آیین نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های غیر دولتی

آیین نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های غیر دولتی

هیات وزیران در جلسه مورخ 29/3/1384 بنا به پیشنهاد شماره 6176/م/77 مورخ8/5/1383 وزارت اطلاعات و به استناد اصل یكصد و سی و هشتم قانون اساسیجمهوری اسلامی ایران ، آیین نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های غیردولتی را به شرح زیر تصویب نمود :

فصل اول – کلیات

ماده 1 – در این آیین نامه واژه ها و عبارات زیر به جای مفاهیم مشروح مربوط به كار می روند :
الف– سازمان غیر دولتی كه در این آئین نامه "سازمان" نامیده می شود ، به تشكلهایی اطلاق می شود كه توسط گروهی از اشخاص حقیقی یا حقوقی غیر حكومتی بهصورت داوطلبانه با رعایت مقررات مربوط تاسیس شده و دارای اهداف غیر انتفاعیو غیر سیاسی می باشد .

تبصره 1 – عناوین "جمعیت " ، " انجمن " ، "كانون" ، "مركز" ،"گروه" ، "مجمع" ، "خانه" ، "موسسه" و نظایر آن می تواند به جای واژه"سازمان" در نام گذاری به كار گرفته شوند .
تبصره 2 – واژه "غیر دولتی" به این معناست كه دستگاه های حكومتی درتاسیس و اداره سازمان دخالت نداشته باشند . مشاركت مقامات و كاركنان دولتیدر تاسیسی و اداره سازمان ، در صورتی كه خارج از عنوان و سمت دولتی آنانباشد ، مانع وصف غیر دولتی سازمان نخواهد بود .
تبصره 3 – اهداف غیر سیاسی دربر دارنده فعالیتی است كه مشمول ماده یك قانون احزاب نگردد .
تبصره 4 – اهداف غیر انتفاعی عبارت است از عدم فعالیت های تجاری وصنفی انتفاعی به منظور تقسیم منافع آن بین اعضاء ، موسسان ، مدیران وكاركنان سازمان .
تبصره 5 – داوطلبانه به معنای مشاركت و تاسیس و اداره سازمان بر اساس اصل آزادی اراده اشخاص است .

ب – هیات موسس به مجموعه اشخاصی گفته می شود كه سازمان را تاسیس می نمایند .

پ – پروانه فعالیت ، سندی است كه توسط مراجع مقرر در این آیین نامه با رعایت ضوابط مربوط در جهت تشكیل سازمان صادر می شود .

ت– مراجع نظارتی مشتمل بر هیات نظارت شهرستان (متشكل از فرماندار ، نمایندهشورای اسلامی شهرستان و نماینده سازمان های غیر دولتی شهرستان) ، هیاتنظارت استان (مركب از استاندار ، نماینده شورای اسلامی استان و نمایندهسازمان های غیر دولتی) و هیات نظارت كشور (مركلب از معاون ذیربط وزیر كشور،‌نماینده شورای عالی استان ها و نماینده سازمان های غیر دولتی) می باشندكه بر اساس این آیین نامه و با رعایت ضوابط مربوط ، در سطح شهرستان ، استانو كشور نسبت به نظارت بر سازمان های غیر دولتی ، غیر از تشكل هایی كهمطابق قانون مرجع نظارتی خاص برای آنها پیش بینی شده است ،اقدام می نمایند .

نظارت بر سازمان های غیر دولتی فرا استانی ، كشوری یا بین المللی با هیات نظارت كشور خواهد بود .

ماده 2 – سازمان پس از اخذ پروانه فعالیت و ثبت برابر ضوابط این آیین نامه و سایر مقررات جاری دارای شخصیت حقوقی می گردد .

ماده 3 – موضوعفعالیت سازمان مشتمل بر یكی از موارد علمی ، فرهنگی ، اجتماعی ، ورزشی ،هنری ، نیكوكاری و امور خیریه ، بشر دوستانه ،‌امور زنان ، آسیب دیدگاناجتماعی ، حمایتی ،‌بهداشت و درمان ، توانبخشی ،‌محیط زیست ، عمران وآبادانی و نظایر آن یا مجموعه ای از ان ها می باشد .

فصل دوم – حقوق و تکالیف

ماده 4 – سازمان حق دارد متناسب با موضوع فعالیت خود ، با رعایت اینآیین نامه و سایر قوانین و مقررات مربوط فعالیت نموده و از جمله نسبت بهموارد زیر اقدام نماید :

الف – ارایه خدمات امدادی مورد نیاز دستگاه های دولتی و عمومی غیر دولتی
ب – اظهار نظر و پیشنهاد راهكارهای مناسب :
- 1- در فرآیند برنامه ریزی مراجع دولتی و عمومی غیر دولتی در سطوح شهرستان ، استان یا ملی بر حسب مورد .
- 2- در مورد آثار و نتایج فعالیت های دستگاه های دولتی و عمومیغیر دولتی ، ‌نقائص و مشكلات موجود به مراجع و دستگاه های قانونی ذی ربط .
پ – كمك به اجرای برنامه ها و پروژههای دستگاه های دولت و عمومی غیر دولتی از طریق توافق و تفاهم با آن ها .
ت – برگزاری اجتماعات و راهپیمایی ها در جهت تحقق اهداف سازمان .
ث – انتشار نشریه .
ج – انجام هر گونه عملیات دیگر برای تامین اهداف مقرر در اساسنامه سازمان .
چ – حق دادخواهی در مراجع قضایی و شعبه قضایی .

ماده 5 - سازمان مكلف است گزارش عملكرد اجرایی و مالی سالانه خود راحداكثر تا دو ماه پس از پایان هر سال مالی به مرجع نظارتی مربوط و نیز درطی سال ،‌سایر گزارش های عملكرد اجرایی و مالی را بنا به درخواست مرجع یادشده ، حسب مورد ، ارائه و همچنین نسبت به انتشار خلاصه ای از گزارش سالانهمذكور برای اطلاع عموم ،‌در محدوده جغرافیایی فعالیت خود اقدام كند .

ماده 6 – هزینه های سازمان ا منابع زیر تامین می شود :

الف – هدیه ، اعانه و هبه اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از داخلی و خارجی و دولتی و غیر دولتی .
ب – وقف و حبس .
پ – وجوه حاصل از فعالیت های انجام شده در چار چوب موضوع فعالیت ، اهداف و اساسنامه سازمان این آیین نامه .
ت - حق عضویت در سازمان .
تبصره 1 – سازمان موظف است پیش از دریافت كمك از منابع خارج،‌مشخصات منبع كمك كننده ، میزان كمك و چگونگی آن را به صورت مشروح بر حسبمورد به مراجع نظارتی مربوط اعلام نماید . مراجع مذكور موظفند ظرف حداكثریك هفته از تاریخ وصول اعلام یاد شده ، نسبت به نظر خواهی از وزارتخانه هایاطلاعات و امور خارجه و بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران اقدام نمایند . موافقت دستگاه های یاد شده ضروری است و این دستگاه ها موظف به اظهار نظرظرف حداكثر یك ماه از تاریخ وصول استعلام می باشند . عدم ارائه پاسخ ظرفاین مدت به منزله نظر موافق است .
تبصره 2 – دریافت كمك از مجامع رسمی بین المللی و منطقه ای وآژانس های وابسته به سازمان ملل ، نیاز به دریافت مجوز ندارد . فهرستسازمان های یاد شده توسط وزارت امور خارجه تهیه می شود و در اختیار هیاتنظارت قرار می گیرد .

ماده 7 – تقسیم دارایی ، سود و یا درآمد سازمان در میان موسسان اعضاو مدیران و كاركنان آن قبل و پس از انحلال ممنوع است .

ماده 8 – اسانامه و فعالیت های سازمان نباید مغایر با اصول قانون اساسی باشد .

ماده 9 – سازمانموظف است امكان دسترسی بازرسان مراجع نظارتی مربوط را به اطلاعات و اسنادخود فراهم كند . بازرسان نیز باید در حضور نماینده سازمان و صرفا در محلدفتر سازمان ، اسناد و اطلاعات مذكور را بررسی نمایند . نحوه بررسی باید بهگونه ای باشد كه به وظایف سازمان خللی وارد نیاید . خارج كردن اسناد ازسازمان در راستای بازرسی ، مگر به حكم مرجع قضایی صالح ، ممنوع است .

ماده 10 – فعالیت سازمان در كشورهای دیگر باید با كسب مجوز كلی از مرجع نظارتی فرا استانی و ملی باشد .

تبصره 1- مرجع یاد شده ، قبل از اعلام نتیجه به سازمان متقاضی ،باید از دستگاه های دولتی ذیربط از جمله وزارت امور خارجه نظرخواهی نماید . دستگاه های مذكور ظرف حداكثر یك ماه باید پاسخ لازم را ارائه دهند ، درغیر این صورت نظر آنها موافق تلقی می شود .
تبصره 2- مرجع مذكور باید حداكثر ظرف 45 روز از تاریخ تقاضا ، پاسخ لازم را به متقاضی ارائه دهد .
تبصره 3 – ارائه تقاضای سازمان با محدوده فعالیت شهرستان و یااستان ،‌حسب مورد در ابتدا از طریق مرجع نظارتی شهرستان یا استان انجام میگیرد .
تبصره 4 – شركت سازمان در مجامع بین المللی ، دوره های آموزشی و نمایشگاه ها ، باید با اطلاع كتبی به مراجع نظارتی انجام گیرد .

ماده 11 – سازمان باید در فعالیت های خود ، قوانین و مقررات والگوهای رفتاری نهادهای مدنی را رعایت نموده و از ارتكاب اعمال مجرمانهخودداری نماید .

ماده 12 – سازمان از حق دسترسی به اطلاعاتموجود در موسسات عمومی برخوردار است و موسسات مذكور و موسسات مذكور مكلفنداطلاعات غیر طبقه بندی شده خود را در اختیار سازمان قرار دهند .

ماده 13 – سازمانها و موسسات دولتی و عمومی مكلفند در فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری نسبتبه اخذ نظر سازمان اقدام و حسب مورد آن ها را برای شركت در جلسات دعوت وگزارشی از نقطه نظرات ارائه شده را در اسناد سازمان ذی ربط ثبت نمایند .

ماده 14 – دولتمكلف است وظایف ، امور و فعالیت های قابل واگذاریدستگاه های اجرایی بهسازمان را شناسایی و نسبت به واگذاری آن اقدام و سازمان نیز حق داردپیشنهادهای خود را در این خصوص به دولت ارائه كند .

ماده 15 – سازمانهایدولتی مكلفند زمینه مشاركت سازمان در نظارت بر حسن اجرای امور عمومی رافراهم نموده و حسب مورد با هیات های حقیقت یاب آنها همكاری نمایند

ماده 16 – سازمان حق دارد در موضوع فعالیت های خود و برای حمایت از منافع عمومی علیه اشخاص حقیقی و حقوقی در مراجع قضایی اقامه دعوا نماید .

فصل سوم – صدور پروانه فعالیت

ماده 17 – متقاضیان تاسیس سازمان مكلفند در غیر از مواردی كه مطابققانون ، مرجع خاصی برای صدور پروانه سازمان های مربوط تعیین شده است،‌درخواست اخذ پروانه را به مراجع نظارتی مقرر در بند (ت) ماده (1) ارائهنمایند .

تبصره 1 – دبیرخانه هیات نظارت كشور ف استان و شهرستان به ترتیب در وزارت كشور ، استانداری و فرمانداری تشكیل می شود .
تبصره 2 – مسئولیت دبیرخانه هیات نظارت كشور ، استان و شهرستان به ترتیب بر عهده وزارت كشور ، استانداری و فرمانداری می باشد .
تبصره 3 – اجرای تشریفات اداری و انجام اقدامات موضوع این آیین نامه توسط دبیرخانه هیات نظارت انجام می گیرد .
تبصره 4 – تصمیمات لازم مبنی بر صدور یا عدم صدور پروانه و اعطای مجوز در هیات نظارت اتخاذ می شوند .
تبصره 5 – صدور پروانه و امضای اوراق مربوط پس از تایید هیات نظارتدر هیات نظارت كشور با وزیر كشور ، در هیات نظارت استان با استاندار و درهیات نظارت شهرستان با فرماندار می باشد .

ماده 18 – هیات موسس باید دارای شرایط زیر باشند :

الف – داشتن هیجده سال تمام
ب – تابعیت ایرانی
پ – دارا بودن صلاحیت تخصصی حداقل دو نفر از موسسان در خصوص موضوع فعالیت سازمان .
ت – عدم عضویت در گروه هایی كه بر اساس رای دادگاه صالح محارب ومعاند شناخته شده اند و نداشتن محكومیت موثر كیفری به نحوی كه موجب محرومیتاز حقوق اجتماعی شود .
تبصره – هیات موسس باید دارای حداقل 5 عضو باشد .

ماده 19 – سازمان های غیر دولتی كه موضوع یا هدف فعالیت آن ها مشتركاست ، در صورت وجود شرایط زیر می توانند شبكه تشكیل دهند یا به عضویت شبكههای سازمان های بین المللی درآیند :

الف – حداقل 2 سال از تاریخ ثبت آن ها گذشته باشد .
ب – به محكومیت های بند (پ) یا (ت) ماده (28) این آیین نامه محكوم نشده باشند .
پ – به تكالیف مندرج در ماده (5) این آیین نامه عمل كرده باشند .
ت – تابعیت آن ها ایرانی باشد .
ث – اعضای موسس حداقل 5 سازمان غیر دولتی ایرانی باشند .
تبصره 1 – انجام استعلام های مذكور در تبصره های (2) و (3) ماده(22) این آیین نامه برای تاسیس شبكه های سازمان های غیر دولتی لازم نیست .
تبصره 2 – صدور پروانه فعالیت برای شبكه های سازمان های غیر دولتیبر عهده هیات نظارت كشور و تابع مقررات این آیین نامه می باشد . حقوق ،تكالیف و سایر مقررات شبكه های مذكور همان است كه برای سازمان های غیردولتی پیش بینی شده است .

ماده 20 – هیات موسس برای دریافت پروانه فعالیت باید مدارك زیر را حسب مورد به مراجع مذكور در ماده (17) این آیین نامه ارائه نماید :

الف – فرم تقاضانامه تكمیل شده .
ب – تصویر مدارك هویتی هیات موسس .
پ – اساسنامه سازمان .
ت – اولین صورتجلسه هیات موسس .

ماده 21 – اساسنامه سازمان باید حاوی موارد زیر باشد :

الف – اهداف سازمان .
ب – موضوع فعالیت .
پ – مدت فعالیت .
ت – مركز اصلی فعالیت .
ث – نحوه ایجاد شعب .
ج – اركان و تشكیلات سازمان ، نحوه انتخاب ، شرح وظایف و اختیارات و مسئولیت های آن ها .
چ – صاحبان امضاهای مجاز .
ح – شرایط پذیرش عضو .
خ – منابع تامین درآمد و دارایی .
د – نحوه تغییر و تجدید نظر در اساسنامه .
ذ – نحوه انحلال .
ر – مشخص ساختن وضعیت دارایی ها پس از انحلال .
ز – محدوده جغرافیایی فعالیت سازمان
تبصره 1 – اساسنامه سازمان باید بر رای گیری آزاد از تمام اعضابرای انتخاب مدیران و همچنین نحوه تغییر مدیران و دوره تصدی آن ها و نیزتصمیمات اساسی در ایجاد هر گونه تغییر و تاثیر گذاری تصریح كند .
تبصره 2 – در اساسنامه سازمان باید به صراحت ، نحوه ارائه گزارشهای عملكرد اجرایی و مالی سازمان به اعضای خود ونیز بازرسی و حسابرسیسازمان مشخص شود .
تبصره 3 – محدوده جغرافیایی فعالیت سازمان با پیشنهاد هیات موسس و بر اساس شاخص های تقسیمات كشوری تعیین می شود .

ماده 22 – مرجع صدور پروانه فعالیت – موضوع ماده (17) این آیین نامه– پس از دریافت تقاضانامه سازمان ، باید ظرف حداكثر دو هفته نظر خود رانسبت به تایید یا رد تقاضا اعلام نماید .

تبصره 1 – در صورتی كه هیات نظارت تقاضا را رد كند ، مكلف است ظرفحداكثر دو هفته به طور كتبی دلایل رد درخوات را به متقاضی اعلام كند .
تبصره 2 – چنانچه موضوع فعالیت سازمان به وظایف ه یك از دستگاه هایدولتی مربوط باشد ،‌حسب مورد اخذ نظر موافق دستگاه یا دستگاه های دولتی ذیربط نیز ضروری است .
تبصره 3 – هیات نظارت مكلف است ظرف یك هفته از تارخ دریافت تقاضابه اخذ نظر مرجع ذی صلاح (وزارت اطلاعات ، وزارت دادگستری ، نیروی انتظامیجمهوری اسلامی ایران و دستگاه های تخصصی ) اقدام و آن مرجع نیز مكلف استحداكثر ظرف مدت یك ماه نظر خود را اعلام نماید ، در غیر این صورت نظر هیاتمزبور موافق تلقی می شود .
تبصره 4 – متقاضی صدور پروانه می تواند نسبت به رد تقاضای خود به نحو زیر اعتراض نماید :
- الف – از تصمیم هیات نطارت شهرستان ،‌ ظرف یك ماه از تاریخابلاغ ، به هیات نظارت استان و در صورت رد تقاضا در هیات نظارت استان ، ظرفیك ماه به هیات نظارت كشور .
- ب- از تصمیم هیات نظارت استان ظرف یك ماه از تاریخ ابلاغ ، به هیات نظارت كشور .
- پ – تصمیم هیات نظارت كشور در هر مورد قابل اجرا ولی در دیوان عدالت اداری قابل اعتراض خواهد بود .

ماده 23 – مجمع عمومی و هیات امنا (حسب مورد) بالاترین مرجع اجراییسازمان می باشند و باید دارای شرایط مقرر در ماده (18) این آیین نامه باشند .

ماده 24 –سازمان باید تابعیت ایرانی داشته باشد .

ماده 25 – سازمانمكلف است هر گونه تغییرات در مفاد اساسنامه ، هیات مدیره ، هیات امناء ونشانی را به مرجع صدور پروانه مربوط اطلاع دهد . در صورت اعلام عدم مغایرتتغییرات با مقررات این آیین نامه از سوی مراجع یاد شده ، سازمان مكلف استوفق آیین نامه ثبت ، نسبت به ثبت در اداره ثبت شركت ها وموسسات غیر تجاریودج در روزنامه رسمی اقدام نماید .

فصل چهارم – نظارت

ماده 26 – وظایف مراجع نظارتی استان و شهرستان ، به ترتیب در رابطهبا سازمان های غیر دولتی با محدوده فعالیت در سطح استان و شهرستان به شرحزیر می باشد :

الف – دریافت و بررسی اساسنامه متقاضیان تاسیس سازمان و اقدام بهصدور پروانه فعالیت آن ها پس از احراز شرایط و ضوابط مقرر در این آیین نامه .
ب – دریافت گزارش های عملركد اجرایی و مالی سالانه و در صورت لزوم موارد مقطعی .
پ – رسیدگی موردی به عملكرد اجرایی و مالی سازمان در صورت ضرورت .
ت – نظارت بر اجرای مقررات این آیین نامه .

ماده 27 – وظایف مرجع نظارتی فرا استانی و ملی در مورد سازمان های غیر دولتی عبارت است از :

الف – دریافت و بررسی اساسنامه متقاضیان تاسیس سازمان های غیردولتی با محدوده جغرافیایی فرا استانی و ملی و اقدام به صدور پروانه فعالیتآن ها پس از احراز شرایط و ضوابط مقرر در این آیین نامه .
ب- دریافت گزارش عملكرد اجرایی و مالی سالانه و در صورت لزوم موارد مقطعی آن ها .
پ – رسیدگی و اعلام نظر و اتخاذ تصمیم نسبت به شكایات دریافت شدهاز متقاضیان در خصوص تاخیر یا رد صدور پروانه فعالیت و سایر شكایات واختلافات میان سازمان های غیر دولتی با استانداری ها و فرمانداری ها .
ت – نظارت بر حسن اجرای مقررات این آیین نامه .
تبصره – نظارت بر سازمان های غیر دولتی تخصصی توسط دستگاه های ذی ربط با هماهنگی وزارت كشور انجام خواهد شد .

ماده 28 – مراجع نظارتی موظفند در حدود فعالیت خود در صورت وصولگزارش و یا اطلاع از عدم رعایت مقررات این ایین نامه از سوی سازمان ، نسبتبه بررسی آن با حضور مشورتی نماینده سازمان غیر دولتی مربوط و نمایندهدستگاه دولتی تخصصی ذی ربط اقدام نمایند و در صورت احراز تخلف ، حسب مورد ،مراحل زیر را به اجرا گذارند :

الف – تذكر شفاهی با مهلت یك ماهه برای اصلاح وضعیت .
ب – تذكر كتبی با درج در پرونده با مهلت یك ماهه برای اصلاح وضعیت .
پ – تعلیق پروانه فعالیت برای مدت 3 ماه .
ت – تقاضای لغو پروانه فعالیت از دادگاه در صورت عدم اصلاح وضعیت .
تبصره 1 – مراتب مذكور توسط مسئول دبیرخانه هیات نظارت ابلاغ و در پرونده ثبت می شود .
تبصره 2 – نحوه اقدام مراجع نظارتی بر اساس این ماده ، در بخشنامهوزیر كشور كه ظرف یك ماه از تاریخ ابلاغ این آیین نامه ابلاغ می شود ،تعیین خواهد شد .

ماده 29 – صدور مجوز فعالیت سازمان های غیر دولتی خارجی و بینالمللی در ایران و نظارت بر آن ها به عهده هیاتی متشكل از نماینده وزارتامور خارجه ، نماینده وزارت كشور ، نماینده وزارت اطلاعات و نمایندهوزارتخانه یا سازمان دولتی مرتبط با موضوع فعالیت سازمان غیر دولتی خارجییا بین المللی خواهد بود .

تبصره - فعالیت سازمان های غیر دولتی مذكور پس از اخذ مجوز ، تابع مقررات این آیین نامه می باشد

فصل پنجم- سایر مقررات

ماده 30 – سازمان های غیر دولتی كه از مصادیق این آیین نامه قرار میگیرند و در اجرای مقررات جاری تاكنون ایجاد شده اند ، باید وضعیت خود رابا مقررات این آیین نامه تطبیق دهند ، در غیر این صورت مشمول مزایا وتسهیلات این آیین نامه نمی شوند

آیین نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های غیر دولتی

مطالب مشابه :

عدم ارائه­ پاسخ نامه­ برای فعالیت های کتاب فلسفه­ سوم

واکاوی عدم توسعه "بیمه‌های زندگی" در ایران/ آیین‌نامه‌های بیمه را اصلاح کنید

آیین نامه تأسیس و فعالیت سازمانهای غیردولتی (NGO)

علل عدم توجه به فعالیت های کارگاهی در مدارس

آیین نامه ساماندهی فعالیت و نظارت برفروشگاههای مجازی

آئین نامه 57

آیین نامه اجرایی تاسیس و فعالیت سازمان های غیر دولتی

عدم ارائه پاسخ نامه برای فعالیت های کتاب فلسفه سوم