طرح درس علوم پنجم ابتدایی

طرح درس شماره :1

مشخصات :

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم موضوع درس : ساختمان مواد

تهیه کننده : زمان : 40 دقیقه تعداد دانش آموزان :20 نفر

اهداف:

هدف کلی:

دانش آموزان در این درس با ساختمان مواد آشنا می شوند

هدف های جزیی:

1- خاصیت های ماده را تشخیص دهند

2- مواد جامد مایع را جمع آوری کرده به خواص آنها پی ببرند

3- بدانند که مواد از چه ساخته شده اند

4- علّت خواص متفاوت مواد را درک کنند

هدفهای رفتاری:

1- با چند مثال برخی خاصیت های مواد را بیان کنند (شناختی)

2- مواد مختلف جامد و مایع را جمع آوری نمایند و از هر مورد طی آزمایشی ساختمان آنها را مقایسه کنند ( مهارتی )

3- به مواد اطراف خود علاقه مند شده و نسبت به شناخت ساختمان آنها کنجکاو گردند ( نگرشی )

4-مولکول را تعریف نمایند ( شناختی )

نکات کلیدی:

خاصیت های مواد – مولکول - ماده

مواد و وسایل مورد نیاز:

قند – لیوان- سرکه – آب - گلاب - شکر – کتاب درسی – کتاب معلم

روشها و راهبردهای انتخابی تدریس :

روش مکاشفه ای

فضا و مدل کلاس :

آزمایشگاه و هر محیط دیگری که شرایط لازم برای انجام دادن فعالیتها را داشته باشد

راهبرد ایجاد انگیزه :

معلم تصویر عنوان درس که همان شکل ماده ی جیوه می باشد بزرگ کرده و روی تابلو نصب می نماید واز دانش آموزان می خواهد که درباره ی تصویر فکر نمایند و نظرخودشان را ارائه دهند0

ارزشیابی تشخیصی :

1- مواد چند حالت دارند نام ببرید ؟

2- ماده را تعریف کنید؟

3- از مواد چه استفاده هایی در زندگی می شود؟

اجرای مراحل روش:

مرحله اول : بیان موضوع

معلم درمورد موضوع درس توضیحات مختصری می دهد و بیش از هر چیز ، انگیزه های لازم را در فراگیران تقویت می کند و در مورد نحوه ی فعالیت گروهی ، یک رشته اطّلاعات ارائه می دهد 0

مرحله دوم : تعامل معلم ، دانش آموزان و موضوع

معلم : حالا با توجه به تصویری که در تابلو دیده اید ، نظر خودتان را در گروه ها ارائه داده و در جمع مطرح کنید0

دانش آموزان : با رویت شکل می فهمند که ماده مورد نظر جیوه می باشد

معلم : بچه ها از روی چه فهمیدید که ماده مورد نظر جیوه می باشد ؟

دانش آموزان : از روی رنگ آن ماده و جنس آن که مایع است 0

معلم : با یک آزمایش درگروههای خود نشان دهید که چرا خاصیت های مواد با هم متفاوت می باشد؟

دانش آموزان : سه لیوان خالی آماده می کنند ، در یکی آب ، در دیگری سرکه ی بی رنگ و درسومی گلاب می ریزند و این سه لیوان را بین گروهها تعویض می کنند تاخاصیت مواد بی رنگ را تشخیص دهند0

معلم : بچه ها چگونه خواص این مواد را تشخیص می دهید ؟

دانش آموزان : از روی بو و مزه ، آنها را تشخیص دادیم0

معلم : به نظرشما مواد ازچه ساخته شده ا ند؟

دانش آموزان : در گروههای خود به بحث و تبادل نظرمی پردازند و بعضی ازمواد ریز و درشت را با میکروسکوپ و ذرّه بین نگاه می کنند تا به ساختمان مواد پی ببرند

معلم:بچه ها با دیدن اشکال مواد با میکروسکوپ به چه چیزی پی بردید؟

دانش آموزان : ما فهمیدیم که دانه های ریز شکر از ذره های بسیار کوچکتری درست شده است که باچشم دیده نمی شود و با میکروسکوپ آنها را دیدیم

معلم : به دانه های ریز ، مولکول می گویند و دیدید که مولکول هر ماده با ماده دیگر فرق دارد حالا بگویید علت تفاوت مولکولهای مواد در چیست؟

دانش آموزان : در خاصیت آن مواد است

مرحله سوم : نتیجه گیری

پس از این که مفاهیم. رابطه ها و قوانین با مشارکت فراگیران کشف شد معلم نتایج درس را به طور خلاصه بیان می کند و دانش آموزان آن را در دفتر خود می نویسند

نتایج درس:

برای شناسایی خاصیت های مواد رنگ ، بو ، حجم و مزه ی آن مواد را تشخیص می دهیم

برای پی بردن به ساختمان مواد از وسیله ی به نام میکروسکوپ استفاده می کنیم

اگر به همه ی مواد بنگریم می فهمیم که مولکول هر ماده با ماده ی دیگر فرق دارد ، به همین علت خاصیت متفاوت دارند

باید از خداوند بزرگ که این همه نعمت های مختلف به ما داده سپاسگزاری کنیم و آنها را در زندگی مورد استفاده قرار دهیم

ارزشیابی پایانی:

1- خاصیت مواد را نام ببرد ؟

2- برای شناسایی مواد از چه خاصیت هاِیی استفاده می کنیم؟

3- مواد از چه ساخته شده اند؟

4- مولکول چیست ؟

5- چرا مواد خاصیت های متفاوت دارند؟

ارائه تکالیف :

الف : تکلیف تمرینی:

1- چند ماده جمع آوری کرده و نام ببرید که از روی رنگ و شکل و حجم شناسایی می شوند؟

2- چند ماده نام ببرید که از روی رنگ و بو و مزه شناسایی می شوند؟

3- در فعالیت کتاب درسی اندازه ماده را با میکروسکوپ مشاهده کنید0

ب : تکلیف بسطی و خلاقیتی:

1- در منزل - ساختمان چند ماده مختلف را با میکروسکوپ مشاهده کرده و در کلاس گزارش دهید0

2- با تهیه ی چند ماده مختلف و مشاهده دقیق آنها راههای تشخیص آنها را مشاهده کرده و به کلاس بیاورید0

طرح درس شماره :2

مشخصات:

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم

موضوع درس : آیا مولکولها حرکت می کنند ؟

تهیه کننده : زمان : 40 دقیقه تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف:

هدف کلی :

آشنایی دانش آموزان با حرکت مولکولها در مواد مختلف

هدف های جزئی

1- دانش آموزان حرکت مولکولها را درک کنند 0

2- حرکات مولکولهای جامد و مایع و گاز را بدانند0

3-در خصوص حرکت مولکولها با حالت های مواد آشنا شوند0

هدف های رفتاری :

1- سه حالت مواد یعنی جامد و مایع و گاز را نام ببرند (دانستنی )

2- طی آزمایشی حرکت مولکولهای مواد جامد و مایع و گاز را توضیح دهند (دانستنی)

3- دانش آموز بتواند از روی مدل و با همراهی دوستان گروه خود ، شکل مولکول ماده جامد و حرکت مولکول در یک ماده را به صورت نمایش خلاق نشان دهد (مهارتی)

4- دانش آموز بتواند از هر کدام از انواع حرکات مولکولهای مواد در طبیعت مثالی بزند (مهارتی)

آزمون ورودی :

1- چرا گاز را به راحتی اجسام مایع و جامد نمی توان دید ؟

2- چرا اجسام مایع شکل ثابتی ندارند ؟

3- اگر روزی ببینید کشش مولکولی در تمام اجسام چند برابر شود چه اتفاقی رخ میدهد ؟

فضا و مدل کلاس :

دانش آموزان را برای انجام کار به 4 گروه 5 نفره تقسیم می کنیم ( نام گروهها را جامد و مایع و گازمی گذاریم )

وسایل مورد نیاز :

کتاب درسی - سی دی آموزشی ( آموزش علوم پنجم ابتدایی ) - تخم خاک شیر – عطر – پیاز – خیار - لیوان –قطره چکان – جوهر – بشقاب – روغن – آب – قاشق – خود دانش آموز - کتاب علوم

محیط : کلاس درس – در این مرحله بعد از حضور و غیاب دانش آموزان و دیدن تکلیف درس قبل – درس جدید را شروع می کنیم

روش ها و راهبردهای انتخابی برای تدریس

بدیعه پردازی

ایجاد انگیزه :

گروه بندی را قبل از شروع این جهت انجام می دهیم و در هر گروه سعی می شود که دانش آموزان قوی ، متوسط و ضعیف این درس یکسان بین گروهها تقسیم شود بعد خود گروه تصمیم می گیرد و سر گروه خود را معرفی می کنند.

توسط یک بادکنک که داخل آن را عطر زده ایم و گلهای رنگی ( جامد ، مایع ، گاز ) مشخصات گروهها را برای گروه بندی ریخته ایم و باد نموده ایم از سرگروه هامی خواهیم که به جلوی تابلو بیایند و هر کدام بادکنک مخصوص خود را بردارند و به گروه خود ببرند . بعد با کمک هر گروه های خود بادکنک را باز کرده نترکانند و نباید با دندان باز شود . بعد از اینکه گل مخصوصه گروه خود را برداشتند و به عنوان نماد گروه خود به سینه سرگروه نصب می شود بعد بچه ها کم کم می گویند : خانم بوی عطر می آید .

معلم : هر که بوی عطر را زودتر احساس کرد دستش را بلند کند و همین طور بچه ها یکی یکی از ردیف های اول تا آخر دستشان را بلند می کنند .

معلم : بچه ها شما در گروه های خود بادکنک پر از عطر خود راباز کرده اید ، پس چرا بوی عطر در کلاس پخش شده است ؟!

دانش آموزان : عطر از درون بادکنکی که باز شده است حرکت کرده و در فضای اتاق پخش می شود.

معلم : بچه ها شما حتما کارتون زیبا و دیدنی سفرهای علمی را دیده اید ، حالا من از شما می خواهم که همگی چشمان خود را ببندید تا من شما را به سفر علمی ببرم - بچه ها حالا احساس کنید که خیلی کوچک شده اید و می خواهید به درون مولکول های مواد بروید

( سوالات زیر از گروهها پرسیده می شود )

و به گروهها فرصت می دهیم با هم بحث کنند و سپس سر گروه برای کلاس توضیح دهد که چه احساسی داشتند

فرض کنیدکه در بین مولکول های یک ماده جامد مثل ( صندلی ، حبه قند در لیوان آب ) هستید چه احساسی دارید ؟!

فرض کنید که در بین مولکول های یک ماده مایع مثل ( شیر ، یک قطره جوهر در آب ) هستید چه احساسی دارید ؟!

حالا چشمهایتان را باز کنید و خوب گوش بدهید

می خواهیم یک آزمایش انجام دهیم.

در این مرحله معلم آزمایش قطره چکان و جوهر را در آب انجام می دهد و نتایج مشاهدات را بچه ها خودشان گروهی مشورت می کنند و می گویند

( حرکت مولکولهای مایع )

فرض کنید در یک روز تابستان که هوا خیلی گرم است مادر شما برای شما شربت خاکشیر درست کرده است ، آیا شما تا به حال شربت خاکشیر خورده اید ؟ این شربت خوشمزه است و تخم خاکشیر روی لیوان جمع می شود ولی وقتی شربت را با قاشق هم می زنیم تخم خاکشیر در لیوان پخش می شود ولی ازلیوان خارج نمی گردد ، به نظر شما این حالت حرکت مولکولهای کدام ماده می باشد ؟ (مایع)

حالا همین شربت را در جایخی یخچال گذاشته ایم تا یخ بزند آیا به نظر شما در آن حالت هم به همین خوبی حرکت می کنند ؟! این حالت حرکت مولکولهای کدام ماده می تواند باشد ؟ ( جامد )

اگر همین تخم خاکشیرها را یک روز که هوا خیلی باد دارد در هوا پخش کنیم حرکت آنها به چه صورت می باشد ؟ آیا به راحتی حرکت می کنند و پخش می شوند یا به سختی این کار صورت می گیرد ؟ ( بعد از پاسخهای دانش آموزان آنها خودشان به شکل و حرکت مولکولها در حالتهای مختلف مواد آشنا می شوند ) ( گاز )

در مرحله بعد از خود دانش آموزان استفاده کرده و ( ایفای نقش مولکولها ) را بازی می کنند و شکل مواد را به همراه حرکت آنها بانمایش اجرا می کنند

برای حرکت مولکول های جامد از هفت دانش آموز که دست های خود را محکم گرفته اند استفاده می شود و بدون راهنمایی معلم خود گروهها باید به جواب مورد نظر برسند

برای مولکولهای مایع از شش دانش آموز که به صورت دو گروه سه تایی دست های خود را گرفته اند و حالت حرکت سر خوردن مواد را انجام می دهند استفاده می کنیم و بعد بدون راهنمایی معلم خود به جواب می رسند

برای مولکولهای گاز از پنج دانش آموز استفاده می کنیم که جدا از هم به هر طرفی که می خواهند آزادانه می روند،

بعد سوالهایی را از دانش آموزان می پرسیم و گروهها به ما جواب می دهند تا اینکه خودشان پی ببرند که اینها خود مولکولهای گاز هستند که به راحتی در هوا حرکت می کنند

بعد از زمان مشخص شده برای تفهیم بهتر و پایان کار آموزش و قبل از جمع بندی درس ، سی دی آموزشی پخش می شود

مرحله بعد : سوالهای چهارگزینه ای و کوتاه پاسخ در بین دانش آموزان تقسیم کرده و بعد نمرات گروهی را به صورت نمرات عالی - بسیار خوب - خوب - متوسط و ضعیف ارزیابی می کنیم و همچنین رتبه گروهها را اعلام می کنیم

سوالهای آزمون :

ارزشیابی :

1- چرا مولکولهای عطر در هوا پراکنده می شوند اما مولکولهای آهن در هوا پراکنده نمی شوند ؟

2- ربایش مولکولی در کدام یک از مواد زیر خیلی کم است ؟

الف ) شیر ب ) هوا ج ) انگشتر د ) آب

3- چرا مولکولهای خودکار در هوا پخش نمی شوند ؟

4- مواد در کدام یک از حالتهای زیر تعداد و جایی را که اشغال می کنند ثابت است ؟

الف ) گاز ، مایع ب ) جامد ، گاز ج ) جامد ، مایع ، گاز د ) مایع ، جامد

5- کدام حالت ماده مثل دانه های زنجیر به هم متصل است ؟

نتایج گروهها :

	عالی	بسیارخوب	خوب	متوسط	ضعیف
جامد
مایع
گاز

چک لیستهای سیاهه رفتار :

سیاهه رفتار	گروه جامدات	گروه مایعات	گروه گازها
باز کردن درست بادکنک ها ( 2نمره )
تجسم خود در داستان ( بدیعه پردازی ) 5نمره
ایفای نقش خود دانش آموز ( 5 نمره )
آزمایش ها و پاسخ ها به سوالها ( 3 نمره )
ارزشیابی پایانی ( 5 نمره )
جمع کل

تکلیف خلاقیتی برای منزل

از دانش آموزان می خواهیم که به محیط اطراف خود نگاه کنند و اگر مشاهداتی راجع به حرکت مولکولهای مواد مختلف دیدند در دفتر علوم خود یادداشت نمایند و در جلسه آینده به کلاس بیاورند

بازی حرکت مولکولها را طوری طراحی کنند که در جلسه آینده سر کلاس اجرا نمایند

طرح درس شماره :3

مشخصات

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم

موضوع درس : چرا مواد خاصیتهای متفاوتی دارند ؟

تهیه کننده : زمان: 40 دقیقه تعداد دانش آموزان : 20 نفر

هدف کلی:

دانش آموزان دراین درس با خاصیت های موادآشنامی شوند

هدف های جزئی :

1-ساختمان مولکول رامی شناسند

2-تفاوت عنصروترکیبرادرک می کنند

3-باچندماده عنصر وترکیب آشنامی شوند

4-خواص موادترکیب وعنصررامی فهمند

اهداف رفتاری :

دانش آموزان درپایان درس به این اهداف می رسند

1-تفاوت وترکیب راتوضیح می دهند (مهارتی)

2-نام میبرند که ساختمان مولکول ازاتم ساخته شده است(شناختی)

3-موادی که عنصروترکیب هستندجداکرده وطبقه بندی می کنند(مهارتی)

4-خواص وکاربردموادراشرح می دهند (مهارتی)

5-به کمک اتم هامولکولهای مختلف می سازند وباعلاقه رنگ می کنند (نگرشی)

نکات کلیدی درس :

اتم ،عنصر،ترکیب،مولکول

موادووسایل موردنیاز:

تابلوی مغناطیسی- مگ مغناطیسی – کتاب درسی – کتاب معلم – مهره رنگی

روش تدریس :

روش پرس وجو

راهبرد ایجادانگیزه :

معلم :برای اینکه به خواص مواددست پیداکنیم ابتدابادو حرف (ش)و(ک)یک بازی انجام میدهیم هرکدام از شماها توانست بیشترین کلمه را درست کند و حرفهای تکراری و غیرتکراری راجدا کند برنده است و ما از این طریق باید فکرکنیم که خواص موادچگونه است ؟

ارزشیابی تشخیصی :

1-خاصیت های موادرانام ببرید؟

2-تفاوتوضعمولکولهادردرموادجامد،مایع،گازراشرح دهید؟

3-مولکول چیست ؟

اجرای مراحل روش :

مرحله اول:ارزشیابی پیش دانسته های فراگیران

معلم جدول زیرراروی تخته رسم می کند :

مفاهیم درس	فراوانی دانش آموزانی که جواب می دهند	فراوانی دانش آموزانی که جواب نمی دهند
1- مولکول هاازچه ساخته شده اند؟
2- اتم چیست ؟
3- عنصر چیست؟ (چندمثال بزنید)
4- ترکیب چیست؟ ( چندمثال بزنید)
5- چراموادخاصیت های متفاوتی دارند:؟

معلم : یک ورق کاغذ بردارید و جواب پرسشها را بنویسید 5 دقیقه فرصت دارید

سپس معلم اوراق را جمع آوری کرده و فراوانی مربوط به جدول را تکمیل می کند و افرادی که پاسخ درست و نادرست داده اند مشخص می شوند0

مرحله دوم : مصاحبه با دانش آموزان

معلم از افرادی که نتوانسته اند به پرسش اول پاسخ درست بدهند ، می خواهد سراغ افرادی بروندکه پاسخ پرسش اول را می دانند ، آنگاه از آنها بپرسند به چه روشی پرسش اول را یاد گرفته اند

بدین ترتیب دانش آموزان مصاحبه کننده از دانش آموزان مصاحبه شونده تمام راههای مورد نظر را دریافت می کنند و در برگه یادداشت می کنند . معلم پس از پایان وقت تعیین شده از آنان می خواهد که این کار را برای تمام پرسشها انجام دهند

مرحله سوم : گزارش و ارزش یابی :

بعد از مصاحبه ، دانش آموزان مصاحبه کننده ، مطالبی را که جمع آوری کرده اند ارائه می دهند و به کمک معلم آنها را روی تخته ثبت می کنند

معلم : دانش آموزان پرس و جو کننده جلوی کلاس بیایند و روشهایی را که برای پرسش اول از دوستان خود یاد گرفته اند روی تابلو بنویسند

دانش آموز اول : من یاد گرفتم که هر مولکول از اجزای ریزتری به نام اتم ساخته شده است

دانش آموز دوم : من یادگرفتم که مولکول از اتم ساخته شده و اگر اتم ها کنار هم قرار گیرند ، مولکول به وجود می آورند و این مولکولها اگر اتمهای یکسان داشته باشند ، عنصر می گویند ، مثل مولکول اکسیژن .

دانش آموز سوم : من به کمک مهره های مگ مغناطیسی آموختم که مولکولهایی که اتم های یکسان داشته باشند عنصر و موادی که مولکولهای آنها از دو یا چند اتم غیر یکسان درست شده باشد ترکیب گویند مثل مولکول آب

معلم : در گروه خود تعدادی مهره های رنگی تهیه کنید و با استفاده از آنها مدلهایی بسازید که نشان دهند عنصر و ترکیب باشد .

معلم بعد از فعالیت دانش آموزان از آنها می خواهد که جدول زیر را تکمیل کنند و در دفتر خود ثبت نمایند . و از این طریق به جمع بندی درس می پردازد

بهترین راه حلهای ارائه شده	افراد پیشنهاد کننده	نظر دانش آموزان

ارزشیابی پایانی :

1- عنصر چیست و چند عنصر نام ببرید؟

2- ترکیب چیست و چند ماده که ترکیبند نام ببرید ؟

3- کدام یک از مواد زیر ترکیب و کدام عنصر است؟

نمک ، شکر ، آهن ، طلا ، شیشه

4- چرا مواد خاصیت های متفاوتی دارند ؟

ارائه تکالیف :

الف : تکالیف تمرینی :

1- تعداد عنصرهایی که در منزل می بینید را فهرست کنید و در کلاس گزارش دهید

2- پرسشهای کتاب درسی را مطالعه کرده و در دفتر علوم خود پاسخ دهید

ب ) تکلیف بسطی و خلاقیتی :

1- با دوستان خود مشورت کنید ، اطلاعاتی در مورد عنصر ،ا تم و ترکیب به دست آورید و در کلاس گزارش دهید

2 - با وسایلی که در منزل و محیط اطراف در اختیار دارید عنصر و ترکیب بسازید 0

طرح درس شماره : 4

مشخصات :

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم موضوع درس : مواد تغییر می کنند

تهیه کننده : زمان : یک ساعت تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف

هدف کلی :

دانش آموزان با تغییرات مواد آشنا می شوند

هدفهای جزئی :

1 - تغییرات چند ماده ، عنصر را یاد بگیرند

2 - تغییرات مواد مخلوط و ترکیب را بیاموزند

3 – تغییر فیزیکی مواد را از تغییر شیمیایی بشناسند

4 - نسبت به تغییرات اطراف خود کنجکاو شوند

هدفهای رفتاری :

1 – چند عنصر را که تغییر کرده اند نام ببرند ( شناختی )

2 - تغییرات مواد ، عنصر ، ترکیب و مخلوط را از هم جدا کنند ( مهارتی )

3 - تغییر فیزیکی را توضیح دهند و چند مثال بزنند (مهارتی)

4 – تغییر شیمیایی را شرح داده و چند مثال بگویید ( مهارتی )

5 – با رسم یک جدول موادی را که تغییر فیزیکی و شیمیایی کرده اند طبقه بندی کرده و گزارش دهند ( نگرشی )

نکات کلیدی :

تغییرات : تغییرات فیزیکی ، تغییرات شیمیایی

مواد و وسایل مورد نیاز :

دفترچه یادداشت ، وسایل ایمنی ، وسایل مشاهده ی محیط ( دستکش ، ذره بین ، میکروسکوپ )

فضا و مدل کلاس :

فضای طبیعی مانند حیاط مدرسه ، پارک ، نانوایی سر کوچه

روش ها و راهبردهای انتخابی تدریس :

روش گردش علمی

راهبرد ایجاد انگیزه :

معلم با نشان دادن تصویر عنوان درسی توجه بچه ها را به تغییرات مواد و تغییرات تخم مرغ جلب کرده و از دانش آموزان می پرسد که به نظر شما تغییرات مواد در زندگی مفید است یا مضر ؟ امروز به اتفاق هم مطالب جالبی در مورد این سوال در حیاط و پارک و نانوایی کوچه خواهیم یافت من مطمئنم که این گردش علمی نگرش شما را نسبت به درس علوم عوض می کند

ارزش یابی تشخیصی :

1 - فرق عنصر و ترکیب را بیان کنید

2 - چه علمی تغییرات ماده و تاثیرآن را در زندگی مطرح می کند ؟

3 – تغییر یعنی چه ؟

اجرای مراحل روش :

مرحله اول : تعیین موضوع و اهداف گردش علمی

در این زمینه ، معلم موضوعات بحث را شرح می دهد و انتظارات خود را از گردش علمی و وظایف دانش آموزان بیان می دارد

معلم : موضوع درس ما تغییرات مواد است ، بنابراین شما باید وظایف زیر را بر عهده بگیرید

الف ) رعایت نظم در کارها

ب ) رعایت نکات ایمنی

ج ) مشارکت و همکاری

د ) مشاهده دقیق محیط

و ) ثبت و یادداشت برداری مشاهدات

ر ) تشکیل گروه تحقیق و فعالیت مستمر و موثر

مرحله دوم : تعیین محل گردش علمی

محل گردش علمی با همکاری شورایی متشکل از معلم ، مدیر ، مسئول پرورشی ، مسئول بهداشت و هماهنگی لازم با اولیا و اداره های آموزش و پرورش تعیین می شود با توجه به خروج دانش آموزان از مدرسه رعایت قوانین آموزش و پرورش ضروری است . بنابراین اگر محل گردش علمی از مدرسه دور باشد باید احتیاط کافی به عمل آید

مرحله سوم : تهیه و امکانات :

یکی از شرایط تحقق اهداف در گردش علمی وجود امکانات مناسب است ، باید برای مشاهده و اندازه گیری وسایل مورد نیاز فراهم آورد0

مرحله چهارم : سازماندهی

گردش علمی یکی از روشهای مشارکتی است و همیاری و همکاری و تشکیل گروههای کاری ، از لوازم تحقق آن است . باید قبل از حرکت و استقرار در محل ، گروههای علمی تشکیل داد .و برای گروه یک سر گروه تعیین کرد تا وظایف کاملا مشخص شود .

مرحله پنجم : ارائه گزارش

بعد از اینکه گردش علمی انجام شد ، دانش آموزان به مدرسه برمی گردند و نتایج مشاهدات و گزارش های خود را ارائه می دهند ، همه ی دانش آموزان در نقد و بررسی این گزارش ها شرکت می کنند .و نتایج مورد نظر را مطابق اهداف درس یادداشت می کنند ، .بدیهی است که گزارشهای دانش آموزان درباره ی تغییرات مواد مختلف نظیر مواد عنصر ، ترکیب مخلوط و تغییر فیزیکی و شیمیایی مواد خواهد بود0

ارزشیابی پایانی :

ارزشیابی از دانش آموزان در هنگام ارائه گزارش انجام می شود ، زیرا نحوه ی نوشتن گزارش و نتیجه گیری از بازدید یا گردش علمی نشان دهنده ی میزان توانایی فراگیرندگان در پاسخ گویی به سوالات است بنابراین معلم می تواند ضمن شنیدن گزارش ها به ارزشیابی دانش آموزان بپردازد0

ارائه ی تکلیف :

الف ) تکلیف تمرینی

1 – کدام یک از موارد زیر تغییر فیزیکی و کدام تغییر شیمیایی است ، توضیح دهید ؟

الف ) زرد شدن برگ درختان ب ) بریدن تنه ی درخت ج ) پختن نان د ) زنگ زدن آهن

ب ) تکالیف بسطی و خلاقیتی

1 - به نظر شما تغییرات فیزیکی و شیمیایی مواد چه تاثیری در زندگی شما دارد ؟

2 – با رسم یک جدول تغییرات فیزیکی و شیمیایی مواد مختلف محل زندگی خود را به کلاس گزارش دهند0

طرح درس شماره : 5

مشخصات :

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم موضوع درس : ماشین ها(حرکت ونیرو)

تهیه کننده : زمان :45 دقیقه تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف

هدف کلی :

دانش آموزان با کاربرد حرکت و نیرو در جابجایی اجسام آشنا می شوند 0

هدفهای جزئی :

1 – کاربرد نیرو در جابجایی اجسام را بشناسند0

2 - نیاز به نیرو را در انجام هر کاری درک کنند0

3 – با وسایلی که باعث افزایش نیرو می شود آشنا می شوند 0

4 - راههایی که باعث افزایش نیرو می گردد را بدانند0

هدف های رفتاری :

1 - نقش نیرو در جابجایی اجسام را بیان کنند 0(دانستنی )

2 - کارهایی که به نیروی کمتر و کارهایی که به نیروی بیشتر نیاز دارد را جدا کنند 0(مهارتی)

3 - وسایلی که باعث افزایش نیرو می شود را نام ببرند0(دانستنی)

4 - راههایی که باعث افزایش نیرو و حرکت می شوند را شرح دهند0 (مهارتی)

5 - حالتهای بلند کردن اجسام سنگین را گزارش دهند 0(مهارتی)

نکات کلیدی :

حرکت ، نیرو ، تکیه گاه ، جسم

مواد و وسایل موردنیاز :

سطل پر از ماسه – میله ی بلند – تکیه گاه

فضا و مدل کلاس:

آزمایشگاه و حیاط مدرسه

روشها و راهبردهای انتخابی برای تدریس :

روش نمایشی

ارزشیابی تشخیصی :

1 - در چه موقع به جسم نیرو وارد می شود ؟

2 – آیا برای انجام دادن همه ی کارها به یک اندازه نیرو نیاز داریم ؟

3 - چرا اجسام حرکت می کنند ؟

راهبردهای ایجاد انگیزه :

معلم توپی را روی زمین قرار داده و پس از چند دقیقه به توپ ضربه ای واردمی کندوازبچه ها می پرسد چرا توپ حرکت می کند 0

اجرای مراحل روش :

مرحله اول : آمادگی و توضیح

برای آمادگی لازم جهت اجرای روش نمایشی ، معلم باید تمرینهای ضروری درباره ی وسایل آموزشی و نحوه ی کاربرد آنها را انجام دهد زیرا بیشتر اوقات دیده می شود که توضیحات معلم با نمایش مغایرت و تناقض پیدا می کند0

مرحله دوم : نمایش دادن

معلم : بچه های عزیز امروز می خواهیم یک سطل پر از سنگ را بلند کنیم . برای بلند کردن آن خوب به من دقت کنید ، من چندین حالت را برای بلند کردن سطل برای شما نمایش می دهم و شما خوب دقت کنید و به سوالات من پاسخ دهید 0

حالت اول : سطل پر از سنگ را معلم بلند می کند 0

حالت دوم : بوسیله یک میله ی بلند و یک تکیه گاه سطل را بلند می کند0

معلم ضمن بلند کردن وسایل از دانش آموزان می پرسد :

کدام حالت برای بلند کردن سطل راحت تربود ؟

در کدام حالت نیروی کمتری مصرف می شود ؟

در کدام حالت جسم را بیشترحرکت دادیم ؟

معلم با پرسیدن از دانش آموزان آنان را وارد درس می کند و با نمایش دادن بیشتر مفاهیم و مطالب درسی را توضیح می دهد 0

مرحله سوم : آزمایش و سنجش

بعد از نمایش و توضیحات مطالب بوسیله معلم و بحث وگفتگوی فراگیرندگان ، معلم اقدامات زیر را انجام می دهد :

معلم : به هر یک از گروهها یک میله و یک سطل پر از سنگ و یک تکیه گاه می دهد و از آنها می خواهد با تغییر دادن محل سطل در روی میله یعنی با نزدیک و دور کردن سطل از تکیه گاه ، نحوه ی بلند کردن سطل را مشاهده کنند و نتیجه ای که می گیرند برای سایر گروهها شرح دهند0

معلم : بچه ها من همین آزمایش را دوباره تکرار می کنم و این بار دستم را نسبت به تکیه گاه نزدیک و یا دور می کنم ، بگویید در بالا بردن سطل چه نقشی دارد ؟

در آخر معلم درس را جمع بندی می کند و پایان می دهد .

ارزشیابی پایانی :

1 – هر قدر فاصله جسم به تکیه گاه نزدیکتر باشد بلندکردن آن از سطح زمین000000 است0

2 - برای به حرکت در آوردن اجسام باید به آنها چه چیزی وارد کنیم ؟

3 - هر قدر فاصله نیرو به تکیه گاه نزدیکتر باشد بلند کردن جسم سنگین ازسطح زمین 0000000است0

ارائه تکالیف :

الف ) تکلیف تمرینی

1 - وقتی که جسمی را می کشیم یا هل می دهیم به آن0000000 وارد می کنیم 0

2 - برای انجام دادن بعضی از کارهای ساده مانند بلند کردن یک لیوان آب ،نیرویی لازم نیست .

الف ) درست ب ) نادرست

3 - فعالیت صفحه 34 کتاب درسی را در منزل انجام دهید 0

ب ) تکلیف بسطی و خلاقیتی :

1 – غیر از روش استفاده از میله و تکیه گاه و جسم که در کلاس برای بلند کردن استفاده گردید یک روش دیگری برای بلند کردن اجسام را که نیروی ما را افزایش دهد در منزل طراحی کرده و به کلاس گزارش دهید0

طرح درس شماره :6

مشخصات :

نام درس : علوم پایه : پنجم مقطع : ابتدایی موضوع درس : اهرم چیست؟

تهیه کننده : زمان : 40 دقیقه تعداد دانش آموزان : 21 نفر

اهداف :

هدف کلی:

دانش آموزان با اهرم و سطح شیب دار آشنا می شوند 0

هدف های جزیی :

1 - دانش آموزان اهرم را به عنوان یک وسیله ای که کار را آسان می کند بشناسند0

2 - قسمت های مختلف یک اهرم را تشخیص دهند 0

3 - استفاده از سطح شیب دار را در جا های مختلف بدانند 0

4 - اشکال مختلف اهرم را درک کنند 0

هدف های رفتاری :

1 - اهرم را تعریف کنند ، دو مثال بزنند0(دانش)

2 - قسمت های اصلی یک اهرم را ترسیم کنند 0(مهارتی)

3 - استفاده از سطح شیب دار در جاهای مختلف را توضیح دهند0 ( مهارتی)

4 - اشکال مختلف اهرم ها را نام ببرند0(دانش)

5 - رابطه بین شیب و طول سطح شیب دار را بیان کنند0(مهارتی)

نکات کلیدی :

اهرم – سطح شیبدار – طول سطح شیب دار – تندی سطح شیب دار

مواد و وسایل مورد نیاز :

تخته – ماشین اسباب بازی – قیچی – نوشابه باز کن – ترازو – میله ی بلند – خط کش

فضا و مدل کلاس :

کلاس درس معمولی با تشکیل گروههای کوچک

روشها و راهبردهای انتخابی برای تدریس :

روش ساخت گرایی

راهبرد ایجاد انگیزه :

بچه های عزیز آیا می توانید بگویید که در شکل زیر که نظیر آنرا خوانده اید ، درون مربع چه عددی باید نوشت ؟

4 متر 2 متر

بچه ها به این شکل چه می گویند ؟

بچه ها امروز می خواهیم با تلاش و فعالیت شما درباره ی اهرم و کاربرد آن بیشتر یاد بگیریم

ارزشیابی تشخیصی :

1- برای انجام هر حرکتی به چه چیز نیاز داریم ؟

2- چه وقت به جسم نیرو وارد می کنیم ؟

3- نیرو چیست ؟

4- وقتی جسمی در جایی ساکن باشد چگونه حرکت می کند ؟

اجرای مراحل روش

مرحله اول : کاوش و جستجو

معلم : در توضیحات قبل ، برای شما دو سوال مطرح نمودم و نظیر آن سوال چنین است ؟

1 – در شکل روبرو میله در حال تعادل است ، درون مربع چه عددی باید نوشت ؟

4 متر 2 متر

2 - در شکل مورد نظر به آن میله چه می گوییم و از چه قسمت های درست شده است ؟

ما این دو مسئله و سوال را به کمک یک میله و تکیه گاه و سطل پر از سنگ قبلا انجام دادیم ، در آن طرفی از تکیه گاه که علامت سوال است باید عددی بگذاریم که با طرف دیگر تکیه گاه برابر باشد ، خوب تلاش کنید

مرحله دوم : تفهیم و استنباط

معلم : همه ی شما به خوبی تلاش کردید . اکنون هر گروه به جلوی کلاس بیایید و یافته های خود ر امطرح کند و دلایل خود ر ابرای اثبات مسائل ارائه دهد . بقیه ی دانش آموزان هم به دقت گوش بدهند و اگر از روش کار گروه گزارش دهنده سوال یا انتقادی دارند بیان کنند ، به این ترتیب همه گروهها برای ارائه ی گزارش آماده می شوند و کار خود را به آگاهی همه می رسانند . اگر دانش آموزان نتوانند به پاسخ مورد نظر دست یابند ، معلم می تواند راهنمایی لازم را ارائه دهد و اطلاعات ناکافی دانش آموزان را سامان دهد

مرحله سوم : توسعه و تعمیم

معمولا در این مرحله ، مفاهیم تولید شده اعتبار یابی می شود

معلم : متشکرم . شما توانستید پاسخ سوالها را با تلاش خود پاسخ گویید .

حالا وسایل و ابزارهایی دیگر را سراغ دارید که نوعی اهرم می باشند ؟

آنها را از دوستان خود در گروهها بپرسید تا پاسخ را در یابید

حالا برای اینکه کاربرد اهرم ها در جاهای دیگر را بهتر یاد بگیرید و گروههای 5 نفری تشکیل دهید

می خواهیم به کمک یک تخته و تکیه گاه و یک وزنه ، اهرمی را درست کنید که به صورت شیب دار باشد و اندازه طول شیب ها در گروه ها متفاوت باشد و پاسخ دهید کدام یک از سطوح شیب دار کمک بیشتری به ما می کنند ؟

معلم : از زحمات همه ی گروهها تشکر می کنم

گروهها هر کدام از روشهای زیراستفاده نموده اند

گروه 1 : 21 7

گروه 2 : 40 10

گروه 3 : 30 15

دانش آموزان : طول سطح شیب دار را بر ارتفاع آن تقسیم می کنیم هر چه عدد بدست آمده بزرگتر باشد کمک سطح شیب دار برای ما بیشتر است یعنی به نیروی کمتری نیاز داریم

مرحله چهارم : بررسی و ارزشیابی

معلم : حالا می توانیم یک بار دیگر به فرایند ها و کاوش ، تفهیم و توسعه دقت کنیم و با هم به کنترل روشهای مطرح شده بپردازیم. حالا به نظر شما کدام روشها بهتر و قابل قبول تر است؟ پس هر روشی را که قبول دارید به منزله ی پاسخ صحیح و قابل ارائه ، منظور دارید تا جلسه ی دیگر ،به کتاب ها و منابع گوناگون مراجعه کنید و نظر دیگران را هم جویا شوید 0

ارزشیابی پایانی :

1 - کدام مورد از وسایل زیر اهرم نیست ؟

الف ) قیچی ، در قوطی باز کن ب ) فرغون ، پاروی قایق

ج ) نردبان د ) دم باریک ، جارو

2 - کدام مورد از نمونه های سطح شیبدار است ؟

الف) الوار ، پلکان متحرک ب) سرازیری و سربالایی جاده ها

ج ) کف شیب دار تئاترها و تالارها د ) همه موارد

3 - سه قسمت اصلی یک اهرم را نام ببرید .

4- کدام نوع از سطح شیب دارها کمک بیشتری به ما می کنند ؟

5 – از سطح شیب دار در چه جاهایی استفاده می شود ؟

ارائه تکلیف

الف ) تکلیف تمرینی

1 - تکلیف فکر کنید صفحه 36 کتاب و تحقیق فکر کنید صفحه 37 کتاب را انجام دهید0

ب ) تکلیف بسطی و خلاقیتی :

1 – موارد استفاده اهرم و سطح شیب دار را در محل زندگی خود تحقیق کنید و طی گزارش به کلاس بیاورید 0

2 - کار استخوان بازو در انسان چیست ؟

طرح درس شماره :7

مشخصات:

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم موضوع درس : ماشین چیست ؟

تهیه کننده : زمان : 45 دقیقه تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف :

هدف کلی :

آشنایی دانش آموزان با ماشین و انواع آن

اهدف جزیی :

1 - ماشین را بشناسند 0

2 - انواع ماشینها را بدانند 0

3 - تفاوت انواع ماشینها را بفهمند 0

4 - ماشین ها نیروی خود را از کجا می آورند را درک کنند0

اهداف رفتاری :

1 - ماشین را تعریف کنند ( مهارتی )

2 - انواع ماشین ها را نام ببرند ( دانستنی )

3 - ماشین پیچیده و ساده را مقایسه کنند ( مهارتی )

4 - توضیح دهند که ماشین ها نیروی خود را از کجا می آورند ( مهارتی )

5 – با رسم جدول ، ماشینهای ساده و پیچیده را از هم جداکنند ( مهارتی )

نکات کلیدی :

ماشین ، ماشین پیچیده ، ماشین ساده ، نیرو

مواد و وسایل مورد نیاز :

چند ماشین ساده مانند : چاقو ، قیچی ، انبردست ، فندق شکن ، قرقره پرچم ، پیچ گوشتی ، دوچرخه اسباب بازی ، ماشین اسباب بازی

فضا و مدل کلاس :

کلاس درس معمولی با تشکیل گروهها

روشها و راهبردهای انتخابی برای تدریس :

روش بحث گروهی

راهبرد ایجاد انگیزه :

معلم : پس از سلام و احوال پرسی و گفتگوی صمیمانه یکی از روشهای ایجاد انگیزه را انتخاب می کند و می گوید

کی ام ، چه ام ، زین دارم ، لباس رنگین دارم ، ارزون و با ارزش ام ، وسیله ورزش ام ، حالا بگید کی هستم ، روی زمین نشستم

خوب بچه ها جواب شعر ما چه می شود ؟ وقتی بچه ها جواب دادند دوچر خه ، معلم می گوید امروز می خواهیم در مورد وسیله هایی مانند دوچرخه با شما صحبت کنم

ارزشیابی تشخیصی :

1 - اهرم چیست ؟

2 - اهرم از چه قسمت هایی تشکیل شده است ، نام ببرید ؟

3 - از سطح شیب دار در چه جاهایی کمک می گیریم ؟

4 - با چه وسیله ای به مسافرت می روید ؟

اجرای روش بحث گروهی

مرحله اول : انتخاب موضوع

موضوع بحث مطابق سرفصل درس انتخاب می شود تحت عنوان:ماشین چیست ؟ به چند نوع تقسیم می شود ؟

و نیروی خود را از کجا بدست می آورند.

مرحله دوم : یافتن زمینه های مشترک برای بحث

ممکن است دانش آموزان شرکت کننده در بحث گروهی اطلات زیادی درباره ی موضوع بحث نداشته باشند در این حالت جریان بحث کند یا متوقف می شود ، برای رفع این مشکل ، معلم باید بر اساس دانش و اطلاعات خود در زمینه ی بحث اقداماتی انجام دهد . یعنی در مورد ماشینها و انواع آنها صحبت کند و به تشریح واژه های کلیدی بپردازد

مرحله سوم : بیان هدف های آموزشی

یکی از مشکلات مهم در بحث های گروهی ، انحراف گفتگوها از مسیر اصلی است . بیشتر اوقات در بحث های گروهی مسائلی مطرح می شود که خارج از موضوع است و جریان مباحثه را به اهداف تعیین شده نمی رساند ، برای رفع این مشکل معلم باید هدفهای مورد نظر را تشریح کند ، مثلا بگویید در این بحث گروهی می خواهیم تعریف ماشین و انواع ماشین ها و نیرویی که آن ماشین ها بدست می آورند را بدانیم . پس برای رفع موانع روشهای دلخواه خود را ارائه بدهیم . بنابراین باید در پایان جلسه ، به هدفهایی برسیم تا بتوانیم کاربردهای ماشین ها را در زندگی یاد بگیریم .

مرحله چهارم : هدایت جریان بحث

در این مرحله با برنامه ریزی قبلی دانش آموزان به نوبت نظرات خود را ارائه می دهند ، ناظر جلسه به دقت بحث را زیر نظر می گیرد و منشی کلیات مباحث را ثبت می کند و معلم فقط نظارت بر اجرای صحیح بحث را برعهده می گیرد 0

مرحله پنجم : نتیجه گیری و اعلام مشترک و مورد توافق

در پایان مسئول یا منشی جلسه نتایج بحث را در حکم مفاهیم مشترک و مورد توافق اعلام می کند . در این بحث مشاهده کنندگان نیز می توانند نظر خود را بیان دارند 0

ارزشیابی پایانی :

1 - ماشین پیچیده چگونه به وجود می آید ؟

2 - آیا دوچرخه یک ماشین پیچیده است ؟

3 - ماشین ها نیروی خود را از کجا بدست می آورند ؟

4 - استفاده از نیروی ماهیچه ها در کدام مورد کاربرد دارد ؟

الف)ماشین ساده ب) همه ی ماشین ها ج) ماشین های پیچیده

5 - همه ی ماشین هادر0000000 نیرو به ما کمک می کنند 0

الف) افزایش ب) سرعت اثر ج) افزایش مسافت د) انتقال

ارائه تکالیف

تکالیف تمرینی :

1 – در محیط اطراف خود چند ماشین ساده و چند ماشین پیچیده فهرست وار بنویسند و به کلاس گزارش دهند 0

تکالیف خلاقیتی :

1 - چند ماشین ساده نام ببرید که در کمک کردن کارها ، نیرو و جسم در یک جهت حرکت می کنند .

طرح درس شماره : 8

مشخصات :

نام درس : علوم مقطع : ابتدایی پایه : پنجم موضوع درس : نورورنگ ( چشمه های نور )

تهیه کننده : زمان : 40 دقیقه تعداد دانش آموزان : 20 نفر

اهداف :

هدف کلی :

دانش آموزان با نور و رنگ و چشمه های نور آشنا می شوند0

هدفهای جزیی :

1 - بدانند که نور یکی از شکل های انرژی است 0

2 - چشمه ی نور طبیعی و مصنوعی را بشناسند 0

3 - بفهمند برای این که جسمی دیده شود باید به آن نور بتابد

هدفهای رفتاری :

1 - یکی از شکل های انرژی را نام ببرد ( دانستنی )

2 - چشمه ی نور را تعریف کنند 0(دانش )

3 - چشمه ی نور طبیعی و مصنوعی را باهم مقایسه کنند ( مهارتی )

4 - شرح دهند که اجسام چگونه دیده می شوند (مهارتی)

5 - نمونه هایی از چشمه های نور طبیعی و مصنوعی را مثال بزنند0

نکات کلیدی :

نور – رنگ - چشمه ی نور – چشمه نور طبیعی – چشمه نور مصنوعی

مواد ووسایل مورد نیاز:

شمع روشن – چراغ قوه – کرم شب تاب - تصویر خورشید ، تصویر ستاره – تصویر رعد وبرق – گچ – تخته سیاه

فضا و مدل :

کلاس درس معمولی تشکیل گروهها با تعداد افراد مساوی

روشها و راهبردها برای تدریس :

روش استقرایی

ایجاد انگیزه :معلم بایک شمع روشن وارد کلاس می شود وشمع راروی میز قرار می دهدوتوجه بچه ها را به ان جلب می کند 0

ارزشیابی تشخیصی :

1 - شکلهای مختلف انرژی را نام ببرید ؟

2 - سایه چگونه تشکیل می شود ؟

3 - باز تابش نور چگونه است توضیح دهید ؟

4 - شرایط دیدن یک جسم را بیان کنید ؟

اجرای روش :

مرحله اول : برشماری فهرست مطالب

معلم : یک صفحه کاغذ و یک خود کار بردارید هر چه درباره ی چشمه ی نور می دانید فهرست کنید 0

دانش آموزان نام چشمه های نوری که می شناسند می نویسند 0

حالا از چند نفرمی خواهیم که فهرست خود را بخوانند ( معلم چند دانش آموز را انتخاب می کند )

حالا گروه تشکیل دهید و با همفکری هم یک فهرست گروهی تنظیم کنید

دانش آموزان با مشارکت اعضای هر گروه و تجربیات شخصی فهرست کاملتری ارائه می دهند در این راهبرد حس مشارکت جویی و همفکری و هم اندیشی تقویت می شود 0

معلم : از سر گروهها می خواهم فهرست گروه خود را بخوانند .0

سر گروهها فهرست های خود را ارائه می دهند و از این طریق اطلاعات همه ی دانش آموزان گسترش می یابد و دانش به وسیله همه ی فرا گیرندگان تولید می گردند و با بهره گیری از مطالب دیگر گروهها فهرست خود را کاملتر می کنند

مرحله دوم : گروه بندی بر اساس ویژگیها

معلم : از همه بچه ها می خواهد فهرست خود را به دو بخش چشمه ی نور طبقه بندی کنند0

دانش آموزان با راهنمایی معلم یک جدول دو ستونی رسم و آن را تکمیل می کنند 0

ممکن است آنان نتوانند چشمه ی نور مصنوعی را در یک ستون و چشمه ی ن

طرح درس علوم پنجم ابتدایی

مطالب مشابه :

نمونه طرح درس چهارم- علوم -

ویژگی ها و شاخص های مدارس کارآمد ، اثر بخش و موفق در دوره ی ابتدایی و راهنمایی

جشنواره علمی جابر بن حیان

آموزش ابتدایی

طرح درس علوم پنجم ابتدایی

موضوع برای طرح جابر

مدارس مشهور جهان

طرح درس علوم - قسمت اول