سلوک بزرگان : قناعت

سلوک بزرگان : چهاردهمین گام از گامهایی که علما داشتند و سعادتمند شدند عبارت است از " مناعت طبع و عزت نفس و حریت و آزادی آنان " می باشد .

مناعت طبع و آزادگی در واقع همان عزت نفس است اینکه انسان چشم طمع به مال و منال کسی نداشته باشد تا بتواند وظیفه خودش را انجام بدهد.

در روایت ما از آن تعبیر به " قناعت " شده است روایت متعدد داریم که قناعت گنجی است که پایانی ندارد .

یکی از بزرگان معاصر نقل می کرد من زمان شاه که استاد دانشگاه بودم ریسس دانشگاه مرا بخاطر حرفهایی که می زدم خواست و گفت حرفهای شما بوی سیاست میدهد باید مراقب حرف های خودت باشی و مرا تهدید می کرد که تور ا اخراج می کنیم و شما در خرج زندگیت می مانی.

ایشان در جواب فرمودند مرا از رزق و روزی نترسان زیرا خداوند گنج بزرگی پدرم برایم بجا گذاشته که تا اخر عمر هر چی مصرف نمایم تمام نمی شود .

ایشان تعجب کرد گفت چه گنجی است ؟ فرمودند : گنج قناعت .

به تعبیر بعضی از دانشمندان شما بگو از کجا ارتزاق می کنی تا من بگویم شما چطور فکر می کنید.

در روایت های دینی ما هم از اینکه انسان بنده طمع باشد نکوهش شده است . زیرا مناعت نفس ، عزت نفس ضد طمع است . در نهج البلاغه امده است طمع کردن انسان را بنده ابدی (نفس یا ان شخص یا دنیا ) می نماید.

در منیته المرید از شهید ثانی آمده است : عالم و متعلم نباید بر هیچکس و هیچ چیز جز خالق متکی باشد بلکهب اید زمام امور خود را به خداوند واگذار کند تا الطاف خداوند بر آنان تجلی نماید و مشکلاتشان حل شده و ... از پیامبر صلوات الله چنین روایت شده که خداوند متعال عهده دار رزق وروزی طالب علم است و ورزی وی را از طریق ویژه ای تضمین می کند که سایر مردم شامل ان نیستند... خودم نیز از زمانی که شروع به تحصیل کردم تا حال که در حال تنظیم این کتاب هستم لطف خداوند نسبت به من دیده شده است .

حضرت یوسف وقتی زندانی می خواست آزاد بشود به زندانی گفت سفارش مرا به پادشاه بکن. چون به غیر خدا هم ، برای آزادی خود غیر خدا توجه نمود چند مدت برایام حبسش افزوده شد:

وَقَالَ لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُ نَاجٍ مِنْهُمَا اذْكُرْنِي عِنْدَ رَبِّكَ فَأَنْسَاهُ الشَّيطَانُ ذِكْرَ رَبِّهِ فَلَبِثَ فِي السِّجْنِ بِضْعَ سِنِينَ(يوسف/42)
و به آن يکي از آن دو نفر، که مي‌دانست رهايي مي‌يابد، گفت: «مرا نزد صاحبت [= سلطان مصر] يادآوري کن!» ولي شيطان يادآوري او را نزد صاحبش از خاطر وي برد؛ و بدنبال آن، (يوسف) چند سال در زندان باقي ماند.

در بعضی روایات آمده وقتی خداوند به ایشان گفت از غیر ما خواستی بر حبس شما افزوده شد چشم باطنی وی را گشود دید زیر زمین مورچه ای است چیزی در دهانش است و ان را می خورد خطاب شد ای یوسف من از روزی مورچه در زیر زمین غافل نیستم ترسیدی من شمار ا فراموش کنم که به غلام عزیز مصر متوجه شدی ؟ آیا من تو را عزیز پدرت نکردم؟ ایا کاروان برای نجات تو نفرستادم که تو را از چاه در بیاورد؟ پس چطور فراموش کردی و از دیگر خواستی بعد یوسف دست به دعا برداشت و از خدا خواست از لغزش او چشم بپوشد. البته این لغزش گناه نبود از خدا هم خواسته بود منتها همین حد برای مقربین پسندیده نیست .

نقل شده طلبه ای می گفت وقتی من وضع زندگی مرفهین را می دیدم تاثر عمیقی به من دست می داد نزدیک بود شیطان مرا به همان وادی بکشاند شروع به قرائت ایات 25 تا 29 سوره زخرف می کردم .

یا ایه ۸۳ سوره زخرف : فَذَرْهُمْ يخُوضُوا وَيلْعَبُوا حَتَّى يلَاقُوا يوْمَهُمُ الَّذِي يوعَدُونَ(الزخرف/83)
آنان را به حال خود واگذار تا در باطل غوطه‌ور باشند و سرگرم بازي شوند تا روزي را که به آنها وعده داده شده است ملاقات کنند (و نتيجه کار خود را ببينند)! .

نیرزد عسل جان من ، زخم نیش ....قناعت نکوتر به دوشاب خویش

بزرگانان بغداد مبلغی از حلال ترین اموال خود برداشتند نزد شیخ مرتضی انصاری آوردند و گفتند می خواهیم به شما هدیه بدهیم تا روزگارتان به سختی نگذرد .شیخ قبول نفرمودند و گفتند حیف نیست عمری به فقری گذراندم بعد اسم مرا از دسته فقرا حذف کنند و وارد دسته ثروتمندان شوم.

سلوک بزرگان : قناعت

مطالب مشابه :

232- جمله ای بسیار زیبا در مورد حیا و عفاف؛ کسی که زیبایی اندیشه دارد...

حدیث در مورد تواضع و فروتنی

فهم حدیث: الفقر فخری و به أفتخر

سلوک بزرگان : قناعت

بخوانيد

سلوک بزرگان : قناعت

سفر و جهانگردي در قرآن و حديث

"ستایش" در خانه ی حشمت فردوس + مصاحبه ی جدید فرناز رهنما !!

راه‌هاي‌ استحکام روابط زناشویی