کولیت اولسروز

کولیت زخم‌شونده

تصویر اندوسکوپیک از سیگموئید مبتلا به کولیت اولسراتیو. به وجود زخم در سطح کولون توجه کنید.

کولیت اولسروز یا کولیت خونریزی‌دهنده (به انگلیسی: Ulcerative colitis)*[۱] فرمی از بیماری التهابی روده است که روده‌ها به خصوص روده بزرگ شامل کولون و رکتوم را درگیر می‌کند و در واقع نوعی کولیت است. علت اصلی و دقیق این بیماری مشخص نمی‌باشد اما به نظر می‌رسد باکتری و ویروسهای ناشناخته‌ای باعث بروز آن می‌شود. همچنین استرس و زندگی در محیط شهری باعث تشدید این بیماری می‌گردد.

این بیماری به اختصار UC گفته می‌شود. علامت ویژه بیماری اسهال خونی است که به طور تدریجی بیشتر می‌شود. گاه نام بیماری به‌خاطر نماد (IBD)، اغلب با نام ( IBS) یا سندرم روده تحریک پذیر اشتباه می‌شود، که یک بیماری مشکل ساز ولی خفیف است. اولسراتیو کولیت شباهت به بیماری کرون دارد که شکل دیگری از بیماری التهابی روده است. اولسراتیو کولیت یک بیماری متناوب است، با دوره‌های تشدید علائم و دوره‌های بهبودی که در آن‌ها تقریبا هیچ‌گونه علامتی دیده نمی‌شود. با وجودی که علائم کولیت اولسراتیو گاهی می تواند خودبه‌خود بهبود یابد، ولی این بیماری معمولاً نیازمند درمان است.

علایم و نشانه‌ها

اجابت مزاج مکرر به صورت دفع مدفوع شل

دفع خون و چرک در مدفوع

خونریزی از مقعد

احساس دفع ناقص و باقیماندن مدفوع در شکم

احساس فوریت برای دفع

دردهای شدید شکمی همزمان با حرکات روده

درد در مفصل‌ها چراکه کولیت اولسروز گاه علاوه بر دستگاه گوارش بر سایر اعضای بدن نیز تاثیر می‌گذارد و منجر به التهاب مفاصل و مشکلات پوستی می‌شود.

درد مقعد به صورت منقطع

تشخیص بیماری

معاینه و آزمایشات ممکن است انجام شود تا بیماری تشخیص داده شود:

• معاینه مقعدی • معاینه کامل شکم • معاینه مفاصل • آزمایش خون و مدفوع و تصویربرداری‌های پزشکی مانند رادیوگرافی با ماده حاجب

آندوسکوپی کولون (به طور دقیق تر سیگموئیدوسکوپی و یا کولونوسکوپی ) به پزشک اجازه می‌دهد بررسی مستقیمی بر روی روده بزرگ و یا راست روده انجام دهد. در هنگام آندوسکوپی، ممکن است پزشک یک تکه کوچک از جدار روده را برای بررسی بیشتر آزمایشگاهی بردارد که به آن بیوپسی می‌گویند این کار به تشخیص دقیق تر بیماری کمک می‌کند. همچنین این نمونه‌ها در ارزیابی تغییرات دستگاه گوارش و سیر بیماری و غربالگری و تشخیص زودهنگام سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از بیماران مبتلا در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. غربالگری و نظارت بر بیمار، می‌تواند در اوایل بروز سرطان به تشخیص آن کمک کند و واضح است که زمان تشخیص سرطان تاثیر بسیار زیادی در پیش آگهی بیماری و علاج پذیری آن دارد.

درمان

این بیماری مزمن بوده، دارای علاج قطعی نمی‌باشد، بنابراین آموزش نحوه زندگی با آن مهم است. بیماران باید تحت نظارت مداوم برای بیماری قرار گیرند، تا به بیمار در جهت جلوگیری از بدتر شدن شرایط وی کمک شود. داروهایی برای به کنترل علایم و بهبود کیفیت زندگی بیمار تجویز می‌شوند. داروها منجر به علاج بیماری نمی‌شوند اما کمک می‌کنند که بیمار بتواند مانند افراد سالم زندگی کند. مقدار مصرف دارو باید با مراجعه مکرر به پزشک تنظیم شود و در صورت بروز عوارض جانبی داروها ممکن است لازم باشد که داروها تغییر کند. مصرف کامل و به موقع داروها منجر به بازیافت سلامتی شده از عوارض بعدی جلوگیری می‌کند. شایعترین داروهای ضدالتهابی برای درمان بیماری‌های التهابی روده، ترکیبات 5ASA نامیده می‌شوند مانند سولفاسالازین و مزالازین. این ترکیبات به کنترل نشانه‌های بیماری پس از مدتی مصرف، کمک می‌کنند.این داروها به صورت خوراکی و یا تنقیه یا شیاف تجویز می‌شوند.

عوارض جانبی داروها در کوتاه مدت شامل تغییرات خلق و خو٬ مشکلات خواب٬ افزایش وزن٬ تغییر شکل بدن (مانند بزرگ شدن شکم و ورم کردن صورت)٬ صورت باد کرده و بروز آکنه یا جوش صورت است و عوارض کمتر معمول اما شدیدتر، عبارتند از تب، مشکلات قلبی و کبدی. عوارض جانبی شدید می‌توانند نشانه حساسیت به ماده سولفا نیز باشد. که در این صورت باید داروی دیگری برای بیمار تجویز شود. بروز هر گونه عارضه جانبی بر اثر مصرف داروهای جدید نیاز به تماس گرفتن با پزشک را می‌طلبد.

سایر داروها

ممکن است داروهای گروه کورتیکواستروئید به صورت خوراکی یا وریدی نیز برای برای کاهش التهاب تجویز شوند. بر خلاف گروه قبلی، کورتیکواستروئیدها معمولاً فقط برای دوره‌های کوتاه مدت مصرف می‌شوند. آنها نباید در دوره خاموشی یا بهبودی بیماری مصرف شوند. درمان توسط سرکوب سیستم ایمنی بدن نیز روشی است که منجر به کاهش التهاب منجر شود.داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مانند آزاتیوپرین می‌توانند برای دوره‌های طولانی در نظر گرفته شود اما لازم است که بیمار برای دیدن دکتر بیشتر از تعداد دفعات معمول برای نظارت بر وضعیت سلامتی خود برنامه ریزی نماید. ورزش منظم و سبک و همچنین ورزش هفتگی سنگین به تنهایی 70درصد مشکلات را حل میکند

رژیم غذایی

در دوره خاموشی بیماری هیچ قانون مطلقی برای غذاهای مشکل دار وجود ندارد. بیمار خود باید احساس کند که بعد از خوردن هر غذا چه احساسی دارد و این مساله خود بهترین راهنما است. نوشتن آنچه بیمار پس از خوردن آن دچار مشکل می‌شود در یک جدول و عوارض بروز نموده راهنمای بسیار مناسبی برای رسیدن به یک برنامه غذایی مناسب است. اما در هنگام شعله ور شدن بیماری لازم است از نوشیدنیهای گازدار، غذاهای دارای فیبر زیاد و نفخ آور مانند کلم، لوبیا و نخود، مواد غذایی چون غذاهای پر چرب، شیر و محصولات لبنی و گوشت قرمز که هضم آنها دشوار است پرهیز کرد. نوشیدن یک تا یک و نیم لیترنوشیدنی بدون گاز به خصوص آب یا دوغ قویا توصیه می‌شود. همچنین هنگام شعله ور شدن بیماری می‌توان از مواد غذایی مانند برنج سفید، ماکارونی ساده، هلو یا گلابی پوست کنده شده، سیب زمینی پخته، ماهی آب پز، پوره سیب زمینی، گوشت مرغ بی پوست، نان با آرد جو استفاده کرد.

کولیت اولسروز

مطالب مشابه :

همورویید_بواسیر

اختلالات آلت تناسلی مردان

كاشت ابرو

معرفی دکتر نگار کریمی متخصص پوست و مو وزیبایی

فشار خون بالا، شایع‌ترین علت سکته مغزی در ایران است

آدرس و تلفن پزشكان متخصص نوار عصب و عضله

دکتر امیر هوشنگ واحدی

کولیت اولسروز