امیــد و امیــدواری در بحـران

قابل پیش بینی است که در زندگی سراسر مبارزه، گاهی فرد بابحران‌های شدید مواجه شود که مکانیزم‌های دفاعی گذشته نمي‌توان آنها را از بین ببرد. درنتیجه فشارو کشمکش او زیاد شده و نمي‌تواند برای مقابله با آن بحران ایجاد شده راه حلی پیدا کند. در این شرایط انسان احساس عجز و در ماندگی مي‌نماید زیرا در وضع روانی بسیار بدیی است و احساس مي‌کند توانایی انجام هیچگونه کاری را برای حل مشکل خود ندارد. یکی از بحران‌هایی که انسان‌ها درطول زندگی ممکن است با آن مواجه شوند داغدیدگی یا از دست دادن یکی از عزیزان نزدیک به خود مثل همسر است که یکی از رویدادهای مهم و منفی زندگی مي‌باشد که در این پژوهش به آن مي‌پردازیم. فردی که با چنین فقدانی مواجه مي‌شود حالاتی از غم و اندوه و افسردگی را نمایان مي‌سازد افسردگی غالباً به اخبار بد و از دست دادن امید وابسته است. فرد مبتلا احساس مي‌کند که راهی مثبت برای آینده پیش رو ندارد ودر نتیجه ناامید مي‌شود (گیل و گیل بار،2001). بهترین عملکرد و امید، واپس زنی ترس‌ها و تردیدهاست، اما امید وانکار با هم برابر نیستند . تفاوت اصلی بین امید و انکار، این است که امید با واقعیت مواجه مي‌شود، در حالی که انکار از آن اجتناب مي‌کند( کالن، دی، 1989؛ به نقل از کلارک، 2004). امیدوار بودن همیشه آسان نیست درمواقع بحرانی، افراد نیاز بیشتری به حمایت وتشویق از جانب خانواده و سایر سیستم‌های حمایتی دارند. روشن است که کارکرد امید به عنوان یک مکانیزم حمـایتی است، در حالی که ناامیـدی، جسـم، روح وکیفیت زندگی فـرد را تهـدید مي‌کند ( فاران، هرت و پاپویچ، 1995). به اعتقاد رابینسون (1983) امید یکی ازپایه‌های توانایی روانی است که جلوه گردستاوردهای زندگی است. امید، توانایی باور یک احساس بهتر، ازآینده است. امید با نیروی نافذ خود، سیستم فعالیتی را تحریک مي‌کند تا سیستم بتواند تجارب نویی را کسب کرده و نیروهای تازه را در ارگانیسم ایجاد نماید ودر نتیجه، امید انسان را به تلاش و کوشش واداشته و او را به سطح بالایی از عملکرد روانی ورفتاری، نزدیک مي‌نماید. امید یک تجربه آگاهانه نیست، ولی زمانی که شخص تحت فشارهای غیرعادی وراه‌های پرازپیچ و خم تاریک زندگی قرار مي‌گیرد. احساس امیدواری درفرد امیـدوار، خیلی زود ظاهرشـده و فرد مجـددا پس از بحران‌ها به آرامش مي‌رساند. بدیهی است که انسان حالات نگران کننده و مبهم یک بحران و بد بختی را احساس مي‌کند، در افراد ناامید، این نگرانی روز به روز بیشتر مي‌شود ولی در افراد امیدوار تعادل روانی مجدداً ایجاد شده و در نتیجه افسردگی مزمن کمتردیده مي‌شود (رابینسون،1983). بیشتراوقات، ضعف وسستی فرد با احساس ناامیدی رابطه دارد. زمانی که شخص خود را ضعیف احساس کند، قادربه کنترل رفتارهای اجتماعی خود نخواهدبود وبعضی از کارهای اجتماعی را نمي‌تواند درست انجام دهد حتی زمانی که تمام نیرویش را به کارگیرد. روشن است که شخص نتواند ضعف‌هایش را اصلاح کند وقادر به فعالیت و کوشش نباشد از طرف سایرین نیز به کارگرفته نمي‌شود ودر فعالیت‌های گروهی نمي‌تواند مؤثرباشد، چنین فردی احساس تنهایی، درماندگی و ناامیدی کرده و این ناامیدی پیشـرو افسـردگی است. برای دستیابی به آرامش و امنیت درونی، ضروری است که فـرد احساس نماید همواره کسی را دارد که بتواند در مواقع لزوم، با اطمینان خاطر و بدون ترس از طـرد شدن او را به کمک طلبیده ومورد حمایتش قرارگیرد. این اطمینان، سبب احساس امنیت و اعتماد به نفس مي‌شـود و افرادی که فاقد چنین منبع اطمینانی باشند، احساس ناامنی مي‌کنند، اعتماد درونی ندارند و در نتیجه به تحقیرها، ارزیابی‌های منفی، بی اعتنایی، انتقادات و مأیوس شدن از سایرین حساس تر مي‌باشند. این افراد، در حقیقت به ندرت مي‌توانند ارتباط رضایت بخشی با سایرین برقرارکنند. این کیفیت موجب تشدید ناراحتی و خجالت آنها شده ودر تمام ارتباطات آنها با دیگران، تأثیر مي‌گذارند. به طورکلی همیشه در انتظارشکست وناامیدی به سر مي‌برند. وقایع کوچک را خیلی بد تعبیر مي‌کنندو نداشتن دوست یا جدایی را خیلی سخت مي‌گیرند. حتی ازدواج نزد آنها کمتر شبیه به اشخاص عادی است، یا فوق العاده به زوج خود نزدیک شده و وابستگی پیدا مي‌کنند و یا آنکه به طورآشکاری از او دوری مي‌جویند وبه او بی علاقه مي‌شوند. در ناامیدی شخص احساس ضعف کرده وازآمال وآرزوهایش به طور کامل فاصله مي‌گیرد و باگذشت زمان، ناامیدی و در ماندگی در او بیشترشده و به طرف در ماندگی مزمن و احساس بی ارزشی وجود خود مي‌رود که در پایان به افسردگی جدی مبتلا مي‌شود. (همان منبع). افراد امیدوار مي‌توانند انگیزه لازم را جهت دستیابی به هدف تا مرحله آخر با خود نگه دارند. عقاید و در نتیجه رفتارهای آن به گونه‌ای است که تا دستیابی به هدف دست از فعالیت برنمي‌دارند(آدامز، اشنایدر وهمکاران،2002). افراد امیدوار در مقایسه با افراد نا امید، هنگام رویا رویی با استرسورها، سازگاری بهتری از خود نشان مي‌دهند. انگیزه ماندگاری آنها باعث مي‌شود که به خود، روش‌های دستیابی اهداف را آموزش دهند و این امر اعتماد به نفس آنها را افزایش مي‌دهد، درنتیجه احساس خوشایندی نسبت به خود و آنچه که دست یافته اند، پیدا مي‌کنند)اشنایدر، ایلاردی، چونیز و همکاران،2000)، افراد امیدوار استرسورها را به عنوان چالش‌های زندگی مي‌پذیرند. واز آنها استقبال مي‌کنند در صورتی که افراد نا امید آنها راموانعی برای دستیابی به هدف مي‌دانند وتحت تأثیر استرس قرار مي‌گیرند) اشنایدر،2000) افراد امیدوارسبک‌های زندگی بهتری انتخاب مي‌کنند و از وقوع بحران‌ها جلوگیری مي‌کنند و هنگام وقوع بحران نیز مهارت‌های سازگاری بالایی دارند) اشنایدر و همکاران، 1999).

امیـدواری به شیوه‌های متنوعی قابل تعریف است:

امیـدواری عامل ضروری برای سـازگاری و کلیدی هدفمند، برای اجتناب از ناامیـدی و میل به ساختن زندگی توأم با استرس پایین و قابل تحمل است( کرنر،1970؛ به نقل از کلارک، 2004).

ـ امیـدواری یک منبع مؤثر شناختی است که اهمیت آن، درکنترل موارد تهدید آمیز است( استاتس؛1985؛به نقل ازهمان منبع)[2].

ـ امیـدواری یک قدرت روانی نیرومند برای دست یابی به اهداف است. قدرت روانی در این تعریف گرایش برای تفکر امیدوارانه است و حسی است که انرژی روانی را برای رسیدن به هدف سـوق مي‌دهد. عنصر دوم معادله امیـدواری، انرژی روانی جهت یافتن راهی برای رسیدن به اهداف است(اشنایدری، 1994[3]).

ـ در نهایت امیـدواری راهی برای تفکر، احساس و عمل است ودر حقیقت شرط لازم برای فعالیت تغییرات ضروری است(به نقل از کلارک، 2004).

با توجه به نظریه‌های روان درما نی مبتنی بر فرهنگ مؤثرترند واز نظر پذیرش درمان برترند(تسنگ، 2004). فرهنگ ایرانی آمیختگی‌های زیادی با آموزه‌های دین اسلام دارد و بحث ما نیز به یک مقوله اسلامی یعنی شهادت، مرتبط مي‌باشد دراینجا مي‌توانیم اشاره اجمالی نیز به امیـد و امیـدواری در فرهنگ ایرانی و اسلامي‌داشته باشیم از آنجائیکه امیدواری یکی از راهبردهای مقابله با فشار روانی است، اگر افراد با مفهوم امیدواری، بیشتر آشنا شوند در بحرانها و مشکلات زندگی توانمندانه ایستاده ودوام مي‌آورند ودر نهایت سلامت روانی خود را حفظ مي‌کنند. دشواری‌های زندگی وتحمل برخی ناکامی، انسان را از زندگی مأیوس و ترس از آینده را، در او بوجود مي‌آورد و یا اگر افسرده شود، برداشت خوبی از زندگی ومفهوم آن نخواهد داشت واحساس رضایتمندی و خوشبختی را از دست مي‌دهد امید به انسان کمک مي‌کند که با وجود تمام حوادث و موانع، به حیات خویش با شور و نشاط ادامه دهد با آموزش شناخت انسان نسبت به خود و به فرد مي‌آموزد

که زندگی عر صه جهاد دائمی و پیکار شدید است که از نخستین دورۀ حیات تا آخرین لحظات عمر امتـداد دارد و امیـد قویتـرن سـلاح برنده این نبرد مي‌باشـد.

امیــد و امیــدواری در بحـران

مطالب مشابه :

نقش امید و امیدواری در زندگی

امیــد و امیــدواری در بحـران

امید و امیدواری

آیا امیدواری ایجاد تفاوت می کند؟ یافته های علمی

اس ام اس های امیدواری

امید و امیدواری

امید و امیدواری - زندگی زیباست

امیدواری

امید و امیدواری در قرآن

" اميــد " نعمتي براي تداوم زندگي (Hope)