آیاپایه گذار علم الکترونیک ادیسون بودیا تسلا ؟ ترجمه نادر نجفی

پیدایش الکتریسته: برخورد انسان با ساده ترین اشکال الکتریسته در دوران های بسیار دور اتفاق افتاده است. ساده ترین شکل الکتریسته، نوعی از آن است که در اثر برخورد ابرها بوجود می آید و اثرات آن بخوبی قابل مشاهده است . از آنجائیکه انسانهای اولیه حتی بر ساده ترین علوم مسلط نبودند نمی توانستند چنین پدیده ای را از نظر علمی توجیه کنند و اغلب با ترس و وحشت با اینگونه پدیده ها روبرو می شدند. برای بررسی ساده ترین شکل تولید الکتریسته که همان برق در آسمان باشد ، می توان به این شکل استدلال نمود که در اثر حرکت ابرها و وجود اصطحکاک (مالش) بین ابر و مولکول های هوای اطراف آن، ابر دارای بار الکتریکی می گردد پس از باردار شدن ابرها ، نیروهای جاذبه و دافعه بین ابرها باعث نزدیک شدن دو ابر یا دور شدن آنها از یکدیگر می گردد و در صورت اول برخورد شدید بین دو ابر صورت گرفته و برق بوجود می آید.

الکتریسته ساکن : نوعی از الکتریسته را که در اثر مالش در اجسام بوجود می آید حدود 600 سال قبل از میلاد مسیح توسط فیلسوف یونانی بنام تالس کشف گردید. از انجا که در زبان یونانی به کهربا الکترون می گویند ، یونانیان نیروی جاذبه ای را که پس از مالش دادن کهربا در آن پدید می آمد نیروی الکتریسته نامیدند . تا اواسط قرن هیجدهم دانشمندانی نظیر بنجامین فرانکلین آمریکایی (1750) تصور می کردند که الکتریسته شکلی از مواد سیال است که از یک جسم به جسم دیگر جریان می یابد. به هر حال استفاده از الکتریسته تا اختراع پیل ولتا(1800 ) پیشرفت چندانی نداشت ولی از آن به بعد تحقیقات در این زمینه به شدت افزایش یافت و بزرگانی در این راه ، و تلاش برای استفاده از الکتریسته پا به عرضه وجود نهادند که تاریخ هرگز آنها را فراموش نخواهد کرد . مایکل فارادی، ماری و پی یر کوری ، ادیسون، مارکونی ، ولتا ، اهم و.... از آن بزرگوارانی هستند که نهایت خدمت را به بشریت نمودند .

اما متاسفانه در این میان نام نابغه بزرگ نیکلاتسلا(Nicola Tesla ) تا اندازه ای به فراموشی سپرده شده. نام نیکلا تسلا امروزه برای اکثر مردم چه دانشجویان دانشگاه ها و استادان آنها و چه نزد مردم کوچه و بازارنام کاملا شناخته شده نیست و تحقیق در مورد اینکه چرا نام بعضی از مخترعین و پیشگامان علوم همیشه در خاطره ها می ماند و نام بعضی دیگر به کلی فراموش می شود کار مشکلی است

همه ما از اوایل شروع دبستان بر این باور بوده ایم که توماس الوا ادیسون پایه گذار علم الکترونیک و مارکونی مخترع رادیو هستند اما مسئله اینجا است که هر دو این نظریه ها اشتباه است . حقیقت امر این است که تسلا با بیش از 700 اختراع خود پایه گذار علم الکترونیک به شیوه امروزی از دستگاه های ساده کنترل از راه دور گرفته تا سیستم های رادار پیشرفته و همچنین رادیو و تلویزیون است و به جرات می توان وی را پدر علم الکتروتکنیک خواند . یکی از دلایل فراموش شدن نام تسلا این است که وی از نظر بسیاری از مردم به عنوان مخترع دیوانه ای تلقی می شد که متاسفانه تمام خصوصیات چنین شخصی را نیز دارا بود . او مردی لجباز ، یکدنده ،شیک پوش ، خودخواه و متکبر بود و نامش اغلب با دکتر فرانکشتین (همان قهرمان داستان و دکتر دیوانه ای که با استفاده از جریان الکتریسته رعد و برق ، به کالبد جسد مرده ای جان داد ) تداعی می شود. قبلا تسلا در دادگاه عالی آمریکا بر سر موضوع حق انحصار رادیو با مارکونی به پیروزی رسید و قبل از آن نیز اختراع دیگر خود را که یک دستگاه گیرنده و فرستنده رادیویی بود به ثبت رسانده بود. شاید بد نیست بدانید که استفاده ازجریان برق متناوب شهری برای روشنایی و استفاده از آن در دستگاه های برقی دیگر که امروزه مورد استفاده همه است مدیون تلاش های تسلا می باشد و بر پایه اختراعات وی امکان پذیر شده است .

تامین برق شهر نیویورک: کمی قبل از آغاز قرن بیستم تسلا در رقابت شدیدی با ادیسون و شرکت بزرگ وی ، موفق به بستن قراردادی برای تامین برق شهر نیوریورک شد وی اختراع خویش را در زمینه توزیع برق متناوب قبلا در سال 1888 به ثبت رسانده بود که البته توسط شرکت نوپای وستینگهاوس که تسلا مدتی در آنجا مهندس و دارای مقداری سهام بود خریداری شد. تسلا در زمینه اختراع و تکمیل لامپهای مهتابی نیز پیشگام بود.درنمایشگاهی که در سال 1893 در شیکاگو برگزار شد ، لامپ روشنایی بدون سیم او یکی از اعجاب انگیزترین اختراعات قرن محسوب می شد. وی همچنین اولین کسی است که از پذیرفتن جایزه نوبل سرباز زد بدین صورت که در سال 1912 جایزه نوبل در فیزیک اشتراکا به تسلا و ادیسون تعلق گرفت ولی تسلا از تقسیم این جایزه با یک تکنسین تجربی و فروشنده ای که برخلاف تسلا فاقد هرگونه مدارج علمی دانشگاهی بود و گذشته از ان مبالغ هنگفتی از پول او را نیز بالا کشیده بود خودداری کرد و جایزه نوبل در آن سال به گوستاودالین سوئدی تعلق گرفت.

کودکی تسلا : تسلا در سال 1856 در کرواسی (بخشی از یوگسلای سابق) از یک پدر کشیش و یک مادر بیسواد چشم به جهان گشود مادر تسلا در عین بیسوادی زن بسیار مبتکر و باهوشی بود . تسلا تحصیلات علمی خود را در بهترین دانشکده های فنی آن زمان در بوداپست، پاریس و اتریش به پایان رساند . او پس از پایان تحصیلات، ریاضیدانی باهوش ، فیزیکدانی خلاق و مهندسی برجسته بود که به چندین زبان زنده دنیا تسلط داشت. او با توصیه نامه ای از طرف فیزیکدان فرانسوی شارل باشله که از دوستداران کارهای ادیسون بود اروپا را بسوی امریکا ترک کرد. به محض ورود به امریکا (نیویورک) نزد ادیسون به عنوان مهندس طراح مشغول به کار شد اما همکاری وی با ادیسون و شرکت دیری نپایید و پس از مدتی که تسلا حقوق حقه خویش را از بابت اختراعاتش که به نام شرکت ادیسون به ثبت رسیده بود تقاضا کرد مورد تمسخر ادیسون قرار گرفت . این اولین برخورد او با فرهنگ بیگانه بود. کشوری که قوانینش برای مهاجری چون او هنوز تا اندازه ای ناشناخته بودند.

اختراع و باز هم اختراعات بیشتر:در سالهای بعد و پس از جدا شدن از ادیسون وی با اعتماد به نفس و اتکا به قوه خلاقیت خویش ، اختراعات زیادی را به ثبت رساند که می توان از ترانسفورماتورهای سه فاز، سیستم کامل توزیع برق متناوب سه فاز ، ترانسفورماتورهای با فرکانس بالا ،کنترل راه دور رادیویی ،اسکیلاتور و غیره نام برد. در عین حال نام تسلا هنوز در کتابهای درسی و دایرة المعارف ها در کنار بزرگانی چون ماری و پی یر کویری ، ولتا ، ادیسون ، مایکل فارادی ،مارکونی ،اهم و غیره جای نگرفته است و در کتابها به اختصار در چند سطر برای بیان شدت میدان مغناطیسی که نام واحد آن تسلا است از او نامی برده می شود. اما براستی چرا ؟نکته عجیب این است که تسلا در دوران خودش به کرات از طرف انجمن های مختلف علمی مورد تقدیر قرار گرفت و در جامعه مهندسان و مخترعان و در دانشگاه های مختلف دنیا چهره شناخته شده ای بود. وی با افراد سرشناسی چون جرج وستینگهاوس و مارک تواین معاشرت داشت و نام وی اغلب در صفحات اول روزنامه های معتبر آمریکایی به چشم می خورد و زبانزد خاص وعام بود . در سال 1916 تسلا مفتخر به دریافت بهترین جایزه علمی آن دوره شد یعنی مدال ادیسون که در امریکا به مهندسان الکترونیک طراز اول تعلق می گرفت . نیلس بور فیزیکدان معروف دانمارکی و برنده جایزه نوبل اغلب او را تشویق می کرد اما بهترین تقدیری که از وی به عمل آمد تلگرافی بود که در سال 1931 از طرف آلبرت انیشتاین درسالروز 75 سالگی تسلا برایش ارسال شد که درآن( موفقیت عظیم او درزندگی ) تبریک گفته شده بود.

انتقال انرژی بدون سیم:سال 1901 میلیار در معروف جان مورگان که به سلطان راه آهن نیز مشهور بود با تسلا ملاقات کرد. تسلا در این ملاقات که منظور از آن جلب حمایت مالی مورگان بود به تشریح یکی از بهترین اختراعات خود که منجر به شروع پروژه ای موسوم به واردن کلایف شد پرداخت و هدف این طرح که مورگان حمایت مالی آن را البته در اوایل به عهده گرفت توزیع و انتقال انرژی الکتریسته بدون سیم بود اساس کار این طرح که تسلا مبلغ 150 هزار دلار برای شروع کار از مورگان دریافت کرد این بود که با ساخت یک نیروگاه برق و یک آنتن بسیار بزرگ در شهر لانگ آیلند در نیویورگ اقدام به فرستادن آزمایشی امواج رادیو و تلویزیون و همچنین انرژی الکتریسته بکند . این کار 15 سال قبل از اینکه کسی به فکر ارتباط رادیویی و تصویری باشد رخ داد و به جرات می توان تسلا را در این زمینه پیشگام ارتباطات رادیو تلویزیونی دانست اما نکته جالب در این طرح انتقال انرژی الکتریسته بدون سیم بود. بنابر آزمایشهای موفقیت آمیزی که تسلا در آزمایشگاهی ملی در شهر کلرادو انجام داد انتقال انرژی الکتریسته بدون سیم امکانپذیر بود دقیقا به همان شکلی که ما امروز اطلاعات را به روشهای مختلف در نقاط مختلف دنیا مبادله می کنیم. بنابراین هر کس با داشتن یک گیرنده ساده قادر به دریافت انرژی الکتریکی می شد حتی اگر این گیرنده در آن سوی کره زمین قرار می داشت. نظریات تسلا در این پروژه براساس تشدیدالکترومغناطیسی و استفاده از پوسته زمین به عنوان یک خازن بزرگ الکتریکی بنا شده بود . بدین ترتیب که با پمپ کردن برق فشار قوی با فرکانس های فوق العاده پایین به پوسته زمین و تشدید این فرکانس ها با فرکانسهای همگام دیگر، پوسته زمین سیگنال های ضعیف دریافتی را تا حد زیادی تقویت و سپس به سوی فرستنده یا هر گیرنده ای که با فرکانس مناسب قادر به دریافت این سیگنال ها در هر جای کره زمین باشد منعکس می کند اما دیری نپاید که پروژه مذکور به دنبال قطع حمایت مالی مورگان متوقف و با نفوذی که در بین افراد سرشناس و سرمایه داران آن دوره داشت مانع سرمایه گذاری دیگران در ادامه این پروژه شد. امروزه شاید از نظر ما پروژه تسلا رویایی بیش نبوده است اما قطع حمایت مالی مورگان از پروژه مذکور تنها دلیل اقتصادی داشت زیرا وی بزودی دریافت که در انحصار در آوردن این نوع انرژی امکان پذیر نیست بعلاوه ثروت افسانه ای مورگان بر پایه نفت بنا شده بود که البته با به راه افتادن پروژه تسلا و در مقایسه با آن ارزش خود را به طور کلی از دست می داد. در دنیای امروزی و با وجود پیشرفت های عظیمی که در چند دهه اخیر در زمینه علم و تکنولوژی حاصل شده هنوز هیچکس قادر به تشریح پروژه واردن کلایف نیست.آنچه ما می دانیم این است که تمام اختراعاتی که تسلا به ثبت رسانده بود به نحو احسن عمل می کرده اند. تسلا اغلب در تنهایی در آزمایشگاه خودش کار می کرد و به هیچ کس اطمینان نداشت و تنها اختراعاتی را به ثبت می رساند که کاملا آزمایش شده و آماده بهره برداری بودند. تسلا طی یکی از همین آزمایشها در آزمایشگاه خود زمین لرزه خفیفی را در نیویورک به وجود آورد که باعث شکسته شدن شیشه پنجره های خانه های اطراف تاشعاع چند کیلومتری شد. به همین علت نام تسلا در زمان خود هم مورد تحسین قرار می گرفت وهم باعث ترس می شد.

ادیسون و صندلی الکتریکی اعدام : چنان که قبلا ذکر شد تسلا بر سر قراردادی برای تامین برق شهر نیویورک و کارخانه های آن با ادیسون به رقابت پرداخت و به پیروزی رسید . جریان امر از این قرار بود که سیستم برق متناوب سه فاز تسلا به مراتب ارزانتر و از نظر عملکرد و اطمینان بسیار بهتر از سیستم برق مستقیم ادیسون بود. سرانجام طرح تسلا مورد تایید قرار گرفت و قرارداد تامین برق نیویورک با وی بسته شد به دنبال این کار، ادیسون علیه تسلا به یک حیله تبلیغاتی متوسل شد برای اینکه نشان بدهد جریان برق متناوب چه خطرات جانبی برای مردم در بر خواهد داشت اقدام به ساخت یک صندلی الکتریکی با استفاده از جریان برق متناوب کرد و با آن گربه های ولگرد شهر را می کشت اما گربه های ولگرد بعدا جای خود را به جانیان حرفه ای دادند و دستگاه قضایی آمریکا از صندلی الکتریکی استفاده کرد و از آن برای کشتن جنایتکاران و تبهکاران حتی تا به امروز استفاده می کند هر چند تبلیغات ادیسون در اوایل مقداری موثر افتاد ولی به مروز زمان محبوبیت وی را به عنوان یک مخترع انساندوست برای همیشه خدشه دار کرد.

تاسیسات برق متناوب که حدود صد سال قبل در نیویورک توسط تسلا راه اندازی شد دقیقا عملکردی شبیه تاسیسات مدرن امروزی برای تامین برق متناوب شهری دارند. تسلا در مقاله ای که در ژوئیه سال 1900 درمجله سنچوری منتشر کرد آینده درخشانی را به مردم نوید داد وی در پیش بینی های خود از رادیو تلویزیون به عنوان یک وسیله شخصی و همگانی، دروغ سنج ، رادار ، ارتباط بین سیاره ای، تلفن های قابل حمل ، پرتو درمانی باالکتریسته در پزشکی و حتی در مورد موشکها و دفاع هوایی، مطالبی را عنوان کرد که البته همه اینها امروز جامه عمل پوشیده است ولی در اوایل قرن بیستم برای مردم این پیش بینی ها جزء داستان های علمی ،تخیلی محسوب می شد.

چرا نام تسلا فراموش شده است؟ تسلا اولین مخترعی نیست که نامش در هاله ای از ابهام فر رفته است نظیر این گروه از مخترعین در دنیا زیاد است . سال 1892 ناتان استابلفیلد براساس اختراعات تسلا اولین ایستگاه فرستنده و گیرنده رادیویی را ساخت. فیلو.ت.فرانس وورث اولین دستگاه تلویزیون را ساخت ، ادوین هاوارد آرمسترانگ فرستنده FM را اختراع کرد نام این افراد برای اکثر مردم ناآشنا است و از مدتها پیش فراموش شده است ولی تقریبا همه مردم نام ادیسون و مارکونی را براحتی به یاد می آورند چرا؟

گناه اصلی گمنامی این مخترعان بیشتر بر دوش خودشان است تا دیگران، اینان برخلاف گروه مخترعان سرشناس ،فاقد نیروی تبلیغاتی و روشهای صحیح اقتصادی در معرفی و ادامه پروژه های خود بودند . روشی که ادیسون و مارکونی با برنامه ریزی صحیح آنرا پیاده می کردند و بعلاوه از نبوغ دیگران برای پیشبرد طرحهای خود سود می جستند.اما گمنامی تسلا علاوه بر علت فوق ، دلیل نظامی هم داشت بلافاصله بعد از مرگ تسلا در سال 1943 ماموران امنیتی سازمان سازمان سیا ،اف .بی .آی و نیروی هوایی، اتاق هتلی را که تسلا تقریبا همیشه در آنجا اقامت داشت اشغال کردند و کلیه مدارک، کتابها و دست نوشته های وی را با خود بردند که تا امروز هیچ کس از محل آنها اطلاعی ندارد.اگر نظریات تسلا در مورد پروژه واردن کلایف به حقیقت می پیوست تاثیرات شگرفی بر تمدن امروزی بشر بر جای می گذاشت. با دستیابی بشر به منابع انرژی تمام نشدنی از پروژه واردن کلایف ،انرژی های دیگر نظیر نفت ، گاز ، نیروی اتمی ، نیروی باد و نیروی آب ، تنها در موزه جای می گرفت. نظام اقتصادی کشورهای غربی به طور کلی فرو می پاشید و تمدن جدیدی بر ویرانه های تمدن فعلی بنا می شد و طرحی نو انداخته می شد . اما نیروی های مرموزی در کار بودند تا به هر وسیله مانع از این شوند که نفت و گاز و سایر انرژی های متداول امروزی یکشبه ارزش خود را از دست بدهند حتی فکر اتفاق چنین چیزی کافی است که نام تسلا برای همیشه از کتابهای درسی و تاریخ پاک شود . از طرف دیگر هیچ چیز به اندازه یک واقعه مرموز ذهن خلاق انسانها را دریافتن آن به خود مشغول نمی کند. اختراع زاییده احتیاج است که تخیلات پایه و اساس آن هستند و دنیای تخیلات را مرزی نیست.

آیاپایه گذار علم الکترونیک ادیسون بودیا تسلا ؟ ترجمه نادر نجفی

مطالب مشابه :

داستان های روان خوانی ویژه ی دانش آموزان پایه اول ابتدایی

میثاق نامه معلم

آیاپایه گذار علم الکترونیک ادیسون بودیا تسلا ؟ ترجمه نادر نجفی

استخدام آموزشگاه پیشگامان راه دانش در اهواز

صرفا جهت اطلاع

پیک تابستانه 91

پیک اولی ها 93-92 شماره 4