«جدا سازي آفلاتوكسين از بادام زميني پس از برداشت در گیلان» : "Isolation of Aflatoxin from peanut in

چكيده :

به منظور بررسی آلودگی بادام‌زمینی‌ بعد از برداشت به آفلاتوکسین‌ها تحقيقي به مدت دو سال در انبارهاي فرآوري بادام زميني در استان گيلان صورت گرفت. در سال اول تحقیق، بالغ بر 20 نمونه بادام‌زمینی از چندین کارگاه فرآوری بادام‌زمینی در شهرستان آستانه ‌اشرفیه در طی دو نوبت (ماههای آبان و دی ) جمع‌آوری گردید، به طوری که در هر نوبت 10 نمونه شامل پنج نمونه بادام‌ برشته و پنج نمونه بادام خام به صورت تصادفی از کیسه‌های بادام‌زمینی نمونه‌برداری شد. پس از نمونه‌برداری و انجام کارهای آزمایشگاهی جهت استخراج و اندازه‌گیری آفلاتوکسین ( B2 , B1, G2 , G1) از روش جداسازی رومر با استفاده از کروماتوگرافی لایه نازک استفاده گردید و همین روش در سال دوم برای پنج کارگاه فرآوری دیگر تکرار شد. در این بررسی مشخص گردید که از تعداد 40 نمونه بادام‌زمینی نمونه‌برداری شده در دو سال تعداد 23 نمونه (12 نمونه مربوط به سال اول و 11 نمونه مربوط به سال دوم به آفلاتوکسین B2 , B1 آلوده بوده و 5 نمونه علاوه بر آفلاتوکسین B2 , B1 به آفلاتوکسین G2 , G1 نیز آلودگی داشته‌اند. از 23 نمونه بادام‌ آلوده مذکور 11 نمونه آن بادام خام و 12 نمونه بادام برشته شده بوده است. ضمناً در کلیه نمونه‌ها آلودگی به قارچ اسپرژیلوس فلاووس (Aspergillus flavus) مشاهده گردید که تراکم آلودگی در بادام‌های خام بیش از بادام های برشته شده، بوده است.

واژه‌های کلیدی: بادام‌زمینی، آفلاتوکسین، آلودگی پس از برداشت، گیلان- ایران

مقدمه :

آفلاتوكسين يا زهرابه قارچ‌هاي اسپرژيلوس فلاووس و اسپرژيلوس پارازيتيكوس مجموعه‌اي است از 13 توكسين (آفلاتوكسين‌هاي اصلي و متابوليت آنها) كه به عنوان متابوليت ثانوي بوسيله قارچ‌هاي مزبور توليد مي‌گردد. علاوه بر ساختار ملكولي و مواد متشكله محصولات بويژه از نظر پروتئين، كربوهيدرات‌ها و چربي، دما و رطوبت نقش اساسي در توليد توكسين ايفا مي‌نمايند. بطوري كه در دماي 35-18 درجه سلسيوس و رطوبت نسبي بیشتر از 80درصد توليد توكسين به سهولت انجام مي‌گيرد كه البته دماي اپتيمم توليد 25 درجه سلسيوس است (9). غلات، دانه‌هاي آجيلي، خشكبار و علوفه به دليل ساختمان ملكولي مطلوب ميزبان مناسبي جهت رشد قارچ و توليد توكسين مي‌باشند. از نظر مقدار توليد و درجه سميت به ترتيب آفلاتوكسين G2 ,G1 B2 ,B1 داراي اهميت بيشتري بوده و بيوسنتز هر يك از آنها نيز به شرايط قارچ مولد به ويژه به دما و رطوبت‌نسبي محيط بستگي مستقيم دارد.

در زمينه آلودگي بعضي محصولات كشاورزي به آفلاتوكسين طرح‌هاي تحقيقاتي چندي اجرا گرديد. از جمله طرح « بررسي و جلوگيري از كپك‌هاي محصول پسته ايران» كه با اجراي آن مرحله توليد آفلاتوكسين بوسيله قارچ اسپرژيلوس فلاووس در پسته رفسنجان مشخص گرديد(2). در مورد آلودگي ذرت و جو وارداتي به آفلاتوكسين B وG نيز طرحي در سال‌هاي 59 و 60 اجرا شد به اين ترتيب كه از محموله‌هاي جو و ذرت‌هايي كه بوسيله صندوق عمران مراتع خريداري و به كشور حمل گرديده بودند نمونه‌برداري شد و نمونه‌ها از نظر آلودگي به آفلاتوكسين مورد بررسي شيميايي قرار گرفتند (3). در سال 1362 طرح ديگري تحت عنوان « مقايسه چند روش تجزيه شيميايي به منظور تعيين بهترين آنها در تشخيص و تخمين آفلاتوكسين G2, G1 ، B2, B1در پسته» در مؤسسه توسعه و تحقيقات محصولات گرمسيري انگلستان- لندن اجرا شد كه با اجراي آن مناسب‌ترين روش تجزيه شيميايي در اين مورد مشخص گرديد (4). نظر به امكان رشد قارچ اسپرژيلوس در ذرت و با توجه به شرايط اقليمي مزارع ذرت مازندران به ويژه از نظر دما و رطوبت كه شرايط مناسبي جهت رشد قارچ اسپرژيلوس مي‌باشد طرح تحقيقاتي در مورد امكان آلودگي ذرت به آفلاتوكسين در سال 1375 اجرا شد. اين بررسي كه بدون شناسايي قارچ اسپرژيلوس و منحصراً به شناسايي كيفي و كمي آفلاتوكسين پرداخته است مشخص نمود كه آلودگي ذرت به آفلاتوكسين در مزرعه كاملاً امكان‌پذير بوده و مقدار آن نيز قابل توجه است (5). با توجه به ارتباط ميزان آلودگي ذرت به قارچ اسپرژيلوس و مقدار آفلاتوكسين توليد شده طرحي جامعي در سال‌هاي 76 و 77 در منطقه‌اي در شرق استان مازندران روي ارقام مختلفي از ذرت انجام شد (6). با توجه به نقش مهم انبار در توليد آفلاتوكسين بوسيله قارچ‌ها و كپك‌ها طرحي در سال‌هاي 78 و 79 تحت عنوان « بررسي ميزان آلودگي ذرت به آفلاتوكسين در انبار» اجرا گرديد. با اجراي اين طرح مشخص شد كه انبار غير استاندارد و هم‌چنين ميزان انباشتگي محصول در اين نوع انبار نقش مهمي در توليد توكسين دارا مي‌باشند (7). يكي از دانه‌هاي آجيلي بسيار مناسب كه از نظر رشد قارچ اسپرژيلوس و توليد آفلاتوكسين مورد توجه است بادام‌زميني است. اين محصول به دليل مصرف چه به صورت آجيل و چه در ‏فرآورده‌هاي خوراكي داراي اهميت ويژه‌اي است، بنابراين بهداشت و كيفيت آن بايد مورد توجه فراوان قرار گيرد. سطح زير كشت اين محصول در استان گيلان تقريباً 2800 هكتار است كه 2500 هكتار آن تنها در آستانه اشرفيه قرار گرفته و بقيه در نواحي كياشهر، لولمان، لشت‌نشاء، ضياء‌بر صومعه‌سرا و هم‌چنين اطراف هشپرتالش پراكنده‌اند. محصول بادام‌زميني با پيله در هر هكتار تقريباً 4 تن است كه از آن 2-5/1 تن دانه برشته حاصل مي‌گردد و به اين ترتيب با توجه به سطح زير كشت، ساليانه5600 - 4200 تن بادام‌زميني از اين استان وارد برنامه غذايي كشور گرديده و هم‌چنين يكي از منابع مهم درآمد منطقه به ويژه آستانه‌اشرفيه را تشكيل مي‌دهد. قابل ذكر است كه علاوه بر استان گيلان در بعضي استان‌هاي ديگر نظير استان گلستان نيز سطح زير كشت اين محصول قابل ملاحظه است(8).

با توجه به اهميت بهداشتي و اقتصادي اين محصول متأسفانه تا قبل از اجراي اين طرح هيچ‌گونه بررسي و پژوهشي در زمينه امكان و ميزان آلودگي آن به آفلاتوكسين انجام نگرفته است. مقاله حاضر اولین پژوهشی است در این مورد که امید است آغازی باشد جهت نگرشی تازه به بهداشت و کیفیت این محصول در کشور.

مواد و روش‌ها :

1- نمونه‌برداري و آماده‌سازي نمونه‌ها :

در آبان ماه و دي ماه سال اول از 5 كارگاه‌ فرآوري بادام‌زميني در شهرستان آستانه‌اشرفيه مجموعاً 20نمونه بادام شامل 10 نمونه خام و 10 نمونه برشته هر يك به وزن 2-1 كيلوگرم نمونه‌برداري گرديد. به اين ترتيب 10 نمونه در آبان ماه (5 نمونه خام و 5 نمونه برشته) و 10 نمونه در دي ماه (5 نمونه خام و 5 نمونه برشته) نمونه‌برداري گرديد. نمونه‌ها دركيسه‌هاي نخي قرار داده شده و پس از انتقال به آزمايشگاه بوسيله آسياب خرد و پس از اختلاط كامل از هر نمونه دقيقاً 50 گرم توزين و مورد بررسي شيميايي قرار گرفت.

این کار در سال دوم تحقيق برای 5 كارگاه ديگر تکرار گرديد. ضمناً در هر دو سال مقداری از نمونه‌ها قبل از آسيا شدن جهت شناسايي قارچ اسپرژيلوس در نظر گرفته شد.

2- بررسي شيميايي:

بررسي شيمیايي با روش رومر همراه با كروماتوگرافي لایه نازک انجام پذيرفت اين روش شامل سه مرحله بطور مختصر به شرح زير است:

الف - عصاره‌گيري (Extraction) :

عصاره‌گيري بوسيله مخلوطي از آب و استون و با استفاده از بهم‌زن الكتريكي انجام مي‌پذيرد.

ب - پالايش (Clean up) :

عصاره صاف شده بوسيله ژل فريك پالايش شده و سپس در مجاورت اسيد سولفوريك رقيق با كلروفرم عصاره نهايي بدست مي‌آيد كه پس از شستشو با هيدراكسيد و كلريد پتاسيم و آب‌گيري بوسيله سديم سولفات خشک جهت كروماتوگرافي لایه نازک آماده مي‌گردد.

ج - كروماتوگرافي لایه نازک (TLC):

كروماتوگرافي لایه نازک با استفاده از صفحات سيليكاژل مرك بدون انديكاتور فلورسنت انجام پذيرفته و حلال بالا برنده مخلوطي از كلروفرم و استون بوده است. جهت يك پالايش تكميلي، صفحات پس از نقطه‌گذاري با نمونه و استاندارد ابتدا در تانك محتوي اتر اتيليك كاملاً بي‌آب قرار داده شده و پس از رسيدن اتر به خط نشانه صفحات از تانك خارج و پس از خشك شدن در محل تاريك كروماتوگرافي در تانك محتوي كلروفرم و استون ادامه يافته است. جهت تشخيص و تخمين آفلاتوكسين صفحات سيليكاژل پس از كروماتوگرافي تحت تابش پرتو ماوراء‌بنفش قرار گرفته‌اند. از مقايسه لكه‌هاي فلورسنت ايجاد شده توسط نمونه و هم‌چنين استاندارد، آفلاتوكسين و نوع آن مشخص شده و با توجه به توازن غلظت نمونه با غلظت استاندارد، مقدار آن محاسبه گرديده است.

د - تأئيد آفلاتوكسين (Confirmation):

براي تأئيد آفلاتوكسين از اسپري اسيد سولفوريك 50% روي صفحات سيليكاژل استفاده شده و در پاره‌اي از موارد نيز كروماتوگرافي در دو بعد (2 - Dimensional TLC) انجام گرديده است كه در هر دو بعد Rf نمونه مساوي Rf استاندارد بوده است.

هـ - روش محاسبه :

S × Y × V

W × Z

مقدار آفلاتوكسين در نمونه‌هاي مورد آزمايش با استفاده از رابطه زير محاسبه گرديد:

كه در آن :

مقدار آفلاتوكسين در نمونه (ppb)	A =
حجم آفلاتوكسين استاندارد همگن با نمونه (ميكروليتر)	S =
غلظت آفلاتوسين استاندارد (ميلي‌ليتر/ ميكروگرم)	Y =
حجم حلال نهايي براي نمونه (ميكروليتر)	V =
وزن مؤثر (گرم)	W =
حجم نمونه روي صفحه سيليكاژل (ميكروليتر)	Z=

3- جداسازي و شناسايي قارچ:

با استفاده از روش بلاتر تعدادي از دانه بادام زميني كه پس از نيمه شدن به مدت يك دقيقه با كلرور جيوه یک در هزار ضدعفوني گرديده و با آب مقطر استريل 2 تا 3 بار شستشو داده شده بودند و هم‌چنين تعدادي ديگر از دانه بدون هيچ‌گونه ضدعفوني روي كاغذ صافي استريل و مرطوب قرار داده شده و در شرايط معمولي آزمايشگاه نگهداري گرديدند. پس از رشد قارچ‌ها و تشكيل كلوني، نمونه‌ها روي تشتك‌هاي پتري محتوي محيط PDA و زاپك‌آگار قرار گرفتند. خالص‌سازي پس از رشد كافي قارچ‌ها با استفاده از روش‌هاي تك‌اسپور و تك‌ريسه صورت پذيرفت و سپس بر اساس كليدهاي تشخيص قارچ اسپرژيلوس فلاووس شناسايي گرديد.

نتایج و بحث :

نتايج حاصل از بررسي نمونه‌هاي بادام زميني در دو جدول شماره 1 و 2 خلاصه شده است.

با بررسي جداول 1 و 2 ملاحظه مي‌گردد در سال 1378 از مجموع 20 نمونه بادام زميني شامل 10 نمونه خام و 10 نمونه برشته شده تعداد 12 نمونه شامل 5 نمونه بادام خام و 7 نمونه بادام برشته به مقدار بسيار زياد به آفلاتوكسين B1 , B2 و دو نمونه بادام خام علاوه بر آلودگي به آفلاتوكسين B1 , B2 به آفلاتوكسين G2 , G1 نيز آلودگي داشته‌اند در سال 79 نيز از مجموع 20 نمونه بادام شامل 10 نمونه خام و 10 نمونه برشته شده تعداد 11 نمونه شامل 6 نمونه بادام‌خام و 5 نمونه بادام برشته به مقدار زيادي به آفلاتوكسين B1 , B2 به آفلاتوكسين G2 , G1 نيز آلوده بوده‌اند. ضمناً آلودگي به قارچ اسپرژيلوس فلاووس در كليه نمونه‌هاي سال 78 و 79 مشاهده گرديد كه تراكم قارچ در نمونه‌هاي بادام‌ خام بيش از نمونه‌هاي برشته بوده است.

با توجه به حداكثر مقدار مجاز آفلاتوكسين B1 در اكثر كشورها از جمله ايران كه برابر ppb 5 و هم‌چنين حداكثر مقدار مجاز مجموع آفلاتوكسين‌ها كه ppb 15 مي‌باشد مقادير آفلاتوكسين در نمونه‌هاي فوق مبين آلودگي شديد و خطرناك اين محصول بوده و نشان مي‌دهد كه شرايط نگهداري و فرآوري آن به گونه‌اي است كه آلودگي اين محصول را به قارچ اسپرژيلوس فلاووس و توليد آفلاتوكسين به سهولت فراهم مي‌نمايد.

از آنجائيكه دماي برشته كردن و هم‌چنين استفاده از آب نمك غليظ به هنگام فرآوري، از جوانه زدن و رشد قارچ جلوگيري مي‌نمايد بنابراين اين تراكم قارچ اسپرژيلوس فلاووس در بادام خام بيش از بادام برشته بوده و آزمايشات شيميايي نيز نشان داده است كه مقادير آفلاتوكسين و تنوع آن در بادام خام بيش از برشته مي‌باشد (جداول 1 و 2 ). بايد توجه داشت كه دماي برشته كردن سبب تجزيه ملكول آفلاتوكسين نمي‌گردد زيرا دماي تجزيه حرارتي آفلاتوكسين B1 برابر 269 - 268 و آفلاتوكسين G1 برابر 246 - 245 درجه سلسيوس است (8) كه مسلماً دماي برشته كردن به درجات مذكور نخواهد رسيد. هم‌چنين عدم مشاهده آلودگي به آفلاتوكسين در تعدادي از نمونه‌ها دليل بر مقاوم بودن آنها نسبت به توليد آفلاتوكسين نبوده و با تأمين شرايط مطلوب براي قارچ جهت توليد توكسين، آلودگي آنها نيز كاملاً امكان‌پذير است.

جدول 1- ميزان آلودگي بادام زميني نمونه‌برداري شده از آستانه اشرفيه به آفلاتوكسين سال اول

مقدار آفلاتوكسين بر حسب (ng/g ) ppb	تاريخ نمونه‌برداري	نوع بادام	شماره نمونه
G2	G1	B2	B1
مشاهده نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	79/207	آبان ماه	خام	1
“	“	“	مشاهده‌ نشد	“	برشته	2
“	“	“	“	“	خام	3
“	“	03/355	24/1484	“	خام	4
“	“	29/91	32/346	“	برشته	5
71/298	51/54	02/213	12/742	“	خام	6
مشاهده نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	03/212	“	برشته	7
93/248	28/136	23/228	06/371	“	خام	8
مشاهده نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	“	برشته	9
“	“	“	“	“	برشته	10
“	“	“	42/148	دي ماه	برشته	11
“	“	“	74/494	“	خام	12
“	“	“	مشاهده‌ نشد	“	خام	13
“	“	“	“	“	خام	14
“	“	“	12/742	“	برشته	15
“	“	“	مشاهده‌ نشد	“	خام	16
“	“	“	42/148	“	برشته	17
“	“	“	61/63	“	برشته	18
“	“	“	01/106	“	برشته	19
“	“	“	مشاهده‌ نشد	“	خام	20

جدول 2- ميزان آلودگي بادام‌زميني نمونه‌برداري شده از آستانه اشرفيه به آفلاتوكسين سال دوم

مقدار آفلاتوكسين بر حسب (ng/g ) ppb	تاريخ نمونه‌برداري	نوع بادام	شماره نمونه
G2	G1	B2	B1
مشاهده نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	05/89	آبان ماه	برشته	1
“	“	“	مشاهده‌ نشد	“	خام	2
“	“	“	73/24	“	برشته	3
“	“	“	05/89	“	خام	4
“	“	“	مشاهده نشد	“	برشته	5
61/89	80/190	15/152	14/1447	“	خام	6
مشاهده نشد	77/81	79/760	48/519	“	برشته	7
58/95	25/196	57/745	75/1467	“	خام	8
مشاهده نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	مشاهده‌ نشد	“	برشته	9
“	“	“	68/29	“	خام	10
“	“	“	مشاهده نشد	دي ماه	برشته	11
“	“	“	“	“	خام	12
“	“	“	“	“	برشته	13
“	“	“	36/154	“	خام	14
“	“	“	73/213	“	برشته	15
“	“	“	مشاهده‌نشد	“	خام	16
“	“	“	“	“	برشته	17
“	“	“	“	“	خام	18
“	“	“	20/21	“	برشته	19
“	“	“	52/44	“	خام	20

در اينجا لازم به ذكر است با بازديدهايي كه در خلال اجراي طرح از كارگاه‌هاي فرآوري بادام‌زميني به عمل آمد ملاحظه گرديد كه به جز يك گارگاه كه مراحل خشك كردن و برشته كردن آن تقريباً مكانيكي است بقيه كارگاه‌ها بطور كاملاً ابتدايي و سنتي به اين امر مبادرت مي‌ورزند به اين ترتيب كه ابتدا بادام پس از جدا شدن از پيله به وسيله پهن شدن در هواي آزاد خشك مي‌شود كه با توجه به هواي مرطوب منطقه واضح است كه دانه‌ها و به خصوص داخل آنها كاملاً خشك نبوده و داراي مقدار زيادي رطوبت است. پس از اين مرحله دانه‌ها در داخل ظروف فلزي كه داراي مقداري شن بوده و بوسيله مشعل‌هاي گازوئيلي گرم مي‌شوند قرار گرفته و پس از مدت كوتاهي به هم خوردن در داخل شن به آب نمك غليظ آغشته شده و سپس از ظرف خارج و بعد از خنك شدن در كيسه‌هاي پلاستيكي قرار گرفته و به بازار عرضه مي‌گردند. البته مقدار زيادي بادام خام نيز در كيسه‌هاي پلاستيكي نگهداري مي‌شوند تا با توجه به تقاضاي بازار به تدريج مانند فوق برشته شده و عرضه گردند.

با توجه به شرايط اقليمي منطقه به ويژه از نظر رطوبت و دما و هم‌چنين شرايط فرآوري و نگهداري بادام در كيسه‌هاي پلاستيكي به خوبي آشكار است كه شرايط بسيار مناسبي براي رشد قارچ و توليد توكسين مهياست. ضمناً عدم رعايت بهداشت در فرآوري محصول و نيز پاكيزه و بهداشتي نبودن كارگاه‌ها از نظر وجود حشرات موذي گرد و خاك و آلودگي‌هاي محيطي ديگر قابل توجه است كه خود نه تنها آلودگي به قارچ و توليد توكسين را تشديد مي‌نمايد بلكه محيط مناسبي نيز جهت ساير آلودگي‌ها فراهم مي‌گردد.

در خاتمه ذكر اين نكته ضروري است كه با توجه به مخاطرات جدي و متعدد مايكوتوكسين‌ها به ويژه افلاتوكسين براي انسان و حيوان (10) كه مهم‌ترين آنها ايجاد غده‌هاي سرطاني در كبد و ساير اندام‌هاست لازم است تلاش ويژه‌اي به عمل آيد تا از رشد قارچ و توليد توكسين جلوگيري گردد. در غير اين صورت چنانچه توكسين توليد شود تجزيه شيميايي يا حرارتي و يا هر گونه روش ديگري براي توكسين‌زدايي بسيار مشكل و تقريباً غير ممكن خواهد بود. بنابراين علاوه بر كنترل قارچ مولد توكسين به شرايط نگهداري و فرآوري محصولات بايد توجهي ويژه مبذول گردد تا شرايط مناسب جهت توليد توكسين بوسيله قارچ مربوطه فراهم نگردد.

منابع و ماخذ :

1- خاشابي، ح. و طيبي،ج. 1354 و 1355. بررسي و جلوگيري از كپك‌هاي محصول پسته ايران. گزارش پژوهشی بخش تحقیقات سم‌شناسی موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی. 67 صفحه.

2- خاشابي، ح. و طيبي،ج. 1359 .بررسي و تخمين آفلاتوكسين‌هاي B1+ B2و G1 +G2 در محصول پسته به روش كروماتوگرافي لایه نازک تحت تابش اشعه ماوراءبنفش. مجله آفات و بيماريهاي گياهي، جلد 48 ، شماره 2.

3- طيبي، ج. 1360 . جستجوي آفلاتوكسين B و G در ذرت و جو وارداتي كه جهت خوراك دام و طيور مصرف مي‌شوند. گزارش نهايي طرح. بخش تحقیقات سم‌شناسی- موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی.57 صفحه.

4- طيبي، ج. 1363.بررسي و مقايسه چند روش تجزيه شيميايي به منظور تعيين بهترين آنها در تشخيص و تخمين آفلاتوكسين B2 , B1G2 , G1 , در پسته. مجله آفات و بيماريهاي گياهي، جلد ،52 شماره 1.

5- طيبي، ج. و عيسوي،ک.1377 . بررسي امكان آلودگي محصول تعدادي از ارقام ذرت دانه‌اي به آفلاتوكسين B و G در مزرعه. سيزدهمين كنگره گياهپزشكي ايران.صفحه 372.

6- طيبي، ج. و. مير ابوالفتحي،م. 1378 . بررسي امكان آلودگي محصول تعدادي از ارقام ذرت دانه‌اي به آفلاتوكسين B و G در مزرعه(با شناسايي قارچ مولد). گزارش نهايي طرح. انتشارات بخش سم‌شناسی موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی.72 صفحه.

7- طيبي، ج. 1380 . بررسي ميزان آلودگي ذرت به آفلاتوكسين B2 , B1G2 , G1 , در انبار. گزارش نهايي طرح. بخش سم‌شناسی موسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی.53 صفحه.

8- میرحسینی مقدم،س. و طیبی،ج. 1382. بررسی امکان آلودگی بادام زمینی به افلاتوکسین G2 ,G1, B2, B1 بعد از برداشت. چهاردهمین کنگره ملی صنایع غذایی ایران. صفحه 100.

9- Goldblatt, L. A. 1964. Aflatoxin, scientific background, control and implications.

10- Wyllie, T. D. and L. G. Morehouse. 1978. Mycotoxic fungi,mycotoxine, mycotoxicoses of domestic and laboratory animals, poultry and aquatic invertebrates and vertebrates, Vol. 2.

«جدا سازي آفلاتوكسين از بادام زميني پس از برداشت در گیلان» : "Isolation of Aflatoxin from peanut in

مطالب مشابه :

اعلام نتايج آزمون ورودی مدارس استعدادهای درخشان (سمپاد)و نمونه دولتی در سال91 سایر استانها

زمان اعلام نتایج آزمون مدارس تیزهوشان سال93 و محل دریافت نتایج مدارس تیزهوشان

اقدام پژوهی

شیوه نامه درس پژوهی

اطلاعاتی از رشته فیزیک دریا در مقطع کارشناسی ارشد

ثبت نام در کلاس های قرآنی موسسه

استقلال مالی، مقصد اصلی موسسات قرآنی

درس پژوهی: الگویی برای توانمند سازی معلمان

«جدا سازي آفلاتوكسين از بادام زميني پس از برداشت در گیلان» : "Isolation of Aflatoxin from peanut in

طراحی آموزشی