بررسي وضعيت شاخص‌هاي استان سمنان در سال 1387

اشاره: استان سمنان براساس آخرين تقسيمات كشوري، 5 شهرستان دامغان، سمنان، شاهرود، گرمسار و مهديشهر را در برگرفته و 13 بخش، 17 شهر، 29 دهستان و 755 آبادي داراي سكنه را شامل شده است. اين استان به مركزيت شهر سمنان از شمال به خراسان‌شمالي، گلستان و مازندران، از جنوب به يزد و اصفهان، از مشرق به استان خراسان‌رضوي و از مغرب به استان‌هاي تهران و قم محدود شده است. گزارش پيش‌رو به بخش‌هايي ازسالنامه آماري استان سمنان در سال 1387 مي‌پردازد.

براساس سالنامه آماري سال 1387 استان سمنان، جمعيت اين استان در اين سال بالغ بر 604385 نفر  بوده كه از اين  تعداد 464132 نفر در مناطق شهري و 140253 نفر در مناطق روستايي ساكن بوده و تراكم نسبي جمعيت در سال يادشده 19/6 نفر در هر كيلومتر بوده است. در سال 1387، تعداد 8799 نفر در اين استان متولد شده‌اند كه 4462 نفر پسر و 4337 نفر دختر بوده‌اند. بررسي تولدهاي ثبت شده، استان سمنان برحسب نقاط شهري و روستايي نيز حاكي از آن است كه در سال مورد بررسي، مجموع 6981 نوزاد (3529 پسر و 3452 دختر) در نقاط شهري استان متولد شده‌اند. اين رقم در نقاط روستايي معادل (1818 نفر بوده كه از اين تعداد نوزاد متولد شده 933 پسر و 855 دختر بوده است.

جمعيت شهري و روستايي

از سه شهر اميريه، ديباج و دامغان كه نقاط شهري شهرستان دامغان هستند، شهر دامغان با داشتن 34057 نفر بيشترين تعداد جمعيت شهري را در خود جاي داده است.

از بين شهرهاي سرخه و سمنان كه نقاط شهري شهرستان سمنان هستند، شهرستان سمنان با 64891 نفر بيشترين و شهر سرخه با 6663 نفر جمعيت در رتبه بعدي قرار دارد.

در شهرستان شاهرود نيز شهر شاهرود با داشتن 101729 نفر جمعيت در صدر قرار گرفته و در سال مورد بررسي شهر گرمسار 29264 نفر جمعيت داشته است. مهاجران وارد شده به اين استان طي ده سال گذشته طبق برآورد آبان ماه سال 1385 (آبان 1375- آبان 1385 ) معادل 38537 نفر در مناطق شهري و 15132 نفر در مناطق روستايي ساكن شده‌اند.

وضع فعاليت جمعيت 10 ساله و بيشتر اين استان در نقاط شهري براساس برآورد آبان‌ماه سال 1385، 140733 نفر جمعيت فعال از نظر اقتصادي بوده است كه از اين تعداد 128638 نفر شاغل هستند و جمعيت بيكار 12095 نفر است. شاخص جمعيت فعال اقتصادي در نقاط روستايي 52182 نفر بوده كه از اين رقم سهم شاغلان برابر 48055 نفر و سهم بيكاران 4127 نفر بوده است.

براساس نتايج آماري در سال 1387، نرخ مشاركت اقتصادي نيروي كار استان سمنان در جمعيت 10 ساله و بيشتر 5/33 درصد و نرخ بيكاري 3/8 درصد بوده است.

بررسي وضعيت كشاورزي، جنگلداري و شيلات

بررسي وضع كشاورزي و مرتع‌داري استان سمنان حاكي از آن است كه در كل استان، 331 شركت تعاوني كشاورزي در سال 1387 فعال بوده و 4147 نفر عضو داشته است و براساس آخرين آمارگيري كه در سال 1382 انجام شده است، مساحت كل اراضي كشاورزي بهره‌برداري‌هاي با زمين كل استان برابر 153827 هكتار است كه 32015 مترمكعب آن مورد بهره‌برداري قرار گرفته است.

مساحت جنگل‌هاي تحت پوشش اداره كل منابع طبيعي استان در سال 1387، 352245 هكتار برآورد شده و همچنين مساحت بيابان‌هاي استان 5274364 هكتار بوده است. مساحت مراتع نيز 3741386 هكتار است. بررسي پوشش جنگلي استان نيز نشان مي‌دهد. مساحت جنگل‌كاري تحت پوشش اداره كل منابع طبيعي استان 326هكتار بوده كه 74 هكتار آن متعلق به بخش دولتي است و بقيه به طرح ملي نهضت سبز با مشاركت مردم اختصاص دارد.

بررسي ميزان انواع گونه‌هاي بچه ماهيان نيز حاكي از آن است كه در سال 1387 در شهرهاي استان، 945 هزار قطعه ماهي توليد شده كه 900 هزار قطعه آن ماهي قزل‌آلا است.

صنعت

در بخش صنعت در سال 1387، مجموع 858 فقره جواز تأسيس كارگاه‌هاي صنعتي از سوي سازمان صنايع و معادن استان صادر شده است كه بيشترين آن با 151 فقره به توليد محصولات كاني غيرفلزي مربوط مي‌شود. در اين سال تعداد پروانه‌هاي بهره‌برداري از كارگاه‌هاي صنعتي صادره توسط صنايع و معادن استان سمنان برابر 188فقره بوده است. همچنين بررسي ميزان اشتغال ايجاد شده توسط كارگاه‌هاي صنعتي براساس پروانه‌هاي بهره‌برداري صادر شده نشان مي‌دهد، كه در مجموع تعداد 3755 نفر در اين كارگاه‌ها مشغول به كار بود‌ه‌اند و بيشترين تعداد شاغلان با 731 نفر به كارگاه‌هاي توليد محصولات كاني غيرفلزي مربوط مي‌شود.

آب و برق

در سال 1387 ميزان كل تخليه سالانه آب‌هاي زيرزميني استان برابر 55/1086 ميليون مترمكعب بوده است. تعداد انشعاب و مشتركان آب در نقاط شهري استان در سال 1387، برابر با 154162 انشعاب و 154162مشترك است. كه 137853 هزار مترمكعب در مصارف خانگي و تجاري مصرف مي‌شود. توليد برق در سال يادشده برابر17588 هزار كيلووات ساعت بوده كه توسط مؤسسه‌هاي تابع وزارت نيرو توليد شده است. 456 روستا داراي برق هستند كه 34311 خانوار را شامل مي‌شود.

ساختمان و مسكن

در سال مورد اشاره تعداد پروانه‌هاي ساختماني صادر شده براي احداث بنا برابر 2346 پروانه است كه مساحت زمين آنها 728450 مترمربع بوده و از اين تعداد پروانه‌هاي ساختماني صادر شده براي احداث بناي مسكوني 2072 پروانه بوده است.

بازرگاني

بررسي سيماي بازرگاني استان سمنان نشان مي‌دهد در سال 1387، 1421 تن واردات انواع كالا از گمرك استان بوده كه ارزش ريالي آن 94763 ميليون ريال بوده است.

مقدار صادرات انواع كالا از گمرك استان سمنان نيز برابر 58927 تن بوده و ارزش ريالي اين مقدار كالاي صادر شده به جز نفت‌خام به مبلغ 302462 ميليون ريال است. كه در اين ميان، مواد نساجي با مقدار 1114 تن و ارزش 31500 ميليون ريال بيشترين واردات را در بين كالاها دارا بوده است پس از آن، مصنوعات ساخته شده از سنگ به مقدار 29669 تن و ارزش ريالي 72994ميليون ريال، بيشترين كالاي صادرات شده از گمرك استان را به خود اختصاص داده است.

ارتباطات

استان سمنان داراي 303687 مشترك تلفن منصوبه ثابت و 260026 مشترك تلفن همراه است و همچنين 379 روستا در اين استان داراي ارتباط تلفني هستند. از اين تعداد مشترك شهرستان شاهرود با داشتن 107545 مشترك داراي بيشترين تعداد مشترك در استان سمنان است.

آموزش

براساس آخرين سرشماري كه در سال 1385 انجام شد جمعيت باسوادان 6 ساله و بيشتر در استان سمنان 477081 نفر بوده كه اين تعداد معادل 61/88 درصد جمعيت 6 ساله و بيشتر استان را تشكيل مي‌دهد. از اين تعداد 252581 نفر مرد و 224500 نفر زن هستند سهم ساكنان نقاط شهري و باسواد استان، 369928 نفر بوده كه اين تعداد معادل 87/91 درصد است و تعداد 107153 نفر معادل 94/78 درصد از ساكنان نقاط روستايي داراي سواد هستند. بررسي وضعيت تحصيلات دانشگاهي استان نيز حاكي از آن است كه در آزمون سراسري سال تحصيلي 1388-1387، تعداد 48135 نفر دانشجو در دانشگاه‌ها و مراكز عالي استان پذيرفته شده‌اند. و همچنين 38592 نفر در دانشگاه‌هاي آزاد اسلامي اين استان مشغول به تحصيل شده‌اند.

بهداشت و درمان

طبق برآوردي كه در سال 1387 در استان سمنان انجام شد تعداد 11 مؤسسه درماني شامل، درمانگاه، كلينيك، پلي‌كلينيك و مركز بهداشت با 1126 تخت فعال در اين استان وجود دارند كه از اين تعداد، 9 مؤسسه با 935 تخت فعال وابسته به دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني است. همچنين شهرستان شاهرود با داشتن 532 تخت فعال در بين ديگر شهرستان‌هاي استان بيشترين تعداد تخت فعال را دارد.

تعداد مراكز بهداشتي و درماني نيز در سال يادشده 92مركز است كه 64 مركز در نقاط شهري واقع شده و 28 مركز نيز در نقاط روستايي مستقر هستند تعداد 468 پزشك در دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي – درماني استان شاغل هستند و از اين آمار 191 پزشك عمومي و 216 پزشك متخصص است كه در بخش‌هاي مختلف قلب، اعصاب و روان، چشم و... فعاليت مي‌كنند.

وضعيت اعتباري استان سمنان

بررسي وضعيت عملكرد اعتبارات استان سمنان حاكي از آن است كه در سال 1387 تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي استان، 1881677 ميليون ريال بوده كه در مقايسه با سال قبل رشد داشته است.

عملكرد اعتبارات هزينه‌اي استان سمنان نيز در سال يادشده برابر با 470667 ميليون ريال بوده است. براساس آمار، درآمدهاي استان سمنان در سال 1387، 774397 ميليون ريال و درآمدهاي ملي استان سمنان برابر 1577947 ميليون ريال بوده است. اين در حالي است كه مجموع درآمدهاي استاني در سال 1387، براي اين استان در قانون بودجه 648747 ميليون ريال مصوب شده است. درآمد استان سمنان از محل منابع ملي نيز 2025597 ميليون ريال تصويب شده بود.

بررسي عملكرد هزينه استان نشان مي‌دهد دستگاه‌هاي اجرايي تابع نظام بودجه استاني در سال موردنظر بالغ بر 1187137 ميليون ريال بوده كه سازمان جهادكشاورزي استان بيشترين درصد بودجه كه حدود 55/15 درصد است را به خود اختصاص داده و همچنين از 1113143 ميليون ريال عملكرد اعتبارات تملك دارايي‌هاي سرمايه‌اي استان در سال 1387، كه حدود 35/13 درصد است به فعاليت‌هاي عمراني شركت آب و فاضلاب استان اختصاص داده شده است.

طبق آمار در همين سال متوسط هزينه‌هاي غيرخوراكي سالانه يك خانوار شهري استان برابر 54539794 ريال و هزينه‌ها خوراكي دخاني برابر 16389423 ريال بوده و بعلاوه همين موارد در يك خانوار روستايي سالانه، به ترتيب برابر 27388929 و 17250340 ريال بوده است. همچنين متوسط درآمد خالص سالانه يك خانوار شهري 68268471 ريال و همين شاخص در يك خانوار روستايي برابر 37190697 ريال بوده است.

فرهنگ و ورزش

از نظر تعداد سالن سينما در استان يادشده 5 سالن سينما با گنجايش 2605 صندلي وجود دارد كه اين تعداد سالن مي‌تواند پذيرش 72019 نفر تماشاچي را داشته باشد. 5 سالن نمايش با گنجايش 1408 وابسته به ادراه كل فرهنگ و ارشاد اسلامي در استان سمنان وجود دارد.

در سال 1387، تعداد كتابخانه‌هاي عمومي در اين استان به 42 باب كتابخانه رسيد كه در اين كتابخانه‌ها 541880 جلد كتاب موجود است، بعلاوه 14 مركز كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان كه تعداد كتوب موجود در اين مراكز 131242 جلد است. از اين جهت نيز شهرستان شاهرود با داشتن 12973 نفر عضو، بيشترين تعداد اعضا را در بين شهرستان‌هاي اين استان دارد. تعداد سالن‌هاي ورزشي كه در سال يادشده برابر 64189 مترمربع بوده و همچنين 300302 زمين ورزشي در استان سمنان وجود دارد.

معدن

براساس آخرين آمارگيري از معادن كه در سال 1386 انجام شده، در مجموع 163 معدن در حال بهره‌برداري هستند كه از اين تعداد 158 معدن به‌طور خصوصي و 5 معدن به صورت دولتي مديريت مي‌شوند. مجموع شاغلان معادن در همان سال 2929 نفر بوده است.

معادن استخراج سنگ با 95 فقره بيشترين تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان را به خود اختصاص داده است. پس از آن سنگ گچ با 40، سنگ لاشه با 34 و زغال‌سنگ با 19 فقره در رتبه‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند.

بررسي وضعيت جغرافيايي معادن نشان مي‌دهد كه شهر سمنان با داشتن 62 معدن بيشترين تعداد معادن در حال بهره‌برداري استان را به خود اختصاص داده پس از آن شهرهاي گرمسار، دامغان و شاهرود به ترتيب با 43، 30 و 28 معدن در جايگاه بعدي قرار دارند.

همچنين آمار حاكي از آن است كه ارزش‌افزوده حاصل از بهره‌برداري معادن استان سمنان در سال 1386 معادل 274723 ميليون ريال بوده است كه استخراج سنگ با 78278 ميليون ريال و سنگ گچ با 47841 ميليون ريال و سنگ‌هاي فلزي غيرآهني با 33724 ميليون ريال بيشترين مقدار ارزش‌افزوده را ايجاد كرده‌اند.

 ارزش توليدات معادن استان در سال 1386 معادل 377119 ميليون ريال بوده است. بررسي ارزش‌افزوده فعاليت‌هاي اقتصادي استان برحسب بخش‌هاي عمده اقتصادي نشان مي‌دهد كه ارزش‌افزوده حاصل از معدن در استان 306 ميليارد ريال، صنعت 7001 ميليارد ريال و كشاورزي، شكار و جنگلداري 2839 ميليارد ريال بوده است.