنامه های چند رسانه ای که ترکیبی از حجم، عکس، نور، صدا و متن در کربلا پارچه را
شهر آیین های عاشورایی
داغدار است، اما آداب و رسوم مردم نوش آباد در پاسداشت حماسه کربلا پارچه ای رابه نویسی
حجاب برای زن حصاری است
چادر یک تکه پارچه
برچسب :
متن پارچه نویسی کربلا