قرقاول (تیرِنگ)پرنده زیبا و دلربای مزارع سنه کوه+عکس

قرقاول با نام علمی Phasianus Colchicus و نام انگلیسی Pheasant ، یکی از زیباترین و پرجمعیت ترین پرندگان ایران است این پرنده رنگین بال در بیشتر جنگل های شمال کشور زیست می کند . قرقاول های ایران همه از یک گونه اند ولی با توجه به پراکندگی جغرافیایی و تفاوت های ظاهری برخی آنها را شامل چهار زیر گونه :

۱-منطقه ارسباران و دشت مغان ،

۲- قرقاول های تالش از آستارا تا چالوس ،

۳-قرقاول های گلستان از حدود بابل تا پارک گلستان ،

۴-قرقاول های سرخس در جنگل های مرزی سرخس (هریرود).

در مازندران و روستای سنه کوه ، به آن تیرِنگ و به جنس نر آن ، نر تلا (= خروس) یا تلا telaaو به ماده آن ” مارکک markek”می گویند . تیرِنگ را می توان در فصل بهار و تابستان در جنگل و حاشیه آن (نسوم په nesom peh)و مراتع سنه کوه و یا گندم زار های اطراف آن و بخصوص در پیلمی و چمازی به فراوانی مشاهده کرد . متاسفانه به دلیل شکار زیاد ، استفاده از سموم در کشاورزی و … از جمعیت تیرِنگ مازندران کم شده است ،اما در سال های اخیر درسنه کوه به دلایلی جمعیت زیادی داشت که حتی به داخل محل آمده و کنار جاده مشاهده می شدند اما طی یکی دو سال اخیر شکار چیان زیادی هجوم آورده و حتی در فصل بهار برخی افراد تخم های تیرِنگ را برمی دارند و برای در آمدن جوجه ، زیر مرغ قرار می دهند . در زیر اطلاعات اندکی درباره ی این پرنده ی زیبا و ارزشمند منتشر کرده ام . برای مطالعه ی بیشتر می توانید به لینک هایی که قرار داده ام مراجعه کنید .

قرقاول ها وابستگی زیادی به جنگل های و بوته زارها دارند آنها معمولا در جنگل ها استراحت و در نقاط باز و کم درخت و کشتزار ها به تغذیه می پردازند . جنس نرو ماده این پرنده کاملا با هم تفاوت دارندو رنگ پر آنها برحسب زیرگونه جنس و سن تغییر می کند . نرها ی بالغ پروبال رنگین و پر زرق و برق و دمی دراز تر و سر و گردن آنها به رنگ سبز تیره براق است . در قرقاول های ماده رنگ پرها نخودی تیره با لکه های قهوه ای زیاد به رنگ محیط اطراف است که باعث می شود در دوران طولانی خوابیدن روی تخم ها و زمان پرورش جوجه ها از دید دشمنان پنهان بماند . در جنس نر سر و گردن غالبا به قرقاول های نابالغ از لحاظ دم شبیه به کبک و دارای دم های کوتاه هستند و از این لحاظ بایستی آنها را با کبک ها حتی زمانی که همراه قرقاول های بالغ دیده می شوند تشخیص داد .

قرقاول های نر صدایی شبیه به کور – کور دارند و غالبا به هنگام هیجان و تحریک سر و صدای زیادی در زیستگاه خویش ایجاد و با بال زدن های متعدد و پرش های ناگهانی جلب نظر می کنند . قرقاول پرنده ای بسیار تیز پرواز است و با حالتی خاص به هنگام نشست و برخاست توجه انسان را به خود جلب می کند . در کشور هایی که دارای پوشش جنگلی پراکنده ای هستند در حاشیه جنگل های در اراضی مردابی نی زارها و بوته زارها و گاهی در باغ های بزرگ این پرنده را می توان دید . در اراضی زراعی نیز این پرنده به چرا و تغذیه می پردازد . تمامی قرقاول های بومی جنوب غربی آسیا از گروه قرقاول های گردن سیاه هستند که پرهای گردن آنها به رنگ ارغوانی تیره و دارای قدی کوتاه و فاقد طوق گردنی هستند و رنگ عمومی پرهای آنها خرمایی روشن است. یک کارشناس آموزش محیط زیست مازندران گونه ایرانی قرقاول ها را نژاد مربوط به بخش های خزری می داند که دارای پرهایی به رنگ سفید در زیربال و رنگ عمومی نارنجی متمایل به قرمز در بخش های بالای بدن می باشد . به گفته وی نوار ساحلی شمالی دریای خزر از رامسر تا میانکاله است و به دلیل تنوع زیستگاهی این پرندگان تمامی منطق دشتی تا کوهستانی مازندران را به عنوان زیستگاه های خود بر گزیده اند و قرقاول ایرانی با شریط محیطی زیستگاه های شمال کاملا سازگاری داشته و بطور دائم و فصلی از آنها استفاده می کند و برحسب عادت و رفتار از نظر لانه گزینی پناه و عادت غذایی و تولید مثل بخشهای مختلف این زیستگاه را اشغال کرده اند.

قرقاول های شمال ایران بسیار رنگارنگ هستند نر ها ۷۵ تا ۷۸ سانتیمتر و ماده ها ۵۳ تا ۶۲ سانتیمتر طول دارند . سر پرنده نر به رنگ سبز سیر براق و پوست برهنه دور چشمش قرمز روشن است و گوشپرهای کوچکی دارند .و معمولا طوق گردنی سفید دارند . این پرنده در هنگام خطر احساس خط پرواز نمی کند بلکه به سرعت می دود و پنهان میشود پروازش سریع و آغازش پر سرو صدااست و معمولادر ارتفاع کم و به مدت کوتاه پرواز میکند . پراکنش قرقاول ها در ساحل دریاری مازندران از میانکاله تا ارتفاعات مناطق جنگلی هزار جریب نکا – سنه کوه – بهشهر – دودانگه و چهاردانگه ساری – لفور سواد کوه – بابل کنار و بند پی بابل و چلا و آمل و منطقه حفاظت شده البرز شمالی و دو هزار و سه هزار و سه هزارتنکابن جواهرده و سادات محله و گالش کلا رامسر و در خراسان رضوی در منطقه مرزی هریرود می باشد.