آمار شیوع سل

گزارشی از وضع بیماری سل در ایران

سال 89 تعداد افراد مبتلا به سل مقاوم به درمان در کشور 50 نفر بوده است. براساس برآورد سازمان بهداشت جهانی در سال 2011 انتظار می‌رود که جمعیت مبتلایان جدید سل 13 تا 14 هزار نفر ‌باشد. این آمار شامل همه اشکال سل و تعداد مورد انتظار مبتلایان به این بیماری است. به گزارش ایلنا، سعید شرفی، کارشناس اداره سل و جذام وزارت بهداشت در این مورد می‌گوید:

آمار موارد جدید بروز سل در یک سال نشان‌دهنده میزان شیوع سالانه این بیماری است که براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در کنگره سل، این آمار 19 به ازای هر 100 هزار نفر است که با احتساب جمعیت 74 میلیون و 700 هزار نفری کشور، 14 هزار و 200 مورد جدید ابتلا به سل در کشور خواهیم داشت. استان‌های سیستان و بلوچستان و استان گلستان از لحاظ بروز سل، دو استان با شیوع بالا هستند به گفته این کارشناس اداره سل، با میزان بروز 17 به ازای 100 هزار نفر که در گزارش سال 2011 سازمان بهداشت جهانی ذکر شد، روند بروز سل در کشور ما نزولی است.

شرفی موارد مبتلایان به سل را که در سال 89 شناسایی شده‌اند، 10 هزار و 639 نفر اعلام کرد در حالی که میزان بروز (مورد انتظار) در این سال 12 هزار و 700 نفر بود. به گفته این کارشناس اداره سل، بروز این بیماری 6 تا 10 ماه طول می‌کشد. این آمارها در حالی ارایه می‌شود که بروز این بیماری در کشورهای همسایه ارقامی به مراتب بیش‌تر است.

در سال 2010 میلادی بروز مورد انتظار سل در افغانستان، 189 نفر به ازای هر 100 هزار نفر بوده که با احتساب جمعیت این کشور، حدود 52 هزار نفر مبتلا به سل مورد انتظار است. این عدد درباره پاکستان 231 نفر به ازای هر 100 هزار نفر است که با توجه به جمعیت این کشور، هر ساله 420 نفر مسلول جدید به جمعیت مبتلایان به این بیماری افزوده می‌شود.

شیوع استانی بالا

به گفته کارشناس اداره سل وزارت بهداشت، استان‌های سیستان و بلوچستان و استان گلستان از لحاظ بروز سل، دو استان با شیوع بالا هستند. به استناد گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) بروز سل در 22 کشور دنیا بیش از کشورهای دیگر است‎؛ آذربایجان شوروی، روسیه، ترکمنستان وجمهوری‌های استقلال‌یافته شوروی سابق از این دست کشورها هستند.

به گفته شرفی، کارشناس اداره سل نسبت بیماران مسلول مقاوم به درمان (MDR) در کشور آذربایجان 25 درصد است اما این عدد در کشور ما 3 درصد است. با توجه به ارتباطات و مراودات با این کشورها، به نظر می‌رسد تعداد مبتلایان به سل مقاوم به درمان روند افزایشی داشته باشد.

توزیع جنسی و فصلی

شرفی در درباره توزیع جنسی و فصلی در بیماری سل می‌گوید: توزیع جنسی این بیماری مشترک است و توزیع فصلی آن نیز شرایط یکسانی دارد. البته در این بررسی امکان بروز سل در نیمه دوم سال به دلیل قرار گرفتن افراد در معرض عفونت‌های مختلف بیش‌تر بود اما این بررسی قابلیت تعمیم علمی ندارد. به گفته این کارشناس اداره سل، امکان تبدیل آلودگی به باسیل سل و بیماری تنها 5 درصد است، از حدود 2 میلیارد نفر جمعیت دنیا حدود یک سوم آن به باسیل سل آلوده هستند اما بیماری با توجه به مقاومت سیستم دفاعی بدن آنها امکان بروز پیدا می‌کند.

زندانیان در معرض ابتلای بیش‌تر

شرفی تاکید می‌کند: بروز بیماری سل در بین افراد با فرم زندگی با درصد خطر بالا، بیش‌تر است. همچنین در بین زندانیان که با تراکم زیاد در فضاهای بسته و محدود زندگی می‌کنند همچنین رفتارهایی مانند کشیدن سیگار و استفاده از مواد مخدر دارند، ‌میزان ابتلا به سل بیش‌تر است. این کارشناس اداره سل تاکید می‌کند که عامل شایع تبدیل آلودگی به بیماری سل، ضعف سیستم ایمنی در بدن افراد است که این مشکل در بین بیماران مبتلا به HIV بیش‌تر است.

مبتلایان به HIV، دیابت و سرطان‌ها

70 درصد از بیماران مبتلا به HIV در مرحله شدید به علت ابتلا به سل فوت می‌کنند، همچنین بیماری‌هایی مانند سرطان‌های خاص، بیماری‌های روماتیسمی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کند و افرادی که داروهای مهار‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند و بیماران دیابتی، در صورت آلوده شدن به باسیل سل، برای بروز و ابتلا به بیماری سل آماده‌تر هستند.

شرفی درباره این‌که آیا بروز این بیماری در بین دامداران بیش‌تر است یا خیر، می‌افزاید: اگر چه باسیل مایکرو و باکتریوم توبرکلوزیس از دام منتقل می‌شود و شیر و دام آلوده یکی از روش‌های انتقال عامل سل است اما این بیماری در بین دامداران شیوع معناداری ندارد. سل پوستی در بین دامداران و سلاخی‌ها بیش‌تر مشاهده می‌شود، اما موارد ابتلای آن نادر است.

عامل انتقال

به گفته این کارشناس اداره سل و جذام، عامل بیماری سل با سرفه و عطسه از طریق فرد آلوده با حجم وسیعی در فضا پخش می‌شود اما غذای مشترک و لباس عامل انتقال‌دهنده بیماری نیست. در یک فضا قرار گرفتن با فرد مبتلا به سل نیز با توجه به مساحت فضا، تهویه هوا، نور‌گیری و مدت زمان قرار گرفتن، می‌تواند در ریسک انتقال بیماری تاثیر‌گذار باشد. درمان سل در یک بیمار جدید یک زمان 6 تا 8 ماهه طول خواهد کشید. به گفته کارشناس اداره سل، کل خدمات ارایه شده بیماران جدید کشف شده، اعم از هزینه درمان، دارو، اقدامات تکمیلی- تشخیصی و کنترل عوارض دارو در کشور به صورت رایگان انجام می‌شود.

سل مقاوم به درمان

شرفی می‌گوید: مشکل کنونی در درمان بیماران مبتلا به سل، ‌در موارد سل مقاوم به درمان است که داروهای خط اول را دریافت کرده اما بدن آنها به این داروها مقاوم شده است. این بیماران دست‌کم به 18 تا 24 ماه درمان نیاز دارند که در مقطع اولیه باید 2 تا 6 ماه بستری شوند. به گفته او هزینه درمان بیماران مبتلا به سل در موارد مقاوم به درمان، 40 تا 250 میلیون تومان است چون باید داروهای تخصصی‌تری برای آنها استفاده شود و مدت درمان طولانی‌تری دارد. سال 89 تعداد افراد مبتلا به سل مقاوم به درمان (MDR) در کشور 50 نفر بوده است.

به گفته این کارشناس اداره سل، در بیمارستان مسیح دانشوری که بیمارستان تخصصی بیماران ریوی است تمام خدمات به بیماران به صورت رایگان انجام می‌شود. انتقال بیماران مسلول نیز از هر کجای کشور به بیمارستان مسیح دانشوری، با آمبولانس‌های ویژه و به صورت رایگان انجام می‌شود.

تخت‌های محدود مسیح دانشوری

با توجه به اشغال تخت‌های بیمارستان مسیح دانشوری به‌مدت یک تا 2 ماه و محدودیت تخت، امکان بستری بیماری که به تازگی شناسایی شود، کم است به همین دلیل 8 تا 10 مرکز تشخیص و بستری سل دیگر در کشور در حال راه‌اندازی است. این مرکز تشخیص در شهر شیراز با 8 تخت راه‌اندازی شده است و این مراکز در شهرهای مشهد، زاهدان، کرمانشاه و گلستان نیز در حال راه‌اندازی است

1. مجلهعلمي دانشگاه علوم پزشكي زنجان

دانشگاه‌ علوم‌ پزشكي‌ و خدمات‌بهداشتي‌ درماني‌ استان‌ زنجان‌

1. مجلهعلمي دانشگاه علوم پزشكي كردستان

مديريت امور تحقيقات و اطلاعرساني پزشكي

1. مجلهعلمي دانشگاه علوم پزشكي گرگان

دانشگاه علوم پزشكيگرگان