تعریف شرکت های سهامی

شرکت سهامی

تعریف وتشكیل شركت سهامی
شركت سهامی شركتی است كه سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدودبه مبلغ اسمی سهام آنهااست .
شركت سهامی شركت بازرگانی محسوب می شودولواینكه موضوع عملیات آن اموربازرگانی نباشد.
در شركت سهامی تعدادشركاءنبایدازسه نفركمترباشد.
شركت سهامی به دونوع تقسیم می شود:
نوع اول - شركتهائی كه موسسین آنهاقسمتی ازسرمایه شركت راازطریق فروش سهام به مردم تامین می كنند.اینگونه شركتها شركت سهامی عام نامیده می شوند.
نوع دوم - شركتهائی كه تمام سرمایه آنهادرموقع تاسیس منحصراتوسط موسسین تامین گردیده است اینگونه شركتها ، شركت سهامی خاص نامیده می شوند.

تقسیم سرمایه به سهام
مسلم است شرکت سهامی مانند سایرشرکتهاباید دارای سرمایه باشد و اساس کار هر شرکت تجارتی سرمایه است منتهی در این قسم شرکت ها سرمایه بایدبه قسمت های مساوی تقسیم شده باشد و هر یک از اجزاء تقسیم راسهم گویند. مثلاً اگر شرکتی دو میلیون ریال سرمایه دارد باید به هزار سهم دو هزار ریالی و یا پانصد سهم چهار هزار ریالی تقسیم شده باشد و چنین شرکتی نمی تواند یک میلیون ریال از سرمایه خود را به 500 سهم دو هزارریالی و بقیه را مثلاً به 250 سهم چهار هزار ریالی تقسیم نماید.
شرکاء لازمنیست که هر یک فقط یک سهم داشته باشند بلکه هر شریک می تواند به هر مقدار که بخواهد سهم بخرد. مثلاً درشرکتی که سرمایه آن به یک صد سهم تقسیم شده است ممکن است یک شریک هفتاد سهم و شریک دیگربیست سهم و بقیه شرکاء هر کدام یک سهم یا دو سهم داشته باشند

مسئولیت دارندگان سهم

در شرکت های سهامی شرکاء تا میزانی که سهم قبول نموده اندمسئل هستند و اضافه بر آن مسئولیتی ندارند و اگر شرکت به نحوی متضرر گردید که علاوه بر استهلاک سرمایه ، مبلغی هم بدهکار شد ، صاحبان سهام ملزم به پرداخت دیون شرکت نخواهند بود . مثلاًشرکتی که سرمایه آن دو میلیون ریال است اگر ورشکست شود به نحوی که پانصد هزار ریال پس از استهلاک سرمایه کسر بیاورد ، طلبکاران حق مطالبه از شرکاء را نخواهند داشت زیرا شخصیت واعتبار شرکاء به هیچ وجه در شرکت دخالتی ندارد.

میزان سرمایه

قانون در تعیین حداقل سرمایه شرکت ها جز در مورد شرکت های دخالتی ننموده و آن را به اختیار شرکاء قرار داده و به موجب ماده 5 اصلاحی قانون تجارت مقرر گردیده در موقع تأسیس سرمایه شرکتهای سهامی عام از 5 میلیون ریال و سرمایه شرکتهای سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد.
تعیین حداقل سرمایه درشرکت های سهامی از لحاظ اهمیت شرکت های مزبور است و سرمایه مزبور نباید در هیچ موقع کمتر از این میزان شود ، قسمت اخیر ماده 5 مقرر داشته در صورتی که سرمایه شرکت بعداز تأسیس به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود باید ظرف یک سال به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر اقدام به عمل آید وگرنه هر ذینفع می تواند انحلال آن را از دادگاه صلاحیت دار درخواست کند هرگاه قبل از صدور رأی قطعی ، موجب درخواست انحلال منتفی گردد دادگاه رسیدگی را موقوف خواهد نمود. بنابراین در صورتیکه به علت زیانهای وارده سرمایه ازشرکت از میزان بالا تقلیل پیدا کند ، یک سال به شرکاء مهلت داده می شود که ، کمبودسرمایه را به وسیله ازدیاد سرمایه یا ورود سهام داران جدید جبران نمایند و یا اینکه نوع شرکت را تبدیل به شرکت با مسئولیت محدود و یا شرکت های دیگر کنند. حداکثر میزان سرمایه بسته به میل شرکاء است و قانون در آن دخالتی ندارد.

نام شرکت

شرکت باید دارای نام مخصوصی باشد . زیرا نامیدن شرکت به نام شرکاء به علت این که مسئولیتی ندارند ممنوع است وچون هر شخص حقوقی مانند شخص طبیعی باید دارای نام باشد تا تشخیص داده شود از این جهت نام شرکت ضروری و از اقدامات اولیه است.

ذکر کلمه سهامی از این جهت است که اشخاص مخصوصاً معامله کنندگان متوجه محدود بودن مسئولیت مدیران بوده و بدانند که کسی ضمانت اضافه بر آنچه سرمایه شرکت است ننموده است.

در شرکت های سهامی عام کلمه عام و در شرکت های سهامی خاص کلمه خاص بلافاصله بعر از اسم و یا قبل از اسم شرکت اضافه می شود و علت آن هم تشخیص نوع شرکت سهامی برای مراجعه کنندگان است.

در بعضی از کشورها مانند انگلستان و آلمان شرکت به نام شریک مؤسس از لحاظ زحماتی که در تأسیس شرکت کشیده است با ذکر کلمه محدود که معرف محدودیت مسئولیت او است نامیده می شود . ولی در برخی از ممالک مانند فرانسه قید آن ممنوع است .

نام شرکت ممکن است بستگی به موضوع شرکت داشته باشد ، مانند شرکت سهامی عام پنبه ایران که برای خرید و فروش پنبه تشکیل شده و ممکن است نام دیگری باشد مانند شرکت سهامی عام تهران و نیز ممکن است به حروفی که به مناسباتی از موضوع شرکت اخذ شده نامیده می شود . مانند شرکت سهامی خاص ت.ث.ث.

نام تجارتی شرکت همان نام شرکت است بنابراین در صورتی که در محلی شرکتی به نامی تأسیس شده است نمی توان همان نام یا نامی که شباهت خیلی زیادی به آن دارد برای شرکت دیگر انتخاب نمود که باعث اشتباه مراجعه کنندگان باشد.

مرکز اصلی شرکت

مرکز اصلی شرکت یکی از مواردی است که باید در اساسنامه نوشته شود و معمولاً مجامع عمومی در آنجا منعقد و جلسات هیئت مدیره در آنجا تشکیل می شود . مرکز شرکت را مجمع عمومی فوق العاده می تواند تغییر دهد . ما به قدر کافی در این موضوع ذیل عنوان اقامتگاه اشخاص حقوقی بحث نموده ایم.

موضوع شرکت

موضوع شرکت چیزی است که شرکت برای آن تأسیس شده است . مثلاً شرکتی که برای خرید و فروش چرم یا استخراج مس تشکیل شده عمل خرید و فروش چرم و یا استخراج مس موضوع شرکت است.

موضوع شرکت ممکن است به طور کلی باشد مانند معاملات صرافی و بانکی و یا عمل به خصوصی ، مثل تجارت پارچه های ابریشمی ولی در هر حال باید صریح و منجز باشد.

موضوع شرکت و همچنین جهت آن همان طوری که قبلاً هم ذکر شد باید مشروع و متضمن منافع عقلایی باشد و الا از موارد ابطال شرکت خواهد بود . مثلاً شرکتی که برای اداره قمارخانه تشکیل می شود ، موضوع آن نامشروع است و یا اگر شرکتی به جهت تغییر مسیر رودخانه ها بدون این که برای زراعت یا اخذ منافعی باشد تشکیل گردد ، چون متضمن منافع عقلایی نیست جهت آن صحیح نمی باشد.

مدیران نمی توانند در عمل از حد موضوع شرکت تجاوز نمایند و در صورت تجاوز عمل آنها اثر قانونی ندارد و در صورت تفریط یا تعدی کلیه مدیران متضامناً مسئول خسارت صاحبان سهام می باشند .

مدت شرکت

شرکت ممکن است برای مدت محدودی مثلاً 10 یا 30 سال تشکیل شود و نیز ممکن است برای مدت نا محدودی باشد. در صورتی که برای مدت معین باشد باید آن مدت معلوم گردد . واثر آن این است که با رسیدن تاریخ و انقضاء مدت ،شرکت به خودی خود منحل و برچیده می شود.

ماده 83 اصلاحی هرگونه تغییر در مواد اساسنامه را در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده قرار داده و مسلم است که مدت شرکت نیز یکی از مواد مذکور در اساسنامه است از این جهت مجمع عمومی می تواند مدت را تمدید و یا این که به ملاحظاتی مدت شرکت را تقلیل دهد.

انواع شرکت های سهامی

مواد اصلاحی قانون تجارت شرکت های سهامی رابه دو نوع تقسیم نموده است:

1. شرکت سهامی عام

2. شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی، در اصطلاح علم اقتصاد، شرکتی است که برای انجام امور تجاری تشکیل می‌شود و سرمایه آن متشکل از سهام هم‌ارزش است. سهام این گونه شرکت‌ها معمولاً در بازار بورس به فروش می‌رسد و افراد با خرید سهام در سود و زیان شرکت سهیم می‌شوند. صاحبان سهام به اندازهٔ مبلغی که سهم خریده‌اند، در قبال شرکت مسؤولیت دارند. کسانی که دارای سهام و سرمایهٔ بیشتر هستند، مسؤولیت بیش تری خواهند پذیرفت. شرکتی که خواستار پذیرش در بورس است و شرایط لازم را نیز دارد می‌تواند تقاضای پذیرش خود را به همراه مدرک مورد نیاز به دبیرخانهٔ هیئت پذیرش اوراق بهادار ارائه کند. هیئت پذیرش پس از بررسی وضعیت مالی شرکت، نسبت به پذیرش یا ردّ تقاضای آن اقدام خواهد کرد. شرکت‌هایی که سهامشان در بورس پذیرفته شود، از مزایا و معافیت‌های مالیاتی برخوردارند. شرکت‌های سهامی به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم می‌شوند.

شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن توسط مؤسسین تأمین گردیده است.
چون تشکیل شرکتهای سهامی عام با تشریفاتی که ذکر شد طولانی است ، مواد اصلاحی قانون تجارت برای امور ساده تری که طبعاً شرکاء کمتری دارد یک نوع شرکت سهامی مقرر شده داشته که به شرح فوق شرکت سهامی خاص نامیده می شود .
در این قبیل شرکتها، صدور اعلامیه پذیره نویسی وجود ندارد . تمام سرمایه ازمؤسسین تعهد و اقلاً سی و پنج درصد آن در یکی ازبانک هابه نام شرکت درحال تأسیس در حساب مخصوصی سپرده می شود.
سرمایه شرکت سهامی خاص نباید کمتر از یک میلیون ریال باشد . در صورتی که به عللی سرمایه شرکت تقلیل پیدا کند همان طور که قبلاً گفته شد باید شرکای در ظرف یک سال آن راجبران کنند و الا شرکت را به نوع دیگری از شرکت ها از قبیل با مسئولیت محدودیاتضامنی تبدیل نمایند .
در نام شرکت باید کلمه خاص قبل از ذکر نام شرکت و یا بعد ازآن بلافاصله اضافه شود مانند شرکت سهامی خاص الوند یا شرکت سهامی دماوند خاص و قیدکلمه خاص باید در تمام نوشته های شرکت تصریحاً معلوم باشد . زیرا این نوع شرکت هادر حقیقت یک قسم شرکت سهامی خانوادگی و خصوصی است که مراجعه کنندگان باید اطلاع داشته باشند .

ثبت شرکت سهامی خاص

برای ثبت شرکت سهامی خاص فقط تسلیم اظهارنامه منضم به اساسنامه ای که به امضاء کلیه سهام داران رسیده باشد و ورقه ای مشعر به تعهد کلیه سهام و گواهی نامه بانکی حاکی از تأدیه قسمت پرداخته شده آن که نباید کمتر از سی و پنج درصد تمام تعهد باشد ضمن ارائه صورت مجلس عمومی مؤسسین حاکی بر تعیین مدیران و بازرسان شرکت کافی است هرگاه تمام یاقسمتی ازسرمایه به صورت غیر نقد باشد باید تمام آن تأدیه گردد و صورت تقویم آن به تفکیک در اظهار نامه منعکس شده و در صورتی که سهام ممتازه وجود داشته باشد باید شرح امتیاز و موجبات آن در اظهارنامه قید شود . بنا به شرحی که گذشت مشخصات هر یک از انواع شرکت های سهامی به شرح زیر می باشد :

*مشخصات شرکت سهامی عام

مشخصات شرکت سهامی عام که شرکت سهامی خاص فاقد آن است به شرح زیر می باشد:

1. در نام شرکت قبل از اسم شرکت یا بعد از ان بلافاصله کلمه عام اضافه می شود.

2. قبل از تشکیل شرکت قسمتی ازسرمایه شرکت را باصدور اعلامیه پذیره نویسی در اختیار عموم می گذارند تااشخاص با مراجعه به بانک هادر خرید آن اقدام کنند.

3. سرمایه شرکت از پنج میلیون ریال نباید کمتر باشد.

4. هیئت مدیره شرکت سهامی عام کمتر از پنج نفر نخواهد بود.

5. شرکت سهامی عام می تواند اوراق قرضه منتشر کند.

6. شرکت می تواندسهام خود را برای فروش در بورس اوراق بهادار وبانک هاعرضه نماید.

7. در شرکت سهامی عام نقل و انتقال سهم نمی تواند مشروط به موافقت مدیران شرکت یامجمع عمومی صاحبان سهام باشد.

8. در شرکت سهامی عام مبلغ اسمی هرسهم نباید از ده هزارریال بیشتر باشد.

9. بازرسان شرکت سهامی عام باید دارای شرایط مخصوصی باشند و انتخاب آنها از ناحیه کمیسیون مخصوص صورت می گیرد.

*مشخصات شرکت سهامی خاص

مشخصات شرکت سهامی خاص عبارت است از :

1. در نام شرکت قبل از اسم شرکت یا بعد از آن کلمه خاص باید اضافه شود و این کلمه در کلیه نوشته های شرکت و آگهی هی باید رعایت گردد.

2. سرمایه شرکت به وسیله خود مؤسسین تأمین می شود و حق صدور اعلامیه پذیره نویسی را ندارند.

3. سرمایه شرکت ممکن است حداقل یک میلیون ریال باشد.

4. هیئت مدیره شرکت سهامی خاص ممکن است از پنج نفر کمتر باشد.

5. شرکت سهامی خاص حق انتشار اوراق قرضه را ندارد.

6. شرکت سهامی خاص نمی تواندسهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش دربورس اوراق بهادار یا توسط بانک هاعرضه نماید یابا انتشار آگهی و اطلاعیه یا هر نوع اقدام تبلیغاتی برای فروش سهام خود مبادرت کند.

تبدیل شرکت سهامی خاص به عام

شرکت سهامی خاص ممکن است در صورت تمایل صاحبان سهام ، به شرکت سهامی عام تبدیل شود . در چنین موردی طبق ماده 278 اصلاحی رعایت چهار اصل ضروری است :

1. موضوع تبدیل شرکت باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده برسد.

2. سرمایه شرکت به مبلغ پنج میلیون ریال رسیده باشد . یا این که تصمیم گرفته شود که از طریق پذیره نویسی سرمایه افزایش یابد.

3. دو سال تمام از تاریخ ثبت شرکت گذشته و دوترازنامه آن به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.

4. اساسنامه شرکت بر اساس شرکت سهامی عام تنظیم یا اصلاح شود .

در این صورت شرکت سهامی خاص بایدظرف مدت یک ماه از تاریخ تصویب مجمع عمومی صورت جلسه مجمع را به ضمیمه اساسنامه و دوترازنامه و حساب سودو زیانکه به تأییدحسابداررسمی رسیده باشد و صورت دارایی شرکت اعم از منقول و غیر منقول و تقویم آن که موردتأیید کارشناس رسمی وزارت دادگستری باشد ضمن اعلامیه ای به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم نماید .
مسلم است اعلامیه مذکور مطابق قانون باید حاوی تمام نکات و مزایای شرکت باشد از قبیل نام و موضوع وسرمایه ودیون و تعهدات که به تصویب و امضای صاحبان سهام رسیده باشد.
در صورتی که افزایش سرمایه به عمل آمده باشد مرجع ثبت شرکت هامراتب را روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های شرکت در آن درج می شود واقلاً در یک روزنامه کثیرالانتشار دیگرآگهی می نماید.

هرگاه شرکت در نظرداشته باشد افزایش سرمایه خودرا از طریق پذیره نویسی و شرکت مردم در خریدسهام افزایش دهد. و به این مناسبت قصد صدور اعلامیه پذیره نویسی داشته باشد ، مجمع ثبت شرکت هاپس از رسیدگی به اعلامیه اجازه انتشار آن را می دهد . در این صورت مانند پذیره نویسی شرکت های سهامی عام ، اعلامیه آن انتشار و اشخاص با مراجعه به بانک مربوطه در خریدسهام اقدام می نمایند . تنها تفاوتی که با تعهد اشخاص در موقع تقاضای ثبت شرکت سهامی عام دارد این است که باید قیمت اسمی سهام نقداً پرداخت شود .
در چنین موردی پس از رسیدگی هیئت مدیره و اعلام به ثبت شرکت ها به شرح فوق و نشر آگهی از طرف اداره ثبت ، شرکت سهامی خاص به شرکت سهامی عام تبدیل می شود.

تفاوتهاي موجود ميان شركت سهامي خاص و عام

1) شركتهاي سهامي خاص را ميتوان با حداقل سرمايه يك ميليون ريال تشكيل داد. اما در شركتهاي سهامي عام اين مبلغ حداقل 000ر5 ميليون ريال است.

2) سهام‌داران مؤسس در شركتهاي سهامي عام بايد حداقل 20% از سرمايه اوليه را به اشتراك گذارده و حداقل 35% از مبلغ اشتراك را بپردازند. اعضاي مؤسس در شركتهاي سهامي خاص بايد 100% از سرمايه را تضمين نمايند و 35% از سرمايه نقدي و 100% از سرمايه غيرنقدي را بپردازند.

3) هيئت مديره در شركتهاي سهامي عام بايد حداقل از 5 نفر تشكيل شود . در شركتهاي سهامي خاص حداقل به 2 نفر جهت تشكيل هيئت مديره ضروري خواهد بود.

4) مديران شركتهاي سهامي خاص مجاز به دريافت پاداش معادل 10% از سود سهام مي‌باشند. مديران شركتهاي سهامي عام با اخذ رأي ميتوانند از پاداش معادل 5% از سود سهام برخوردار باشند.

5) هنگام تشكيل يك شركت سهامي عام ضروري است تا مجمع مؤسسين كه با طي يك تشريفات ويژه انجام مي شود برگزار گردد. در شركتهاي سهامي خاص چنين امري الزامي نيست.

6) گزارشات مالي سالانه در شركتهاي سهامي عام بايد توسط حسابرس رسمي مورد تأييد قرار گيرد . اين امر در شركتهاي سهامي خاص ضروري نمي‌باشد.

7) شركتهاي سهامي عام در تعيين ارزش اسمي سهام محدوديت داشته و تا حداكثر مبلغ 10 هزار ريال براي هر سهم مجاز مي‌باشند اما در شركتهاي سهامي خاص چنين امري ضروري نمي‌باشد.

8) افزايش سرمايه در شركتهاي سهامي عام نياز به تهيه مقدمات و بايگاني آگهي عرضه سهام در اداره ثبت شركتها خواهد داشت. در شركتهاي سهامي خاص تنها ضروري است تا يك تصويب نامه و اعلاميه‌اي به اداره ثبت شركتها در خصوص افزايش سرمايه ارائه گردد.

اساسنامه

اساسنامه مهمترین رکن شرکت سهامی و سندی است که شرط فقط به آن بستگی دارد . کلیه شرکت های سهامی اعم از شرکت سهامی عام یا شرکت سهامی خاص باید دارای اساسنامه باشند. اساسنامه روابط شرکاء با یکدیگر و حدود اختیارات مجامع عمومی و هیئت مدیره را تعیین و تکلیف سود و زیان شرکت و مدت انحلال آن را معین می نماید . اساسنامه تابع نظر مؤسسین و اکثریت دارندگان سهام است و قانون از لحاظ اهمیت ، مواردی را در آن ذکر کرده که در هر حال لازم الرعایه است.

به موجب ماده 8 قانون اصلاحی ، اساسنامه باید دارای موارد ذیل باشد :

نام شرکت موضوع شرکت به طور صریح و منجز مدت شرکت مرکز اصلی شرکت و محل شعب آن ، اگر تأسیس شعبه مورد نظر باشد . مبلغ سرمایه شرکت و تعیین مقدار نقد و غیر نقد آن به تفکیک ؛ تعداد سهام بی نام و با نام و مبلغ اسمی آنها ، در صورتی که ایجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعیین تعداد و خصوصیات و امتیازات این گونه سهام. تعیین مبلغ پرداخته شده هر سهم و نحوه مطالبه بقیه مبلغ اسمی هر سهم و مدتی که ظرف آن باید مطالبه شود که به هر حال از پنج سال متجاوز نخواهد بود. نحوه انتقال سهام با نام طریقه تبدیل سهام با نام به سهام بی نام و بالعکس در صورت پیش بینی امکان صدور اوراق قرضه ، ذکر شرایط و ترتیب آن. شرایط و ترتیب افزایش و کاهش سرمایه شرکت. مواقع و ترتیب دعوت مجامع عمومی . مقررات راجع به حد نصاب لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی. تعداد مدیران و طرز انتخاب و مدت مأموریت آنها و نحوه تعیین جانشین برای مدیرانی که فوت یا استعفاء می کنند یا محجور یا معزول یا به جهات قانونی ممنوع می گردند. طریقه شور و اخذ رأی و اکثریت لازم برای معتبر بودن تصمیمات مجامع عمومی. تعیین وظایف و حدود اختیارات مدیران. تعداد سهام تضمینی که مدیران باید به صندوق شرکت بسپارند. قید این که شرکت یک بازرس خواهد داشت یا بیشتر و نحوه انتخاب و مدت مأموریت بازرس. تعیین آغاز و پایان سال مالی شرکت و موعد تنظیم ترازنامه و حساب سود و زیان و تسلیم آن به بازرسان و به مجمع عمومی سالانه. نحوه انحلال اختیاری شرکت و ترتیب تصفیه امور آن. نحوه تغییر اساسنامه.

افزایش سرمایه در شرکتهای سهامی خاص و عام

عوامل افزایش سرمایه به شرح زیر می باشد :

الف ) افزایش سرمایه به وسیله افزایش ارزش اسمی سهام موجود

ب ) افزایش سرمایه به روش توافق با بستانکاران و صاحبان اوراق قرضه به سهام جدید

ج ) افزایش سرمایه از محل سرمایه تحصیل شده یا سرمایه پرداخت شده غیر رسمی

د ) افزایش سرمایه با قبول سهامداران جدید

ه ) صدور سهام جدید با حق تقدم برای سهامداران قبلی ( موجود )

روش افزایش سرمایه در شركتهای سهامی عام

مستندا به ماده ١٧٢ ل.ا.ق.ت و با عنایت به صورتجلسه مجمع عموی فوق العاده اگر تمام مبلغ افزایش سرمایه جهت متقاضیان و افراد غیر سهامدار شرکت در نظرگرفته شود بایستی از کلیه سهامداران شرکت در همان مجمع سلب حق تقدم گردد و یاچنانچه به استناد ماده ١٧٠ ل.ا.ق.ت و با رعایت ماده ١٦٩ ل.ا.ق.ت بایستی آگهی افزایش سرمایه و استفاده از حق تقدم در افزایش سرمایه جهت سهامداران انتشار یافته و مفادماده ١٧٠ ل.ا.ق.ت رعایت گردد لیکن اگر صاحبان سهام شرکت در مهلت و فرجه قانونی ازتمام یا قسمتی از حق تقدم خود در افزایش سرمایه استفاده ننموده باشند حسب مورد تمام یا باقیمانده سهام خریداری یا پذیره نشده به متقاضیان جدید و افرادی که مایل به پذیره نویسی در شرکت مربوطه می باشند بایستی با رعایت موارد آتی الذکر سهام خریداری یا پذیره نشده فروخته یا واگذار شود. در شرکتهای سهامی عام می بایستی بر اساس ماده١٧٣ل.ا.ق.ت قبل از عرضه نمودن سهام جدید برای افزایش سرمایه مصوب مجمع یا سهام باقیمانده و خریداری و یا پذیره نشده توسط سهامداران قبلی شرکت خواهان پذیره نویسی عمومی برای آن باشد می بایستی بدواً طرح اعلامیه پذبره نویسی سهام جدید را که بارعایت ماده ١٧٤ ل.ا.ق.ت تنظیم گردیده به انضمام آخرین ترازنامه و حساب سود وزیان شرکت که به تصویب مجمع رسیده است و در صورتی که شرکت تا آن زمان ترازی تصویب ننموده باشد با قید و ذکر این مورد در طرح اعلامیه پذیره نویسی با رعایت مواد ١٧٥ و ١٧٦ل.ا.ق.ت کلیه مدارک مربوطه را به مرجع ثبت شرکتها تسلیم و رسید دریافت نمایند. اداره ثبت شرکتها موظف می باشد که طرح اعلامیه پذیره نویسی و ضمایم آن را با عنایت به مفاد مواد لایحه اصلاحی قانون تجارت و اساسنامه شرکت بررسی و در صورت صحت مدارک اجازه پذیره نویسی سهام جدید را جهت پذیره نویسان جدید و افراد مایل به سرمایه گذاری در شرکت صادر نماید.

- افزایش سرمایه

از طریق صدور سهام جدید ؟

شرکت تعاونی کارکنان در تاریخ 15/2/80 با سرمایه اولیه 000/000/25 ریال متشکل از 250 عضو که هر یک حداقل 10 سهم 000/10 ریالی به ثبت رسیده است پس از تصویب مجمع عمومی

در تاریخ 20/1/81 مقرر شد شرکت با پذیرش 50 عضو و صدور حداقل 10 سهم ده هزار ریالی برای هر یک از اعضاء جدید افزایش سرمایه دهد (مبلغ سهام توسط اعضاء تازه وارد پرداخت شده )

تعداد اعضاءجدید ×حداقل سهم

کل تعداد سهام صادره جدید 500 = 10×50

000/000/5 = 000/10×500

بانک 000/000/5

حساب سرمایه 000/000/5

بابت افزایش سرمایه با پذیرش 50 عضو جدید و صدور 500 سهم ده هزار ریالی

با تجدید ارزیابی دارئیها و بدهیها :

سرمایه شرکت تعاونی حمل ونقل 000/000/22 ریال متشکل از 000/20 سهم 1100 ریالی می باشد شرکت در سال 81 تعداد 000/5 سهم به ارزش روز به سهامداران جدید واگذار کرد دارائیها و بدهیها به صورت زیر ارزیابی شده اند:

دارائیها 000/000/40 ریال – بدهیها 000/000/10 ریال

با توجه به اطلاعات فوق ارزش روز سهام و ثبت حسابداری آن به صورت زیر خواهد بود:

ارزش خالص دارائیها 000/000/30= 000/000/10- 000/000/40

ارزش بازار سهام 1500= 000/20 ÷ 000/000/30

کل مبلغ سهام صادره به ارزش روز 000/500/7 = 1500×000/5

کل مبلغ اسمی سهام صادره 000/500/5 = 1100×000/5

بانک 000/500/7

حساب سرمایه 000/500/5

حساب تجدید ارزیابی 000/000/2

ثبت فروش 5000 سهم به ارزش اسمی 1100 ریال و ارزش بازار 1500 ریال

از محل سود تقسیم نشده ی سالها قبل و اندوخته ها :

اگر سهام شرکت تعاونی 1000 ریال باشد و تعداد 100 نفرسهامدار نیز وجود داشته باشد گر مبلغ 000/000/1 ریال از سود انباشته بابت افزایش سرمایه تخصیص یابد به هر سهامدار 10 برگ سهام جدید بابت افزایش سرمایه تعلق می گیرد

کل سهام صادره بابت افزایش سرمایه 1000 = 1000÷ 000/000/1

تعداد سهام هر سهامدار بابت افزایش سرمایه 10= 100÷ 1000

مثال: شرکت تعاونی یارایسرمایه ای معادل 000/000/20 ریال شامل 1600 سهم 500/12 ریالی می باشد. مانده حساب اندوخته قانونی و عمومی شرکت مذکور در تاریخ 20/3/81 به ترتیب 000/000/25 و 000/000/30 ریال می باشد با تصمیم مجمع عمومی فوق العاده مقرر شد یک دوم ( ) اندوخته قانونی و 000/500/17 ریال اندوخته عمومی بابت افزایش سرمایه تخصیص یابد لازم به ذکر است قیمت اسمی و قیمت روز سهام برابر می باشد.

میزان افزایش سرمایه از محل اندوخته قانونی 000/500/12 = 50% × 000/000/25

میزان افزایش سرمایه از محل اندوخته عمومی 000/500/17

کل مبلغ افزایش سرمایه از محل اندوخته قانونی و عمومی 000/000/30

کل تعداد سهام جدید صادره برای افزایش سرمایه 000/24 = 500/12+000/000/30

تعداد سهامی که به هر سهامدار بابت افزایش سرمایه تعلق می گیرد 15= 600/1 ÷ 000/24

اندوخته قانونی 000/500/12

اندوخته عمومی 000/500/17

حساب سرمایه 000/000/30

بابت سرمایه از محل ( ) اندوخته قانونی و عمومی

کاهش سرمایه

استعفا و خروج:

سرمایه شرکت تعاونی توزیع خاص پویا متشکل از 000/10 سهم با ارزش اسمی 000/10 ریالی است عضو الف دارنده و 5 سهم با نام 000/10 ریالی است که از شرکت کناره گیری ارزیابی دارائیها و بدهی های شرکت به ترتیب 000/000/160ریال 000/000/40 ریال می باشد ثبت حسابداری کناره گیری الف در دفاتر تعاونی به قرار زیر است :

خالص دارائیها 000/000/120 = 000/000/40 – 000/000/160

ارزش روز یک سهم 000/12 = 000/10 ÷ 000/000/120

ارزش روز سهام الف 000/120 = 000/12×10

ارزش اسمی سهام الف 000/100= 000/10×10

حساب سرمایه سهام 000/100

حساب تجدید ارزیابی 000/20

ح پرداختنی الف 000/120

ثبت کاهش سرمایه بعلت کناره گیری عضو الف

- اخراج:

سرمایه شرکت تعاونی الوند شامل 000/5 سهم 000/1 ریالی می باشد. دو نفر از اعضاء با فروش 10 سهم خود به مبلغ 000/15 ریال شرکت خارج شدند. شرکت 10 سهم مزبور را به دو نفر دیگربه ارزش 000/20 ریال فروخت .

- مطلوبست: ثبت خروج اعضاء قدیم و ورود اعضاء جدید.

ارزش اسمی سهام فروخته شده 000 /10 = 000/1 × 10

ح سرمایه 000/10

ح تجدید ارزیابی 000/5

ح پرداختنی 000/15

بابت خروج دو نفر از اعضاء

بانک 000/20

ح سرمایه 000/10

ح تجدید ارزیابی 000/10

بابت فروش سهام اعضاء خارج شده به اعضاء جدید

فوت:

مزیت شرکتهای سهامی عدم تاثیر مهم فوت یا ورود و خروج

شریک (سهامدار) می باشد در صورتی که در موسسات انفرادی بطور کامل و در شرکتهای غیر سهامی در بسیاری از موارد، فوت و یا ورود و خروج شریک درسرنوشت موسسه تاثیر می گذارد و باعث توقف یا خاتمه مدت شرکت یا موسسه فردی می گردد.

مزیت شرکتهای سهامی با قدرت بالای جذب سرمایه و سهامداران جدید است، به همین دلیل افزایش سرمایه و یا برعکس کاهش سرمایه با رعایت مقررات قانونی با سهولت بیشتری در شرکتهای سهامی نسبت به سایر شرکتها و موسسات انفرادی انجام می شود.

مزایای فوق، عواملی هستند که موجب گسترش شرکتهای سهامی می شوند.

سرمایه شرکت سهامی ارس شامل 000/9 سهم 000/2 ریالی است. یکی از اعضاء با داشتن حداقل سهام یعنی 6 سهم فوت نمود. ورثه ایشان 3 نفر می باشند که شرایط عضویت در شرکت سهامی را دارند. با توجه به مفاد اساسنامه شرکت ، 3 نفر ورثه در صورت پرداخت حداقل 40% سهام و تعهد مابقی سرمایه می توانند عضو شرکت شوند.

دارائیهای شرکت سهامی 000/500/27 ریال – بدهی ها 000/000/5 ریال

مطلوبست : ثبت ورود ورثه در دفتر روزنامه شرکت سهامی

ارزش ویژه شرکت 000/500/22 = 000/000/5 – 000/500/27

ارزش بازار هر سهم 500/2= 000/9 ÷ 000/500/22

با توجه به اینکه ورثه 3 نفر می باشند ولی خرید سهام برای 2 نفر محاسبه خواهد شد چون سهام فرد فوت شده به یک نفر از ورثه انتقال خواهد یافت.

000/30 = 500/2× 6 × 2

مبلغی که سهامداران جدید باید به حساب شرکت واریز کنند 000/12 = 40% × 000/30

تعهد سهامداران 000/18 = 000/12 – 000/30

مبلغ اسمی سهام 000/24= 000/2×6×2

مبلغ بازار سهام 000/30 = 500/2×6×2

بانک 000/12

تعهد صاحبان سهام 000/18

سرمایه 000/24

تجدید ارزیابی 000/6

بابت ورود ورثه آقای ... بعنوان سهامدار و منظور نمودن حداقل سهام (6 سهم ) به ارزش بازار

ورشکستگی

شرکت سهامی عام و خاص نمونه بارز شرکتهای سرمایه است و با توجه به ماده ١ لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت مسئولیت هر سهامدار محدود به مبلغ اسمی سهم او می باشد. لذا ورشکستگی شخص سهامدار بنا به محدودیت مسئولیت او موجب ورشکستگی شرکت نمی شودولی قانونگذار برای حفظ حقوق طلبکاران شرکتهای سهامی درماده ١٤٣ (ل.ا.ق.ت) مسئولیت فردی یا تضامنی مدیران را پیش بینی نموده و اگر شرکت ورشکسته شود یا پس از انحلال معلوم گردد که دارائی شرکت برای ادای دیون آن تکافو

نمی نماید هر طلبکاری می توانداز دادگاه ذیصلاح محکومیت مدیران شرکت سهامی را که با ارتکاب تقصیر موجبات ورشکستگی شرکت و عدم تکافوی دارائی آن را فراهم ساخته اند به پرداخت آن قسمت از دیون که وصول آن از دارائی شرکت امکانپذیر نیست تقاضا نماید.

انحلال و تصفيه شركت سهامي

شركت سهامی ممكن است بنا به علل زیر منحل شود:
از بین رفتن حداقل نصف سرمایه شركت بر اثر زیان های وارده به شركت (ماده ١٤١ ل.ا.ق.ت).
از بین رفتن موضوع شركت یا غیر ممكن شدن انجام موضوع شركت (بند ١ از ماده ١٩٩ ل.ا.ق.ت).
در صورت انقضای مدت شركت (بند ٢ ماده ١٩٩ ل.ا.ق.ت).
تقلیل سرمایه شركت به كمتر از حداقل قانونی (حداقل سرمایه شركت سهامی عام ٠٠٠/٠٠٠/٥ ریال و حداقل سرمایه شركت سهامی خاص ٠٠٠/٠٠٠/١ ریال می باشد).
در صورت ورشكستگی شركت.
در صورت تصمیم مجمع عمومی فوق العاده مبنی بر انحلال شركت.
انحلال شركت هب حكم دادگاه موارد مندرج در ماده ٢٠١ (ل.ا.ق.ت) ناظر به انحلال شركت از طریق دادگاه با درخواست ذینفع می باشد.
به تجویز مواد ١٠٦ و ٢٠٩ و ٢١٠ (ل.ا.ق.ت) یك نسخه از صورت جلسه مجمع عمومی فوق العاده در مورد انحلال شركت و نحوه تصفیه آن باید به مرجع ثبت شركتها ارسال شود تا پس از ثبت برای اطلاع مردم در روزنامه رسمی و روزنامه كثیر الانتشار كه اطلاعیه ها و آگهی های مربوط به شركت در آن درج می گردد آگهی شود و تا زمانی كه انحلال به ثبت نرسیده و آگهی انحلال منتشر نشده باشد

فرآیند عملیات حسابداری تصفیه

ادامه دارد. . .

منابع:

1-اقتصاد چیست؟،محمد مهدی بهکیش، نشر نی، چاپ دوم،۱۳۸۶

2- حسابرسی انتشارات سازمان حسابرسي

3- سجادی، سیدجعفر. «فصل اول». اصول حسابداری صنعتی. ویراست دوم. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، ۱۳۸۶

4- سید باقر جلالی چیمه، حسابداری میانه ۱، انتشارات کتابخانه فروردین، چاپ دهم

5- مروري جامع برحسابداري مالي براساس استاندرهاي حسابداري ايران

6-حسابداري مالي ؛دكتر رضا شباهنگ (مركز تحقيقات تخصصي حسابداري و حسابرسي سازمان حسابرسي

7- حسابداري شركتها؛ مؤلفين:غلامرضا صفارزاده- مصطفي آقامحمدي-تيمور جعفري نسب.

تعریف شرکت های سهامی

مطالب مشابه :

اساسنامه شرکت بورس اوراق بهادار تهران « سهامی عام » که مردمی نخواهد بود

نمونه اساسنامه شرکتهای سهامی:

شرکت سهامی عام - کلیات

شرکت های سهامی عام در حقوق ایران

مفاهیم شرکت های سهامی عام وخاص

شرکت های سهامی

تعریف شرکت های سهامی

فروش سهام