انواع بافت‌هاي اصلي در جانوران مهره دار

1- بافت پوششي

2- بافت پيوندي

3- بافت عصبي

4- بافت ماهيچه‌اي

بافت پوششي :

- بافتي است كه سطح خارجي بدن و سطح داخلي حفره‌ها و لوله‌هاي بدن جانوران را مي‌پوشاند.

- اين بافت ساده‌ترين بافت جانوري است. سلول‌هاي آن بسيار بهم نزديك هستند و فضاي بين سلولي اندكي دارد.

- غشاء پايه : شبكه‌اي از پروتئين‌هاي رشته‌اي و پلي ساكاريدهاي چسبناك كه بافت پوششي را به بافت ‌هاي زيرين متصل مي‌سازد.

انواع بافت پوشش	1-ساده (يك لايه‌اي )	سنگفرشي : سطح خانه‌هاي ششي-سطح دروني رگها \جهت تبادل اكسيژن و CO2
مكعبي : ديواره لوله‌هاي نفروني
استوانه اي : سطح دروني روده و معده
2- مركب (چندلايه)	سنگفرشي (دائما“ در حال تقسيم) مثال	پوست
درون مري: دائما“ در معرض غذا است و فرسوده مي‌شود.
مكعبي
استوانه‌اي
3- غشاء موكوزي :	بعضي از سلول‌هاي پوشش موادي نرم، چسبنده و لزج ترشج مي‌كنند (مثل سلول هاي لوله گوارشي و لوله تنفسي) اين ماده لزج كه موكوز نام دارد گرد و غبار هوا را جذب و همراه با زنش مژكها به سمت گلو مي‌راند.

بافت پيوندي

- بين سلول‌هاي ان فضاي بين سلولي فراواني وجود دارد. (برخلاف بافت پوششي)

- فضاي بين سلولي توسط ماده زمينه‌اي پر شده است. اين ماده بوسيله سلول‌هاي بافت پيوندي ترشح مي‌شود و سه حالت جامد، مايع و نيمه جامد (ژله‌اي) دارد.

انواع بافت پيوندي :

1- سست

2- چربي

3- خون

4- رشته‌اي‌

5- غضروف

6- استخوان

بافت سست : فضاي بين سلولي فراوان-داراي شبكه‌اي بهم بافته‌اي از كلاژن- در زير پوست وجود دارد و بافت پوششي پوست را به ماهيچه‌هاي زيرين آن متصل مي‌كند.

بافت چربي : سلول‌هاي آن مقدار زيادي ماده چربي در خود ذخيره مي‌كنند.

وظيفه بافت چربي :

- عايق كردن بدن

- ذخيره انرژي

- ضربه گيري

بافت خون : بافتي پيوندي است كه ماده زمينه‌اي آن مايع و پلاسما نام دارد.

پلاسما : بخش مايع و روان خون متشكل از آب، نمك، پروتئين و ....

سلولها : گلبولهاي قرمز-گلبولهاي سفيد-پلاكتها

بافت رشته‌اي : از رشته‌هاي پروتئيني محكم (كلاژن) وركش سان ساخته شده است. زردپي و رباط (تاندون) از اين نوع بافت هستند. زردپي : ماهيچه‌ها را به استخوان متصل مي‌كنند. رباط: استخوانها را به هم متصل مي‌كنند.

بافت غضروف : ماده بين سلولي قابليت انعطاف دارد. رشته‌هاي فراواني كش‌سان دارد. بر استخوانها در محل مفصل نوع بيني-لايه گوش و صفحه بين دنده‌اي ازجنس غضروف است.

بافت استخوان : سخت‌ترين نوع بافت پيوندي است. ماده زمينه‌اي از جنس كلاژن و مواد كليسيم دار است.

بافت ماهيچه‌اي

- وزن ماهيچه‌هاي بدن از ساير بافت‌ها بيشتر است.

- در بدن مهره‌داران سه نوع ماهيچه وجود دارد : اسكلتي (مخطط)، صاف و قلبي ارادي است.

سلولها استوانه‌اي (رشته‌اي)

داراي مناطق تيره و روشن است (خط دار)

انقباض سريع و كوتاه مدت

از طريق زردپي‌ها ماهيچه اسكلتي به استخوان متصل مي‌شود.

تعداد سلوهاي ماهيچه مخطط پس از تولد افزايش نمي‌يابد چون اين سلولها تقسيم نمي‌شوند. بزرگ شدن ماهيچه‌ها با افزايش حجم آنها صورت مي‌گيرد.

غير ارادي است.

مناطق تيره و روشن (خط) ندارد

شكل سلولها دوكي شكل است.

انقباض كند و طولاني مدت دارند.

مثال : ماهيچه لوله گوارش-مثانه-مجاري ادرار- سرخرگ‌ها و...

غير ارادي است.

خط دار

سلولها منشعب

ديواره قلب از اين نوع است.

بافت عصبي

1-غير عصبي (پشتيبان=نور و گلي) وظيفه :كمك به تغذيه نورون‌ها پيرامون اكون و دندريت مي‌پيچد و آنها را عايق مي‌كند.

بافت عصبي شامل دو نوع سلول است.

سازمان‌بندي سلولهاي گياهي

1- تمام سلولهاي جانوري براي ترميم، رشد يا توليد مثل تقسيم مي‌شوند اما در گياهان تقسيم سلولي فقط در چند منطقه خاص كه مناطق مريستمي نام دارد انجام مي‌شود.

2- مناطق مريستمي در نوك ساقه-نزديكي نوك ريشه و شاخه‌هاي جانبي قرار دارد.

3- در برش عرضي ساقه و ريشه گياهان علفي سه منطقه وجود دارد : روپوست (اپيدرم)، پوست و استوانه مركزي

4- سلولهاي رأس ساقه و ريشه سلول بنيادي نام دارند اين سلولها تقسيم مي‌شوند و مريستم را مي‌سازند. سلولهاي بنيادي هسته بزرگ دارند و فاقد و اكوئل هستند. مريستم با تقسيم شدن خود ساير بافت‌ها را مي‌سازند.

از تقسيم سولهاي مريستمي در ساقه و ريشه سه بافت اصلي حاصل مي‌شود : روپوست-بافت زمينه‌اي-بافت هادي

روپوست (اپيدرم) : يك رديف سلول كه سطح خارجي ساقه و بخش‌هاي جوان (برگ، ميوه و گل) را مي‌پوشاند. از تمايز سلولهاي اپيدرمي دو نوع سلول تخصص يافته يعني سلول نگهبان روزنه و كرك بوجود مي‌آيد. سلولهاي روپوست ماده‌اي كوتيني (پليمري است كه از اسيدهاي چرب طويل تشكيل شده است) بنام كوتيكول (پوستك)ترشح مي‌كند.

وظايف پوستك: جلوگيري از تبخير آب

جلوگيري از حمله ميكروبها

جلوگيري اثر سرما

پوست :

فاصله بين رو پوست و استخوان مركزي را پر مي‌كند. پوست سه نوع بافت دارد : پارانشيم، كلانشيم و اسكلرانشيم.

1- سلولهاي بزگر

2- ديواره سلولي نازك

3- دومين ديواره بندرت ايجاد مي‌ِود.

4- پروتوپلاسم زنده و فعال

5- فضاي بين سلولي فراوان

6- قدرت تقسيم دارند.

7- دخالت در فتوسنتز ترشح و ذخيره مواد

8- پارانشيم فتوسنتز كننده ار كلرانشيم مي‌نامند.

1- ديواره ضخيم‌تر از پارانشيم

2- در بعضي قسمت‌ها ديواره ضخيم‌تر است

3- سلول زنده و فعال

4- گاهي فتوسنتز انجام مي‌دهند.

5- باعث استحكام و برافراشته ماندن ساقه

- براي استحكام بخشيدن به گياه به كار مي‌رود.

2- ديواره دومين صخميم از جنس چوب (ليگنين)

3- سلولها مرده

4- دو نوع اسكلرانشيم وجود دارد :

فيبر - اسكلرئيد

اسكلرئيد : سلولهاي كوتاه و انشعاب دار در پوشش دانه‌ها و ميوه‌ها

استوانه مركزي شامل : مغز ساقه : از نوع پارانشيم است.

اشعه مغزي : بخشي از مغز كه در ميان دسته‌هاي آوندي قرار گرفته است.

بافت هادي : دو نوع است: آوندي چوبي- آوندي آبكشي

آوند چوبي :

شيره خام (مواد محده و آب) را از ريشه به برگ منتقل مي‌كند. اوند چوبي ديواره ضخيم-مرده-توخالي مي‌باشد.

انواع آوند چوبي

تراكئيد : در تمام گياهان وجود دارد. باريك-طويل و دوكي شكل است. حركت مواد از طريق لانها صورت مي‌گيرد.

عناصر آوندي : مخصوص گياهان گلدار مي‌باشد. كوتاهتر و گشادتر از تراكئيد است.

آوند آبكشي :

هدايت شيره پروده را بر عهده دارد (شيره پرورده : مواد قندي و غذايي كه در فتوسنتز توليد مي‌شود.)

آوند آبكش : داراي سلول‌هاي زنده-ديواره سلولي نازك سلولزي-فاقد اندامك و يا داراي اندامك تغيير شكل يافته مي‌شاد. ديواره عرضي بين سلول ها كاملا“ از بين نمي‌رود و حالت سوارخ دار است. به اين صفحات سوراخ دار كه داخل آوند آبكش قرار دارد صفحه غربالي مي‌گويند. به لوله‌هاي آوند آبكش لوله غربالي مي‌گويند.

در مجاورت آوند آبكش سلولهاي همراه وجود دارد .

سلول همراه داراي اندامك هستند.سنتز پروتئين‌ها و ديگر واكنش‌هاي متابوليسمي مورد نياز لوله‌هاي غربالي را انجام مي‌دهند.

1 – زردپي ها و رباط ها به ترتيب از چه نوع بافتي تشكيل شده اند؟

الف) ماهيچه اي صاف – ماهيچه اي مخطط
ب) ماهيچه اي مخطط – پيوندي سست
ج) پيوندي سست – پيوندي رشته اي
د) پيوند رشته اي – پيوندي رشته اي

2 – سطح خانه هاي ششي و لوله هاي نفرون به ترتيب از چه بافتي پوشيده شده اند؟

الف) پوششي سنگفرشي چند لايه – پوشش سنگفرشي يك لايه
ب) پوششي سنگفرشي يك لايه – پوششي مكعبي
ج) پوشش مكعبي – پيوندي رشته اي
د) پوششي سنگفرشي مركب – پيوندي رشته اي

3 – ماده زمينه اي كدام يك از بافت هاي زير تراكم بيشتري دارد؟

الف)‌خون
ب) بافت پيوندي رشته اي
ج) بافت پيوندي سست
د) بافت چربي

4 – بافت پوششي سنگفرشي چند لايه اي در انسان در كجا ديده مي شود؟

الف) سطح دروني مري
ب) سطح دروني رگ هاي خوني
ج) سطح دروني كيسه هاي هوايي شش ها
د) درون لوله هاي نفرون

5 – ماده زمينه اي استخوان از چه اجزايي تشكيل شده است؟

الف) رشته هاي پروتئين و رشته هاي كلاژن
ب) رشته هاي پروتئين و مواد كلسيم دار
ج) رشته هاي كلاژن و مواد كلسيم دار
د) رشته هاي كلاژن و پروتئين هاي نامحلول

6 – كدام بافت نقش زيادي در برافراشته ماندن ساقه ها و استحكام آن ها دارد؟

الف) عناصر چوبي
ب) عناصر آوندي
ج) كلانشيم
د) كلرانشيم

7 – سلول هاي كدام بافت فاقد پروتوپلاسم زنده اند؟

الف) اسكلرئيد
ب) پارانشيم
ج) كلانشيم
د) كلرانشيم

8 – ليگنين در كدام قسمت گياه ديده مي شود؟

الف) سلول هاي اپيدرمي
ب) ديواره ي سلول ها فيبر و اسكلرئيد
ج) ديواره ي سلول هاي نوك كلاهك
د) سلول هاي روپوست

9 – عناصر آوندي .... و ... از تراكئيدها هستند.

الف) بلندتر و گشادتر
ب) بلندتر و تنگ تر
ج) كوتاه تر و گشادتر
د) كوتاه تر و تنگ تر

10 – كدام گزينه نادرست است؟

الف) تراكئيدها و عناصر آوندي فاقد غشاي سلولي، هسته و سيتوپلاسم هستند
ب) در تراكئيدها شيره خام و لوله هاي غربالي شيره پرورده جريان دارد
ج) سلول هاي آوندهاي آبكشي داراي اندامك هايي هستند كه قدرت انجام واكنش هاي متابوليسمي را دارند
د) تراكئيدها باريك و بلند هستند و قسمت انتهايي آنها مخروطي شكل است.

پاسخ به گزينه ها

1	د	6	ج
2	ب	7	الف
3	ب	8	ب
4	الف	9	ج
5	ج	10	ج

Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:"Calibri","sans-serif"; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-fareast-theme-font:minor-fareast; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}

انواع بافت‌هاي اصلي در جانوران مهره دار