انواع مختلف روشهاي ساختمان سازي در ايران با رويكرد صنعتي كردن ساخت و‌ ساز

 

 

 

 

با توجه به پيشرفت روز افزون تكنولوژي در صنايع ساختمان سازي و حجم انبوه پروژه هاي عمراني در كشور، توجه به دانش مديريت پروژه در علم امروز ساخت و ساز امري غيرقابل اجتناب است.

بدون شك با به كارگيري اصول مديريت پروژه و ساخت، با آميزش علم و تكنولوژي مي توان بر كليه جهات پروژه هاي عمراني تاثيرگذار بود.

درس روشهاي مديريت پروژه كه در مقطع كارشناسي ارشد مديريت پروژه و ساخت تدريس مي گردد، هدف نهايي فوق را دنبال مي كند.

تحقيق حاضر، كه به عنوان پروژه تقديم مي گردد، شامل دو بخش است، در بخش اول ضمن تشريح مباحث پيش ساخته سازي در صنعت عمران، تصميم گيري بين روشهاي مختلف ساخت و ساز براي مدير پروژه به عنوان بالاترين تصميم گيرنده تشريح مي گردد و در قسمت دوم كه از مباحث خاص مديريت است به تشريح روشهاي برآورد مالي و مهندسي هزينه پرداخته مي گردد.


 

 

 

 

انواع مختلف روشهاي ساختمان سازي در ايران با رويكرد صنعتي كردن ساخت و‌ ساز

 

انواع روشهاي ساخت و ساز را مي توان به هفت دسته عمده زير تقسيم‌ بندي نمود:

1) ساختمان سازي با روشهاي ابتدائي:

Elementary Building System

اين نوع ساختمان سازي از ابتداي تاريخ ساختمان سازي بشر آغاز و تا عصر حاضر نيز ادامه دارد و هنوز در روستاهاي كشور و در حاشيه شهرها نيز به نوعي به اين گونه ساخت و سازها پرداخته مي شود در اين روش، قسمتهاي باربر از خشت و گل و يا چوب و گل و يا گل و سنگ و يا گل و گچ و سنگ و يا خشت و آجر ساخته مي‌شود و پوشش آنها از طاق خشتي و يا تير چوبي و الياف گياهي ساخته مي شود. نيروي انساني به كار گرفته شده در اين ساختمانها بعضاً غير ماهر و يا نيمه ماهر بوده و از مصالح سنتي در دسترس محلي استفاده مي شود.

ساختمان سازي با اين گونه روشها حداقل مقاومت را در مقابل حوادث طبيعي (زلزله، سيل، طوفان و…) داراست و مي توان تنها بعنوان يك سرپناه موقت از آن ذكر نمود.


2) ساختمان ساز با روش هاي سنتي و يا متداول:

Traditional or Conventional Building System

در اين روش، عمليات ساختماني با استفاده از وسايل ابتدائي توسط افراد متخصص و نيمه ماهر و غيرماهر انجام مي شود. ساختمان هاي با ديوار آجري باربر در اين تقسيم بندي منظور مي شوند. برخي از حرفه هاي دست اندركار با اين شيوه عبارتند از: كارگر ساده، بنا، گچ كار، نقاش، آهنگر، لوله كش، سيم كش، عايق كار، كاشي كار، آسفالت كار، شيشه بر و…

سرعت اجراي كار ساختمان با اين روش بطور متوسط در ايران 14 تا 18 ساعت براي هر مترمربع زير بنا مي باشد.

در حال حاضر در اكثر مناطق غير شهر و بعضي مناطق شهري يا اطراف شهرهاي بزرگ و يا برخي ساختمانهاي خاص (مدارس و مساجد در روستاهاو…) از اين گونه، روش ساخت و ساز استفاده مي شود. ماهرترين استادكاران بنايي و نازك كاران و نجاران سنتي در بين اين گونه سازندگان يافت مي شوند.

حداكثر طبقات مجاز با اين روش ساخت 4 طبقه و ارتفاع مجاز 12 متر تجويز مي‌شود. به دليل تحمل بار قائم ساختمان توسط ديوارهاي باربر بر ضخامت ديوارهاي طبقه زيرين افزوده مي شود كه يكي از عوامل بازدارنده در افزايش بيشتر طبقات و يا ارتفاع مي باشد. با ايجاد تمهيداتي نظير شناژهاي افقي وقائم بتني، مي توان از صدمات زلزله كاست.

3) ساختمان سازي پيشرفته:

اين روش كه ساختمان سازي پيشرفته يا بهبود يافته نيز ناميده مي شود، عبارت از: اجراي كار توسط افراد و متخصصان ذكر شده در روش قبلي كه از ماشين آلات و تجهيزات ساختماني مكانيكي به منظور اضافه نمودن سرعت و حجم كار استفاده مي‌نمايند.

ساختمانهاي با اسكلت فلزي و يا اسكلت بتني در اين تقسيم بندي منظور مي‌شوند، برخي از لوازم و تجهيزات مورد استفاده در اينگونه ساخت و سازها عبارتند از:

انواع جرثقيلهاي ثابت و متحرك، بالابرهاي برقي، داربستهاي فلزي، دستگاههاي تهيه كننده بتن (ثابت و متحرك) و دستگاههاي سيمان پاش و رنگ پاش، ماشين هاي جوش و… .

سرعت  اجراي كار ساختمان در اين روش 20 تا 48 ساعت براي هر متر مربع زير‌بنا بطور متوسط مي باشد.

يعني سرعت اجراي عمليات ساختماني را مي توان با استفاده از تجهيزات مكانيكي و برقي تا حدود زيادي افزايش داد. به دليل استفاده از اسكت بتني و فلزي، تعداد طبقات و ارتفاع كل ساختمان را بيش از 50 طبقه و 150 تر نيز مي توان پيش بيني كرد. سرمايه گذاري اوليه براي بكار بستن اين روش، در رابطه با حجم عمليات ساختماني و خريد يا اجاره تجهيزات قابل توجه مي باشد. توقف كار به دليل مسائل كارگري و يا مشكلات مالي از نكات منفي مي باشد و باعث زيانبار شدن پروژه مي‌شود.

در حال حاضر، اكثر ساخت و سازها در مناطق شهري از اين روش بهره مي گيرند و با معتبر شدن كارگران و متخصصان در رشته هاي مربوطه و ابداع وسايل و تجهيزات جديد و بكارگيري فن آوريهاي نوين، اين گونه ساختمانهاي مسكوني و يا عمومي در مدت زمان كمتنر و با صرفه و ايمني بيشتر ساخته مي شوند.

4) ساختمان سازي صنعتي:

Industrialized Bilding

در اين روش از قطعات آماده شده از قبيل بلوكها، تيرچه ها، پانلهاي پيش ساخته، تيرها و ستونهاي فلزي و بتني، شبكه هاي فلزي، قطعات گچي و بتني و… استفاده مي‌شود. و اكثر عمليات با استفاده از تجهيزات و لوازم كارگاهي بطور مكانيكي انجام مي شود.

انواع كفراژهاي يكپارچه فلزي از قبيل كفراژهاي صفحه اي، تونلي، لغزنده و كفراژهاي مدوله و كفراژهاي ساخته شده از مواد سبك و همچنين كفراژهاي پلاستيكي و بازشو و لغزنده ها نيز در اين روش جهت بتن ريزي سريع ساختمانها در چهار فصل سال مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

تعداد تخصصها و افراد كارگر در اين روش از نظر كميت كمتر از روش هاي قبل است، ولي از نظر كيفيت بايد از افراد متخصص در سطح بالاي مهارت و دقت فني استفاده شود.

سرعت اجراي كار در اين روش بين 9 تا 14 ساعت براي هر متر مربع مي باشد. با برنامه‌ريزي مناسب و بكارگيري فناوري هاي مناسب، اين روش مي تواند با پيش‌سازيهاي سنگين نيز رقابت نمايد. در حالي كه تعداد كارگران ماهر و نيمه ماهر آن در مقايسه بيشتر بوده ولي سرمايه گذاري اوليه كمتر از روش هاي پيش ساخته مي‌باشد.

در صورتي كه بيش از 50 درصد عمليات ساختماني در كارخانه ساخته شود به سيستم ساختماني صنعتي اطلاق مي شود.

5) سيستم هاي پيش ساخته سنگين:

Heavy Weight Pre-Fabricated Systems

استفاده از روشهاي پيش ساخته سنگين در مورد ساختمانهاي پيش از يك طبقه مفهوم دارد و در آن كليات قطعات ساختمان از قبيل ديوارها، نماها، سقف ها و پلكانها و غيره در كارخانه بتني، پيش ساخته مي شود و توسط ماشين هاي سنگين به كل كارگاه ها حمل و نصب مي گردند.

حمل قطعاتي كه داراي وزني تا 12 تن مي باشند توسط تريلي و برپايي آنها به جرثقيل هاي سنگين ثابت و يا متحرك نياز دارد.

به دليل سنگيني وزن قطعات، فاصله حمل تا 60 كيلومتر از محل كارخانه، صرفه اقتصادي دارد و جهت بيشتر از آن مي بايست توجيه اقتصادي لازم آنرا مد نظر قرار داد.

هزينه احداث كارخانه و يا به نوعي سرمايه گذاري اوليه در سيستم پيش ساخته سنگين بالا بوده و مستلزم براي مكاني و اقتصادي دقيقي مي باشد. به تجربه ثابت شده است كه براي احداث كارخانجات پيش ساخته سنگين، حداقل يك يا دو پروژه مسكوني با حدود هزار واحد و يا هر پروژه ديگر با متراژ زيربناي حدود 100000 مترمربع در شعاع عملكردي 60 كيلومتر مورد نياز است.

كارخانه قطعات بتني تهران، وابسته به سازمان ملي زمين و مسكن كه از سيستم آلماني كستينگ استفاده مي نمايد در طبقه بندي سيستم پيش ساخته سنگين قرار دارد.

6) سيستم پيش ساخته نيمه سنگين :

Middle Weight Pre-Fabricated Systems

در اين سيستم وزن قطعات حداكثر 5 تن مي باشد. اسكلت ساختمان فلزي و يا بتني است. سقف و ديوارهاي خاري از قطعات بتني و جدا كننده هاي داخلي از صفحات گچي مسلح شده و يا چوبي در نظر گرفته مي شوند.

وزن قطعات نما و ابعاد آن بصورتي در نظر گرفته مي شود كه بالا بردن و نصب آنها با جرثقيلهاي سبك امكان پذير باشد.

با توجه به اسكلت فلزي و يا بتني باربر كه مي تواند بصورت پيش ساخته و در كارخانه انجام پذيرد محدوديتي از نظر ارتفاع طبقات وجود ندارد. منظور شدن ابعاد ستونهاي بتون آرمه در طبقات پائين از عوامل تعيين كننده ارتفاع اين گونه اسكلت ها است و در ساختمانهاي بالاتر از 50 طبقه قابل ملاحظه مي باشد در اتصال قطعات پيش ساخته نما بايد دقت بسيار زياد نمود زيرا، در زلزله ارمنستان اكثر قطعات پيش ساخته از نما جدا شده و مشكلات زيادي ببار آورد.

7) سيستم هاي ساختماني پيش ساخته سبك :

Light Weight Pre-Fabricated Building Systems

اين گروه پيش سازيها بيشتر در مورد ساختمانهاي يك طبقه و يا جهت نماسازي‌هاي ساختمانهاي بلند مرتبه با اسكلت فلزي و يا بتني بكار گرفته مي شوند. جهت ساخت مدارس و خانه هاي بهداشت روستايي، استراحت گاههاي خارج از شهر و يا خانه هاي متحرك (Mobile Homes) مي توان از اين روش استفاده نمود.

اسكلت باربر ساختمان و سقف و ديوارهاي خارجي و داخلي از يك ماده و يا تركيبي از مواد و فلزات سبك نظير آلومينيوم، چوب، فايبرگلاس، ورقهاي فلزي فرم داده شده، فيبر، فرآورد هاي پتروشيمي، بتن متخلخل، بتن سبك و… ساخته شده اند.

از نظر وزني پيش ساخته هاي سبك بصورت قطعه و يا تركيب يكپارچه كمتر از دوتن در نظر گرفته مي شوند. بطوريكه حمل و نقل آنها با بالابرهاي برقي و يا مكانيكي و جرثقيل هاي سيار كوچك امكان پذير است.

براي امكان موقت و اضطراري و خانه هاي كچي و دارس و درمانگاهها نيمه موقت و استقرار پرسنل كارگاههاي ساختماني مي توان از اين روش بخوبي استفاده كرد. در جريان جنگ تحميلي عراق عليه ايران بكارگيري اين نوع روش، موقعيتهاي مناسبي را در صرفه جويي زمان و سرعت پوشش مكاني بوجود آورد.

در صورتي كه در اجراي ساختمان با اين روش و بكارگيري جزئيات اجرايي مناسب دقت شود، بعد از نصب در يك مكان و پايان عملكرد كاربري آن، مي توان ساختمان را با حداقل ضايعات بازكرده و قطعات آنرا بصورت مجزا به محل ديگري براي نصب و استفاده مجدد حمل كرد.

صنايع پيش ساخته سبك به روش پانلهاي ساندويي يا (3D Panel) كه از آخرين پديده هاي صنعت ساختماني بشمار مي رود، از جمله دست آوردهايي است كه همزمان با افزايش نياز به مسكن، سرعت فوق العاده در اجراي برنامه هاي ساخت و ساز بوجود آورده است. با بررسي هاي مقدماتي كه از سال 1372 آغاز گرديد، صنعت پيش ساخته سبك در ايران و جهان مورد مطالعه قرار گرفت و متعاقب آن ايده استفاده از صنعت پيش ساخته سبك شكل گرفت كه مزاياي عمده آن سبكي وزن ساختمان، سرعت، مقاومت و كيفيت بود.

پي آمد مطالعات انجام شده مقدماتي، بررسي منابع براي كسب دانش فني و انتقال تكنولوژي بود. با ارزيابي تكنولوژي موجود در كشورهاي اروپايي و استعلام بهاي خريد كارخانه و انتقال تكنولوژي، گرايش به ساخت داخل بوجود آمد كه نتيجه آن صرفه جويي قابل توجهي در هزينه هاي راه اندازي كارخانه و عدم وابستگي به كشورهاي صنعتي بود. سيستم ساختماني پيش ساخته با پانل هاي ساندويچي با دو لايه شبكه هاي مش در طرفين و لايه مباني عايق از فوم پلي استايران يكي از اختراعات جديد و پيشرفته اي است كه در بسياري از كشورهاي پيشرفته، براي احداث ساختمانهاي ويلايي و بلند مرتبه ارزان قيمت مورد توجه و استقبال فراواني قرار گرفته است.

ساندويچ پانل به تناسب نياز در اندازه هاي مختلف توليد شده و كاربردهاي گوناگوني در ديوارهاي باربر جدا كننده، كف يا سقف و ديوار خارجي دارند.

در هنگام احداث بنا، ابتدا كف سازي شده و شالوده با ميل گرد انتظار آماده مي‌شود سپس پانلهاي ساندويچي در امتداد شالوده داخل آرماتورهاي انتظار قرار گرفته و به يكديگر بسته مي شوند.

پانل هاي سقف نيز كاملاً تراز شده و با مفقول هاي تقويت روي ديوارها نصب مي‌گردند.

پس از نصب تاسيسات و برش كليه بازشوها شامل درها و پنجره ها، بتن پاشي سطوح داخل و خارج انجام  (البته ساندويچ پانلهائي كه با دو ورقه گالوانيزه ساده و يا رنگي پوشش داده شده باشند ديگر هيچ نيازي به انجام نماي خارجي و داخلي ندارند و خود استحكام و زيبايي لازم را دارند) و در نهايت عمليات تكميلي روي سطوح انجام مي شود.

در ساختار كلي صنعت پيش ساخته سبك، سه ركن اصلي وجود دارد:

الف) كارخانه

مهمترين ركن اين صنعت توان توليد قطعات پيش ساخته است به نحوي كه وابستگي به كشورهاي خارجي نداشته باشيم و هم اكنون ماشين آلات و تجهيزات مورد نياز كارخانه اعم از (ماشين هاي تمام اتوماتيك توليد مش، توليد پانل و بلوكهاي پلي استايرن) با استعداد موجود ساخته شده و قابل بهره‌برداري مي باشد.

ب) مهندسي و اجرا

اجراي طرحهاي ساختماني به نوبه خود از اصول فني و اجرايي، طراحي و استانداردهاي خاصي تبعيت مي نمايد روش اجرا، تجهيزات، مديريت و برنامه هاي آماده سازي و تجهيز كارگاه با توجه به تفاوت آن با روش هاي سنتي موجود تجربه شده است و تا كنون پروژه هاي انبوه سازي متعددي در نقاط مختلف كشور اجرا گرديده است.

ج) تحقيقات

فعاليتهاي اين بخش در زمينه هاي تدوين دانش فني و استانداردسازي، توسعه، بهينه‌سازي و طراحي است و توليد پانلهاي ساندويچي و اجراي ساختمانهاي پيش ساخته سبك براساس اصول طراحي ساختمان و عملكرد سازه ها انجام مي شود و الزاماً تدوين آئين نامه ها و ضوابط سازه اي و استانداردسازي آن از اركان مهم اين صنعت به شمار مي رود.

        · مزاياي سيستم پيش ساخته سبك نسبت به روش هاي سنتي:

- كاهش زمان احداث

- كاهش قيمت تمام شده

- كاهش وزن عمومي ساختمان

- بهره برداري بهينه از فضا

- افزايش سرعت در تجهيز كارگاه (در حجم انبوه سازي)

- كاهش مصرف مصالح و جلوگيري از دو ريز مصالح و منابع ملي

- تقليل حجم پي ها

- اقتصادي بودن حمل و نقل

- مقاومت بهتر در مقابل زلزله (اتصالات فيكس و نيز پيوستگي سازه)

- عايق بودن در مقابل حرارت و برودت

- دوام در مقابل آتش سوزي

- انعطاف پذير بودن معماري ساختمان

- مقاومت و نفوذناپذيري ساختمان در مقابل حشرات، قارچ‌ها و عوامل طبيعي و…

- كنترل كيفيت متمركز در كارخانه (به دور از مشكلات اجرايي، منطقه‌اي، اقليمي)

- امكان بازكردن اجزاي مختلف ساختمان و حمل و نقل و نصب آن در محل مورد نياز ديگر و استفاده مجدد (البته بيشتر در مورد ساختمانهاي يك طبقه كه قابليت و زيبايي خود را حفظ كرده باشند).

نتيجه

نياز روز افزون به مسكن، مدرسه و… بدون شك روش هاي سريع، آسان و ارزان مسكن را اقتضا مي نمايد. ابداع روشهاي اين چنين در توليد انبوه مسكن به استعدادهاي فني و مهندسي كارا نياز دارد و بكارگيري اين استعدادها مي بايست با ملاحظات اقتصادي توام باشد.

بررسي هاي انجام شده در زمينه هاي تقاضاي بازار، توان فني و حرفه اقتصادي كه از آن است كه صنعت پيش ساخته سبك در تمامي ابعاد قابل توجيه است و طراحي و اجراي موفق آن مي تواند پاسخگوي نيازهاي جامعه باشد.


 

 

 

فصل دوم

 

«تكنولوژي صنايع پيش ساخته در صنعت ساختمان»

 

صنايع پيش ساخته در دنياي امروز

افزايش روز افزون جمعيت و تقاضاي شديد براي شرايط بهتر اقتصادي و زندگي آسوده تر در محيطي امن و سالم، به راه حل هاي اقتصادي ويژه اي در زمينه صنعت ساختمان نياز دارد، در اين زمينه طرح جامعي كه ضمن اقتصادي بودن و زمان كوتاه ساخت، از كيفيت برتر و ايمني بالائي برخوردار باشد مورد استقبال دست اندركاران، صاحبنظران، كارفرمايان و مصرف كنندگان قرار خواهد گرفت استفاده از صنايع پيش ساخته به طور اعم و بتن پيش ساخته به طور اخص مي تواند پاسخ مثبتي در جهت تامين نيازهاي انسان امروزي در اين زمينه باشد.

با توجه به خاصيت شكل پذيري بتن، قطعات پيش ساخته را مي توان در قالب هاي متنوع جاي داد. طراحي مناسب اين قالبها مي تواند پاسخگوي نيازهاي سازه هاي از يك سو و نيازهاي معماري از سوي ديگر باشد. در نتيجه مي توان المان هاي سازه‌اي مقاوم و با دوام و در عين حال شكيل و زيبا را همزمان در يك قطعه بتني پيش ساخته طراحي و به سادگي اجرا نمود.

كنترل دقيق كيفيت بتن در قطعات پيش ساخته (به سبب توليد انبوه آن در خط توليد كارخانه) موجب افزايش ضريب اطمينان و در نتيجه كاهش هزينه هاي طراحي و ساخت مي شود.

امروزه پيش ساخته‌سازي يكي از روشهاي مرسوم در صنعت ساخت وساز مي‌باشد. با بهره گيري از تكنولوژي روز، سير صعودي استفاده از قطعات پيش ساخته در امر ساخت و ساز با شتاب چشمگيري ادامه دارد. در دوره كنوني، انواع مختلفي از قطعات پيش ساخته در بسياري از بناها، مورد استفاده قرار مي گيرند. اين صنعت بخصوص در هنگام وقوع حوادث غير مترقبه و پديده هاي ناگوار طبيعي، ارزش بيش از پيش خود را آشكار مي سازد. سازه هاي امروزي شامل ساختمانهاي مسكوني و اداري، اسكلت فلزي برجها، سازه هاي فضايي، استاديوم هاي ورزش، سالن هاي صنعتي، قطعات پلها و تونلها نماهاي ساختماني، قطعات غير باربر داخلي ساختمان، شبكه هاي آبرساني و فاضلاب، خطوط انتقال نيرو، فرودگاهها پاركينگ هاي چند طبقه، ديوارهاي حائل و صدها نمونه ديگر، مظاهري از اين صنعت پيشرفته در جهان مي باشند.

همزمان با روند رو به رشد استفاده از فولاد و بتن در سازه هاي پيش ساخته بكارگيري مصالح جديد با مشخصات كيفي مطلوب به كاهش هزينه، كاهش زمان ساخت، سهولت اجرا و تنوع سيستم سازه اي منجر گرديده و همراه با معماري زيبا و مطلوب صنعت ساختمان را با شكوفايي مناسبي روبرو نموده و به عصر تحولات طلايي در اين زمينه نزديك مي كند.


تعريف پيش ساخته سازي

پيش ساختگي يك اصطلاح نسبي است كه تعريف آن در زمانهاي مختلف تغير كرده و گسترش يافته است. با نگاهي به آثار باستاني كشورهاي ايران، مصر، يونان و روم، نوعي تعريف پيش‌ساخته‌سازي تجسم عيني پيدا مي‌كند پيش ساختگي در صنعت ساختمان را مي توان به شكل زير تعريف نمود‌:

«توليد قطعات يك شكل به تعداد زياد كه بعد از سوار شدن بر روي يكديگر، بناي مورد نظر را بوجود آورند.»

حالتهاي كلي روشهاي صنعتي كردن ساخت و ساز:

1- مدولهاي سه بعدي كه در خارج از كارگاه توليد و در كارگاه بر روي يكديگر سوار شده و در محل مربوط نصب مي گردند.

2- قطعات و پانلهاي دو بعدي كه در خارج از كارگاه توليد شده و در كارگاه بر روي هم سوار شده و نصب مي گردند.

3- قطعات ساده كوچك كه در خارج از كارگاه آماده شده، شكل گرفته و در كارگاه مورد استفاده قرار مي گيرند.

4- خانه هاي متحرك كه به عنوان چهارمين نوع پيش ساخته سازي شناخته شده است و دامنه استقبال از آن هر روزه گسترش مي يابد.

5- روش هاي پيش ساخته سازي در محل، كه با انتقال لوازم، قالب ها و تجهيزات به محل مورد نظر قابل استفاده مي باشد.

اگر بتوان هدف و انتظار توليد كنندگان و فروشندگان صنايع پيش ساخته را در انگيزه مالي و سود دهي خلاصه نمود مصرف كننده يا خريدار بايد از حداقل تسهيلات زير برخوردار گردد:

1) شرايط مناسب اقتصادي: پيش ساخته سازي بايد قابل رقابت با ساير روشهاي ساخت، ساير مصالح ساختماني و ساير تكنولوژي ها باشد.

2) كيفيت: استفاده از صنايع پيش ساخته بايد نيازهاي ايمني و استاندارد آئين نامه مربوط را بر آورده نموده و از نظر بهره برداري، پاسخگوي مسائلي از قبيل تغيير شكل‌ها، ارتعاشات، ترك خوردگي ها، خوردگي و ساير مسائل مربوط به دوام يا پايائي باشد.

3) زيبايي و سازگاري: استفاده از قطعات پيش ساخته بايد از نظر معماري و سازه‌اي، همراه با جذابيت در نما باشد. ضمن آنكه مي بايستي سازگاريهاي لازم را از نظر مهندسي و ابعادي با سازه مورد طرح داشته باشد.

4) سرعت در ساخت: از مهمترين مزاياي پيش ساخته سازي، صرفه جويي در زمان ساخت و نصب است كه بايد استفاده بهينه از آن بعمل آيد.


سوابق تاريخي صنايع پيش ساخته

در آثار باستاني مهم از جمله اهرام سه گانه مصر، معابر اپراطوريهاي روم و يونان، كاخهاي هخامنشيان و ساسانيان و ساير تمدنهاي كهن، قطعات سنگي با وزن هايي در حدود 5 و 10 تن و حتي در برخي موارد تا حدود 100 تن كه قبلاً‌ تهيه و آماده شده بود، به شكل گسترده اي مورد استفاده قرار گرفته اند.

از نظر تعاريف امروزي تا حدودي مي توان ساختمانهاي فوق را پيش ساخته ناميد. با اين تفاوت كه در گذشته به خاطر فقدان وسايل ارتباطي و مشكلات حمل ونقل، قطعات را ا كثراً در محل اجراي ساختمانها به شكل تكي و با استفاده از ادوات و ابزارهاي ساده و اوليه بصورت دستي آماده نموده و بكار مي بردند. بطور كلي هر شيئي را مي توان بطريقه دستي، با تعداد محدود و بطريقه صنعتي با تعداد زياد و هم شكل توليد نمود. در گذشته نيز هنگامي كه در احداث بناهاي عظيم، احتياج به داشتن  تعداد زيادي از يك قطعه معين بوجود مي آمد، لزوم ايجاد يك سيستم پيش ساخته يا توليد صنعتي احساس مي گرديد. ليكن انجام اين امر به علت امكانات بسيار محدود صنعتي امكان پذير نبود و همان تعداد زياد، به روش دستي و يا تفاوتهائي با يكديگر آماده مي‌شدند.

همزمان با آغاز تحولات صنعتي اروپا، توليدات دست ساز به تدريج تبديل به محصولات صنعتي گشت و توليدات ساختماني نيز خواه ناخواه از اين تحولات تبعيت نمود. احداث پلهاي فلزي، خطوط راه آهن و سالنهاي وسيع نمايشگاهها، اولين نمونه‌هاي ساختمانهاي صنعتي در اروپا به حساب مي آيند.

در سال 1824 ميلادي، سيمان توسط يك بناي انگليسي كشف گرديد، با اين كشف يكي از آرزوهاي ديرينه بشر، براي ساخت قطعات مشابه با سختي و پايداري سنگ، با خاصيت انتقال و جابجايي ساده و شكل پذيري و قالب ريزي دلخواه، برآورده گرديد. در سال 1868 بتن مسلح توسط يك باغبان فرانسوي كه براي تهيه گلدان پيش ساخته، مفتولهاي فلزي را در داخل بتن قرار داده بود، بكاربرده شد و به زودي فوايد برجسته كاربرد فولاد در بتن براي مهندسين ساختمان آشكار گرديد و بتن مسلح به عنوان يك مصالح ساختماني مهم مورد استفاده قرار گرفت در سال 1869 ميلادي “رايموند كوانبه” و متعاقب آن موسه “كامو” در فرانسه موفق به قالب گيري بتن و توليد قطعات بتني سنگين شدند و بدينوسيله اولين سيستم هاي پيش ساخته سنگين جهت ساختمان سازي بوجود آمد.

در اواسط قرن نوزدهم، همزمان با هجوم جويندگان طلا به كاليفرنيا و آلاسكا، خانه‌هاي پيش ساخته چوبي از نقاط مختلف آمريكا، حتي از اروپا و ساير نقاط به آن منطقه گسيل شد. در همان دوران و در طول سالهاي جنگ، خانه هاي پيش ساخته به عنوان مكان هايي مطمئن و سريع الاحداث براي ايجاد سرپناه جهت سربازان و كارگران مورد استفاده قرار مي گرفت. به عنوان مثال در سالهاي 1854 و 1855 در مدت 2 ماه، چهار صد سرباز خانه چوبي در انگلستان (زمان جنگ) ساخته شد و به هزاران كيلومتر دور ارسال گرديد.

همزمان و همگام با رشد صنايع بتني، صنايع فولادي نيز رشد چشمگير و قابل توجهي را تجربه كرد بگونه اي كه از سازه هاي فلزي براي پوشش سقف كارخانه‌ها، ورزشگاهها، آشيانه هواپيماها، استخرهاي سرپوشيده و غيره استفاده گرديد. اين تحولات تا زمان جنگ جهاني دوم به آرامي ادامه داشت. بعد از جنگ جهاني دوم، به علت خرابيهاي گسترده جنگ و نيازهاي فراوان مسكوني و رفاهي آوارگان جنگي، صنعت پيش ساخته سازي رشدي انفجار گونه را تجربه كرد.

در پايان جنگ جهاني دوم و در سالهاي 1944 به بعد كه آمريكا به سرعت مراحل پيشرفت صنعتي را طي مي كرد، به علت مشكلات بعد از جنگ در اروپا، سيل مهاجران اروپايي به آمريكا سرازير شد و در نتيجه تقاضاي زياد براي خانه هاي ارزان سريع النصب، جادار و راحت فزوني يافت و اين شكل در دهه هاي 40 و 50 با استفاده از مقادير زيادي خانه هاي پيش ساخته برطرف شد.

مدتي كوتاه پس از تامين مسكن و برآورده شدن اين نيازهاي فوري، تب پيش ساخته سازي رو به آرامش نهاد. در اواخر دهه 60 ميلادي در امريكا مجدداً و به يكباره طرحهاي ساخت و ساز صنعتي و پيش ساخته سازي از طريق مقامات ايالتي و محلي مورد حمايت قرار گرفت تا در سراسر كشور خانه هايي با كيفيت برتر از خانه هاي سنتي و مطابق با درآمد هر قشر سريعاً تهيه گردد و اما اين حركت به علت عدم پشتيباني دولت مركزي، سرانجام توفيقي نداشت.

در بررسي رشد اقتصادي كارخانجات توليد قطعات پيش ساخته بتني در آمريكا ملاحظه مي شود كه ميزان فروش در سال 1972 حدود يك ميليارد دلار و در سال 1982 با رشدي حدود صد در صد به 2 ميليارد دلار و در سال 1997 به حدود 4 ميليارد دلار رسيده است.

رشد افزايش فوق را مي توان از نظرديگري نيز مورد توجه قرار داد و آن ميزان سوددهي توليدات. شاخص سوددهي كارهاي ساختماني فولادي در آمريكا 100 و در كا رهاي بتني 125 و در مورد بتن پيش ساخته و پيش تنيده 5/187 گزارش شده است.

حدود 80 درصد قطعات پيش ساخته و پيش تنيده توليد شده در كشور آمريكا در پروژه هاي ساختماني مسكوني، اداري و پاركينگ هاي طبقاتي بكار مي رود. اين پروژه‌ها در اقتصاد آمريكا رقمي حدود 10 درصد كل فعاليت هاي اقتصادي كشور را بخود تخصيص داده است.

توماس اديسون در سال 1908 اولين طرح خانه هاي پيش ساخته بتني را با استفاده از قالب هاي فلزي ارائه داد كه در همان سال براي بعضي كارگران ايالت نيوجرسي ساخته شد. در سال 1967 در مونترال كانادا و در كنار رودخانه سن لورن پروژه شهور «هبيتت 67» (Habitat 67) اجرا گرديد. اين مجموعه بسيار زيبا و جالبي بصورت مدولار ساخته شده و مشتمل بر 365 واحد مسكوني است و  هنوز ضمن استحكام و پايداري شايسته از زيبايي خاصي برخوردار است.

در ايالت فلوريدا كه طوفان شديد آن هر ساله خسارات فراواني به بار مي آورد، شركتي موفق به طراحي و ساخت خانه هاي پيش ساخته مقاومي شد كه تنها در مدت 2 روز قابل نصب مي باشد. مساحت اين خانه هاي يك طبقه معادل 140 متر مربع بوده و بصورت مدولار، با ضريب هاي يعني قابل افزايش است وخانه هاي مذكور براي مقابله با زلزله در ناحيه 4 آمريكا طراحي شده اند.

در ناحيه 4 آمريكا بزرگي زلزله ها معادل 5/8 درجه بيشتر است. اين نكته مبين آن است كه مي توان ساختمانهاي پيش ساخته اي براي زلزله هاي با بزرگي و شدت زياد طراحي و اجرا كرد كه ضمن تامين ايمني مقاومت و سازگاري با محيط، با دوام بوده و هزينه هاي آن قابل رقابت با ساير سيستم هاي ديگر ساختماني نيز مي باشد.

در اروپا و مخصوصاً در فرانسه سيستم هاي پيش ساخته همواره پرچمدار صنايع ساختماني بوده است و در سال 1950 ريوند كالوس سيستم سازه هاي پانل بزرگ بتني (لارج پنل) را معرفي كرد. اين سيستم شامل ديوارهاي بزرگ و باربر با دالهاي يكطرفه و دو طرفه است. در آن زمان سرعت زياد ساخت و هزينه نسبتاً پائين، اين سيستم را بسيار موفق و كارا معرفي كرد. در سال 1990 در كشور كره جنوبي و توسط شركت سامسونگ، پروژه مسكوني عظيمي با روش “لارج پنل” و البته با اعمال تغييرات زيادي در طرح اوليه فرانسوي‌ها اجرا گرديد.

از مهمترين تغييراتي كه در ساخت پانل هاي بزرگ داده شد اين بود كه پانل ها بصورت قائم بتن ريزي شدند. لذا هر دو طرف پانل براي نماسازي قابل استفاده گرديد. سيستم هاي بسيار جالب لرزاندن (Vibration) سيستم هاي جابجايي قطعات توسط بالا برنده ها و انتقال آنها به محوطه ذخيره سازي و سيستم هاي موثر عمل آوري از تغييرات عمده اي بود كه در سيستم هاي لارج پنل بوجود آمد. در سوئيس معماري هاي بسيار زيبا و شكيلي براي خانه هاي مسكوني با طبقات كم كه براي اجراي آنها از سيستم «لارج پنل» استفاده شده بود، بوجود آمد كه جذابيت خاصي به آن داد.

در شهر شيكاگو كه به شهر پيش ساخته ها شهرت دارد، يك ساختمان 50 طبقه با مساحتي بالغ بر 100 هزار مترمربع شامل مراكز خريد، پاركينگ ها و 233 واحد مسكوني و اداري در سال 1991 در مدتي حدود 5/5 ماه به اتمام رسيد و آماده بهره‌برداري شد.

 تاريخچه پيش ساخته سازي در ايران

روش هاي صنعتي كردن ساخت و ساز و يا توليد صنعتي ساختمان در ايران موضوعي است كه از اواسط دهه 30 مطرح شده و تاريخي بيش از پنج دهه را بخود اختصاص مي دهد. اولين تجربه هاي پيش ساخته سازي سنگين توسط بانك ساختماني سابق و شركت ساختماني «ريما» و برخي شركت هاي خارجي ديگر در ايران در محله نارمك تهران شروع شد. از سال 1341 كه مقارن تاريخي آغاز صنعتي شدن كشور بشمار مي رود با احداث مجتمع هاي عظيم صنعتي در كشور از قبيل ذوب آهن اصفهان، ماشين سازي اراك، تراكتورسازي و ساير كارخانجات سنگين در تبريز و مجتمع هاي صنعتي اهواز و بعضي از شهرهاي بزرگ، به مسائل مربوط به صنعتي شدن ساختمان نيز توجه بيشتري مبذول گرديد و متعاقباً با توجه به كمبودهاي مسكن، نياز مبرمي به احداث مجتمع هاي مسكوني، بخصوص با استفاده از روش هاي پيش ساخته سازي احساس گرديد كه البته در مقايسه با روشهاي متداول سنتي هنوز نه مورد قبول قرار گرفته و نه توان رقابت اقتصادي داشتند.

عليرغم مشكلات موجود، موسساتي از قبيل ذوب آهن اصفهان، ماشين سازي اراك، شركتهاي ريما (Rima) پريفاب (Prifab) و آ-اس-پ (A-S-P) در تهران به عنوان پيشروان اين صنعت در دوره صنعتي كشور فعاليتهايي را آغاز كردند.

وزارت مسكن و شهرسازي (آباداني و مسكن سابق) در ارديبهشت ماه سال 1350 با استفاده از موقعيت تشكيل نمايشگاه بين المللي مصالح ساختماني در تهران، اقدام به برگذار نمودن اولين سمينار بين المللي “صنعتي كردن ساختمان در ايران” نمود كه در اين سمينار شركتها با شرائط محلي و برنامه هاي ايران آشنا شدند و مهندسين ايراني نيز اطلاعات بيشتري از امكانات جديد بدست آوردند.

بعد از سمينار مذكور تعداد قابل توجهي از روشها و تكنيكهاي ساختماني به علاقمندان معرفي گرديد و قراردادهايي براي خريد كارخانه ها و امتيازات خارجي منعقد شد. بطوري كه پس از گذشت مدت كوتاهي با ورود ماشين آلات خريداري شده به كشور، يكباره اين صنعت كه در مقايسه با پيشرفت ساير صنايع مملكت از تحولات صنعتي سالهاي اخير بهره كمتري برده بود جهش قابل توجهي نمود و توسعه چشمگيري يافت. با افزايش ناگهاني و شديد در آمدهاي عمومي كشور در سال 1353 به علت جنگ اعراب و اسرائيل و بالا رفتن بي سابقه قيمت نفت، علاقه به اين صنعت افزايش يافت و گامهاي اوليه بسوي صنعتي شدن ساخت و ساز برداشته شد.

در سال 1354 “بانك ساختماني” از تمام كارخانجات معتبر و معروف پيش ساخته‌سازي جهان دعوت كرد تا با ارائه نمونه هاي واقعي خانه هاي پيش ساخته خود در يك نمايشگاه ويژه در تهران شركت نمايند كه اين دعوت  با استقبال كم نظيري روبه‌رو شد و كمك شاياني به اين صنعت نوپا كرد.  پس از نمايشگاه مذكور در ادامه آشنايي با كارخانجات پيش ساخته سازي، دولت اقدام به خريد يازده كارخانه صنايع پيش ساخته نمود. متاسفانه خريد اين كارخانجات براساس بررسي هاي كارشناسانه صورت نگرفت و براي بسياري از كارشناسان و متخصصين از همان روز نخست، انتخاب كارخانجات، توليدات آنها، قيمت توافق شده و نحوه پرداخت سوال برانگيز بود.

بعد از انقلاب اسلامي و آغاز جنگ تحميلي اگرچه كشور در زمينه احداث ساختمانهاي صنعتي و پيش ساخته مسكوني روند روبه رشدي را تجربه نكرد اما پيشرفتهاي زيادي در زمينه توليد قطعات پيش ساخته مبتني و فولادي براي تامين نيازهاي جنگ از قبيل احداث سنگر، پناهگاه و همينطور احداث پلهاي شناور و پلهاي ثابت در محورهاي عملياتي و پشت جبهه ها صورت گرفت و همزمان نيز فعاليتهايي براي سازماندهي و مديريت اين صنعت در كشور آغاز شد و سمينارها و كارهاي تحقيقاتي جالبي نيز صورت گرفت كه متاسفانه به دليل فقدان متولي واحد، تعريف نشدن استانداردهاي لازم و همچنين مديريت ضعيف شركتها، نهادها و سازمانهاي مسئول هيچگونه نتايج عملي و كاربردي مطلوبي در برنداشت.

اما سرنوشت يازده كارخانه توليد قطعات پيش ساخته بتني ماجرائي غم انگيزتر داشت هيچ يك از مديران كارخانجات به فكر ارتقاء كيفيت كارخانجات نيفتادند و در نهايت، كارخانجات مورد نظر با زيان هاي مالي فراواني روبرو شدند و به ناچار شروع به فروش يا واگذاري تعدادي از اين واحدها نمودند و خريداران نيز با توجه به ارزش اراضي وسيع اين كارخانجات، يا به وجود آوردن امكاناتي جهت تغيير كاربري آنها و تبديل زمين كارخانه به پروژه هاي مسكوني، تجاري، اداري و صنعتي اقدام به خريد آنها كردند.

به اين ترتيب در طول دوران بعد از جنگ عليرغم نيازهاي فراوان به اين صنعت، خصوصاً در امر بازسازي شهرهاي آسيب ديده از جنگ، كار جدي و  چشمگيري در اين زمينه انجام نگرفت. در همين اواخر مجدداً توجه مسئولين به امر پيش ساخته‌سازي جلب شده و اميد است با مديريتي صحيح و واقع بين اين بار بتوان ويرانه هاي اين صنعت درمانده را با زيانهاي فراواني كه به لحاظ مديريت ناصحيح و غير كارآمد دولتي به بيت المال وارد گرديده، اصلاح و احياء كرد.


 

 

 

فصل سوم

 

«آشنايي با كارخانجات پيش ساخته»

 

1- آكام بتن

توليدات اين كارخانه شامل سقف، ديوار، تير، ستون، قطعات نما و ديگر محصولات بتني مي باشد، نمونه كارهاي اجرايي اين شركت عبارتند از: شهرك دانشگاه، ساختمان وزارت صنايع، انبار فروشگاههاي قدس، سالنهاي كابل سازي ايران و ديوار نيروگاه شهيد رجايي ظرفيت توليد اين كارخانه 000/120 مترمربع زير بنا در سال مي باشد، اين كارخانه در كيلومتر 22 جاده قديم كرج خيابان سولاكام قرار دارد.

2- ايرداك

توليدات اين كارخانه شامل سالنهاي صنعتي تا دهانه 16 متر و ارتفاع 9 متر با امكان نصب جرثقيل سقفي و واحدهاي مسكوني و آپارتمانهاي چندين طبقه مي باشد. از جمله كارهاي اجرايي اين شركت، مي توان به پروژه 232 دستگاه آپارتمان كوي وليعصر تبريز خانه هاي تك واحدي در اردبيل، انبار بانك استان آذربايجان شرقي (تبريز)، تعميرگاه برق منطقه اي تبريز اشاره كرد.

ظرفيت توليدي اين كارخانه 000/60 متر مربع زير بنا واحد صنعتي يا معادل همين مقدار زير بنا واحدهاي مسكوني در سال است كه در صورت لزوم قابل افزايش خواهد بود. اين كارخانه در كيلومتر 12 جاده تبريز- تهران و در شهر تبريز قرار دارد.

3- ايران اسپن

توليدات اين كارخانه شامل سالنهاي فلزي قوسي شكل تا دهانه هاي 12 متر و ارتفاع 8 متر مي باشد كه از داخل براي آنها عايق حرارتي پيش بيني مي گردد. ظرفيت توليد اين كارخانه 000/50 مترمربع زي بنا در سال است و محل كارخانه در شهر صنعتي ساوه مي باشد.

4- پريفاب

توليدات اين كارخانه واحدهاي مسكوني چندين طبقه آپارتماني، پلهاي پيش فشرده، قطعات نما و محصولات بتني ديگر مي باشد و از جمله نمونه كارهاي اجرايي اين شركت مي توان به ساختمان بيمه آسيا، شركت نفت تهران، استاديوم آزادي، كانون مهندسين و آپارتمانهاي سامان اشاره كرد.

ظرفيت توليد اين كارخانه 000/40 مترمربع نما و معادل 000/40مترمربع زيربنا واحد مسكوني مي باشد. محل اين كارخانه در تهران، جاده خاوران، جنب كارخانه سيمان تهران مي باشد.

5- ساختمانهاي پيش ساخته بتني ايران

توليدات اين كارخانه، واحدهاي مسكوني آپارتماني و ويلايي مي باشد. از نمونه كارهاي اجرا شده اين شركت مي توان به 145 واحد مسكوني نيروي دريايي استان گيلان، 490 واحد مسكوني مسكن و شهرسازي استان گيلان، 197 واحد مسكوني كارخانه چوكا اشاره نمود.

ظرفيت توليد اين كارخانه 000/50 متر مربع زير بنا در سال بوده و محل اين كارخانه در بندرانزلي، كيلومتر 40 جاده آستارا مي باشد.

6- شركت ديسمان

شركت توليد بناهاي پيش ساخته بتني ديسمان در سال 1354 توسط بخش خصوصي و با همكاري كارشناسان خارجي تاسيس گرديد. پس از انقلاب اسلامي در سال 1361 تحت پوشش صنايع ملي ايران قرار گرفت. در سال 1375 به بانك صنعت و معدن واگذار شد. ظرفيت توليدات شركت، در حدود شصت هزار مترمكعب بتن در قالب قطعات مختلف و يا دويست هزار مترمربع زيربنا در سال است. محصولات پيش ساخته اين شركت را مي توان در احداث ساختمانهاي مسكوني، آموزش، اداري، فرهنگي و هنري، سالن هاي صنعتي، انواع حصاركشي و اغلب كارهاي محوطه سازي بكار برد. شركت ديسمان داراي سه خط توليد بوده كه برحسب نياز با هر سه خط توليد در زمان واحد قادر به فعاليت مي باشد.

اين شركت داراي امكانات مناسبي از قبيل ايستگاه مركزي تهيه بتن (مجهز به سيستم كامپيوتري)، سالن آرماتور بندي، آزمايشگاه بتن، كارگاههاي قالب سازي و فلز كاري، واحد تهيه شن وماسه، واحد كنترل كيفيت، واحد حمل و نصب است.

تعداد پرسنل اين كارخانه حدود پانصد نفر است و در خطوط توليد سه گانه اين كارخانه قابليت ساخت كف هاي بتني، ديوارهاي بتني و ساير قطعات پيش ساخته بتني فراهم است.

بيشتر ساختمان هايي كه با استفاده از محصولات اين شركت احداث گرديده داراي سيستم “باكس پانل” مي باشد و در اجراي آنها از اتصال مستقيم پانلهاي كف و ديوار استفاده شده است. علاوه بر اين در احداث تعداد ديگري از ساختمانهاي نيمه پيش ساخته از قطعات توليدي ديسمان در اجراي اعضاي فرعي ساختمان، نظير جان پناه و نما، شناژهاي ارتباطي، رامپ، پله و پاگرد بهره برده شده است.

نمونه ساختمانهاي اجرا شده توسط شركت مذكور در اقصي نقاط كشور:

احداث دانشكده ها و ساختمانهاي مختلف در دانشگاه اصفهان.

احداث ساختمانهاي اداري- آموزشي دانشگاه آزاد واحد قم.

احداث ساختمان اداري- آموزشي دانشگاه آزاد واحد كاشان.

احداث‌ساختمان اداري- آموزشي دانشگاه‌آزاد واحدبناب در استان آذربايجان شرقي.

احداث دانشكده دندانپزشكي و ساختمان آموزشي دانشگاه آزاد واحد خواسگان.

احداث ساختمان اداري- آموزشي دانشگاه آزاد واحد نجف آباد.

ساخت مدارس و فضاهاي آموزشي در استانهاي اصفهان، چهارمحال و بختياري، لرستان، يزد و خوزستان.

7- پانلهاي سيپوركس

توليدات اين كارخانه، پانلهاي سقفي و بلوكهاي ديواري با وزن مخصوص 600 كيلوگرم بر مترمكعب مي باشد كه به سهولت قابل نصب هستند. حداكثر دهانه قابل پوشش با پانلهاي سيپوركس 6 متر مي باشد.

از نمونه كارهاي اجرا شده اين شركت مي توان به سقف 1500 واحد مسكوني در شهر هويزه، 500 واحد مسكوني آب و برق خوزستان، 1000 واحد مسكوني شركت تعاوني مسكن مس سرچشمه اشاره نمود ظرفيت توليد اين كارخانه 000/84 مترمكعب سيپوركس در سال بوده و در محل كارخانه در آبيك قزوين مي باشد.

8- شركت قطعات فولادي ايران

يكي ديگر از شركت هاي مطرح در امر صنايع پيش ساخته گروه قطعات فولادي ايران متعلق به بخش خصوصي است كه وابستگي دولتي ندارد. فهرست توليدات اين شركت عبارتست از:

1- ساختمانهاي پيش ساخته

2- سقف ها و ديوارهاي ساندويچ پانل

3- كانكس و خانه هاي پيش ساخته فلزي

4- سيستم هاي انباربندي سبك و سنگين

5- سقف و كف هاي كاذب

6- سازه هاي فضايي و اسكلت هاي فلزي

7- انواع لوله و پروفيل

8- انواع ديوارهاي گچي

توليدات اين شركت جهت مسكوني، مراكز اورژانس، مداس، خوابگاه، سرويس‌هاي بهداشتي، مراكز اداري و انبار و… مورد استفاده قرار مي گيرند.

كانكس هاي اين شركت با استفاده از اسكلت فلزي و با تنوع زياد در پلان معماري و با مقاومت كافي در مقابل نيروهاي جانبي، با استفاده از ساندويچ پانل و درب و پنجره آلومينيومي و نيز اتصالات آلومينيومي توليد مي گردند.

9- كارخانه خانه سازي مشهد

اين كارخانه در ساخت قطعات بتني مسلح و غير مسلح و توليد و فروش بتن آماده فعاليت مي كند. ظرفيت اسمي سالانه اين كارخانه 000/175 مترمربع زيربناي ساختمان بتني مي باشد. به عبارت ديگر اين كارخانه مي تواند معادل 000/240 مترمربع انواع پانل و ديوار پيش ساخته و 000/120 مترمكعب بتن آماده در سال توليد نمايد.

ساخت كارخانه در اوايل سال 1357 آغاز و در سال 1361 به پايان رسيد. اين كارخانه توسط ارتش رژيم پهلوي و با هدف ساختمان سازي براي پرسنل ارتش و جهت ساختمانهاي 9 تا 12 طبقه خريداري شد. كارخانه پس از انقلاب به وزارت مسكن و شهرسازي واگذار و تا كنون نيز زير نظر اين وزارتخانه فعاليت مي كند.

اين كارخانه در كيلومتر 18 جاده مشهد- قوچان در زميني به مساحت 82 هكتار قرار گرفته است. كارخانه و كليه قطعات و دستگاهها روسي مي باشد. قرارداد اوليه خريد در سال 1350 شمسي با ارزش اوليه 000/622/2 دلار منعقد گرديده است. در سالهاي بعد طي 9 متمم قرارداد، حجم قرارداد تغيير و به حدود 10 ميليون دلار بالغ شد كه حدود 6 ميليون دلار آن مربوط به ماشين آلات و تجهيزات و تاسيسات كارخانه و مابقي مربوط به خريد مواد اوليه، آهن آلات و سيمان مي باشد.

 

زمينه هاي مساعد در توسعه صنعتي شدن ساخت و ساز در كشور

موضوع توليد صنعتي ساختمان در ايران، از اواخر دهه30 آغاز گشته و سابقه اي بيش از 5 درصد دارد. اما از آنجا كه تا به امروز با اين موضوع به عنوان مسئله اي حاشيه‌اي برخورد شده، اين صنعت علي رغم زمان و تاريخي كه پشت سر گذاشته آنچنان كه بايد نقش و سهم توليدي مدوني در برنامه هاي عمراني و ساختماني كشور نداشته و فاقد جايگاه تعريف شده اي در جامعه فني كشور مي باشد.

شكل از آنجا ناشي مي شود كه از يكسو توليد صنعتي از ديدگاه سازندگان و مصرف كنندگان، آنطور كه شايسته و بايسته است شناسايي نگرديده و از سوي ديگر توليد كنندگان نمي توانند با برنامه هاي روشن و پيش بيني شده، براي فرآيند توليد در مدت زمان معيني برنامه ريزي نمايند و اين عوامل همگي با منطق و فلسفه صنعتي شدن در تضاد مي باشد.

اما به هر حال گامهاي مهمي نيز در جهت صنعتي شدن ساخته و ساز برداشته شده و زمينه هاي مساعد و مناسبي از جمله موارد زير فراهم گشته است:

1- وجود شركتهاي تعاوني مسكن و موسسات وام دهنده به سازندگان يا خريداران واحدهاي مسكوني.

2- وجود اراضي وسيع متعلق به موسسات دولتي، شهرداريها، و سازمان اوقاف، نهادها كه مي تواند در مواقع لزوم جهت ساخت مجتمع هاي مسكوني مورد استفاده قرار گيرد.

3- تحولات صنعتي كشور و بوجود آمدن زيربناي صنعتي گسترده و پيدايش كارخانجات ماشين سازي و توليد دستگاهها، تجهيزات و امكانات متنوع پيش ساخته‌سازي.

4- توسعه صنعت حمل و نقل، ارتباطات و مخابرات.

5- افزايش دستمزد كارگران و عوامل ساختماني و در نتيجه تمايل كارفرمايان به استفاده از نيروي كار كمتر.

6- افزايش روز افزون نياز به مسكن ناشي از كمبودهاي گذشته و نامناسب بودن اكثر ساختمانهايي كه به دليل عدم توجه به ضوابط ساختماني، كمتر از يك چهارم عمر مفيد ساختمانهاي فني و استاندارد را دارند.

بدين ترتيب كليه عوامل فوق دست به دست هم داده و زمينه مناسبي براي استفاده از ساختمان سازي صنعتي و پيش ساخته سازي بوجود آورده است.

اما نكته مهمي كه نبايد هرگز فراموش شود اينكه پيش ساخته سازي و صنعتي شدن ساختمان بنايست به كاهش ارزش كارهاي دستي و سنتي اصيل منجر گردد و همانطور كه در مورد ساير امور توليدي نيز مشاهده شده است كليه فعاليت هايي كه تحت تاثير تحولات صنعتي به صنعتي شدن كامل گرويده اند، ارزش كارهاي دستي را بيش از پيش بالا برده اند و بنابراين معرفي خصوصيات روش هاي نوين ساختماني، با هدف فراهم نمودن و شناخت امكانات ساختماني مناطق مختلف و در نتيجه كمك به پيشرفت فعاليتهاي ساختماني و عمراني كشور صورت مي گيرد.

 

مشكلات صنعتي شدن ساختمان در ايران

با توجه به اينكه اكثر سازه هاي پيش ساخته از جنس بتن مي باشد در اينجا ابتدا از خواص منحصر به فرد بتن صحبت و سپس به بررسي مشكلات صنعتي شدن ساخت و ساز پرداخته خواهد شد گسترش استفاده از بتن به عنوان يكي از مصالح ساختماني به دلايل مختلف از جمله در دسترس بودن، خواص مطلوب و توزيع متعادل مواد تشكيل دهنده آن، در سراسر دنيا چشمگير مي باشد. بتن بسيار شكل پذير بوده به سهولت قالب گيري مي شود. همخاني شايسته اي با فولاد دارد و نسبتاً اقتصادي است. از اين رو استفاده از پانلهاي پيش ساخته بتني به علت خواص و تاثيرات مطلوب آن بر روند صنعتي كردن ساختمان رو به گسترش است.

همچنين در صورت استفاده از بتن پيش تنيده مي توان دهانه هاي بزرگتري را با صرف مصالح كمتر و محاسبه دقي


مطالب مشابه :


انواع مختلف روشهاي ساختمان سازي در ايران با رويكرد صنعتي كردن ساخت و‌ ساز

از جمله كارهاي اجرايي اين شركت، مي توان به پروژه 232 دستگاه آپارتمان كوي خريد در سال 1350




برچسب :