اقليد: شهر آبشارها و برکه ها

گزارش شهرستان / اقليد: شهر آبشارها و برکه ها / ارسال گزارش از: رقيه اروجلو

پيشينه تاريخى و ويژگى‏هاى جغرافيايى
اقليد در لغت‏عرب به معناى كليد است كه آن را «مفتاح» گويند،يعنى آن بلوك، كليد گشودن مملكت فارس است، هركه آن را فتح نمود، گويا فارس را فتح نموده است. قدمت اقليد مربوط به ‏دوران ساسانيان و سنگ نوشته موجود در «تل‏قلات» مشتمل بر 21 سطر و به خط پهلوى مؤيد آن است.
شهر اقليد در استان فارس، با وسعت 7 هزار و 205 كيلومترمربع به‏طول جغرافيايى 52 درجه و 42 دقيقه و عرض 30درجه و 55 دقيقه از شمال به شهرستان آباده و ازجنوب به شهرستان‏هاى مرودشت، سپيدان وياسوج، از مغرب به شهرستان‏هاى سميرم و از شرق‏به شهرستان خرم‏بيد محدود است. ارتفاع متوسط اقليد از سطح دريا 2300 متر و داراى‏زمستان‏هاى سرد و تابستان‏هاى معتدل است.ميانگين درجه حرارت آن 5/10درجه سانتى‏گرادو از نظر كلى داراى آب و هواى «استپى» است.
جمعيت شهرستان اقليد حدود 96 هزار نفر است.
ارتفاعات اقليد از رشته كوه‏هاى زاگرس و بلندترين‏آن كوه «بل» به ارتفاع 3943 متر است. رودخانه‏بزرگ و وسيعى موسوم به بردك از ميان اين شهرمى‏گذرد كه در مسير جنوب به شمال پس ازمشروب كردن زمين‏هاى زراعى و باغها به طرف‏مزارع طغر و آدربسه جريان مى‏يابد.
رودخانه‏هاى سفيد، اوجان، خسروشيرين، شادكام،بالنگان و دژ كرد از ديگر رودخانه‏هاى اين منطقه‏است كه سرچشمه اصلى سد درودزن به‏شمارمى‏رود.
در اقليد گونه‏هاى مختلفى از درختان ميوه همانندسيب، زردآلو، توت و گلابى پرورش مى‏يابد ودرختان تبريزى و چنار نيز از درختهايى است كه ازچوب آنها بهره‏بردارى مى‏شود.
جاذبه‏هاى طبيعى
*درياچه كافتر (شادكام): اين درياچه با مساحتى ‏در حدود 48 كيلومترمربع يكى از درياچه‏هاى آب‏شيرين استان فارس است كه در جنوب شرقى اقليدواقع شده و از زيستگاه‏هاى بسيار مهم و ارزشمندپرندگان مهاجر محسوب مى‏شود. درحال حاضر،برداشت بى‏رويه از رستنى‏هاى محدوده اين‏درياچه و آب آن،حيات درياچه كافتر را به مخاطره‏انداخته است. اگرچه اين درياچه دارايي يكى از زيباترين‏چشم‏اندازهاى طبيعى استان فارس است، اماتاكنون هيچ‏گونه حفاظت جدى از آن صورت‏نگرفته است.
*رودخانه كُر: رود كر از كوه‏هاى سيدمحمد وپالانگرى در شهر اقليد سرچشمه مى‏گيرد و پس ازپيوستن آب تعدادى از چشمه‏هاى اين شهرستان به‏آن، با نام رودخانه دزد كر از ناحيه تنگ براق به‏شهرستان مرودشت سرازير مى‏شود. در پايين‏رودخانه، بندهاى سنتى امير، فيض‏آباد تيلكان وجهان‏آباد ساخته شده است. اين رودخانه واردمنطقه كربان از توابع شيراز مى‏شود و سرانجام درسياه‏زار به درياچه بختگان مى‏ريزد.
*چشمه حاجى‏آباد (بالنگان): با جلوه‏هاى بسيار زيبا در منطقه‏اى به وسعت سه كيلومتر در محدوده‏شهرستان اقليد قرار دارد. چشمه بالنگان مى‏تواند با برنامه‏ريزى و ساخت تاسيسات زيربنايى وخدماتى به يكى از نواحى گردشگرى منطقه تبديل‏ شود. ضمناً وفور چشمه‏سارهاى منطقه، زمينه‏مساعدى را براى پرورش ماهى قزل‏آلا فراهم‏آورده است.
*چشمه قدمگاه: در نزديكى دهستان سده در شهراقليد و در محلى با پوشش گياهى مناسب ومحوطه‏اى سرسبز و درختكارى شده قرار دارد. موقعيت اين چشمه براى ايجاد تاسيسات پذيرايى ‏بين‏ راهى بسيار مناسب است.
*چشمه چوئر: اين چشمه در كنار جاده آسپاس، شهر اقليد و در دامنه ارتفاعات كوه حسينى قرارگرفته.
*چشمه محمدرسول‏ا...(ص): اين چشمه كه در ضلع جنوب غربى اقليد واقع شده، يكى ازگردشگاههاى مهم اين شهرستان است.
*آبشار دشتك ابرج: ناحيه دشتک ابرج چشم‏انداز بديع ودل‏انگيزى دارد كه دو آبشار زيبا از ويژگى‏هاى‏گردشگاهى آن است. درحال حاضر از دشتك ابرج،با وجود قابليت‏هاى تفريحى بسيار، كمتر استفاده‏مى‏شود.
*قدمگاه سده: اين قدمگاه يكى از تفريحگاههاى ‏بسيار تماشايى اقليد است. سده در فاصله 85 كيلومترى اقليد قرار گرفته و قدمگاه از توابع آن‏محسوب مى‏شود. قدمگاه سده داراى چشمه ودرختان كهنسال و سكوهاى ويژه براى استراحت‏مسافران است و معمولاً در تابستان پذيراى‏بسيارى از شيرازيها و جنوبى‏ها است.
*گور بهرام: اين منطقه در روستاى آسپاس ازتوابع اقليد فارس قرار گرفته و تا مركز شهر حدود75 كيلومتر فاصله دارد. در اين منطقه بركه‏اى‏بسيار زيبا واقع شده كه در بهار و تابستان پذيراى‏گردشگران است. مى‏گويند: روزى بهرام گور براى‏شكار گورخر، با اسب وارد اين منطقه شد وهمينطور كه به دنبال شكار گورخر بود، با اسبش‏وارد اين بركه شد و ديگر از آنجا بيرون نيامد. مادربهرام گور از تمام غواصان كمك مى‏گيرد، ولى‏موفق به يافتن جنازه بهرام گور نمى‏شود، بنابراين‏همين مكان را آرامگاه بهرام مى‏نامد كه كماكان به‏همين نام معروف است.
*چشمه بالنگون: چشمه بالنگون با محيطى آرام ودور از همه آلودگى‏ها و سروصداى شهرى در كنارروستاى حاجى‏آباد از توابع اقليد فارس قرار دارد.اين منطقه حدود 70 كيلومتر از اقليد فاصله دارد وبر سر دوراهى شيراز - سده قرار گرفته است.
*تنگ براق: اين روستا يكى از مناطق بسيار زيباو خوش آب و هواى اقليد و در فاصله 110كيلومترى اقليد واقع شده است. در كنار اين روستاتنگه‏اى در ميان انبوه درختان سر به فلك كشيده باچشمه‏هاى متعدد و رودخانه‏اى خروشان، غارهاى‏زيبا، آبشارها، آبچك‏ها و ستون‏هاى آهكى معلق،چشم‏اندازهاى بديع و دل‏انگيزى را بوجود آورده‏است.
*چشمه شيرين: به ‏فاصله 120 كيلومترى اقليد چشمه‏سارهاى‏متعددى در ميان چمنزارهاى طبيعى و درختان‏قطور و سايه‏گستر وجود دارد كه از جاذبه‏هاى‏ديدنى برخوردار است.
*پارك جنگلى انقلاب: اين پارك جنگلى در كنارچشمه‏اى پرآب، ازمهمترين مكانهاى گذرانيدن ايام تعطيل و اوقات‏فراغت اهالى شهر در فصل تابستان و بهار به‏شمارمى‏رود كه به دليل آب و هواى ييلاقى، ازشهرستانهاى ديگر نيز گردشگر دارد.
آثار تاريخى
*مسجد جامع اقليد: اين مسجد داراى يك‏ ساختمان كهن است و بر كتيبه چوبى سر در آن نام‏عبدالعزيز بن احمد با تاريخ ماه ربيع‏الاول سال849 هجرى - قمرى حك شده است. ضمناً بر منبراين مسجد تاريخ 1008 هجرى - قمرى حك شده‏است.
اقليد داراى 22 مسجد است كه بزرگترين وكهنسال‏ترين آنها مسجد جامع است.
*حوض دختر گبر: اين مكان در كوه سنگى‏ كم‏ارتفاعى و در كنار مسجد جامع اقليد واقع شده‏است. در بالاى اين كوه كه تل‏‌قلات نام دارد، ويرانه‏يك ساختمان ديده مى‏شود و در پاى تل‌قلات يك‏كتيبه پهلوى ساسانى است مشتمل بر 21 سطر كه ‏درازا و پهناى آن 2 متر در 80 سانتى‏متر است ومكانى را كه در سنگ تراشيده‏اند همانند يك‏حوض كوچك است و به آن حوض دختر گبرمى‏گويند.
*امامزاده سيدمحمد(ع): مرقد امامزاده سيد محمد در 85 كيلومترى اقليد، در دامنه كوهى بلند ومشرف بر درياچه زيباى كافتر قرار دارد كه درفصل‏هاى بهار و تابستان، اهالى اقليد وشهرستان‏هاى همجوار (آباده، مرودشت، خرم‏بيد) ونيز عشاير منطقه، براى زيارت و استفاده از آب وهواى فرحبخش آن، چند روزى را در اين محل‏مى‏گذرانند.
*تپه كوشك زر: اين تپه شامل سه فقره تپه ازتپه‏هاى دوران ماقبل تاريخ است كه در كنار دهكده‏كوشك‏زر در سرحد چهاردانگه اقليد واقع شده‏است. در نزديكى اين تپه‏ها بقاياى يك ساختمان‏بزرگ سنگى. اتاق‏ها و راهروهاى اين عمارت با سنگ‏مفروش شده است. معمارى اين بنا مربوط به‏دوران اسلامى است، ولى سنگ‏هاى آن متعلق به‏يك كاخ قديمى بوده و آن را بقاياى عمارت هفت‏گنبدان بهرام گور مى‏دانند. اين بنا در مرداد ماه سال1353 خورشيدى در فهرست آثار ملى ايران به‏ثبت رسيده است.
*تپه نقاره‏خانه: واقع در شمال اقليد و مربوط به‏دوران هخامنشيان.
*تپه پنجه على يا مرتضى على در مركز شهر اقليد.
*تپه علمدار
*صندوق روى قبرمرقد امامزاده عبدالرحمن
*مرقد امامزاده اسمعيل بن موسى بن جعفر
*قبرستان باستانى سلطان ابراهيم
*قبرستان باستانى سى‏صد منور يا سى‏سر منور.
*چاه سنگى و جوغن (هاونگ سنگى) و تپه‏باستانى قلات واقع در مركز شهر اقليد.
*سنگ دلدل
راه‏هاى ارتباطى و مركز اقامتى
*راه آسفالته‏اى كه از اقليد به سوى شمال خاورى‏كشيده شده اقليد را به جاده اصفهان-شيراز درآبادى سورمق متصل مى‏كند. درازاى اين راه 18كيلومتر است.
*راه خاكى اقليد- آسپاس كه 48 كيلومتر است ازاقليد به سوى جنوب باخترى مى‏رود و به آبادى‏آسپاس مى‏رسد.
*تنها مركز اقامتى شهر اقليد، مهمانسراى شهردارى ‏و شماره تلفن آن عبارتست از
4225750 - 0752
صنايع دستى و سوغات
قالى، جاجيم، گليم، گبه، نمد، گيوه، آثار خاتم‏كارى ‏و منبت‏كارى از جمله صنايع دستى شهرستان اقليداست.
گردشگرانى كه اقليد را براى ايرانگردى ‏برمى‏گزينند، علاوه بر چند گونه صنايع دستى كه نام‏آن برده شد، مى‏توانند از اين اقلام به عنوان‏سوغات خريدارى كنند.
*عرقيات: عرق بهارنارنج، طلحان، عرق‏بيدمشك، اطرج، كاسنى، شاتره و...
*شربت: شربت نارنج، سركه انگبين، شربت به‏ليمو، انار، گلاب، تارونه، نسترن و...
*ترشى: ترشى بادنجان، ليته بادنجان، كبر، موسير،سير، انگور، زالزالك و...
*مربا: بهارنارنج، خلال، كشمش، به، آلبالو،بالنگ، هويج، ليموترش، نارنج، كدو.
*انواع مركبات: اترج، نارنگى، ترنج، بقابى،پرتقال، ليموترش، ليموشيرين، ترشك بكرايى،نارنج، نارنج دوتايى و ساير ميوه‏ها شامل: انگور،سيب، گلابى، هلو، زردآلو و انواع سبزيجات.
غذا‏ها و خوراكى‏هاى محلى
آش كارده، آش سبزى (ويژه صبحانه)، كلم‏پلو شيرازى، كوفته هلو، آلو دوپيازه، كوفته سبزى،فالوده، دم‏پخت، عدس، كلم و چنگال از جمله غذاهاو خوراكى‏هاى محلى شهرستان اقليد است كه توسط كدبانوهاى باسليقه اين سامان تهيه مى‏شود.
مراکز آموزش عالي
در اقليد يك واحد دانشگاه آزاد داير است.
تعداد كل دانشجويان اين دانشگاه سه هزار و 457نفر است كه از اين تعداد يكهزار و 207 نفردانشجوى مرد و يكهزار و 250 نفر زن هستند.تعداد اعضاى هيات علمى اين دانشگاه 21 نفر وتعداد استادان حق‏التدريس آن 90 نفر است.
دانشجويان اين واحد دانشگاهى در مقاطع گوناگون ‏و در 68 رشته مشغول تحصيل هستند.

اقليد: شهر آبشارها و برکه ها

مطالب مشابه :

کوفته هلو

سفره ی شیرازی

رنگین کمانی ازجنس غذا

برنامه غذای نوزاد (از 7 تا 11 ماهگی)

جاذبه های استان فارس

اقليد: شهر آبشارها و برکه ها

غذاي محلي