انشاي دوره ابتدايي
هدفهاي آموزش انشا
1)دانش‌آموزان بتوانند آنچه را که مي‌انديشند و مي‌خوانند به ديگري بگويند و بنويسند.
2)دانشآموزاني که تخيل قوي و استعدادي بيشتر در نويسندگي دارند بشناسيم و در مسيري صحيح هدايت کنيم.
3)پرورش قوه استدلال،تفکر و دقت دانش‌آموزان و وادار کردن آنها به درست ديدن و شنيدن،سپس ديده و شنيده خود را به طرز ساده و روشن بيان کردن و نوشتن است.
ساده‌ترين موضوع،انشايي است که زياد احتياج به تفکر و تعقل نباشد مثل يک توصيف کلاس،در اين حالت شاگرد آنچه را که به چشم خود مي‌بيند به صورت جملات کوتاه به روي کاغذ مي‌آورد.اگر اين موضوع براي بعضي از دانش‌آموزان مشکل بود و ندانستند که از کجا و به چه ترتيب شروع کنند معلم ميتواند با توصيف شفاهي آنها را راهنمايي کنند تا بتوانند بنويسند .
انواع انشا
1)توصيفي يا وصفي:
ساده‌ترين نوع انشاء است دانش‌آموز چيزهايي را که در اطراف خود مي‌بيند يا مي‌شنود يا احساس مي‌کند وصف و تعريف مي‌نمايد.
2)گزارش‌نويسي:
برخي گزارش‌نويسي را نوعي انشاي نقلي به حساب مي‌آورند.
وقتي دانش‌آموزان به گردش علمي مي‌روند معلم ميتواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهيه کند.غالباً براي تهيه گزارش نياز به تحقيق،سؤال و جستجو ميباشد.
٣)انشاي نقلي:براي بيان سرگذشت خود يا ديگران به کار ميرود يا معلم ميتواند براي آموزش انشاي نقلي تمرينات زير را انجام دهد داستان‌گويي،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهايي که در زمان معيني انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.
4)برگرداندن شعر به زبان ساده و نثر امروز:معلم ميتواند شعرهاي مناسبي را از کتاب فارسي يا خارج از کتاب به دانش‌آموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنويسند شاگردان بايد توجه کنند در اين نوع نوشته از حاشيه رفتن خودداري کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گويا و کوتاه بنويسند.
5)انشاي تخيلي:محصول ذهن و ساخته و پرداخته افکار دانش‌آموز است و غالباً اساس خارجي ندارد اين نوع انشاء فرصتي است براي شناخت افکار دانش‌آموز و گرايشات دروني او که در چه دنيايي و آرزوهاي درست و غلط او چگونه است.معلم ميتواند شروع داستاني را بگويد و دانش‌آموزان آن را تمام کنند يا از شاگردان بخواهيم قلم،کاغذ،دفتر يا تخته سياه و سرگذشت اشياء را بيان کند.
6)خلاصه‌نويسي:موجب پرورش قدرت نويسندگي و گسترش از کودکان ميشود و آنها را آماده مي‌کند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود يک درسي يا يک مقاله را استخراج نمايند.
7)نامه‌نگاري:نامه بيان کتبي موضوعي است براي مخاطبي که حضور ندارد نامه‌اي را که ما مي‌نويسيم معرف شخصيت فرهنگ،ادب و ذوق و سليقه ماست و بايد همان اثر را در مخاطب بگذارد که شخصيت خود ما مي‌گذارد.
8)انواع نامه:
داشتن حاشيه سفيد نامه‌ها الزامي است حاشيه سمت راست بيشتر از سمت چپ است.
در نامه‌هاي اداري گذاشتن تاريخ در بالا گوشه سمت چپ لازم است.
نامه‌هاي خصوصي بايد ساده و بيان‌کننده روح صميميت و يکرنگي باشد.اما در نامه‌هاي اداري جنبه رسمي بودم مراعات ميشود و نامه‌هاي اداري نبايد خودماني نوشته شود.
براي نوشتن نامه نبايد از مداد استفاده کنند.
روش آموزش انشا
تنها دادن موضوع براي نوشتن انشاء کافي نيست دانش‌آموزان لازم است که بياموزند که قبلاً فکر کنند و ريزه‌کاريها را دقيق مشاهده نمايند و پس از آنکه فکر و مايه‌اي براي نوشتن پيدا کردند ما به کارگيري اصول نگارشي را که از آموزگار خود فرا گرفته‌اند شروع به نوشتن انشاء نمايند.
*يکي از شرايط نوشتن انشاء تسلط و مهارت يافتن در خواندن است براي اين کار يکي از بهترين روشها جمع کردن کتاب داستان دانش‌آموزان و دادن کتابها به دانش‌آموزان که آن کتابها را نخوانده‌اند و به همين ترتيب تا همه دانش‌آموزان در مدت يکي دو هفته متوالي بتوانند تمامي کتاب داستانها را بخوانند و خلاصه‌ي آن را در دفتر خود بنويسند.گاهي اوقات نوآموز نمي‌تواند فکر خود را روي موضوعي متمرکز کند و يا مايه ذهني لازم و کافي در آن زمينه ندارد.در اين صورت معلم ميتواند معاني و مفاهيم را به او القاء کند و شاگرد به آن معاني لباس مناسب بپوشاند و به صورت مکتوب درآورد.
يک تذکر مهم در نوشتن انشا
دانش‌آموزان بايد بدانند همان‌طوري که در صحبت کردن نبايد از موضوع خارج شد بي‌مورد سخن گفت و يا زياد حرف زد،در نوشتن هم بايد از حاشيه‌رويهاي بي‌موقع و آوردن جمله‌هاي پرلفظ و بي‌معني خودداري کرد.امروزه نوشته‌اي پسنديده است که داراي جمله‌هاي کوتاه و رعايت مساوات در کلام باشد.
*در نوشتن انشاء بايد از بازي داستان‌سازي نيز استفاده کرد داستانهاي نيمه تمام که دانش‌آموز بايد ادامه داستان را خود از فکر و ذهن خود بسازد و يا اين روش را به صورت بازي دربياوريم يکي از دانش‌آموزان داستاني را شروع مي‌کند و پس از گفتن يکي دو جمله نوبت به دانش‌آموز ديگر مي‌رسد که دنباله‌ي داستان را بگويد همين‌طور تا آخر،تا داستان تمام شود در اين بازي علاوه بر تقويت سرعت انتقال و تخيل اطفال،قدرت حفظ،رشته منطقي کلام نيز در آنها پرورش مي‌يابد.
*در درس انشاء به رغبت و علاقه دانش‌آموزان و مفيد بودن آنچه آموخته ميشود بايد توجه بيشتري داشت داشتن روزنامه ديواري،تهيه لوحه‌هاي مختلف کمک مؤثري به انشاء دانش‌آموزان مي‌کند،چون موضوعات توصيفي با محسوسات و مشاهدات و تجربه‌هاي کودکان بستگي پيدا مي‌کند با علاقه و رغبت بيشتري مي‌نويسند.
محل مناسب نوشتن انشا(کلاس يا منزل)
معلميني که تنها به تعيين موضوع انشاء بسنده مي‌کنند و از دانش‌آموزان مي‌خواهند که در منزل انشاء بنويسند و در جلسه بعد در کلاس بخوانند و مجدداً موضوعي ديگر براي جلسه آينده معين مي‌کنند باعث مي شوند که تعدادي از دانش‌آموزان از اولياي خود کمک بگيرند و تعدادي اصلاً ننويسند و يا تنها به نوشتن چند جمله تکراري و بي‌سر و ته اکتفا کنند.
بهترين راه‌حل براي نوشتن انشاء ابتدا هر درسي که داده ميشود معلم بايد هم خانواده و مخالف و هم معني کلماتي که در آن درس وجود دارد براي دانش‌آموزان ياد بدهد بعد از چند درس دانش‌آموز ديگر مثل قبل از معلم تقليد نمي‌کند بلکه جلوتر از معلم اين کلمات را پيدا کرده و سعي در يادگيري اين کلمات ميشود و اين کار به صورت بازي درمي‌آيد.بعد از چند جلسه بعضي از کلمات هر درس را مشخص کرده و به صورت جمله در کلاس مي‌نويسند و براي بقيه دانش‌آموزان آنها را مي‌خوانند و يا احياناً در پاي تخته مي‌نويسند تا با کلمات و جملات بيشتري آشنا بشوند در جلسات بعدي موضوعي به دانش‌آموز گفته ميشود که در کلاس در مورد آن موضوع فقط به صورت جمله‌هاي کوتاه بنويسند و بعد از چهار ماه به دانش‌آموز کلمه انشاء را بيان مي‌کنيم و در مورد انشاء بيشتر صحبت مي‌کنيم و نکاتي که در مورد موضوعي خاص مربوط ميشود مشخص مي‌کنيم و به نوشته‌هاي جمله‌سازي خود نظمي منطقي داده و به صورت يک نوشته کامل درمي‌آوريم و مطالب دانش‌آموزان بايد در قالب جملات کوتاه و کامل در مورد آن موضوع بيان شود.
*در کلاسهاي چهارم و پنجم شاگردان را به استفاده از تشبيهات زيبا تشويق مي‌کنيم.در کلاس اول و دوم انشاء شامل جمله‌نويسي درباره کلمه يا تصوير ميباشد و گاه کامل کردن جمله و انشاء از کلاس سوم شروع ميشود.دانشآموزاني که نمي‌توانند انشاء را بنويسند و نمي‌دانند چگونه شروع کنند معلم ميتواند به آنها کمک کند تا در کار نوشتن راه بيفتند که براي موضوع تعدادي سؤال به آنها بدهد تا پاسخ به آن سؤالات مطلب نوشته‌ي ايشان باشد در نوشته بايد قواعد درست‌نويسي رعايت گردد.هر مطلب انشاء را در بند يا پاراگرافي جداگانه بنويسند خوب است اگر نوشته يا ابيات مناسب و يا ضرب‌المثل همراه باشد.
موضوع انشا
وظيفه معلم در درجه اول انتخاب موضوعي مناسب کلاس براي انشاء است در کلاسهاي پايينتر بسيار ساده و آسان است ولي رفته رفته موضوعها پيچيده‌تر ميشود.
موضوع دوم:
تبديل شعر به نثر است که به زباني ساده و به زبان امروزي نوشته شود که در کلاس سوم به دانش‌آموزان داده ميشود.
موضوع سوم:موضوعات اجتماعي مثل وظيفه پليس و خيابان که علاوه بر چشم بينا،به قوه فکر و استدلال نياز هست در پايه چهارم به دانش‌آموزان گفته ميشود.
کم‌کم بايد از محسوسات کاست و به محتويات افزود و از موضوعهاي اجتماعي به سوي موضوعهاي اخلاقي رفت و به تدريج آنها را به انديشيدن و مدد گرفتن از تجمل واداشت البته مسايل اخلاقي و آنگونه که خود احساس کرده‌اند مي‌نويسند که در اوايل کلاس پنجم به دانش‌آموزان گفته ميشود.
در اواخر کلاس پنجم موضوعات ادبي فلسفي و موضوعهاي جامعه مانند قصه‌نويسي و رمان‌نويسي به دانش‌آموز گفته ميشود اما نگارش اين موضوعهاي جامع،کار هر شاگردي نيست،علاوه بر آموختن فنون نگارش و تعقل و استدلال و توصيف،استعدادي خاص مي‌خواهد.
نکات بهداشتي را از کودکان بخواهيم مثل(چرا مسواک مي‌زنيد؟)
در پايه سوم به دانش‌آموز يادآور مي‌شويم که بهتر است نوشته خود را با يک جمله بهتر تمام کنيم و اگر دانش‌آموزان مطالب جالبي بيان کرده اما جمله‌هاي او ناصحيح است مي‌توانيم تذکر لازم را در پايين صفحه بنويسيم و به فکر و انديشه او نمره بدهيم.
يک نکته مهم
در تمامي پايه‌ها براي اين که دانش‌آموزان با نوشتن بيشتر آشنا بشوند بايد به کتاب بنويسيم بيشتر اهميت بدهيم چون تمامي نکاتي که در بنويسيم وجود دارد علائم و نشانه‌هايي هستند که در نوشتن انشاء به ما کمک مي‌کنند و به تک تک تمرينات اهميت داده و به دانش‌آموزان ياد دهيم.مثل موضوعهايي در مورد رعايت علائم دستوري در نوشتن.
در جمله و انشا علامتگذاري بايد مراعات شود.
نقطه(.)در پايان جمله‌هاي کامل به کار ميرود.
دو نقطه(:) علامت نقل قول است و گفته ديگران را در گيومه مي‌گذاريم.
(؟)علامت سؤال در پرانتز نويسنده راجع‌به آن صحبت شک و ترديد دارد.
(!)در آخر جملات عاطفي مثل به‌به! آفرين!
هر جا وَ بگذاريم نيازي به ويرگول نداريم.
؟در آخر جمله‌هاي کامل به صورت پرسشي نوشته شود.
و علامتهاي ديگري که در پايه‌هاي مختلف به دانش‌آموز گفته ميشود تا نوشته‌ي آنها کامل‌تر شود.
نکات مهم در نوشتن انشا
*در مورد کلمه‌ي ايجاز(مختصرگويي) را بيشتر توضيح دهيم بايد مختصر نوشتن را در نوشته مراعات کنيم و کلمه‌ها و جمله‌هاي زائد را حذف کنيم و به درازا کشيدن کلام يا به کار بردن کلمات زائد خودداري کنيم و علامتگذاري را در نوشته مراعات کنيم.
کلمات را در نوشتن خود به صورت کتابي به کار ببريم و از نوشتن به صورت محاوره‌اي و شکسته خودداري بکنيم.
انواع انشا
1)توصيفي يا وصفي:
ساده‌ترين نوع انشاء است دانش‌آموز چيزهايي را که در اطراف خود مي‌بيند يا مي‌شنود يا احساس مي‌کند وصف و تعريف مي‌نمايد.
2)گزارش‌نويسي:
برخي گزارش‌نويسي را نوعي انشاي نقلي به حساب مي‌آورند.
وقتي دانش‌آموزان به گردش علمي مي‌روند معلم ميتواند از آنها بخواهد که گزارش از آن روز تهيه کند.غالباً براي تهيه گزارش نياز به تحقيق،سؤال و جستجو ميباشد.
٣)انشاي نقلي:براي بيان سرگذشت خود يا ديگران به کار ميرود يا معلم ميتواند براي آموزش انشاي نقلي تمرينات زير را انجام دهد داستان‌گويي،نوشتن خلاصه متن خوانده شده نوشتن خلاصه کارهايي که در زمان معيني انجام شد مثلاً روز جمعه چه کار کرده.
4)برگرداندن شعر به زبان ساده و نثر امروز:معلم ميتواند شعرهاي مناسبي را از کتاب فارسي يا خارج از کتاب به دانش‌آموزان داده و بخواهد که اشعار را به نثر ساده امروز بنويسند شاگردان بايد توجه کنند در اين نوع نوشته از حاشيه رفتن خودداري کنند و تنها مفهوم را به زبان ساده و گويا و کوتاه بنويسند.
6)خلاصه‌نويسي:موجب پرورش قدرت نويسندگي و گسترش از کودکان ميشود و آنها را آماده مي‌کند که در موقع لزوم بخوانند اصل مقصود يک درسي يا يک مقاله را استخراج نمايند.
8)انواع نامه:
داشتن حاشيه سفيد نامه‌ها الزامي است حاشيه سمت راست بيشتر از سمت چپ است.
در نامه‌هاي اداري گذاشتن تاريخ در بالا گوشه سمت چپ لازم است.
نامه‌هاي خصوصي بايد ساده و بيان‌کننده روح صميميت و يکرنگي باشد.اما در نامه‌هاي اداري جنبه رسمي بودم مراعات ميشود و نامه‌هاي اداري نبايد خودماني نوشته شود.
براي نوشتن نامه نبايد از مداد استفاده کنند.
قواعد علامتگذاري:
علامتگذاري در نامه مانند هر نوشته ديگري رعايت مي شود.
کلماتي را در نوشته خود به کار بريم که معني آنها را مي‌دانيم و اگر معني کلمه‌اي را نمي‌دانيم بهتر است به فرهنگ لغات مراجعه کنيم و غلط املايي در نوشته نداشته باشيم.اگر براي کسي نامه مي‌نويسيم لازم است نشاني ما را داشته باشد.نشاني در زير متن نامه بنويسيم.در نامه اداري نام و نام خانوادگي و امضا الزامي است.
ارکان يک نامه
اركان نامه شامل چهار بخش اصلي است:
1)عنوان
2)شروع نامه
3)متن نامه
4)عبارت پايان نامه
نامه اداري حاشيه سفيد در سمت راست در نامه اداري گاه اسم دقيق اداره يا سازمان و گاه رئيس که اداره را مخاطب قرار مي‌دهند.
مثال:رياست محترم اداره آموزش و پرورش متن نامه اداري کوتاه و ساده باشد.ذکر مطالب اضافي خودداري گردد.
مشخصات موضوعات انشاء در دوره ابتدايي
1)داشتن علاقه
2)داشتن اطلاعات
3)محدود و معين بودن موضوع انشاء
4)موضوعات بايد مربوط به محيط زندگي و مسائل روز باشد.
۵)وصف يک تصوير
6)چند کلمه که معاني آنها به هم نزديک است.
تهيه و تنظيم طرح انشا
قدمهايي که در مراحل اوليه براي تنظيم طرح و نوشتن انشاء برداشته مي شود:
2)يادداشت نکته‌هاي مختلف درباره آن
4)منظم کردن مطالب به ترتيب منطقي
5)صحبت کردن
6)نوشتن انشا
مشکلات نوشتن انشاء در دوره ابتدايي
1)عدم داشتن مطلب
2)عدم توسعه کتابخانه دبستان و کلاس
3)عدم شرکت دادن بچه‌ها در مجالس عمومي،سخنراني،نماز جمعه،گردشها و باديدهاي علمي سطح آگاهي آنها را کاهش مي‌دهد.
4)عدم فراهم نکردن زمينه‌هاي مساعد و واقعي براي اجبار يافتن به نوشتن مانند شرکت در تهيه روزنامه‌ديواري،نوشتن نامه و دادن پيام کتبي به خانواده
5)عدم گنجينه لغات کودکان
6)عدم آموختن کلمات هم خانواده،متشابه و متضاد و افزايش لغات آنها
7)عدم آشنايي به سبک و الگوي خاص که بهترين نمونه همان متون دروس کتابهاي فارسي است.
8)عدم تطابق موضوع انشاء با سن و فهم و علاقه کودکان
9)عدم توانايي در ترکيب کلمات و بيان احساس فکر
10)عدم آشنايي دانش‌آموز با چگونگي شروع انشاء
*معيارهاي تصحيح انشاء در دوره ابتدايي
1)آيا دانش‌آموز انديشه و مطلب خاصي براي نوشتن داشته است؟
2)آيا بيان مطلب با جملات روشن و درست انجام گرفته و انشاء از غلط‌هاي املايي و دستوري خالي است؟
3)آيا براي بيان مطلب با جملات روشن و درست انجام گرفته و انشاء از غلط‌هاي املايي و دستوري خالي است؟
4)هر مطلبي با توجه به اهميت آن در جاي خود قرار گرفته و از تکرار مطالب خودداري شده است؟
5)آيا علائم نقطه‌گذاري رعايت شده؟
6)آيا زيبايي و لطافت در انشاء وجود دارد؟
به هر حال هر معلمي با توجه به روشي که خود در نظر دارد انشاء را تصحيح مي‌کند ولي يک راه خوب و مناسب که تلفيقي از روشهاي مختلف است.
آموزگار قبلاً خود انشاها را بخواند يادآوريها و نکات لازم را در حاشيه هر انشاء تذکر دهد.نکات خوب و مثبت را در انشاها علامتگذاري کند و استخراج نمايد و همچنين نقاط ضعف انشاها را معين کند.در ساعت انشاء قبل از اين که انشاها خوانده شود راجع به نکات مثبت و منفي انشاها توضيح دهد(بدون اين که نام کسي را ذکر کند)و دانش‌آموزي جنبه‌هاي مثبت را بر روي تخته‌ي کلاس يادداشت کند و دانشآموزاني که نمره آنها از حد معيني کمتر شده موظف شوند که يک بار ديگر آن انشاء را بنويسند و عبارتهاي مورد تأييد معلم را که در روي تخته کلاس نوشته شده در انشاهاي خود بياورند
مطالب مشابه :
انشاي دوره ابتدايي
انشاي دوره ابتدايي نمايد و همچنين نقاط ضعف انشاها را ادبيات فارسي دوره ابتدايي
ارزشيابی تحصيلی با تاکيد بر دوره ابتدايی نقاط ضعف نظام
ارزشيابی تحصيلی با تاکيد بر دوره ابتدايی نقاط ضعف دوره ابتدايي به و فارسي نكته ديگري
نارساخوانی
به هنگام تقويت ادراك بينايي كودك در مورد حروف بايد به نقاط فارسي دوره ابتدايي ضعف
سوال و جواب مكتوب در مورد فارسي پايه ي سوم ابتدايي
ادبيات فارسي دوره ي ابتدايي. (پيشنهاد مي گردد جهت ارزيابي بهتر از نقاط قوت و ضعف دانش
مراحل فراگیری نوشتن در کودکان
ادبيات فارسي دوره ي ابتدايي نقاط عطف فراگيري نوشتن در کودکان . علل ضعف
راهكارهايي براي تقويت انشاي دانش آموزان دوره ابتدايي
و در مورد آنها بحث و بررسي شود و نقاط ضعف و قوت آنها مورد فارسي دوره ابتدايي ,
میزان مهارت حرفه ای معلمان ابتدایی
اي معلمان دوره ابتدايي و نيز يافتن نقاط قوت و ضعف اين فرايند و فارسي با ملاک
انشا چیست؟
ی انشا در مورد نقاط قوت وضعف از عوامل ادبيات فارسي دوره ابتدايي معرفي علل ضعف
چگونه انشا بنويسيم ؟
بررسي شود و نقاط ضعف و قوت در دوره ابتدايي ، چگونگي فارسي دوره ابتدايي , ويژه
برچسب :
نقاط ضعف فارسي دوره ابتدايي