متره و برآورد

مترور و متره و برآورد و تعریف متره و برآورد و انواع آن

تعریف متره:
متره عبارت است "از محاسبه و اندازه گیری مقادیر مصالح مورد نیاز ، برای اجرای یک پروژه یا محاسبه مقادیر مصالح به کار رفته و مصرف شده در یک پروژه اجرا شده "
معمولا این نوع محاسبات و تحلیل ها ، در یک سری جدول های خاص انجام میگیرد که جدول های صورت وضعیت ( جدول ریز متره ، خلاصه متره ، و ... ) نامیده میشود .
افرادی که این نوع محاسبات را انجام میدهند ، مترور نامیده میشوند . 

انواع متره :
با توجه به این که مصالح با چه واحدی و برای چه نیازی محاسبه میشود ، انواع متره مطرح میشود که عبارتند از :
1. متره بسته .
2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها ).

1. متره بسته
در این روش ،مقادیر و اوزان مصالح را با توجه به واحد های مورد نیاز ، از روی نقشه ها و اسناد پیمان محاسبه و برآورد نموده ، و در جدول های مخصوص وارد مینمایند . سپس مقادیر به دست آمده را در قیمت های واحد پایه (معمولاً از فهرست بهای واحد پایه رشته مربوط استخراج میشود ) ضرب نموده تا قیمت هر آیتم به دست آید . از روی جمع جبری قیمت آیتم ها ، فیمت خالص پروژه حاصل میشود . اگر به این قیمت ، ضرایب مربوطه (ضریب بالا سری ، ضریب تجهیز کارگاه ، ضریب پلوس یا مینوس ، ضریب منطقه ای ، ضریب ارتفاع ، ضریب طبقات ، ضریب سختی کار ) ضرب شود ، قیمت کل پروژه به دست می آید . 

در اینجا باید مشخص شود که هر عملیات را با چه واحدی باید محاسبه نمود ، وقتی واحد مشخص شد ، محاسبه مقادیر کار به توان ریاضی ، مهندسی و تجربه شخصی مترور بستگی دارد که بتواند به بهترین شکل محاسبات مربوطه را انجام دهد .
در قیمتهای واحد پایه فهارس بها ، هزینه تهیه کل مصالح ، ماشین آلات نیروی انسانی ، بارگیری و حمل مصالح و لوازم ماشین آلات مورد نیاز به هر فاصله (به استثناء موارد مشخص شده در فهرست بهاء تا پای کار و بار اندازی ، اتلاف مصالح ، تهیه آب ، سوخت ، تعمیر و استهلاک ماشین آلات برای اجرای صحیح و کامل کارها طبق نقشه و مشخصات آمده است ، بنابراین برای محاسبه مقادیر مصالح مصرفی در پروژه به روش متره بسته ، باید واحدهای مربوطه مشخص شود که بعضی از آنها به قرار زیر است:
1. کارهایی که به متر مکعب محاسبه میشود . مانند عملیات خاکبرداری ، خاکریزی ها ، بتن ریزی ، سنگ چینی ، شفته ریزی ، آجر کاری به ضخامت 35 سانتی و بیشتر . 

2. کارهایی که به متر مربع محاسبه میشوند ، مانند اندود های مختلف داخلی و خارجی ، کاشی کاری ، عایق کاری ، تیرچه بلوک ، طاق ضربی ، شیشه ، آسفالت نما سازی و ... 

3. کارهایی که با متر طول اندازه گیری و محاسبه میشوند ، مانند قرنیز ها ، جدول گذاری ، انواع لوله کشی ها ، نهرکشی ، واتر استاپ ، درزهای بتن ، خط کشی و فلاشینگ ها . 

4. کارهایی که با وزن محاسبه میشوند ، مانند کلیه عملیات فلزی، آرماتور بندی ، سیمان و آبرولندنی . 

5. کارهایی که با عدد محاسبه می شوند ، مانند کلیه ادوات برقی ، لوازم بهداشتی و ... 

6. كارهایی كه با تركیب دو واحد محاسبه میگردد مانند مترمكعب/كیلومتر برای حمل خاك و نخاله و تن/كیلومتر برای حمل مصالح ( سیمان و شن و مصاح سنگی و آجر و آهن‌آلات ) و ... 

2. متره باز (تجزیه بها یا آنالیز بها )
برآورد هزینه اجرا و مدت زمان لازم برای اجرای یك پروژه ، بدون استفاده از تجزیه‌بها امكان پذیر نیست و هر چه تجزیه‌بهای مورد استفاده از نظر مصالح و نیروی انسانی و ماشین‌آلات مورد نیاز به واقعیت نزدیك‌تر باشد ، به همان میزان برآورد اولیه به هزینه اجرایی پروژه نزدیك‌تر خواهد بود . در این روش ، كلیه كارها و مقادیر محاسبه شده از روی جداول متره محاسبه و برای هر كار تجزیه بهای مربوطه انجام میگیرد . برای انجام تجزیه هریك از اقلام كار به بخشهای نیروی انسانی ، ماشین‌آلات ، مصالح ، حمل و غیره نیازه به تجربه افراد كارگاهی و آنالیزهای معتبر از منابع و مراجع معتبر می‌باشد . 

تعریف برآورد : 

اگر مقادیری که با توجه به واحدهای مورد نیاز در قسمت متره به دست آمده ، قیمت‌گذاری گردد (( برآورد ریالی یا برآورد قیمت پروژه )) نامیده میشود.
بنابر این در متره و برآورد ، دو هدف اساسی دنبال می شود :
الف) تعیین مقادیر مصالح مصرفی ، نیروی انسانی با توجه به نوع تخصص و تعداد آنها و نیروی ماشین آلات با توجه به نوع و تعداد و مدت آنها در طول پروژه
ب) تعیین قیمت ریالی یا ارزی پروژه که معمولا در دو مرحله انجام میشود :
بکی قبل از اجرای پروژه برای تعیین و پیشبینی بودجه اجرای پروژه جهت اجرا ، و دومی در مرحله حین اجرای پروژه است که معمولاً در قالب صورت وضعیت مطرح میشود .
مهمترین اسناد و مدارک مورد نیاز به شرح زیر است :
1. یک سری کامل نقشه های اجرایی شامل نقشه های سازه ای ، معماری ، تاسیسات مکانیکی ، تاسیسات الکتریکی و دتایل های لازم .
2. جدول های صورت وضعیت ( متره ، خلاصه متره ، مالی ) .
3. قیمتهای مصالح ،نیروی انسانی ، نیروی ماشینی ، (فهرست بهاء منضم به پیمان ) .
4. شرایط خصوصی پیمان یا سایر اسناد منضم به پیمان.


انواع برآورد :
1 ـ برآورد Estimate
پیش‌بینی مقادیر كمیتهای طرح مورد نظر ، كه معمولاً برای هزینه‌های یك طرح ، منابع آن و زمان اجرای طرح كاربرد دارد .
2 ـ برآورد مقادیر Quantity survey – Bill of quantity estimation
عبارت است از محاسبه ریز مقادیر كمیتهای اقلام مختلف یك طرح . 

3 ـ برآورد مقدماتی Preliminary estimation
برآوردی كه متكی بر اندازه‌گیری اجمالی و قیمتهای خیلی كلی واحد كار باشد ، مثل برآورد بنای یك پروژه بدون مطالعه عمیق آن كه بر اساس نوع بنا و زیربنا و كاربردهای آن بر طبق آمار و ارقام و تجربه پروژه‌های قبلی ، محاسبه و پیش‌بینی می‌گردد .
4 ـ برآورد اولیه Preliminary estimation
برآوردی است كه پس از پایان مهندسی فرآیند از مهندسی پایه با درجه خطای مثبت ، منفی 15 تا 25 درصد قابل انجام است . 

5 ـ برآورد تقریبی Approximate estimation 
برآوردی است كه چون بر اساس اطلاعات مقدماتی می‌باشد دقیق نیست .
6 ـ برآورد تعیین كننده Definitive estimation
برآوردی است كه پس از پایان مهندسی پایه با درجه خطای مثبت ، منفی 10 تا 15 درصد قابل انجام است . وجه تسمیه تعیین كننده نیز برای اتخاذ تصمیم در توقف یا ادامه كار است . 

7 ـ برآورد تفضیلی Detailed estimation 
برآوردی است كه پس از پایان مرحله مهندسی تفصیلی یا طراحی تفصیلی با استفاده از نقشه‌های اجرایی تهیه می‌شود و با خطای تا 10 درصد می‌تواند مورد قبول واقع شود .
8 ـ برآورد هزینه Cost estimating
یك فرآیند محاسباتی است كه با توجه به بررسی‌ها ، و اندازه‌گیری‌ها و یا متره‌كردن ( بر مبنای نقشه‌ها و مشخصات ) مقادیر و كمیتهای مختلف طرح به دست آمده و سپس با اعمال قیمت واحد مربوط به آنها ، هزینه اجرای طرح محاسبه می‌شود . 

9 ـ برآورد هزینه اجرای كار Execution cost estimate
مبلغی است كه به عنوان هزینه اجرای موضوع پیمان ، به وسیله كارفرما محاسبه و اعلام شده است .
10 ـ برآورد هزینه اجرای عملیات Estimating of the work execution
برآوردی است كه مطابق روش تعیین شده در شرح خدمات قسمت یا مرحله مربوط و بر اساس قیمتهای روز در تاریخ تسلیم گزارش قسمت یا مرحله مربوط تهیه و به تصویب دستگاه اجرایی رسیده باشد