رباط کریم در غبار

رباط کریم با مساحتی در حدود ۳۰۰ کیلومتر مربع و جمعیتی بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر از جمله شهرستان های پرجمعیت استان تهران است که به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و اقلیمی از جمله نزدیکی به پایتخت و واقع شدن در حاشیه فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) و جاده های مواصلاتی نظیر آزادراه تهران _ ساوه، تهران _ قم، جاده قدیم ساوه و وجود بازار کار از مهاجرت بی رویه و نرخ بالای رشد جمعیتی برخوردار است که این امر را می توان ناشی از انتقال تعداد زیادی از واحدهای تولیدی صنعتی و خدماتی (صنایع آلاینده) که امکان ادامه فعالیت شان در تهران مقدور نبوده به این شهرستان دانست به طوری که آمارهای غیر رسمی حاکی از فعالیت بیش از ۲۰۰۰ واحد تولیدی و صنعتی کوچک و بزرگ در منطقه است. این در حالی است که مرکز آمار ایران برابر نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کارگاهی سال ۱۳۸۱، تعداد کارگاه های استان تهران را ۵۴۳۳۱۱ واحد اعلام کرده که از این تعداد ۳۵۶۱۷۱ کارگاه در تهران ۵۶۱۷۴۰ کارگاه در کرج، ۳۳۱۷۱ کارگاه در شهریار، ۲۰۶۷۸ کارگاه در رباط کریم و مابقی در سایر شهرستان های استان تهران (برابر جدول پیوست) فعالیت داشته به طوری که اکثر واحدهای تولیدی و صنعتی غیرمجاز بوده و در کاربری های نامناسب استقرار یافته اند.

با عنایت به مراتب فوق الذکر پیداست شهرستان رباط کریم به دلیل افزایش بی رویه جمعیت، توسعه شهر و مناطق اطراف (متاثر از روند مهاجرت مردم و صاحبان صنایع) و در مقابل کاهش سطح فضاهای سبز و مشجر، تغییر کاربری ها، ساخت وسازهای نامناسب شهری و استقرار صنایع غیرمجاز در کاربری های ناهمگن، با معضلات زیست محیطی عدیده از جمله آلودگی های آب، هوا و خاک روبه رو است.

با این وجود به علت کمبود امکانات اداره حفاظت محیط زیست رباط کریم (چه در بحث پرسنلی و چه در بحث نقلیه) و از طرفی قرار گرفتن شهرستان در رتبه سوم از نظر تراکم واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی برابر آمار ارایه شده در بین شهرستان های استان تهران، دچار معضل زیست محیطی شده است.

● معضلات زیست محیطی رباط کریم

۱) وجود آلودگی های زیست محیطی (آلودگی های آب، هوا و خاک) ناشی از ضعف و نواقص بهداشتی و زیست محیطی فراوان در محدوده جمع آوری و دفع اصولی زباله های شهری.

۲) فقدان سیستم جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهری و در نتیجه وجود آلودگی های زیست محیطی ناشی از پخش و رهاسازی فاضلاب در محیط های شهری و روستایی و در روخانه های نزدیک شهر به طوری که این امر وضعیت مخاطره آمیزی را برای بهداشت و سلامتی ساکنان اکثر مناطق شهرستان (گلستان، بوستان و رباط کریم) به بار آورده است. به عنوان مثال جاری بودن فاضلاب شهری در حاشیه منطقه نصیر آباد.

۳) وجود آلودگی های زیست محیطی (آلودگی های آب، هوا و خاک) ناشی از استقرار غیرقانونی و بدون مجوز تعداد قابل ملاحظه ای واحد تولیدی، صنعتی، و خدماتی آلاینده از جمله آبکاری، ریخته گری، ذوب فلز و ... در منطقه.

۴) وجود مناطق و کلنی های صنعتی غیر مجاز در شهرستان از جمله (شهید زواره ای، قلعه میر، ریه، کاظم آباد و ...) که در این مناطق، صاحبان صنایع بدون اخذ مجوز محیط زیست و صرفا با اخذ مجوز سازمان صنایع و معادن و سایر ادارات و ارگان ها نظیر شهرداری ها، بخشداری ها، شوراهای اسلامی و ... مبادرت به احداث واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی کرده اند.

۵) فقدان فضای سبز مشجر و کارآمد درون شهری در نتیجه ساخت وسازهای غیرمجاز در کاربری های ناهمگن

● پیشنهاد برای رفع مشکلات

۱) برقراری ارتباط نزدیک با تشکل های غیردولتی (NGO) به منظور اشاعه فرهنگ زیست محیطی و جلب همکاری آحاد مختلف مردم در حفاظت از محیط زیست.

۲) اجرای برنامه سامانه های پساب و فاضلاب به منظور مطالعه و ایجاد شبکه جمع آوری و تصفیه خانه فاضلاب شهری امری ضروری تلقی می شود.

۳) تسریع در امر جمع آوری اصولی زباله و خروج به موقع آن از محیط شهری و دفع بهداشتی آن در مرکز دفن زباله به طوری که بعد از عمل دفع هیچ خطری جامعه و محیط زیست را تهدید نکند.

۴) ایجاد و توسعه فضاهای سبز و مشجر و همچنین ایجاد کمربند فضای سبز به منظور کاهش آلودگی های هوای منطقه، تلطیف آب و هوا و همچنین جلوگیری از توسعه بی رویه شهر.

۵) جلوگیری از تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها.

۶) جلوگیری از ساخت وسازهای غیرمجاز و خودداری از صدور هرگونه مجوز احداث بنا در حریم و بستر رودخانه های منشعب در منطقه توسط ارگان های مسئول.

۷) خودداری از صدور هر گونه مجوز احداث بنا جهت واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی توسط شهرداری ها و بخش داری ها و دیگر ارگان های مسئول قبل از اظهارنظر اداره حفاظت محیط زیست شهرستان.

۸) اجرای طرح شناسایی و سامان دهی واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی با توجه به وجود دو شهرک صنعتی مصوب نصیرآباد و پرند در مقابل کلنی های متعدد صنعتی غیرمجاز به منظور تهیه بانک اطلاعات زیست محیطی.

۹) خودداری از صدور مجوز احداث بنای صنایع جدید در داخل شعاع ۱۲۰ کیلومتری آدران و خارج از شهرک های صنعتی مصوب.

۱۰) تهیه طرح جامع و تفصیلی شهرهای رباط کریم، گلستان و نسیم شهر به منظور توزیع مناسب کاربری ها در محیط های شهری، چرا که تنها از طریق مکانیابی مناسب برای کاربری ها، تنظیم کاربری های هماهنگ با یکدیگر و تفکیک کاربری های معارض از یکدیگر می توان از بروز بسیاری از مسایل زیست محیطی جلوگیری کرد.