زايمان طبيعي

مزيتهاي يك زايمان طبيعي چيست؟

اگر مي‌خواهيد كه حداكثر كنترل ممكن را بر بدن خود داشته باشيد، فعالانه در فرآيند زايمان شركت كنيد و كمترين ميزان مداخل? غير طبيعي در فرآيند تولد كودك تان صورت پذيرد، استفاده از يك روش طبيعي و بدون استفاده از دارو جهت كنترل درد زايمان بهترين گزينه براي شما خواهد بود. اگر اين روش را انتخاب كنيد، درد و ناراحتي را به عنوان بخشي از فرآيند تولد كودك مي‌پذيريد: تجربه‌اي كه شامل همكاري فعالان? شما در هر يك از مراحل زايمان مي‌شود. اما در صورتي كه با آمادگي و حمايت مناسب به اين مرحله برسيد مي‌توانيد احساس قدرت و رضايتي عميق از زايمان طبيعي به دست آوريد.

مزاياي زايمان طبيعي عبارتند از:

اكثر روشهاي زايمان طبيعي تهاجمي نيستند و در نتيجه احتمال خطر يا آسيبهاي جانبي براي شما يا كودكتان كم است.
بسياري از خانمها در هنگام زايمان طبيعي و بعد از آن احساس قدرت مي‌كنند و علي‌رغم اينكه مجبورند درد را تحمل كنند بسياري از آنها مي‌گويند كه براي زايمان بعدي خود نيز همين روش را انتخاب خواهند كرد. در برخي از خانمها احساس اينكه مسووليت اين امر بر دوش آنهاست موجب مي‌شود تصور آنها از درد كاهش يابد.
در اين روش بيهوشي يا بي‌حسي در كار نخواهد بود. شما در هنگام زايمان و تولد كودك، بيدار و هوشيار خواهيد بود؛ پس مي‌توانيد وضعيت بدن خود را تغيير داده و در حالتي قرار بگيريد كه بيشتر احساس راحتي كرده و هنگامي كه زمان بيرون آمدن كودك فرا مي‌رسد به انجام اين كار كمك كنيد.
در برخي از بيمارستانها همسر شما نيز مي‌تواند همراه شما بوده و به شما كمك كند و موجب كاهش احساس درد در شما شود.
در صورت انجام زايمان به روش طبيعي احتياجي به تزريق سرم يا وصل كردن دستگاههاي مانيتورينگ الكترونيكي به شما نيست؛ بنابراين حركت براي شما آسان‌تر خواهد بود، مي‌توانيد راه برويد، دوش بگيريد و در صورت امكان، از توالت فرنگي (به جاي لگن بيمار) استفاده كنيد.
در مقايسه با زناني كه از بي‌حسي موضعي (اپي دورال) استفاده مي‌كنند، احتمال كمتري وجود دارد كه به استفاده از روشهاي كمكي براي القاء يا تسريع زايمان از قبيل پيتوسين ((Pitocin، واكيوم(vacuum) يا فورسپسforceps) ) يا سونداژ مثانه نياز داشته باشيد.
تمرينهاي تنفسي و ساير روشهاي خودهيپنوتيزمي را مي‌توانيد پيش از فرا رسيدن زمان زايمان تمرين كنيد و آنها را بعدا نيز تكرار نماييد. برخي از خانمهايي كه به تازگي مادر شده‌اند، در اولين روزهاي شير دادن به نوزاد هنگامي كه كنار آمدن با مشكلات پس از زايمان يا مراقبت از نوزاد واقعا استرس‌زا مي‌شود، از تكنيكهاي آرامش بخشي و تمدد اعصاب (Relaxation) استفاده مي‌كنند.

مشكلات انجام زايمان بدون استفاده از دارو چيست؟

برخلاف روش استفاده از بي‌حسي موضعي اين تكنيكها موجب از بين رفتن كامل درد نمي‌شوند. پس اگر مي‌خواهيد درد را احساس نكنيد، استفاده از روش بي‌حسي موضعي براي شما مناسبتر است. بعلاوه در زايمان طبيعي در صورتي كه نهايتا زايمان شما دشوار شود و احتياج به مداخله زياد از سوي پزشك يا ماما داشته باشد، يا اينكه شما به واسط? طولاني شدن مدت زايمان بيش از حد خسته شده و نياز به استراحت يا خواب داشته باشيد، نمي‌توان درد را آرام كرد يا به انداز? كافي تخفيف داد. اما اگر هنوز به زمان زايمان نزديك نشده‌ايد، مي‌توانيد تصميمتان را عوض كرده و از بي‌حسي موضعي استفاده نماييد.

چگونه مي‌توانم براي زايمان طبيعي آماده شوم؟

هنگامي كه تصميم قطعي خود را براي زايمان طبيعي گرفتيد، بايد فعالانه براي آن آماده شويد. پس بهتر است برنامه‌اي براي زايمان تدارك ببينيد و مطمئن شويد كه پزشك يا ماما در محل مناسب عمل زايمان را انجام خواهد داد. در بعضي از بيمارستانها يا زايشگاهها، ممكن است با هماهنگي قبلي بتوانيد يكي از اقوام يا دوستانتان را در اطاق زايمان به همراه داشته باشيد و شايد همسرتان!

روشهاي مختلفي براي كاهش درد زايمان طبيعي وجود دارد كه در اكثر بيمارستانها و زايشگاهها قابل انجام است. مي توانيد در مورد روش زايمان و روشهاي كاهش درد با ماما يا پزشك خود قبل از موعد زايمان صحبت كنيد تا با مورد غيرمنتظره اي روبرو نشويد.

اگر تصميم داريد زايماني طبيعي در بيمارستان داشته باشيد، بايد هدف خود را به طور صريح و روشن با پزشك يا ماماي خود در ميان بگذاريد تا او به شما بگويد كه چه اقداماتي از سوي پزشك به صورت روتين و معمول انجام مي‌شود و شما چگونه مي‌توانيد اين مرحله را پشت سر بگذاريد. برخي از اقدامات مانند وصل كردن سرم يا دستگاههاي مانيتورينگ الكترونيكي به شما حركت و راه رفتن را براي شما دشوار مي‌سازد. اين مطلب موجب مي‌شود كه تحمل درد و طي كردن زايمان بدون استفاده از دارو دشوارتر شود؛ هرچند غير ممكن نخواهد بود.

در برخي از كشورهاي پيشرفته بسياري از خانمها يك "كمك زائو" انتخاب مي‌كنند تا آنها را در مورد زايمان طبيعي راهنمايي كند. كمك زائو ها تعليم داده شده‌اند تا به شما كمك كنند كه شرايط يك زايمان طبيعي بدون استفاده از دارو را بشناسيد و در طول زايمان نيز در كنار شما خواهند بود. در بسياري از كشورها اين امكان وجود دارد كه به همراه همسر يا يكي از دوستان و اقوامتان در جلسات آموزشهاي زايمان شركت كنيد. با توجه به شناخت اين فرد از شما و راهنمايي ها و تمريناتي كه در طول جلسات با هم انجام مي دهيد، اين فرد مي تواند در تمام طول زايمان در كنار شما باشد و در برخي از شرايط بحراني كه تحمل درد و ميزان استرس براي شما طاقت فرسا مي شود به شما كمك كند.

برخي از ماماها و پرستارها در زمين? تكنيكهاي كنار آمدن با درد به صورت طبيعي (و بدون استفاده از دارو) بسيار ماهر هستند. اما شما نمي‌توانيد پيش‌بيني كنيد كه كدام پرستار در زمان زايمان در كنار شما خواهد بود، چون آنها به صورت شيفتي كار مي‌كنند. در اين حالت ممكن است به اين نتيجه برسيد كه در نظر گرفتن يكي از اقوام يا دوستان با تجربه كه در زمان زايمان در كنار شما باشد و شما را كمك و راهنمايي كند ارزشمند خواهد بود.

روشهاي مختلفي براي كاهش درد و كنار آمدن با مشكلات زايمان وجود دارد، مانند Lamaze و Bradley، كه در بسياري از كشورها بصورت دوره هاي منظم و توسط افراد ماهر آموزش داده مي شوند. در اين دوره ها يك مربي زايمان كه در مورد زايمان طبيعي ماهر است، مراحل زايمان و مواردي را كه ممكن است در طول زايمان براي شما اتفاق بيفتد به شما مي گويد. درك اتفاقاتي كه در هر مرحله از زايمان مي‌افتد به شما كمك خواهد كرد تا كار سنگيني را كه بدن شما قرار است انجام دهد شناخته و به آن كمك كنيد. متاسفانه در ايران هنوز چنين دوره هاي آموزشي بطور مدون و رسمي برگزار نمي شود.

خواه براي زايمان طبيعي برنامه‌ريزي كرده باشيد يا نه بهتر است پيش از فرارسيدن زمان زايمان تا آنجا كه امكان دارد در مورد روشهاي طبيعي مقابله با درد زايمان و روشهايي شامل استفاده از دارو اطلاعات به دست آوريد. فشار عصبي و ترس موجب آن مي شوند كه درد را بيشتر از آنچه واقعا هست تصور كنيد و هر كاري كه بتوانيد براي كاهش اضطراب انجام دهيد، در مراحل دشواري كه فراروي شماست به شما كمك خواهد كرد. اين كار حتي مي‌تواند در خود فرآيند زايمان نيز به شما كمك كند؛ زيرا افزايش سطح هورمونهاي استرس‌زا مي‌توانند بر انقباضات عضلاني رحم تأثير بگذارند.

اگر در حال برنامه‌ريزي براي زايمان طبيعي هستيد به ياد داشته باشيد كه هرچقدر هم اعتماد به نفس بالايي داشته باشيد، باز هم ممكن است طبيعت موجب شود كه وضعيت شما ناگهان به هم بريزد. شما ممكن است در عمل به استفاده از دارو براي كنترل درد نياز داشته باشيد كه در نتيجه استفاده از روشهاي طبيعي كنترل درد را دشوار مي‌كند و يا زايمان شما ممكن است طولاني‌تر يا دردناك‌تر از آنچه تصور مي‌كرده‌ايد شود.

صرف نظر از قاعد? "زايمان بدون استفاده از دارو" هيچ قانون كلي ديگري در مورد زايمان طبيعي وجود ندارد، اما در اينجا چند تكنيك مرسوم براي مبارزه با درد به صورت طبيعي توضيح داده مي شود:.

تمرينهاي تنفسي و تجسمي

اكثر كلاسهاي زايمان تكنيكهاي تنفسي و تجسم را آموزش مي‌دهند. ممكن است الگوهاي خاصي براي تنفس به شما و همسرتان داده شود تا آنها را تمرين كنيد و مربي ممكن است شما را براي تجسم (مثلاً تجسم جايي كه به شما آرامش مي‌بخشد يا تجسم زايمان ساده و تولد نوزاد سالم تان) راهنمايي كند تا به شما كمك كنند تا با درد كنار بياييد. همچنين ممكن است تكنيكهايي مانند ريلكسيشن پيش‌رونده يا كنترل‌شده را نيز ياد بگيريد كه در اين تكنيكها ابتدا تمركز مي‌كنيد، سپس يكي از ماهيچه‌ها را به دقت در نظر گرفته و منقبض مي‌كنيد و بعد آن را رها مي‌كنيد و اين كار را آنقدر تكرار مي‌كنيد كه آن ماهيچه تا حد امكان شُل و رها گردد؛ اين كار موجب از بين رفتن تنش مي‌شود.

اين تكنيكها از ريلكسيشن به عنوان راهي براي كنترل انقباضات عضلاني استفاده مي‌كنند و مخصوصا اگر فرآيند زايمان همانطور كه پيش‌بيني شده به صورت نرمال پيش برود ممكن است به خوبي جواب بدهند. اگر تا كنون يوگا، هنرهاي رزمي يا مديتيشن كار كرده باشيد ممكن است تمرينهاي لازم براي تنفس مناسب در زمان حاملگي را انجام داده باشيد. همچنين ممكن است متوجه شويد كه اگر يك چيز خاص (مثلا يك عكس) و همچنين يك موسيقي آرام‌بخش را با خود ببريد مي‌تواند به شما كمك كند تا آرام‌تر شويد.

كمك نفر به ‌نفر در زمان زايمان

اگر كسي را در كنار خود داشته باشيد كه به شما آرامش روحي بدهد و همچنين به شما كمك كند تا در موقعيت فيزيكي مناسبتر قرار بگيريد، اين كار مي‌تواند ميزان استرس و اضطراب شما را تا حد زيادي كاهش داده و به شما كمك كند كه فرآيند دشوار و سنگين زايمان را بدون استفاده از دارو طي كنيد.

تحقيقات نشان مي‌دهند زناني كه از كمك و حمايت يك فرد مجرب برخوردارند نياز كمتري به بيهوشي يا بي‌حسي موضعي پيدا مي‌كنند و در برخي موارد نيز احتمال بيشتري وجود دارد كه يك زايمان طبيعي داشته باشند. اين مزيتها خصوصا زماني مشخص مي شوند كه يكي از افرادي كه در زمان زايمان در كنار شما خواهد بود ماما يا كمك زائو باشد كه تنها وظيفه‌اش كمك و حمايت از شما و تضمين آرامش و راحتي شما باشد.

قرار گرفتن در موقعيت مناسب و حركت

هنگامي كه از دارو استفاده نكرده و دستگاههاي الكترونيكي نيز به شما وصل نشده باشد، مي‌توانيد موقعيت و وضعيت بدني خود را در طول زمان زايمان تغيير دهيد: بايستيد، به همسر خود تكيه بدهيد، بنشينيد، زانو بزنيد و يا در حالت چهاردست‌وپا قرار بگيريد. همچنين ممكن است تحرك نيز تا حدودي شما را آرام‌تر كند و ممكن است بخواهيد راه رفتن يا تكان خوردن روي يك صندلي يا "توپ زايمان" يا Birth Ball را امتحان كنيد. كمي راه رفتن مي‌تواند به شما اين احساس را بدهد كه كنترل اوضاع را در دست داريد و در نتيجه درد و اضطراب شما را كاهش دهد. (برخي از بيمارستانهايي كه از تجهيزات پيشرفته استفاده مي‌كنند ممكن است دستگاههاي مانيتورينگ بي‌سيم داشته باشند؛ در نتيجه حتي اگر مشكلاتي داشته باشيد كه نياز به استفاد? دائمي از اين دستگاهها داشته باشد باز هم مي‌توانيد به آساني حركت كنيد.)

هنگامي كه نوزاد مي‌خواهد از رحم شما خارج شود، نشستن در حالت عمودي مي‌تواند به او كمك كند كه راحت‌تر به طرف پايين حركت كند. زانو زدن يا چمباتمه زدن نيز مي‌تواند كمك كند كه دريچه لگن شما بازتر شود. البته بايد خاطر نشان كرد كه تفاوت چندان زيادي بين اين روشها وجود ندارد. پس انواع وضعيتها را امتحان كرده و آنهايي را كه موجب مي‌شوند آرامش و راحتي بيشتري داشته باشيد انتخاب كنيد.

هيپنوتيزم

برخي مطالعات پيشنهاد مي‌دهند كه استفاده از هيپنوتيزم مي‌تواند موجب شود كه درد كمتري را در طول زايمان احساس كنيد. براي استفاده از روش خودهيپنوتيزمي بايد پيشاپيش تمرين كرده باشيد تا ياد بگيريد كه چگونه مي‌توانيد بر عضلات خود تمركز كرده و آنها را رها و شل كنيد.

استفاده از ماساژ، لمس، گرما و سرما براي كاهش درد

ماساژ موجب ريلكس و شل تر شدن عضلات مي‌شود، ماهيچه‌هاي كشيده‌شده و منقبض‌شده را به حالت عادي باز مي‌گرداند و مي‌تواند موجب كاهش دردي كه از زايمان احساس مي‌كنيد شود. ماما يا فرد ديگري كه براي كمك به شما تعيين شده است مي‌تواند شما را ماساژ دهد؛ همچنين همسر شما نيز مي‌تواند شما را ماساژ بدهد (اگر كسي كه دوستش داريد شما را لمس كند مي‌تواند اضطراب شما را تا حد زيادي كاهش دهد).

ممكن است ضربات نرم و آرام كه بصورت ماساژ ملايم با كف دست يا لمس پوستي انجام مي‌شود، شما را آرام كند و يا ممكن است به يك ماساژ محكم‌تر و با توان بيشتر نياز داشته باشيد.

اگر درد زايمان شما به صورت كمردرد است ممكن است احتياج داشته باشيد كه ماساژ محكم يا فشار مداوم در طول زايمان بر كمر شما اعمال شود. با اين حال ممكن است در زمان زايمان متوجه شويد كه اين ماساژ شما را آزار مي‌دهد كه در اين صورت بايد اين مطلب را به افرادي كه براي كمك به شما به اتاق زايمان آمده‌‌اند اطلاع دهيد.

همچنين برخي از خانمها استفاده از كمپرس گرم يا بطري‌هاي آب داغ را بر روي قسمتي از شكم يا كمر يا هرجاي ديگري كه احساس درد و ناراحتي دارد توصيه مي‌كنند كه اين كار به ريلكس كردن عضلات و كاهش درد كمك مي‌كند. برخي افراد نيز استفاده از كمپرس سرد را آرامش‌بخش مي‌يابند و برخي ديگر نيز استفاد? متناوب از كمپرس گرم و سرد را ترجيح مي‌دهند. بهتر است هر دو مورد را امتحان كنيد. اما بايد دقت كنيد كه پوست شما در معرض گرما يا سرماي مستقيم قرار نگيرد.

هيدروتراپي يا آب‌درماني

آب‌درماني شامل استفاده از آب براي كاهش دردها و ناراحتي‌هاي زايمان مي‌شود. قرار گرفتن در وان حمام در زمان شروع درد زايمان يك نمونه از آب‌درماني محسوب مي‌شود. در ايران تعدادي از بيمارستانها به تازگي شرايط زايمان در آب را فراهم كرده اند. مي توانيد از آنها بپرسيد كه آيا وانهاي بسيار بزرگ يا شبيه به جكوزي را براي خانمهاي در حال زايمان دارند؟

آب ‌درماني همانند ساير روشهايي كه در آنها از دارو استفاده نمي‌شود به شما امكان مي‌دهند كه در طول زايمان هوشيار بمانيد. آب با اثر آرامش‌بخشي و نقشي كه در كاهش فشارها دارد مي‌تواند ريلكس بودن ماهيچه‌ها را افزايش داده و درد، اضطراب و نياز به استفاده از دارو را كاهش دهد. (بسياري از خانمها معتقدند كه يك حمام گرم نيز مي‌تواند در زمان زايمان آرامش‌بخش باشد هرچند هيچ مطالع? جدي در اين مورد صورت نگرفته است.)

يك مطالعه نشان داده است كه قرار گرفتن طولاني و مداوم در وان حمام در زمان آغاز دردهاي زايمان مي‌تواند فرآيند زايمان را كمي كُندتر كند.بنابراين برخي از پزشكان معتقدند كه استفاده از وان در مراحل اوليه دردهاي زايمان ممكن است روند زايمان را آهسته كند و توصيه مي كنند كه زمان دوش گرفتن تا وقتي كه دردهاي زايمان كاملا شروع شود، بهتر است كوتاه باشد. (پس مي‌توان گفت كه يك حمام گرم راهي بسيار مناسب براي مقابله با درد زايمان كاذب است.) همچنين ابتدا مطمئن شويد كه دماي آب وان برابر با دماي بدن (37 درجه سانتي گراد) يا كمتر از آن است چون دماي بالاتر از اين مقدار مي‌تواند دماي بدن شما (و در نتيجه دماي بدن كودك شما و ضربان قلب او) را افزايش دهد.

با اين حال نمي‌توان گفت كه هم? خانمها مي‌توانند در هنگام زايمان از آب‌درماني استفاده كنند. به عنوان مثال اگر مشكل خاصي داريد كه بايد به خاطر ان به طور مداوم تحت كنترل با دستگاههاي الكترونيكي باشيد، نمي‌توانيد از آب‌درماني استفاده كنيد. همچنين اكثر پزشكان توصيه مي‌كنند كه اگر كيس? آب شما پاره شده است بهتر است داخل وان آب نرويد زيرا خطر عفونت از طريق باكتريهاي موجود در وان، شير آب يا لوله‌ها وجود دارد. (با اين حال دوش گرفتن اشكالي ندارد.)

طب سوزني

طب سوزني كه قرنهاست در پزشكي سنتي چيني مورد استفاده قرار مي‌گيرد شامل وارد كردن سوزنهايي ريز در نقاط خاصي از بدن است. شواهدي مبني بر مفيد بودن طب سوزني در التيام دردهايي مانند درد دندان يا كمردرد وجود دارند. اما مطالعات كمي در مورد موثر بودن آن در درد زايمان انجام شده است. اكثر متخصصان معتقدند كه بايد تحقيق بيشتري در اين زمينه انجام شود اما برخي تحقيقات نشان داده اند كه طب سوزني مي‌تواند براي برخي خانمها مفيد باشد: ميزان ريلكس بودن عضلات را افزايش دهد، درد را تا حدودي كاهش دهد و نياز به دارو را كم كند.

هيچ كس به درستي نمي‌داند كه طب سوزني چگونه موجب كاهش درد مي‌شود. دو تئوري عنوان مي‌كنند كه تكنيك طب سوزني مسير برخي مسير هاي درد به سوي مغز را مي‌بندد يا بدن را تحريك مي‌كند كه مسكنهاي طبيعي درد (كه اندورفين خوانده مي‌شوند) آزاد كند. نقاطي كه معمولا در طب سوزني براي كاهش درد زايمان استفاده مي‌شوند شامل نقاطي در دستها، پاها و گوشها هستند.

مشكل اين روش اين است كه انجام آن به يك فرد متخصص در اين زمينه نياز دارد و تعداد كمي از پزشكان يا ماماها در زمينه طب سوزني آموزش ديده‌اند. اگر مايل به استفاده از اين روش هستيد بايد با يك فرد ماهر در اين تكنيك مشورت كنيد.