گنبد مدرسه چهارباغ اسير داربستهاي فلزي

داربستهاي گنبد مدرسه تاريخي چهارباغ در اصفهان طي سالهاي متمادي آنچنان بين اين اثر تاريخي درهم پيچيده اند كه عده‌اي را به اين تصور وا داشته كه شايد داربستها نيز جزئي از بنا به شمار مي‌روند.

از ابتداي خيابان آمادگاه كه وارد مي‌‌شوي تاريخ وارونه مي‌‌شود، چند دهه به عقب برمي‌‌گردي، اين حسي ست كه ديوار خشتي مدرسه چهارباغ در تو ايجاد مي‌‌كند، ديواري كه اگر كم كم سير نگاهت را با گام زدن روي آن به اوج نزديك كني سرتاسر گنبد مدرسه چهارباغ را مي‌بيني كه در حصار داربستها رخ در هم كشيده است.

بغض كمرنگ و دودى لحظه لحظه اريب مى‌بارد بر دل كساني كه به زندگي روزمره خود در شهر عادت كرده‌اند، اما به داربستهاي اين مدرسه كه حالا با تن گنبد خوب اخت شده عادت نكرده‌اند اما حكايت اين داربستها حكايت همان روزمرگي‌هايي است كه بر تن اين مدرسه خودنمايي مي‌كند چون سالهاست انگار ميراث فرهنگي از آن بي خبر است تا اين بناي تاريخي دلتنگيها را در خود خلاصه كند، داربستهايي كه براي مرمت گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان نصب شده‌اند اما ساليان درازي است كه چهره اين اثر تاريخي را خدشه‌دار كرده‌اند.

داربستهاي مرمت گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان زخمي است كه سالهاست بر اين اثر تاريخي باقي مانده و همچنان اين بنا را چون اسيري در بر گرفته‌اند. رنگي در كار نيست، حالا هواي غبار آلود يكي از خيابانهاي اصلي شهر همه ساكنان ديروز و امروزش را در خود بلعيده است. ساكنان شهر مي‌گويند خيلي وقت است در سايه گنبدي كه بين غلافهاي تمام فلزي گم شده به زندگي خود ادامه مي‌دهند.

ايمان كه در خيابان چهارباغ فروشگاه پوشاك دارد در حاليكه لباسهاي روي ويترين را مرتب مي‌كند دست به سوي گنبد مدرسه چهارباغ كه فقط سايه‌اي از آن پيداست، دراز مي‌كند و مي‌گويد: از وقتي چشم باز كرده ام اين حصارها را ديده‌ام معلوم نيست تا كي بايد تاوان پس بدهيم و اين حصارها را ببينيم. ايمان سرش را پايين مي‌اندازد و آه مي‌كشد انگار غبار همه جا نفوذ مي‌كند.

اين روزها در هنگامه‌اي كه بازار بي‌مهري به ميراث فرهنگي گرم است، گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان نيز به فهرست ميراث فرهنگي در آستانه نابودي پيوسته است. كارشناسان ميراث فرهنگي اين گنبد را بعد از گنبد مسجد شيخ لطف‌الله اصفهان در اولويت توجه قرار مي‌دهند و آن را از نظر كاشيكارى شامل انواع مختلف اين فن مانند كاشيهاى هفت‌رنگ و معرق و گره‌سازى و پيلى و معقلى مي‌دانند اما انگار قرار است داربستهايي كه گنبد را در هم پيچيده اند هيچوقت برچيده نشوند.

با پايان عمليات مرمت كاشيكاريهاي گنبد مدرسه چهارباغ اصفهان، داربستهاي روي اين گنبد كه به قول اصفهاني‌ها خودش هم تبديل به ميراث فرهنگي شده، هنوز برداشته نشده‌اند.

مدرسه چهار باغ اصفهان كه نامهاي ديگري مانند مدرسه مادر شاه و مدرسه سلطاني نيز شناخته مي‌شود در ضلع شرقي خيابان چهارباغ شهر اصفهان واقع است. اين شاهكار معماري و كاشيكاري، آخرين بناي منحصربه‌فردي است كه در عصر صفويان و در زمان سلطنت شاه سلطان حسين احداث شده است. اين بناي زيباي تاريخي در سه دهه اخير مدرسه علميه امام صادق نام گرفت و همچون گذشته‌اش به آموزش طلاب علوم ديني اختصاص پيدا كرد.

احسان كه يك دانشجوي معماري دانشگاه اصفهان است، مي‌گويد اين گنبد 30 سال است كه دارد تعمير مي‌شود. او مي‌گويد: زماني كه دانش‌آموز بودم، هر روز براي رفتن به دبيرستان از كنار گنبد زيباي مدرسه چهارباغ در مجاورت خيابان چهارباغ اصفهان عبور مي‌كردم و هميشه توجهم به داربستهاي فلزي نصب شده روي آن جلب مي‌شد. حالا كه بيش از 20 سال از آن تاريخ مي‌گذرد، اين نرده‌ها كه براي تعمير بخش مثلثي‌شكل كوچكي نصب شده بود، همچنان روي دوش اين گنبد كه از شاهكارهاي بي‌نظير معماري جهان است، سنگيني مي‌كند.

الهام شايسته، شهروند ديگري است كه با اظهار تاسف در اين باره مي‌گويد: راستش را بخواهيد از وقتي كه يادم مي‌آيد اين داربستها روي اين گنبد بوده، طوري كه وقتي دوستانم از شهرهاي ديگر براي ديدن اصفهان مي‌آيند، با خنده و تعجب از اين داربستها ياد مي‌كنند و آنها را جزئي از گنبد مي‌دانند!

به اين ترتيب شايد برخي از اهالي اصفهان كه حدود 30 سال سن دارند به اين اشتباه بيفتند كه اين نرده‌ها از ابتدا روي اين گنبد وجود داشته و در همان زمان صفويه نصب شده‌اند. شهرونداني كه نگران اين بناي تاريخي هستند، مي‌پرسند مگر چند نمونه از اين گنبد در جهان وجود دارد كه دغدغه‌اي براي پاك‌كردن پيرايه اين داربست‌ها از چهره‌اش ديده نمي‌شود؟

كاشيها جان سالم به در نمي‌برند

شماري از شهروندان اصفهاني نگرانند كه هر چند مرمت اين اثر تاريخي سالها به طول انجاميده، اما اين كار به‌درستي انجام نمي‌شود.

آقاي مرادي، 58 ساله، يكي از آن شهروندان نگران است كه معتقد است كاشي‌هاي اين بنا با پتك‌هايي كه روي آن زده مي‌شود، جان سالم به در نبرده و مثل اشياع بي‌ارزش توسط كارگراني كه هيچ سررشته‌اي از مرمت بناهاي تاريخي ندارند، خرد و شكسته مي‌شوند.

او با گله و شكايت از چنين رفتاري با بنايي كه به ريشه‌هاي تاريخي اصفهان گره خورده، مي‌پرسد: آيا مسوولان ميراث فرهنگي در اين باره فكري كرده‌اند و يا صرفا به مرمت سريعتر فكر مي‌كنند و بس.

سوال ديگري كه درباره اين اثر تاريخي وجود دارد، درباره علت كفاف‌ندادن هزينه مرمت آن است. بنا به اعلام اداره اوقاف اصفهان، اين هزينه در دست سازمان نوسازي و بهسازي اصفهان بوده و اين اداره عهده‌دار تعميرات كاشي‌كاري داخلي و خارجي گنبد مدرسه چهارباغ شده اما اعتبارات اختصاص‌يافته ازسوي اين سازمان ظاهرا به عنوان بخشي از هزينه‌هاي تجهيز كتابخانه مورداستفاده قرار گرفته است.

با اين وصف اين سوال مطرح مي‌شود كه چرا بودجه اختصاصي براي گنبد به مصارف ديگر رسيده و آيا اين كار با اطلاع شهرداري اصفهان صورت پذيرفته يا خير.

مدرسه چهارباغ كه از نظر كاشيكارى انواع مختلفي از اين فن را در خود جاى داده و در حقيقت موزه كاشيكارى اصفهان است و از اين نظر بي نظير و منحصربه ‌فرد است و به گفته كارشناسان اگر اين كاشيها از بين برود ديگر نمي‌توان جايگزيني براي آن يافت، ميراثي كه با چنين اهمال‌هايي اثري از آن براي نسلها آتي باقي نمي‌ماند.

انعكاس غروب آفتاب روي داربستها انگار ورقه‌اي از زنگ زرد آهن و فولاد را به آنها كشيده و با رنگ لاجوردي گنبد اصلا همخواني ندارد رنگها شكسته مي‌شوند تا مدرسه چهارباغ به تاريكي شب، دل ببندد اما دل گنبد انگار از اين همه بي حرمتي شكسته است.

اينجاست كه انگار دلت را بر دار كشيده‌اند و از تن گر گرفته مدرسه چهارباغ، بوى دردى غريب مى‌بارد.

اينجاست كه انگار دلت را بر دار كشيده‌اند و از تن گر گرفته مدرسه چهارباغ، بوى دردى غريب مى بارد.

منبع: روزنامه جام جم مورخ شنبه ۲۷ آذر ۱۳۸۹

گنبد مدرسه چهارباغ اسير داربستهاي فلزي

مطالب مشابه :

شهرستان فريدن

عبور اتوبوس تندرو از مسير كندرو!

نقشه مشهد

گنبد مدرسه چهارباغ اسير داربستهاي فلزي

پروژه باغ گلدسته

افتتاح خیابان باغ گلدسته و بسته شدن خیابان چهار باغ به روی خودروها

متروی اصفهان

اصفهان و شهرسازی:

اصفهان

انجام پایان نامه مقاله پروپوزال ISI انتخاب موضوع شهرسازی