پرورش شتر مرغ،جوجه كشي شتر مرغ بخش دوم

آماده سازی اتاق هچر جهت ورود تخم:‏‏1-‏ شستشوی و ضدعفونی کامل دستگاه و اتاق هچر‏

‏2-‏ دود دادن دستگاه و اتاق هچر با استفاده از پرمنگنات پتاسيم و فرمالين
‏3-‏ کاليبره کردن دستگاه حداقل 12 ساعت قبل از ورود تخم به دستگاه‏

جهت بهسازی هچری و داشتن شرايط بهداشتی مناسب نياز به آزمايش برای سنجش ميزان آلودگی باکتريايی و قارچی ‏دستگاه جوجه‌کشی است، همچنين تخم‌های هچ شده، کرک جوجه‌ها و جنين‌های مرده همگی بايد مورد آزمايش ‏قرار بگيرند تا کفايت مرحله نهايی دود دادن با فرمالين و پرمنگنات مشخص شود. ديوارهای ساختمان، ميزها و سينی‌ها ‏بوسيله سواب مالی در فواصل منظم (حداقل 2 هفته يکبار) بايد چک شوند. منابع آب مورد استفاده در هچری از نظر ‏شمارش ميکروبی و «کل نمکهای حل شده» که معياری برای تعيين سختی آب است بايد مورد بررسی قرار بگيرند. ‏هچ ضعيف و يا توليد جوجه‌های با کيفيت پايين بر اثر وجود ميکروبهايی نظير Staphylococci ‎Mycoplasm salmonella, Pesudomonas, E.Coli,‎‏ در بخش جوجه‌کشی ايجاد می‌شوند.‏

ورود تخم به هچر :‏
پيش از ورود تخم به هچر ابتدا کليه تخم‌ها به صورت انفرادی وزن شده، وزن‌های بدست آمده در دفتر جوجه‌‏کشی ثبت می‌گردد.‏
‏24-48 ساعت قبل از تفريخ، تخم‌ها به صورت افقی به دستگاه هچر منتقل می‌شوند، اين زمانی است که 10% از جنين ‏داخل تخم‌ها دارای تحرک لازم جهت خروج از تخم باشند، طی اين مرحله کيسه زرده به داخل بدن جنين کشيده می‌‏شود و سيستم تنفسی ريوی به کار می‌افتد، در نتيجه جنين به کمک نوک زدن به اتاقک هوايی و سوراخ کردن آن می‌‏تواند از اکسيژن موجود در آن استفاده نمايد. درجه حرارت دستگاه هچر 5/0- 1 سانتی گراد کمتر و رطوبت آن کمی ‏بالاتر از دستگاه ستر است. تخم‌ها در بخش هچر برخلاف ستر نبايد بچرخند. موقعيت طبيعی جوجه‌ها در داخل تخم ‏به اين صورت است که سر جوجه در بين رانهايش بوده و نوک در سمت کيسه زرده قرار گرفته است، در روزهای آخر ‏جوجه‌کشی جنين جهت جلوگيری از خفه شدن سر را بالای پنجه‌ها قرار داده و نوک خود را به درون کيسه هوايی ‏می‌برد. پس از ورود نوک به درون کيسه هوايی جنين استراحت کوتاهی داشته که اين استراحت می‌تواند از چند ‏ساعت تا يک روز به طول بيانجامد. جوجه‌هايی که در وضعيت طبيعی قرار گرفته‌اند قادرند به تنهايی از تخم خارج ‏شوند و نيازی به کمک آنها نيست، اما اگر جوجه‌ای در وضعيت غير طبيعی مانند: قرار گرفتن سر در جهت خلاف ‏کيسه هوايی، استقرارسر بين پاها، قرار نگرفتن سر زير بال راست و متمايل شدن سر به سمت چپ، قرار گرفتن انگشتان ‏بالای سر، قرار گرفتن نوک در بالای بال راست قرار گرفته باشد اين جوجه برای تفريخ نيازمند کمک بوده و نهايتا ‏جوجه ضعيفی خواهد بود که قادر به ايستادن برروی پا و خوردن غذا نيست. ‏
زمان لازم جهت پاره شدن غشاء داخلی پوسته و کيسه هوايی توسط جنين در هنگام تفريخ حدود 12 تا 18 ساعت می‌‏باشد. اگر چنانچه سوراخ کردن و شکستن پوسته تخم توسط جنين بيش از 12 ساعت به طول بيانجاميد می‌توان ‏سوراخی کوچک در بالای کيسه هوايی ايجاد کرد تا هوا و اکسيژن کافی جهت تنفس جوجه‌ها در اختيارشان قرار ‏بگيرد. زمان خروج از تخم نبايستی بيشتر از 5/1 روز به طول بيانجامد. ‏
مراحل خروج طبيعی جوجه از تخم شامل: چرخش و قرار گرفتن در موقعيت هچ، پاره نمودن غشا داخلی، تنفس از ‏هوای موجود در کيسه هوايی، سوراخ نمودن پوسته و خروج از تخم.‏
جوجه تا زمانی در بخش هچر باقی می‌ماند که خشک گردد، پيش از خروج جوجه از تخم ابتدا ناف را چک کرده تا ‏ازبسته شدن آن اطمينان حاصل شود، سپس بند ناف را با بتادين، الکل، کلرام مفنيکل و يا محلول 7 درصد يد ‏ضدعفونی کنيد. پس از خشک شدن هر جوجه به صورت انفرادی وزن‌کشی می‌گردد. چنانچه مقداری از کيسه زرده ‏در بيرون بدن جوجه باقی مانده باشد می‌توان آن را با ماساژ دادن به داخل شکم فرستاد، سپس ناف بخيه زده می‌شود. ‏پس از اتمام هفته اول دوباره ناف را چک کنيد که چرک نکرده باشد. اکثر تلفات هفته آخر جوجه‌کشی و غالب ‏مرگ و ميرهای مربوط به هفته اول پرورش مربوط به عفونت کيسه زرده است.‏

همه چيز درباره شتر مرغ:

قيمت جهانی فرآورده‌های شتر مرغ: صدها سال پيش شتر مرغ را فقط به دليل پرهای زيبا و ارزشمندشان در آفريقا شکار می‌کردند ليکن با پی بردن به ارزش گوشت باکيفيت بالای اين پرنده و همچنين پوست بسيار مرغوب آن ارزش پر در درجه اهميت بعد قرار گرفته است پرورش تجاری شتر مرغ امروز به صورت معنی دارتری گسترش يافته و به دلايل زير مورد استقبال پرورش دهندگان دام و طيور قرار گرفته است:

1- گوشت قرمز شتر مرغ در واقع شبيه گوشت گوساله است با اين مزيت که از لحاظ کم بودن کلسترول و چربی شبيه گوشت مرغ و ماهی و از لحاظ پروتئين بالا با گوشت گوساله مقايسه می‌شود. هر 5 شتر مرغ پرواری برابر يک گوساله پرواری گوشت توليد می‌کند.

2- پوست چرم مانند اين پرنده در صنعت سراجی مورد استفاده قرار می‌گيرد. چربی طبيعی که در پوست شتر مرغ وجود دارد باعث انعطاف پذيری و مقاوم بودن آن در مقابل خشکی و ترک خوردگی می‌شود. از پوست شتر مرغ در صنايع کفش و کيف استفاده می‌شود. ميزان پوست هر شتر مرغ 13 فوت مربع (5/3 متر مربع) است که هر فوت مربع آن 35 دلار قيمت دارد.

3- پر شتر مرغ که معمولاً هر سال 2 بار از بدن پرنده چيده می‌شود جمعاً در سال حدود يک کيلوگرم پر استحصال می‌شود که هر کيلوگرم آن 1000 دلار در بازارهای جهانی خريد و فروش می‌شود که از اين پرها در کارهای زينتی و يا تهيه جاروهای گرانقيمت استفاده می‌شود. پر شتر مرغ علاوه بر گرد و غبار معمولی به علت داشتن خاصيت الکترواستاتيک قادر است تمام ذرات را به خود جذب کند.

4- تخم شتر مرغ نيز يکی از فرآورده‌های پرمصرف در جهان است. هر تخم شتر مرغ بالاتر از 5/1 کيلوگرم وزن دارد و حدود 24 عدد تخم‌مرغ معمولی است و طعم آن شيرين تر از تخم‌مرغ است. بوميان آفريقايی قرن هاست که از تخم شتر مرغ به عنوان منبع غذايی و از پوسته آن به عنوان ظرف (کاسه) استفاده می‌کنند. پوسته تخم شترمرغ به اندازه ظروف چينی محکم است و هنرمندان و صنعتگران آنرا رنگ آميزی کرده و يا با جواهرات مختلف تزئين می‌کنند.

5- استفاده‌های پزشکی از فرآورده‌های شتر مرغ مرسوم است از غضروف پای شتر مرغ جهت تعويض غضروف پای انسان استفاده می‌شود. مغز شتر مرغ نوعی آنزيم توليد می‌کند که برای درمان بيماری استفاده می‌شود. چشم پزشکان آفريقای جنوبی معتقدند که به دليل شباهت زيادی که ساختمان چشم شتر مرغ با چشم انسان دارد و قرنيه چشم شتر مرغ بهترين انتخاب برای پيوند و جايگزينی قرنيه چشم انسان دارد می‌توان آنرا جهت پيوند به کار برد با وجوديکه اين عمل عجيب به نظر می‌رسد ليکن با توجه به اتفاقات مشابهی که در دنيای پزشکی به کرات اتفاق افتاده اين مسأله قابل تعمق است.

6- روغن شتر مرغ در صنايع آرايشی استفاده می‌شود و هر شتر مرغ حدود شش ليتر روغن توليد می‌کند. با وجوديکه اين پرنده بزرگ توانسته است به بازارهای آمريکا، اروپا، استراليا، آمريکای مرکزی و آمريکای جنوبی، چين و ساير نقاط جهان وارد شود ليکن در حال حاضر آفريقا قسمت عمده پرورش و توليد و صادرات فرآورده‌های اين پرنده را به خود اختصاص داده است.

مقايسه شتر مرغ و گاو:

توليد گوشت مرغ در مقايسه با گاو حدود چهار برابر می‌باشد. دوره حاملگی و زايش گاو حدود 9 ماه می‌باشد در صورتيکه دوره هچ تخم شتر مرغ 42 روز می‌باشد. يک گاو در طول يکسال يک رأس گوساله توليد می‌کند در حاليکه شتر مرغ توانايی توليد چهل عدد جوجه را دارد. استحکام چرم شتر مرغ 3 برابر چرم گاو می‌باشد. مقدار پروتئين گوشت گاو و شتر مرغ تفاوت چندانی نداشته ليکن ميزان کلسترول موجود در گوشت گاو دو برابر گوشت شتر مرغ می‌باشد. طعم گوشت شتر مرغ شبيه گوشت گاو می‌باشد. هر پنج شتر مرغ به اندازه يک گوساله پرواری گوشت توليد می‌کند همانگونه که همگی مطلع هستيم از ابتدای خلقت بشر علی رغم افزايش مداوم جمعيت، منابع تامين‌کننده احتياجات همواره ثابت بوده و طی ساليان، تنها راهها و روش‌های بهره‌برداری از اين منابع تغيير کرده‌اند يعنی در طی سالهای گذشته بشر با استفاده از روشهای نوين علمی اقدام به تجهيز و به تبع آن افزايش ميزان بهره برداری از اين منابع نموده است که البته در پاره‌ای از موارد به کارگيری برخی از اين روشها به دليل ناهمگونی با سيستم طبيعی و عدم تحقيقات کافی روی اثرات دراز مدت آنها پيش از استفاده وسيع، منجر به وارد آمدن خسارات غير قابل جبرانی به اکو سيستمهای مناطق مورد اجرا گرديده است . که از اين ميان می‌توان به تکثير و پرورش گونه هايی از از آبزيان غير بومی در آبهای شمالی ايران بدون توجه به اثراتی که در دراز مدت بر روی گونه‌های غيربومی خواهند داشت و يا استفاده از سم د.د.ت و پيامد‌های ناشی از آن اشاره کرد .

با توجه به مطالب ذکر شده اهميت استفاده از روشهای علمی نوين و کارآمدی که همراه با افزايش ميزان بهره‌وری و توليد، دارای بيشترين سازگاری با محيط و عوامل طبيعی، و خصوصاً شرايط بومی و ويژگيهای اکوسيستم هر منطقه بوده و کمترين زيانها و تغييرات را در پی داشته‌باشد به خوبی آشکار می‌گردد. در حقيقت بايد گفت طی چند سال اخير و همزمان با رشد و توسعه صنعت پرورش شترمرغ در سراسر دنيا شاهد بوجود آمدن انجمنها و موسساتی هستيم که برای حفظ، رشد، ارتقاء و تامين بازار فروش در تلاش اند و از اين رو اين انجمنها بعنوان يک عنصر اصلی در رشد اقتصادی اين صنعت محسوب می‌گردند. متعاقب اين تحولات و انجام تحقيقات بيشتر بر روی محصولات توليدی اين پرنده و نتيجتاً دستيابی به فاکتورهای مهمی که باعث افزايش رتبه محصولات اين پرنده نظير گوشت، پوست و … در مقايسه با ساير دامها می‌گردند و در نتيجه افزايش روز افزون تقاضا در بازارهای جهانی بسياری از افرادی که تا پيش از اين آينده اين صنعت را مطلوب ندانسته و در آن شرکت نمی کردند هم اکنون به اين نتيجه رسيده اند که تحولات محيطی به سرعت در حال رخ دادن بوده و بسياری از اين تحولات مثبت نشان دهنده ارتقا صنعت پرورش شترمرغ به جايگاه يک صنعت بسيار مفيد، اشتغال زا و سود آور می‌باشند، لذا کم کم شاهد آن هستيم که حجم سرمايه گذاری در اين صنعت در حال افزايش بوده و ما شاهد رشد روز افزون تعداد مزارع در سطح جهان می‌باشيم .
گسترش صنعت پرورش شترمرغ از آفريقای جنوبی به ساير نقاط جهان نشان داد که توسعه اين صنعت از سطوح پايين آغاز و باعث ايجاد بازارهای جديد و توليدات بيشتر گرديده است. اگر تا چند دهه گذشته ارزش اين پرنده بيشتر معطوف به پر و جنبه‌های تزئينی آن می‌گرديد امروزه و با توجه به افزايش سطح دانش عمومی و تخصصی در مورد محصولات گوناگون اين پرنده توليدکنندگان و مصرف کنندگان توجه ويژه‌ای به شترمرغ بعنوان توليدکننده گوشت قرمز با کيفيت بالا و متضمن سلامتی مصرف‌کنندگان معطوف داشته‌اند که با توجه به خواص ويژه غذايی خود و نداشتن مشکلات ساير دامها می‌تواند نقش به سزايی را در توليد گوشت قرمز سالم و کاملاً مطمئن جهت تامين نيازهای غذايی مردم جهان بعهده گيرد.
البته لازم به ذکر است که بعلت جوان بودن اين صنعت اطلاعات زيادی در خصوص نحوه نگهداری و پرورش آن در دسترس نمی باشد در حاليکه بايستی اين صنعت را از جهات بسياری مانند پرورش و توليد و جنبه‌های ژنتيکی و اصلاح نژادی، رفتارشناسی، تجهيزات مورد نياز و … مورد بررسی قرار داده و کمبودهای آن را توسط تحقيقات علمی انجام گرفته برطرف نمود تا بدين ترتيب شاهد برطرف شدن مشکلات موجود و ارائه تکنيکهای پرورشی کار آمد باشيم تا بتوان بدنبال آن به بيشترين ميزان برگشت سرمايه و کمترين ريسک سرمايه گذاری دست يابيم که اين امر نيازمند وجود ارتباطات و روابط گسترده پرورش‌دهندگان با يکديگر و با انجمنهای علمی تحقيقاتی بازرگانی می‌باشد.
با توجه به مطالب ذکر شده اهميت استفاده از روشهای علمی نوين و کارآمدی که همراه با افزايش ميزان بهره‌وری و توليد، دارای بيشترين سازگاری با محيط و عوامل طبيعی، و خصوصاً شرايط بومی و ويژگيهای اکوسيستم هر منطقه بوده و کمترين زيانها و تغييرات را در پی داشته‌باشد به خوبی آشکار می‌گردد
با توجه به اينکه کشور ما در بخش کشاورزی و دامپروری از ظرفيتهای عظيم و ويژه‌ای برخوردار می‌باشد، سرمايه‌گذاری در اين بخش می‌تواند علاوه بر تامين غذا و قطع وابستگی از واردات منابع پروتئينی مورد نياز کشور از جهت اشتغال‌زايی نيز مورد توجه قرار گيرد و با ايجاد فرصتهای جديد شغلی گام مهمی را در تامين آينده جوانان ايفا کند.

تاريخچه

بيش از ۲۰ ميليون سال پيش اجداد شترمرغها در منطقه‌ای گسترده از اسپانيا در غرب تا چين در شرق ساکن بوده‌اند و در حدود يک ميليون سال پيش اين پرندگان به آفريقا مهاجرت کرده و در شمال و شرق و جنوب اين قاره اقامت گزيدند. تصاوير به جا مانده از شترمرغها در حکاکی‌ها و نقاشی‌های متعلق به ۱۰۰۰۰-۵۰۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح مشاهده شده است. طبق گزارش laufer از پوسته‌های خالی تخم‌ها به طور معمول به عنوان فنجان استفاده می‌کردند که اولين مورد مشاهده به حدود ۳۰۰۰ سال قبل از ميلاد مسيح برمی گردد. در حدود هشت قرن پيش از ميلاد مسيح پادشاهان آشوری جهت نشان دادن علاقه و احترام به مقامات ديگر کشورها شترمرغ کشتار می‌کردند. همچنين اشاراتی نسبت به گوشت و پر اين پرنده در خطوط هيروگليف مصر باستان مشاهده شده است. اين پرنده جهت ادای احترام بعنوان پيشکش به محضر فرعون برده می‌شد که تاييديه اين مطلب در کتيبه‌های موجود در موزه بريتانيا به وضوح قابل مشاهده است. بر طبق شواهد تاريخی امپراطور رومی الاگابالوس در يکی از جشنهای مجلل خود جهت پذيرائی ميهمانانش از مغز ۶۰۰ شترمرغ استفاده کرد.
شروع پرورش در جهان
برای قرون متمادی تامين درخواست پر و گوشت اين با روند کشتار آنها در حيات‌وحش همراه بود. اولين تلاشهای ثبت شده جهت پرورش شترمرغ در سالهای ۱۱۲۵ تا ۱۱۹۰ ميلادی توسط امپراطور بارباروسا انجام گرفت. اما نخستين مزرعه پرورش موفق در سال ۱۸۵۷ و در الجزاير راه اندازی شد. در حدود دهه ۱۸۶۰ ميلادی در Karoo آفريقا و ايالت شرقی آفريقای جنوبی، شترمرغ برای توليد پر و استفاده در تزئينات و مد پرورش داده شد .
اختراع دستگاه جوجه‌کشی (incubator) شترمرغ توسط Arthur در سال ۱۸۶۹ محرک مناسبی برای مزارع پرورش محسوب می‌شد و به دنبال آن درآمد حاصل از پرورش شترمرغ به منظور توليد پر، باعث تحريک گسترش مزارع در آفريقای جنوبی به خصوص اطراف Oudtshorn در Karoo شد و اين روند با وجود رکود اقتصادی ۱۸۸۳الی ۱۸۹۰ و ۱۸۹۴ الی ۱۸۹۹ ادامه يافت . اوايل قرن ۲۰ مزارع شترمرغ به خوبی گسترش يافتند.
در سال ۱۹۳۱ افزايش نسبی درآمدهای بدست آمده را ناشی از توليد پر عنوان کردند بطوريکه در سال ۱۹۳۱ پر بعنوان چهارمين کالای صادراتی آفريقای جنوبی مطرح شد. پس از وقوع جنگ جهانی اول و تغييرات مد حاصل از اختراع ماشينهای تندرو که جای درشکه‌ها را گرفتند و به دنبال آن کاهش تقاضای پر سبب شد تا بازار تجارت پر با رکورد عميقی مواجه شده و تعداد پرندگان در مزارع به سرعت کاهش يابد.
طی آن مزارع بسيار کمی توانستند با وجود اين مشکلات در آفريقای جنوبی باقی بمانند. در سال ۱۹۲۵ اتحاديه‌ها و شرکت‌های تعاونی بسياری جهت رفع مشکلات و تثبيت قيمتها و از بين بردن رکورد اقتصادی موجود داير شدند. به دنبال آن وقوع جنگ جهانی دوم باعث تجديد استفاده از پر در صنعت مد گرديد و همچنين افزايش آگاهی عمومی نسبت به ارزشهای غذايی گوشت منحصر به فرد اين پرنده موجب رويکردی دوباره به پرورش صنعتی اين پرنده در جهان گرديد.
در سال ۱۹۴۵ اتحاديه Klein karoo land boa kooperasie با نام اختصاری KKLK در Karoo تاسيس گرديد که اين امر موجب تثبيت بازار تجارت پر شد. در اوايل دهه ۱۹۵۰ همزمان با اين تحولات بازار تجارت چرم نيز رو به توسعه نهاد. انجمن KKLK تا سال ۱۹۵۹ روی توليد شترمرغ نظارت و کنترل آن را بعهده داشته و به طور عمده مسئول معرفی چرم شترمرغ بعنوان يک محصول لوکس در درجه اول و به دنبال آن توليد پر در درجه دوم بود. در سال ۱۹۶۳ انجمن KKLK يک کشتارگاه ابتدائی برای توليد گوشت نمک سود احداث نمود. اولين دباغ خانه چرم نيز در Oudttshoorn و در سال ۱۹۶۹ ساخته شده و در سال ۱۹۷۴ گسترش يافت و به دنبال آن کشتارگاه جديدی در سال ۱۹۸۱ تاسيس گرديد.
بيش از ۱۵-۱۰ سال گذشته توليد و درخواست برای گوشت شترمرغ بعنوان يک محصول اصلی افزايش يافته و مزارع شترمرغ در اکثر نقاط جهان به خصوص در آفريقای جنوبی با کشتار ساليانه حدود 150.000 قطعه شترمرغ مسئوليت تامين اين نياز جهانی را بعهده داشته‌اند. گرچه در ابتدای امر چرم بعنوان محصول اصلی و ابتدائی شترمرغ عنوان می‌گرديد اما در طول دهه نود فعاليت در بازار تجارت گوشت شترمرغ افزايش چشمگيری يافت و اين حرکت رو به رشد تا کنون نيز ادامه دارد به طوريکه از سال ۱۹۹۳ تعداد پرندگان کشتاری به طور ساليانه افزايش پيدا کرده و در حال حاضر به بيش از 300.000 قطعه در سال رسيده است.

چگونگی گسترش اين صنعت در جهان
در آغاز سود ناشی از توليد پر در مزارع شترمرغ سبب پيشرفت و ترقی قابل توجهی در صادرات پرنده به ايالت متحده آمريکا، اروپا، شمال آفريقا، امريکای جنوبی، استراليا و … گرديد . البته در آن هنگام و به منظور حمايت از اين صنعت صادرات پرنده زنده و بالغ از سوی دولت آفريقای جنوبی تحريم گرديد و اين دولت تنها صادرات تخم را در سال ۱۹۰۶ مجاز می‌دانست. با رکود اقتصادی بازار تجارت پر بيشتر پرندگان کشتار شدند بطوريکه در سال ۱۹۲۱ تنها ۲۳۱ پرنده در ايالت متحده آمريکا و استراليا و اروپا زنده ماندند.با شروع دهة ۱۹۸۰ در اسرائيل مزارع پرورشی به سرعت توسعه يافته و پرورش و کشتار آنها در اين کشور صاحب رتبة دوم پس از آفريقای جنوبی گرديد. توجه به پرورش شترمرغ در ايالات متحده آمريکا و کانادا بوسيله واردات پرنده و تخم نطفه‌دار افزايش يافته و هم اکنون نيز بازار خوبی جهت پرورش و کشتار اين پرنده در کشورهای فوق وجود دارد. از سوی ديگر استراليائی‌ها نيز صنعت پرورش شترمرغ را توسعه دادند گرچه هم اکنون تنها به طور محدود برروی ذخاير ژنتيکی پرندگان نيمه وحشی کارمی کنند.
همچنين بيشتر کشورهای اروپائی نيز از سال ۱۹۹۰ پرورش شترمرغ را بر پايه واردات از آفريقا و اسرائيل قرار داده و توانستند در آن سالها به مرحله کشتار نيز دست يابند. اگرچه در حال حاضر بدليل افزايش هزينه‌های توليد در اين کشورها و امکان واردات گوشت ارزانتر از ساير کشورهای توليد کننده توليد شترمرغ در اروپا از رونق کمتری نسبت به سالهای گذشته برخوردار گرديده است. همزمان با اين تغيير و تحولات صنعت پرورش شترمرغ در سطح بين المللی کشورهای آفريقايی نيز به عنوان بنيانگذاران اين صنعت شروع به توسعه سيستم‌های پرورشی مزارع خود نموده‌اند چنانکه بطور مثال مزارع Namibia ناميبيا بطور عمده بر پايه پرندگان اصيل با خصوصيات ژنتيکی خوب طرح‌ريزی شده و مزارع زامبيا Zambia بر پايه شترمرغ محلی و زيرگونه‌های بومی آن منطقه قرار گرفته و در سال ۱۹۹۵ به مرحله کشتار نزديک شدند.
علاوه بر کشورهای مذکور در ساليان اخير شاهد توسعة اين صنعت به کشورهايی در شرق بوده ايم و آنها توانسته اند به موفقيتهای خوبی در اين زمينه دست پيدا کنند بطوريکه کشور چين در آسيا در سال گذشته ميزان کشتار نسبتاً خوبی را داشته است. البته لازم به ذکر است که شکستن تحريم صادرات پرنده زنده از آفريقای جنوبی در سال ۱۹۹۷ سبب صادرات پرنده زنده و تخم نطفه‌دار گرديد که اين روند باعث پيشرفت و ترقی مزارع بومی شده و آنها قادر گرديدند تا بازار جديدی را برای خود بوجود آورند.تمامی تلاشهای انجام گرفته جهت ارتقا، رشد و گسترش اين صنعت در جهان باعث گرديد تا طی ساليان گذشته شاهد پيشرفت روز افزون اين صنعت در جهان و تاسيس مزارع جديد پرورشی در سراسر دنيا باشيم بطوريکه کشورهايی نظير چين، ترکيه، عربستان، ايران و … در آينده ای نزديک سهم به سزائی را در توليد جهانی در اين صنعت بعهده خواهند گرفت .

رده بندی شترمرغ‌ها و نژاد‌های موجود
شترمرغ يا Camel bird که به خاطر شباهتش با شتر به اين نام خوانده می‌شود در سال ۱۷۵۸ توسط لينه با نام علمی Struthiocamdus با پايه نام لاتين و يونانی Stutho camelus نامگذاری شد. اين جانور به طبقه پرندگان تعلق داشته و يکی از پنج راسته متعلق به راسته سينه پهنان
(Ratitae or palaeognathae) محسوب می‌شوند . مشخصه اصلی آنها عدم قدرت پرواز بعلت دژ نر سانس يا فقدان کامل تاج سينه (carina) می‌باشد که ويژگی اخير علت اطلاق Ratites به آنها شده است زيرا در ربان لاتين به کشتی فاقد لبه زيرين يا کلک Ratites می‌گويند.
راسته سينه پهنان شامل ۵ راسته زير است:

۱. شترمرغها Stru thionitirms
۲. ری آ Rhea
۳. کاسوواری Casuari formes
۴. کيوی‌ها Kiwis
۵. تيناموس Tinamous
شترمرغها در زير راسته استروتيونی فرم‌ها، خانواده استروتيونيده (stru hionidae) جنس استروتيو (struthio) و گونه استروتيو کاملوس (S. camelus) قرار می‌گيرند.

استروتيو کاملوس شامل زيرگونه با نژاد‌های زير است:

۱. استروتيو کاملوس استراليس متعلق به آفريقای جنوبی S.C.oustralis
۲. استريوتيو کاملوس S.C.camelus که در طی قرن بيستم در آفريقای شمالی در معرض شکار و انقراض قرار گرفت.
۳. استروتيو کاملوس ماسائيکوس S.C.massaicus
۴. استروتيو کاملوس موليبدو فانس S.C.molybdo phanes
۵. استروتيو کاملوس سير ياکوس S.C.syriacus

زيرگونه‌های سيرياکوس که در بيابانهای سوريه و عربستان می‌زيسته اند بعلت شکار بی رويه در سال ۱۹۴۱ منقرض شده اند.
زيرگونه موليبدوفانس متمايزترين و مشخص ترين زيرگونه بوده و برای پرورش و توليد از اين زيرگونه استفاده بسياری می‌شود.
برای اهداف تجاری عموماٌ از اصطلاحاتی نظير گردن آبی، قرمز و گردن سياه استفاده می‌شود.
گردن قرمزها به زيرگونه‌های کاملوس و ماسائيکوس تعلق دارند و اکثر زيرگونه‌های ماسائيکوس به آمريکا صادر شده اند و در نتيجه قسمت اعظم شترمرغهای اين کشور را گردن قرمزها تشکيل می‌دهند.
گردن آبی‌ها شامل زيرگونه‌های موليبدوفانس و استراليبس می‌گردند.
شترمرغهای گردن سياه که امروزه دارای بيشترين جمعيت در ميان شترمرغهای پرورشی هستند نتيجه تلاقی زيرگونه‌های استروتيوکاملوس و استروتيو کاملوس استراليس می‌باشند . اين پرنده دارای قامتی کوچک، ساختاری خوب و توسعه يافته و پرهايی با کيفيت استثنايی می‌باشند که به علت زود اهلی شدن و سادگی پرورش مورد توجه قرار گرفته‌اند.
طی چند سال گذشته مزرعه داران سعی نموده‌اند تا با گرفتن هيبريدهايی از گردن سياه، قرمز و آبی به پرندگانی با قابليتهای بالای توليدی دست پيدا نمايند.
در هنگام تهيه و خريد پرندگان مادر بايستی بدين نکته توجه کافی داشت که علاوه بر انتخاب نژادی مناسب و سازگار با محيط پرورشی در انتخاب مزرعه مادر توليدکننده نيز توجه کافی مبذول گردد تا با خريد پرندگانی با قابليتهای بالای ژنتيکی و ژنوتيپ برتر دارای گله ای خوب و مناسب از لحاظ کميت و کيفيت توليد و بازدهی مناسب گردند.

عوامل اقتصادی پرورش شترمرغ:
در سالهای اخير توجه زيادی به پرورش شترمرغ شده است. نظر به اينکه عوامل اقتصادی يکی از ارکان هر حرفه‌ای را تشکيل می‌دهند. اين حرفه نيز مستثنی نبوده و بايد هزينه‌ها و درآمدها جهت برآورد اقتصادی ارزيابی شوند. همانند پرورش دامهای ديگر در اينجا نيز زمين يکی از محدوديت‌ها به حساب می‌آيد. ولی در مقايسه با ساير دامها، پرورش شترمرغ به زمين کمتری نياز دارد.
در روشهای بسته پرورش شترمرغ، برای هر 3 قطعه (1 نر و 2 ماده، يک تريو ) تنها به 1/0 هکتار زمين نياز است.
هزينه‌ها: هزينه هايی که بايد به حساب آيند شامل هزينه‌های ثابت (ساختمانها و تجهيزات) و هزينه‌های جاری مانند (خوراک، کارگر، تعميرات، سوخت و ملزومات دامپزشکی) می‌باشند. برای تداوم و موفقيت پروژه، هزينه‌های جاری و بخشی از هزينه‌های ثابت بايد بوسيله فروش هرسال يا هرسری جوجه يا تخم پوشش داده شوند. سود ناخالص به صورت تفاوت بين درآمدهای حاصل از فروش محصولات شترمرغ و سرشکنی روی هزينه‌های جاری محاسبه می‌شود، در حاليکه سود خالص تفاوت بين درآمد حاصل از فروش‌ها و جمع دو هزينه متغير و ثابت است. هزينه استهلاک برای ساختمانها در 10 سال و برای تجهيزات در 6 سال محاسبه می‌شود. يا اينکه می‌توان برا ی هر دو مورد 8 سال در نظر گرفت. در نتيجه هزينه استهلاک به هزينه‌های جاری برای هرشترمرغ، اضافه می‌شود. برای پروژه‌های شترمرغ تفکيک هزينه‌های زير تنها به عنوان يک راهنمای تقريبی مورد استفاده قرار می‌گيرد.

هزينه‌های ثابت:
- هزينه خريد شترمرغ‌ها (از جمله مولدهای تثبيت شده ( 3 يا 4 ساله ) )
- هزينه ساختمانها
- توليد مثل و پرورش برای شترمرغ بالغ
- جوجه‌کشی برای هر تخم
- هزينه تجهيزات
- هواکشها، مادرهای مصنوعی، نور و غيره برای هر شترمرغ بالغ
- تجهيزات جوجه کشی و تفريخ برای هر تخم
- هزينه حصار کشی (140 متر حصارکشی برای هر شترمرغ )
- هزينه تأسيسات کشتار
- کشتار کامل همراه سرد کردن، انجماد و بسته بندی برای سرانه ظرفيت (حداقل ظرفيت توصيه شده 50 قطعه در روز)
- هزينه‌های ثابت متفرقه برای شترمرغ بالغ
هزينه‌های جاری:
- هزينه خوراک : بالغين (7/3 کيلوگرم در روز برای هرشترمرغ) (در سال) شترمرغ‌های جوان (300 کيلوگرم مصرف خوراک تا يکسالگی)
هزينه کارگر
ـ کارگر غير ماهر درسال
- برق
- مخارج دامپزشکی و درمانها
- هزينه‌های جاری هرشترمرغ بالغ درسال
- بيمه شترمرغ‌های بالغ (پوشش تمام خطرات) 12 درصد برای هرشتر مرغ درسال

درآمدها:
درآمدها يا فروش‌هايی که از پرورش شترمرغ حاصل می‌شوند بسته به اندازه و محل پروژه و بازاريابی آن فرق می‌کند. برمبنای تحقيقات بازاريابی بين المللی، تفکيکی از تمام فروش‌های ممکن در پروژه‌های پرورش شترمرغ به شرح ذيل است:
- فروش تخم شترمرغ
- تخم‌های قابل جوجه‌کشی
- پوسته‌های خالی تخم
- فروش شترمرغ زنده
- جوجه‌های يک روزه
- جوجه‌های 3 ماهه
- جوجه‌های 6 ماهه
- شترمرغ‌های يک ساله
فروش محصولات شترمرغ: گوشت (کيلوگرم)، پوست (تخته)، پر (کيلوگرم)
عوامل بسياری برميزان سودآوری (بازگشت پول) پروژه‌های شترمرغ تأثير می‌گذارند. ولی به هرحال، بازده توليد جزء اصلی موفقيت يک پروژه می‌باشد.
روشهای پرورش:
1 - باز
2- نيمه باز
3 - بسته

مقيد کردن و انتقال:
برای گرفتن شترمرغ به دو کارگر نياز است که هريک کنار يکی از پاهای شترمرغ ايستاده و آن را از زير شکم و روی دم نگهدارند. از يک عصای سرکج مخصوص گرفتن گردن برای پايين آوردن سراستفاده می‌شود. هنگامی که منقار به سطح زانو رسيد منقار پايين را با قرار دادن انگشت شست در آن به سمت پايين نگه می‌دارند. اين کار مانع برخورد از روبرو با پاهای شترمرغ می‌شود. شترمرغ در اين وضعيت برای درمانهايی مانند برچسب زدن، دارو دادن، تزريق، خونگيری و معاينه نگه داشته می‌شود.
هنگام سوار کردن آنها به کاميون، ممکن است هل دادن آنها از پشت روی سطح شيبدار الزامی شود. شترمرغ‌های بالغ به کاميونهايی نياز دارند که ارتفاع ديواره جانبی آنها 2/2 متر بوده و با سايبانی از جنس پارچه کنفی يا کرباس برای جلوگيری از آويزان شدن سرو گردن پوشانده شده باشد. کف کاميون معمولاً با ماسه، خاک يا علف و ديواره‌های جانبی با کيسه‌های پرشده از علف برای کم کردن صدمه به پرها و پوست پوشانده می‌شوند. پارتيشن‌هايی نيز داخل کاميون قرار داده می‌شوند که شتر مرغ‌ها را به گروههای 6 تايی تقسيم می‌کند و اين کار مانع از دراز کردن پاهای شترمرغ و لگد شدن آنها می‌گردد.

روش باز:

نياز به زمينی بزرگ به وسعت 40 هکتار است. غير از هزينه خريد پرندگان که درتمام روشها معمول است، زمين مهم ترين نياز عمده اين روش است. شترمرغها تا حد امکان نزديک زيستگاه طبيعی‌شان با حداقل دخالت انسان نگهداری شده و پرورش می‌يابند. مزيت اصلی روش باز، کاهش قابل توجه هزينه نگهداری شترمرغ‌های بالغ به مقدار زياد است. همچنين در صورتی که شترمرغ‌ها خود تخمهايشان را جوجه‌کشی کنند، هزينه‌ای برای اين کار صرف نشده و در نتيجه هزينه‌های توليد بسيار پايين خواهند بود. از معايب اين روش عدم کنترل و شناسايی شترمرغ‌ها و تخمهای توليدی است. ميزان مرگ و مير و تلفات به ويژه در ميان جوجه‌ها به دليل شکار آنها توسط حيوانات شکارچی بالاست. ضمناً گرفتن شترمرغ‌ها بسيار مشکل و پرهزينه است.

روش نيمه باز:

محدوده مورد نياز برای اين روش از 20 تا 60 هکتار متغير است. شترمرغ‌ها در چراگاههای نسبتاً کوچک يا اراضی تقريباً 8 تا 12 هکتاری نگهداری می‌شوند. آنها توانايی گردش آزاد در محدوده ای معين را داشته و لذا بخشی از احتياجات تغذيه‌ای آنها از اين طريق تامين می‌شود. محل‌های خوراک دادن بايد نزديک حصارکشی دور چراگاه ايجاد شوند تا قابليت دسترسی به غذا افزايش و اضطراب ناشی از ورود مکرر افراد به داخل چراگاه کاهش يابد.

روش بسته :

محوطه مورد نياز برای اين روش به طور معمول کمتر از 20 هکتار است که به چراگاههای کوچکی هريک به وسعت 2-1 هکتار تقسيم شده است. اين روش به علت نياز کم به زمين مطلوب است. با اين حال دو اشکال اصلی اين روش عبارتند از: 1ـ هزينه‌های بالاتر خوراک
2ـ هزينه حصارکشی زياد

سرمايه گذاری مالی برای هر واحد زمين در اين روش بالاتر از دو روش ديگر است. با اين حال مزايای استفاده از روش بسته بسيار زياد بوده و بر معايب آن غلبه دارد.
مهمترين مزيت روش بسته آن است که کنترل کاملی بر توليد مثل از طريق ثبت دقيق تعداد تخمهای توليد شده توسط هر شترمرغ ماده و ميزان باروری و جوجه درآوری وجود دارد. اين رکوردها برای ارزيابی نهايی ارزش گله چه برای فروش مجدد، نگهداری برای توليد مثل ويا کشتار بسيار باارزشند. توليد مثل گزينشی شترمرغ‌ها بخوبی قابل انجام است. بعلاوه رکوردهای مصرف خوراک قابل نگهداری است و برای معاينه و مهار شترمرغ‌ها مشکلی وجود ندارد.

رفتارشناسی:
- در محيط طبيعی شترمرغ در خارج از فصل توليد مثل گونه‌ای اجتماعی است و گروههايی از جنس و سنين مختلف را بويژه پيرامون چالابها تشکيل می‌دهد. در اين محيط‌ها شترمرغ با انواع گوناگون حيوانات روبروست و معمولأ از برخورد نزديک با ساير حيوانات پرهيز می‌کند و کمتر رفتار خشن نسبت به آنها ابراز داشته و در 75 درصد از موارد با چشم پوشی يا تحمل، با ساير حيوانات برخورد می‌کند.
- طبق تحقيقات انجام شده رفتار تميز کردن پرو بال در طول صبح بيشتر از بعد از ظهر بوده برعکس حمام خاک در صبح خيلی کم انجام می‌شود اما در طول بعد از ظهر بتدريج بيشتر شده و هنگام غروب به حداکثر می‌رسد.
- رفتار رقص والتس که توسط شترمرغ‌ها ی در اسارت نيز اجرا می‌شود بيشتر هنگام خلاصی شترمرغ‌ها از ترس يا مدت ک

پرورش شتر مرغ،جوجه كشي شتر مرغ بخش دوم

مطالب مشابه :

دستگاه جوجه کشی مدل هایلاین با ظرفیت 10 هزارتایی و 20 هزارتایی مرغ

پرورش شتر مرغ،جوجه كشي شتر مرغ بخش اول

لیست ۲۰۰ عنوان پیشنهادی پروژه کارشناسی برای گرایش الکترونیک

چگونه دستگاه جوجه کشی خانگی بسازیم

اموزش جوجه کشی

پايان نامه

آشنایی با اصول جوجه کشی

پرورش شتر مرغ،جوجه كشي شتر مرغ بخش سوم

پرورش شتر مرغ،جوجه كشي شتر مرغ بخش دوم

عوامل کاهش جوجه در آوری و یا کیفیت پایین جوجه در ماشین جوجه کشی