گزارش پشت صحنه + مصاحبه با امیر ژوله
گزارش برنا از پشت صحنه «قهوه تلخ»؛ «مدیری» آرام و خوش‌رو قهر خود را پنهان می‌کند در پس لبخند‌های کوتاه مهران مدیری که با آرامش و رفتار توأم با طمأنینه‌اش همراه شده، خستگی و دلگیری کهنه‌ای پنهان است. آرامش و سکوت معنا‌داری که ما را دلگیر کرد و با خود اندیشیدیم، شاید به اندازه‌ای که باید قدر هنرمندی همچون مدیری را که سال‌ها برای نشاندن لبخند بر چهره ما تلاش کرده‌است، ندانسته و با نامهربانی‌ها و سنگ اندازی‌ها، شرایط دلگیری این هنرمند را فراهم کرده‌ایم و امروز به نظر می‌رسد مدیری در قهری پنهان با اهالی رسانه و برخی مسوولان به سر می‌برد.
این اتفاق با ورود «قهوه تلخ» و صحبت‌‌های منحصر به فرد مهران مدیری در ابتدای قسمت اول و تقاضای این کارگردان از مردم مبنی بر خودداری از کپی این مجموعه تکمیل شد. تأثیر این تقاضا بر علاقه مندان آثار مدیری و استقبال گسترده از این مجموعه تا حدی بود که "قحطی قهوه تلخ در پایتخت" تیتری برای روزنامه‌ها شد. اکنون به گفته بسیاری از کارشناسان ورود «قهوه تلخ» در شبکه نمایش خانگی آغاز نوعی فرهنگسازی در زمینه رعایت حقوق سازندگان آثار از طرف مخاطبان شده است و این امر اتفاقی فرخنده در عرصه نمایش خانگی محسوب میشود. از این رو حمایت و استقبال قابل توجه مردم از این اثر، بهانه‌ای شد تا در لوکیشن مجموعه «قهوه تلخ» حاضر شویم و گپ‌و گفتی با عوامل این اثر داشته باشیم.
لوکیشن اصلی « قهوه تلخ» باغی در خیابان فرشته تهران است. باغی قدیمی با دری بزرگ و سیاه‌رنگ و دیوارهایی بلند. از ورودی باغ وارد می‌شویم اتاقک نگهبانی در سمت چپ قرار دارد و در اصلی ساختمان در مقابلمان است. لوکیشن اصلی این اثر(کاخ شاه) در سوله‌ای سمت چپ و انتهای باغ واقع شده است و اتاق نظميه، اتاق خواب شاه، مطبخ، بازار، قهوه خانه، خانه صدراعظم، خانه قهوه چي، زندان و ... دیگر مکان‌هایی است که در این لوکیشن بنا شده است.
گروه تولید و عوامل پشت صحنه در سوله‌ای که کاخ پادشاه در آن بنا شده است در حال آماده‌سازی صحنه هستند ریل تصویربرداری توسط دستیاران صحنه آماده می شود سیامک انصاری تنها بازیگر این سکانس در حال صحبت با عوامل است و مهران مدیری در گوشه‌ای دراز کشیده و استراحت می‌کند. فضای لوکیشن بسیار زیباست و طراحی صحنه و دکور به راستی ما را به یاد کاخ‌های پادشاهان می‌اندازد، بطوری که گاهی فراموش می‌کنیم که در یک سوله دکوری هستیم. لوکیشن اصلی این اثر به همان زیبایی است که در تصاویر مجموعه می‌بینیم و تنها وسایل صحنه ازجمله پروژکتو‌رهایی که از سقف سوله آویزان است و ریل دوربین بر روی زمین فضای ذهنی‌مان را به هم می‌زند.
سکوت بر لوکیشن «قهوه تلخ» حاکمیت می‌کند
آنچه درابتدا سر صحنه آخرین اثر مدیری توجه ما را جلب می‌کند، سکوت حاکم بر لوکیشن است که حتی در لحظاتی که تصویربرداری متوقف است ادامه دارد از وفا ملک‌زاده مدیر روابط عمومی این پروِه در این‌باره می پرسیم، وی می‌گوید: سکوت در لوکیشنی که گروه تولید در آن مشغول فعالیت هستند یکی از درخواست‌های مهران مدیری است و این امر به حفظ آرامش تمامی گروه کمک می‌کند.
بعد از مدتی کوتاه صحنه آماده میشود، سیامک انصاری (نیما زند کریمی) پشت میز ضیافت پادشاه نشسته و مهران مدیری تصویربرداری این سکانس را برعهده دارد. با فرمان مدیری برداشت آغاز میشود و دستیار اول کارگردان برای حس‌گیری درست انصاری نریشن این بخش را می‌خواند( متنی که بعدا با صدای انصاری خوانده شده و روی این صحنه گذاشته میشود) انصاری متنی را به رشته تحریر در می‌آورد و در نریشن از اوضاع نابسامان دربار صحبت می‌کند... "به دلیل آنچه تاکنون درباره دلخوری مدیری از خبرنگاران شنیده‌ایم با نگرانی در انتظار فراغت وی از کار و مقابله با او هستیم" برداشت این سکانس به پایان می‌رسد و برخلاف تصور ما و آنچه تاکنون شنیده‌ایم آقای مدیری با خوش‌رویی به ما خوش‌آمد می‌گوید و حضورمان را در لوکیشن «قهوه تلخ» می‌پذیرد.
سکانس بعدی در محوطه بیرونی باغ، کنار کاخ شاه و در دکور نمای بیرونی نظمیه برداشت میشود، برزو ارجمند، هادی کاظمی، سیامک انصاری و آرام جعفری بازیگران این نما هستند. نمایی که به دلیل جا افتادن برخی دیالوگ‌ها و خنده برزو ارجمند و سیامک انصاری چندین بار تکرار میشود، اشتباهاتی که برای مدتی کوتاه سکوت حاکم بر لوکیشن را می‌شکند، گروه تولید را به خنده وا می دارد و لبخندی کوتاه را بر چهره مدیری نمایان می‌کند.
مدیری آرام بر روی صندلی خود نشسته است و از طریق مانیتور مقابل خود همه چیز را کنترل می‌کند چندین بار از جای خود بلند می شود و با لحنی آرام و سرشار از صمیمت درباره جایگیری دوربین، بوم صدا و بازیگران با عوامل و نقش‌آفرینان این سکانس صحبت می کند و بالاخره پس از چند برداشت سکانس مقابل در نظمیه ضبط میشود. مدیری که امروز به عنوان یکی از مهترین و باتجربه ترین طنز پردازان ایران محسوب می شود، با وجود خستگی بسیاری که در چهره‌اش نمایان است به مهمانانی که برای بازدید از لوکیشن، سر صحنه حاضر هستند خوش‌آمد می‌گوید و با آنها عکس یادگاری می‌گیرد.
بر خلاف تصور مخاطبان و آنچه در تصاویر پشت صحنه دیگر آثار مدیری دیده‌ایم، در پشت صحنه «قهوه تلخ» از خنده‌های طولانی مدت مدیری در زمان تصویربرداری خبری نیست و به نظر می‌رسد در پس لبخند‌های کوتاه او، آرامش و رفتار توام با طمأنینه‌اش خستگی و دلگیری کهنه ای نهفته است. آرامش و سکوت معنا‌داری که ما را به فکر فرو برد و دلگیر کرد. با خود فکر کردیم شاید به اندازه ای که باید قدر هنرمندانی همچون مدیری را که سال‌ها برای نشاندن لبخندی بر چهره ما تلاش کرده است، ندانسته‌ایم و با نامهربانی‌ها و سنگ اندازی‌ها، شرایط دلگیری این هنرمند را فراهم کرده‌ایم و امروز به نظر می‌رسد مدیری در قهری پنهان با اهالی رسانه و برخی مسوولان به سر می‌برد.
گروه تولید رفته رفته از محوطه بیرونی به اتاق خواب پادشاه در داخل ساختمان می‌روند، در این سکانس محمدرضا هدایتی، (جهانگیرشاه)، آرام جعفری(کاترین روسی)، رامین پورایمان(اقبال السلطنه)، آزاده مهدی‌زاده(ژوزفین) بازی دارند، پس ازمهیا شدن شرایط لازم تصویربرداری این سکانس آغاز میشود. جهانگیر شاه بر روی تخت خود نشسته است و عروسکی در دست دارد و با بیان متفاوت خود دیالوگ‌هایی را می گوید و در پاره‌ای از اوقات بر سر اقبال السلطنه فریاد می‌زند. کاترین روسی و ژوزفین نیز در این سکانس با جهانگیرشاه صحبت می‌کنند. (به دلیل امانت‌داری و حفظ روند داستان مجموعه، از آوردن سخنان آنان در این گزارش معذوریم.) پس از چند برداشت این نما نیز ثبت میشود و فعالیت گروه در این روز کاری به پایان می‌رسد.
علاوه بر مجید آقاگلیان تهیه کننده این اثر که در ساعات پایانی کار در لوکیشن حاضر شد و به گپی کوتاه با ما پرداخت. حضور امیر مهدی ژوله و خشایار الوند نویسندگان «قهوه تلخ» سر صحنه این اثر از دیگر نکات قابل توجه بود. نویسندگان جوان و خوش ذوقی که با روی گشوده و خندان از ما استقبال کردند و با حوصله و بی تکلف به تمام سؤالات ما درباره فیلمنامه «قهوه تلخ» پاسخ گفتند. همچنین مهرداد شکرآبی طراح گریم و فروزان جلیلی فر طراح صحنه و لباس در گفتگوهایی اختصاصی با خبرگزاری برنا درباره روند تولید و فعالیت‌های خود توضیحاتی را ارئه دادند که به زودی در خبرگزاری برنا منتشر میشود.
تصویربرداری این اثر که تاکنون 40 قسمت از آن به پایان رسیده تا 6 ماه دیگر ادامه دارد و به زودی شاهد نقش آفرینی مهران مدیری در «قهوه تلخ» خواهیم بود.
گفت‌وگوی مشروح برنا با نویسنده «قهوه تلخ» نویسنده‌ها بعد از صافکارها بدقول ترین قشر جامعه هستند بازیگران «قهوه تلخ» بیش از 95 درصد به متن وفا دارند
امیر مهدی ژوله مجموعه طنز«قهوه تلخ» را اثری شریف و ماندنی توصیف کرد و گفت: «قهوه تلخ» طنز فاخر، معنادار و پخته‌ای است و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، مجرای خنداندن نیست و تنها آن‌هایی که حوصله فکر کردن دارند با این اثر ارتباط برقرار می‌کنند.
* همکاری شما با مهران مدیری از چه زمانی آغاز شد؟
همکاری بنده با مهران مدیری از مجموعه طنز «شب‌های برره» آغاز شد و از این مجموعه به بعد یکی از نویسندگان ثابت کارهای مهران مدیری شدم که به همراه خشایار الوند در خدمت گروه تولید بودیم.
* تعامل و همفکری شما با مدیری و الوند چگونه شکل می گیرد؟
در جلسات طولانی با مدیری و الوند، پیش از آغاز کار به طرح و شخصیتها و کلیت کار می‌رسیم و سپس با راهنمایی مدیری نگارش مجموعه را آغاز می‌کنیم.
* و درمورد «قهوه تلخ»؟
برای پروژه «قهوه تلخ» نیز همین روال طی شد. جلساتی با مهران مدیری داشتیم. آقای مدیری نمی‌خواستند کار ساده و آپارتمانی ارائه دهند و علاقه‌مند به ارائه کاری تاریخی بودند تا بتوانند قاب‌های خوب و پلان‌های زیبایی داشته باشند.
پیشهاد اولیه این بود که سیامک انصاری یک معلم فرانسوی باشد که به پسر شاه درس می‌دهند اما از آنجایی که یکی از شاخصه‌های های کارهای آقای مدیری وجود فانتزی در آثار اوست، تصمیم گرفتیم برای حفظ فضای فانتزی اثر ، از شکست زمانی استفاده کنیم. از این رو سیامک انصاری (نیما زند کریمی) را از زمان حال وارد دوره تاریخی مورد نظر خود کردیم.
* آیا روند داستان بر اساس بازخوردها مخاطب تغییر می کند؟
خیر مسلما این گونه نخواهد بود، متاسفانه چند باور غلط درباره کارهای آقای مدیری در اذهان شکل گرفته است. اول اینکه تصور میشود که داستان پس از تحقیق بازخوردها تغییر می‌کند، در صورتی که هیچ‌گاه این اتفاق نمی‌افتد. ما به عنوان عوامل و نویسندگان کار، جزئی از مردم هستیم با این تفاوت که ما جزو عوامل بوده و نقاط ضعف و قوت کار را به سرعت می‌فهمیم، اشکالات کار را برطرف و نقاط قوتش را تقویت می‌کنیم.
از طرفی باور غلط دیگری که وجود دارد این است که برخی می‌گویند کارهای مدیری برای باز کردن جای خود میان مخاطبان به فرصت نیازمند است تا کارکترها به درستی شکل گرفته و مورد توجه مردم قرار گیرد. در صورتی که این امر نیز صحت ندارد به عنوان مثال «در شب‌های برره» و «باغ مظفر» ریتم ابتدایی کار تا آخر حفظ شد و در «مرد هزار چهره» و «دو هزار چهره» تکلیف داستان از ابتدا معلوم بود چون ابتدا ساختیم و بعد پخش کردیم، اگر مردم از قسمت 15-10 به بعد بیشتر ارتباط برقرار می‌کنند، به خاطر این است که که مردم رفته رفته با شخصیت ها و فضای کار آشنا می‌شوند و به شخصیتها و نوع شوخی‌های آنها عادت می‌کنند.
* این موضوع درباره «قهوه تلخ» هم صادق است؟
در «قهوه تلخ» بیشتر ارتباط ما با متن بود اگر بعضا فرصتی پیش آمد تک سکانس ها‌یی را دیدم و به طور کلی امکان آزمون خطای ما کمتر بود و فرصت اصلاح کار را نداشتیم. انگار در یک اتاق تاریک مجسمه ای ساخته‌ایم و حالا چراغ را روشن کرده تا با بینندگان حاصل کار خود را ببینیم و انشاالله که اتفاق خوبی افتاده باشد.
* نظرات مدیری چقدر بر روند فیلمنامه و شخصیت‌پردازی‌ها تاثیر داشت؟
بعد از سال‌ها کار کردن هم ما می‌دانیم که مهران مدیری چه سبکی را دوست دارد و هم وی می‌داند که ما چگونه مي‌نویسیم و در صورتیکه اختلاف سلیقه‌ای وجود داشته باشد مشورت می کنیم و ایده‌ها، مسیر داستان و نحوه شخصیت پردازی ها را با هم چک می‌کنیم.
* تقسیم بندی شما در بحث نگارش متن با آقای الوند چگونه است؟
تا چند قسمت من و خشایار الوند هر کدام جداجدا برخی قسمت ها را نوشته بودیم ولی از یک جا به بعد تصمیم گرفتیم تمام قسمت ها را مشترک بنویسیم. خلاصه سکانس ها را تقسیم کردیم و آن قسمت را به طور مشترک می نویسیم.
* متن همزمان با تصویربرداری پیش می‌رود؟
در پاره‌ای از اوقات دو- سه قست از ضبط جلوتر بودیم و گاهی نزدیک به ضبط هستیم. به نظرم نویسنده‌ها بعد از صافکارها بدقول‌ترین قشر جامعه هستند ولی تمام تلاش خود را برای رساندن به موقع متن به گروه انجام می‌دهیم و سعی می‌کنیم بیشتر اوقات در لوکیشین و اتاق نویسیده‌ها حضور داشته باشیم تاسکانس‌ها را ببنیم و تعاملمان با گروه حفظ شود.
* آیا به بازیگران فرصت بداهه گویی داده میشود یا ممکن است بخشی از دیالوگ‌ها زمان تصویربرداری تغییر کند؟
مدیری و گروهش یکی از متعهد‌ترین گروه‌ها به متن هستند و در آثار این کارگردان بالای نود درصد وفاداری به متن وجوددارد. در «قهوه تلخ» بیش از 95درصد متن اجرا میشود اما ممکن است گاهی نحوه اجرا و لحن تغییر کند. اما چنانچه برخی شوخی‌ها و رابطه ها بهتر شده باشد آن را تقویت می‌کنیم.
* «قهوه تلخ» دوره‌ای تاریخی را به تصویر می‌کشد به همین دلیل دیالوگ‌های این مجموعه نسبت به سایر آثار مهران مدیری ثقیل‌تر و دارای ضرب آهنگی خاص است. آیا این امر نویسندگان و بازیگران را تحت فشار قرار نمی‌دهد؟
دیالوگ‌ها را در ابتدا خیلی علی‌حاتمی‌وار شروع کردیم اما رفته رفته متوجه شدیم با این شیوه هم به خودمان و هم به بازیگران سخت می‌گذرد و هم ممکن است که در این زبان فاخر، کمدی کمتر امکان بروز پیدا کند. از این رو رفته رفته میزان استفاده از کلمات ثقیل را کاهش دادیم، اما بازیگران همچنان ادبی حرف می‌زنند.
* نویسندگی آثار بسیاری را بر عهده داشته‌اید، جایگاه «قهوه تلخ» در کارنامه هنری شما کجاست؟
«قهوه تلخ» وزن و وقاری دارد که نمی توانیم هر نوع شوخی را در آن بکار بریم و جنس خاصی از شوخی و کمدی را می‌طلبد همچنین فضای تاریخی، فاخر بودن،تعدد شخصیتها و شخصیت‌پردازی‌ها همگی عواملی هستند که این اثر را با سایر آثاری که تاکنون کار کرده‌ام متفاوت می‌کند،این اثر سخت‌ترین کاری است که تاکنون نوشته‌ام.
* گویش بکار برده‌شده در «قهوه تلخ» چقدر منطبق بر گویش واقعی آن دوره تاریخی ایران است که به تصویر کشیده شده است؟
پیش از آغاز نگارش مجموعه برخی متون، کتابها و نامه‌های آن زمان را مطالعه کردیم. دوره تاریخی انتخاب شده نزدیک دوره قاجار است. تصوری که از زبان قاجاری وجود دارد زبانی است که در کارها مرحوم حاتمی استفاده می‌شد در صورتی که آن زبان، زبان علی حاتمی بود، گویشی که واژه‌های ثقیل و سنگین را آهنگین و موزون ادا می کرد، اما در تحقیقاتی که داشتیم این نوع گویش در متون و نامه‌نگاری‌های آنها(قاجار وقبل از آن) نبود ما زبان تملق‌گویانه‌ای را یافتیم که بار ادبی چندانی نداشت.
* انتخاب این دوره تارخی چطور اتفاق افتاد؟
به خاطر اینکه درگیر اتفاقات مستند تاریخی و وقایع تاریخ نشویم و دستمان برای پیشبرد کمدی باز باشد، دوره ای تخیلی را انتخاب کردیم، ابتدا می‌خواستیم اتفاقات میان دوره زمانی دو پادشان قاجار رخ دهد و پادشاهی را به تصویر بکشیم که تاریخ قاجار به دلیل اشتباهات فراوانش او را حذف کرده است. تلویزیون با این طرح مخالفت کرد.ازاین رو تصمیم گرفتیم دوره‌ای را انتخاب کنیم که قاجار نباشد اما بتوانیم از همان زبان،فضاها و لباس ها استفاده کنیم و زمانی نزدیک به این دوره را انتخاب کردیم.
* برای اینکه داستان دچار یکنواختی و تکرار نشود و مخاطبان خود راتا پایان حفظ کند فکری کرده‌اید؟
فکر نمی‌کنم، کار افت کند چون سوگلی دربار به تازگی وارد شده و ماجراهایی اتفاق می‌افتد که احتمالا طیفی از مخاطبان را راضی می‌کند بعد از چند قسمت نیز ورود شخصیتی جدید ماجرایی را رقم می‌زند که سیامک انصاری(نیما زندکریمی) درگیر آن میشود. همچنین ورود مهران مدیری به قصه، از اوج های این اثر برای بیننده محسوب میشود.
* نقشی که مدیری بازی می‌کند وجه تمایزی با سایر کاراکتر‌هایی که تاکنون از وی دیده‌ایم دارد؟
کاراکتری که مهران مدیری ایفای نقش آن را برعهده دارد تیپ خاص و شخصیت شیرینی است و این هنرمند تاکنون این‌طور تیپ بازی نکرده بود.
* باتوجه به جنس کمدی که «قهوه تلخ» دارد فکر می کنید چه قشری ازمخاطبان را بیشتر جذب کند؟
«قهوه تلخ» طنز فاخر، معنادار و پخته‌ای است و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، مجرای خنداندن نیست و تنها آن‌هایی که حوصله فکر کردن دارند با این اثر ارتباط برقرار می کنند.
* مردم از «قهوه تلخ» استقبال خوبی کرده‌اند و برای اولین بار در کشور کمترین میزان کپی را شاهد بوده‌ایم و فرصت مناسبی برای فرهنگسازی دراین زمینه به وجود آمده است.چگونه از این فرصت بهره می برید؟
توجه مردم و حمایت مردم از این اثر قابل تقدیر است. به نظر بنده «قهوه تلخ» یک اتفاق بزرگ در حوزه رسانه و سریال‌سازی خصوصی است و سبب بازشدن بابی تازه و ایجاد یک بازار رقابتی برای سایر همکاران ما در عرصه هنر میشود که از فضای ایجاد شده استفاده کنند. در چنین شرایطی مردم می‌توانند از رقابت به وجود آمده بهره برند و شاهد آثار بهتری باشند.
معتقدم کپی آثار هنری یک عقب ماندگی فرهنگی است و خیلی با ساز و کار قانون نمی توان جلوی آن را گرفت. این امر به نوع برخورد تک تک ما بستگی دارد باید کمی بزرگتر شویم، آگاهی، شعور و معرفتمان را بالاتر رود، تا متوجه شویم کپی این آثار نوعی دزدی محسوب میشود. خوشبختانه درباره «قهوه تلخ» بسیاری از هموطنانمان از این کار خودداری کردند که جای تشکر دارد از این بابت بسیار خوشحالم و امیدورام به زودی در بخش عظیمی از جامعه شاهد این اتفاق باشیم.
گزارش و مصاحبه از نیما داورزنی
مطالب مشابه :
۴ كليپ از پشت صحنه باغ مظفر
امروز هم طبق روزهای گذشته چهار کلیپ از پشت صحنه باغ مظفر رو براتون میذارم که امیدوارم
دیدار با اهالی "باغ مظفر"
بریم سر صحنه "باغ مظفر" در منطقه قلهک خیابان یخچال کسی پشت سر کسی غر و نق نمی زند.
عکس های پخش نشده از پشت صحنه فیلم ها و سریال ها
عکس های پخش نشده از پشت صحنه فیلم ها و سریال پشت صحنه سریال باغ مظفر پشت صحنه سریال
پشت صحنه سریال "قهوه تلخ"
پشت صحنه سریال انصاری" در پشت صحنه های "باغ برره" و "باغ مظفر" حاضر شده بودم، این بار هم
گزارش پشت صحنه + مصاحبه با امیر ژوله
بر خلاف تصور مخاطبان و آنچه در تصاویر پشت صحنه های برره» و «باغ مظفر» ریتم ابتدایی
عکس دیدنی مهران مدیری در پشت صحنه شمس العماره
عکس دیدنی مهران مدیری در پشت صحنه پاورچین، نقطه‌چین، شب‌های برره، باغ مظفر، مرد هزار
دو عکس از پشت صحنه شوخی کردم،محمدرضا هدایتی و رضا شفیعی جم پشت صحنه شوخی کردم
دو عکس از پشت صحنه شوخی کردم،محمدرضا هدایتی و رضا شفیعی جم پشت صحنه باغ مظفر، مرد
برچسب :
پشت صحنه باغ مظفر