شپش در مدارس

گروه گزارش: موضوع وجود شپش در مدارس اروميه و شهرستان هاي ديگر هر چند وقت يک بار و بيشتر در فصل سرما مطرح مي شود. بسياري از والدين با دفتر نشريه تماس گرفته و از وجود شپش در مدرسه فرزندان خود ابراز نگراني مي کنند. کارشناسان بارها ريشه کني شپش را غيرممکن دانسته اند و همواره گلايه هايي درباره مسائل بهداشتي مدارس و کمبود مربي بهداشت عنوان شده است اما با گذشت سال ها اين معضل همچنان به قوت خود باقي است و نگراني خانواده ها نيز در اين مورد برطرف نشده است.
***
عضو انجمن متخصصان پوست و مو با اشاره به اينكه شپش‌ها را جزء حشرات بدون بال به حساب مي‌آورند اظهار داشت: شپش‌ها بر حسب شكل ظاهري و محلي كه در انسان ايجاد بيماري مي‌كنند به 3 دسته شپش سر، تنه و عانه (ناحيه تناسلي) تقسيم مي‌شوند. نوع اول و دوم تا حدودي به هم شبيه هستند ولي شپش عانه معمولا بدن گردتري دارد، تيره‌تر و شبيه خر چنگ است.
مجتبي اميري با بيان اينكه شپش‌ها مي‌توانند ناقل برخي از بيماري‌هاي عفوني مانند تيفوس، تب راجعه و تب خندق هم باشند، تصريح كرد: اين حشرات وقتي وارد بدن مي‌شوند طول عمر حدود يك ماهه‌ دارند و پس از بيرون آمدن از تخم و گذشت 10 روز به شپش بالغ تبديل مي‌شوند و روزانه 8 تا 10 تخم مي‌گذارند.
اميري افزود: شپش سر شايع‌تر از 2 نوع ديگر است و معمولاً در دختر بچه‌ها ديده مي‌شود ولي در پسربچه‌ها با موهاي بلند نيز مي‌تواند ايجاد بيماري كند.
اين متخصص پوست و مو با بيان اينكه شپش سر بيشتر در ناحيه پشت سر و پشت گوش‌ها ايجاد بيماري مي‌كند، ادامه داد: علامت اين عارضه خارش شديد و بدون علت سر است كه بر اثر خارش شديد گاهي اوقات ممكن است عفونت پوستي و زرد زخم ناحيه پشت سر و پشت گوش هم ايجاد شود.
وي با اشاره به اينكه متأسفانه در 2 سال اخير شپش سر فوق‌العاده در تهران شايع شده است، گفت: شپش را يك مشكل بهداشتي نبايد دانست بلكه بيشتر يك مشكل فرهنگي است. چرا كه فرد مبتلا اگر به موقع مراجعه و درمان كند و از اقدامات پيشگيرانه بهره ببرد از انتقال آن به ديگران جلوگيري مي‌شود كه متأسفانه به علت كم‌توجهي، وقتي فردي مبتلا مي‌شود در محيط مدرسه يا كار به راحتي اين حشره را كه حركت مي‌كند به ديگري منتقل مي‌كند.
وي اضافه كرد: زماني فرد متوجه شپش سر مي‌شود كه دچار خارش‌هاي شديد شده‌ است و چند ماه از بيماري‌اش گذشته و ده‌ها نفر را مبتلا كرده‌ است. لذا مشكلي كه الان در تهران مشاهده مي‌كنيم به همين علت است.
اميري يادآور شد: شپش تنه معمولاً در كساني كه لباس خود را دير به دير عوض مي‌كنند ديده مي‌شود. لذا تقريباً نادر است و شپش ناحيه عانه هم مانند شپش تنه به ندرت ديده مي‌شود. عضو انجمن متخصصان پوست و مو با بيان اينكه شپش‌ها درمان راحتي دارند، تصريح كرد: اين درمان ساده مي‌تواند از انتقال بيماري جلوگيري كند و براي درمان همه اعضاي خانواده بايد درمان شوند.
وي با اشاره به اينكه براي درمان شپش سر نيازي به تراشيدن موي دختران نيست و به راحتي با يك شامپو درمان مي‌شود، تأكيد كرد: علامت هشدار دهنده‌اي عارضه، خارش‌هاي هشداردهنده در ناحيه سر است و در معاينه وقتي موي سر اين بچه‌ها مشاهده مي‌شود زوايد سفيدرنگي به نام رشك به موي آنها چسبيده است كه در واقع تخم شپش است و فرق آن با پوسته يا شوره سر اين است كه اين رشك به مو چسبيده شده و با فشار ملايم موي سر جدا نمي‌شود و برعكس پوسته سر به راحتي توسط دست جدا مي‌شود.
اميري گفت: به دليل اينكه شپش از خون پوست انسان تغذيه مي‌كند و خارج از بدن انسان مي‌ميرد نيازي به استريل كردن لباس وجود ندارد.
وي افزود: تخمگذاري اين شپش در همان موي سطح پوست است و با رشد مو اين تخم با مو بالا مي‌آيد. لذا وقتي مو معاينه مي‌شود مي‌بينيم كه در سطح 5 تا 10 سانتي‌متري سطح پوست رشك ديده مي‌شود و اين مشاهده به معناي اين است كه اين فرد 5 تا 6 ماه است كه به شپش سر مبتلاست. چرا كه هر ماه فقط يك تا 1/5 سانتي متر مو رشد مي‌كند.
اين متخصص پوست و مو خاطرنشان كرد: براي درمان شپش سر شامپويي به نام ليندان استفاده مي‌شود كه 5 تا 10 دقيقه روي سر مي‌ماند و بعد شسته مي‌شود و 7 تا 10 روز پس از مصرف، نياز به مصرف دوباره دارد.
مصرف اين شامپو در كودكان زير 6 سال و مادران بادار ممنوع است و براي آنها شامپوهاي جديدتري بايد استفاده كرد كه بايد با تجويز پزشك انجام شود. اميري با بيان اينكه بعد از يكبار استفاده از شامپو قدرت انتقال شپش از بين مي‌رود، اظهار داشت: پس از مصرف شامپو رفتن افراد به مدرسه و مهدكودك بلامانع است و نيازي به منع‌كردن فرد از رفتن به مدرسه و مهدكودك وجود ندارد.
وي با اشاره به اينكه تكرار مصرف شامپو پس از يك هفته به دليل از بين‌بردن تخم‌هاي چسبيده به مو است، گفت: توصيه مي‌شود يك روز پس از مصرف شامپو موهاي سر با سركه سفيد خيس و با شانه‌هاي دندانه ريز تخم‌هاي شپش از سر خارج شود.
يکي از معلمان مقطع ابتدايي مي گويد: خانواده ها بايد در بهداشت فردي فرزندان خود دقت بيشتري داشته باشند تا اين بيماري در بين دانش آموزان گسترش نيابد.
وي که نخواست نامش ذکر شود کمبود مربي بهداشت را به عنوان يکي از علت هاي گسترش شپش در برخي از مدارس مي داند: کمبود مربي بهداشت مي تواند در گسترش اين حشره موثر باشد چراکه به علت نبود مربي بهداشت در برخي از مدارس تعداد دفعات معاينه فردي دانش آموزان کم شده است.
او عدم رعايت بهداشت فردي و آلودگي محيط موجب گسترش اين حشره در بين افراد مي شود که در مدارس نيز به علت نزديک نشستن دانش آموزان با يکديگر اين حشره به سرعت به ديگر دانش آموزان منتقل مي شود.
کارشناس سلامت و پيشگيري آموزش و پرورش آذربايجان غربي گفت: معضل شپش موي سر در مدارس توسط مربيان بهداشت با معاينات مقدماتي در صورت تشخيص به مراکز بهداشت ارجاع داده مي شود و درمان شپش موي سر از طريق دانشگاه علوم پزشکي رايگان است.
سوسن يکتا با اشاره به کمبود مربي بهداشت در مدارس افزود: 70 درصد مدارس آذربايجان غربي فاقد مربي بهداشت است.
وي تصريح کرد: براساس شاخص جهاني به ازاي هر 750 دانش آموز يک مربي بهداشت نياز است و مدارس آذربايجان غربي براساس اين شاخص به 140 مربي بهداشت نيازمند است.
يکتا خاطرنشان کرد: مدارس روستايي در استان فاقد مربي بهداشت است و امور بهداشتي و سلامت دانش آموزان روستايي برعهده مرکز بهداشت روستايي است. وي گفت: هم اکنون 52 نفر به صورت رسمي به عنوان مربي بهداشت در مدارس اذربايجان غربي مشغول فعاليت هستند و نياز به مربي بهداشت در تمام مناطق استان و به ويژه در اروميه محسوس است.
آشنايي با ميهمان 4 ميلي‌متري
هرچند امكان شيوع و ابتلا به شپش در مدارس با توجه به كمبود مربي بهداشت و رعايت نشدن بهداشت موي سر در دانش‌آموزان به خصوص دختر بالاست اما اين موجود 4 ميلي‌متري با مراجعه به‌موقع به مراكز بهداشتي درماني قابل درمان است و عوارض سوئي ندارد.
شپش يا <پديكلوز> انگل خارجي است كه روي موي انسان، نزديك پوست سر زندگي مي‌كند و گرما و غذايش از آنجا تامين مي‌شود. شپش به رنگ سفيد مايل به خاكستري تيره و روشن و تقريبا به اندازه دانه كنجد است. اين انگل خون سر را مي‌مكد و تخم‌ريزي مي‌كند.
تخم‌هايش به شوره سر بي‌شباهت نيست و در بسياري مواقع با شوره سر اشتباه مي‌شود، شپش با تزريق بزاق روي پوست سر منجر به خارش سر، كم‌خوابي تحريك‌پذيري و بي‌تمركزي كودك به درس مي‌شود. اين عارضه معمولا در سنين 4 تا 11 سال و در دختران بيش از پسران و در افرادي با پوست سفيدتر بيشتر از ديگران مشاهده مي‌شود.
چه كنيم؟
موي سر كودكتان را هفته‌اي يكبار بررسي كنيد، به كودكانتان ياد بدهيد تا از اشياي ديگران مثل شانه، تل، مقنعه و... استفاده نكنند، دانش‌آموزان دختر در مدرسه (بخصوص در اين فصل)‌ مقنعه خود را از سر خارج نكنند.
پالتو يا باراني دانش‌آموزان ابتدا در نايلون قرار داده شود و سپس در كلاس آويزان شود تا با هم تماس نداشته باشد.
شپش و تخم آن از راه استفاده همزمان شانه زدن و شامپوهاي ضدشپش از بين مي‌رود. با رعايت اين نكات حداقل تا 21 روز اين موجود از بين مي‌رود.
حكايت همچنان باقي است
هر چند كه ابتلاي هر ساله دانش‌آموزان به شپش زمينه‌اي است تا وضعيت بهداشت مدارس و كمبود مربيان بهداشت مورد توجه قرار گيرد، اما وضعيت بهداشت مدارس مثل دستشويي‌هاي متعفن، توزيع دهانشويه ، ميز و نيمكت‌هاي كثيف و كهنه ، آموزش بهداشت فردي و... كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد بنابراين اوليا منتظر مربي بهداشت و ارتقاي سطح بهداشت و سلامت مدارس نباشند. اگر تا سال گذشته ابتلا به شپش در برخي مدارس،ديده مي شد امسال با كاهش تعداد مربيان بهداشت شيوع شپش وضعيت ديگري دارد.با اين حال مسوولان و كارشناسان بهداشت و سلامت شيوع اين پديده را جدي نمي‌دانند و در شروع فصل سرما آن را طبيعي تلقي مي‌كنند.

منبع: سایت خبری آراز آذربایجان

شپش در مدارس

مطالب مشابه :

نمونه سوالات علوم زیستی اول دبیرستان

نمونه سوالات امتحانی زیست شناسی پیش دانشگاهی یک

مجموعه سوالات تشريحي(طبقه بندي شده) متن كتاب زیست شناسی پیش دانشگاهی فصل هفتم

دانش آموزان در نقش كروموزوم هاي انساني در فرايند ميتوز و ميوز

شپش در مدارس

سوالات مفهومی متن کتاب علوم زیستی و بهداشت فصلهای 6 - 7 - 8

معرفی سایتهای زیست شناسی منبع

مقاله ای درباره ملاتونین

پاسخ فعالیت ها و پرسشهای علوم زیستی و بهداشت(فصلهای 6 - 7 - 8 )

پاسخ فعالیت ها و پرسشهای علوم زیستی و بهداشت(فصلهای 1 - 2 - 3 - 4 - 5 )