مدیریت خشم در نوجوانان رویکردی خلاق در مشاوره ی گروهی

مدیریت خشم در نوجوانان رویکردی خلاق در مشاوره ی گروهی

در جوامع کنونی ، نوجوانان هر روزه در موقعیت هایی قرار می گیرند که در بروز عصبانیت و خشم آن ها نقش دارد . عوامل دخیل در عصبانیت آن ها بسیار زیاد است ، برخی از این عوامل عبارتند از : فقر ، طلاق ، آزار بدنی و روانی ، غفلت و نادیده گرفته شدن و اعتیاد الکل ( تامپسون ، رودلف و هندرسون 2004). در حقیقت اکثر نوجوانان هر روز با چندین موقعیت تعارض آمیز مواجه می شوند ( آرلت ، الگار و گراوس، 2003). پژوهش های زیادی از این فرضیه حمایت می کنند که قرار گرفتن در معرض تماشای برنامه های خشونت آمیز رسانه ای در بروز پرخاشگری های بعدی موثر است ( آندرسون ، کارنگ و ایوبانگس ، 2003).

برای این که نوجوانانی سالم و ایمن داشته باشیم ، باید آن ها را به مهارت هایی مجهز سازیم که بتوانند به گونه ای خلاق با عصبانیت خود مقابله کنند. بیش تر گروه های مدیریت خشم ، نیروی بالقوه جهت کمک به نوجوانان برای گسترش منابع مدیریت خلاقانه و کارآمد عصبانیت را دارند.

علاوه بر این ، پژوهش های مربوط به اثربخشی درمان گروهی ، نشان می دهد که این درمان ، اساساً در بیش تر مسائل از جمله خشم ، به اندازه ی درمان های فردی موثر و کارآمد است ( پالوک و کیمی سیس ،2001) . بنابراین کار با گروهی از نوجوانان ، دسترسی مشاوران به تعداد جوانان بیش تری را در آن واحد فراهم می کند ، و همزمان احساس جدایی و تنهایی نوجوانان را در ارتباط با مسئله خشم کاهش می دهد.

در محیط مدرسه ، نوجوانان تا خشم خود را بروز ندهند ، در معرض مشاوره ی مدیریت خشم قرار نمی گیرند . در مراکز مشاوره ی خارج از مدرسه ، اهمیت اقدامات پیشگیرانه و مداخله در مدیریت خشم ، به راحتی نادیده گرفته می شود ؛ چون جوانانی که در این محیط ها تحت درمان قرار می گیرند غالباً مسائل بسیار حادتری دارند. مشاوران چه در محیط مدرسه و چه در مراکز خارج از مدرسه ، ضروری است تا پیامدهای هیجانی مضر و دراز مدت خشم درمان نشده را در نظر بگیرند ، خشمی که می تواند ، خود را زیر نقاب طغیان گری های دوره نوجوانی پنهان کند ( اکانرو اسکافر ، 1994).

اگرچه هر نوجوانی لزوماً یک زن و مرد عصبانی نیست ، اما همه نوجوانان می توانند از منابع یادگیری مدیریت خشم ، بهره مند شوند( گلدون ، 2004). رفتارهای پرخاشگرانه با شدت کمتر از قبیل فحاشی ، قانون شکنی و اخلال گری می تواند ، مقدمه ای باشد برای پرخاشگری های مضرتر مانند تهدید کلامی ، تخریب و حملات ( هیوجز ، لاگریسیا کونولی ، 2001). کمک به نوجوانان در یادگیری نحوه کنترل و مهار خشم می تواند ، پرخاشگری های شدید را قبل از بروز ، متوقف کند.

خشم هم مثل هیجانات دیگر با تغییرات فیزیولوژیکی و بیولوژیکی همراه است . زمانی که عصبانی می شوید ، ضربان قلب و فشار خونتان افزایش می یابد ، میزان انرژی بیش تری در بدنتان آزاد می شود ، برخی هورمون ها مانند آدرنالین ، نورآدرنالین نیز رو به افزایش می گذارد ( پنکیک ، 2000).

به طور کلی هدف از برنامه مدیریت و مهار خشم کاهش و کنترل احساسات هیجانی و برانگیختگی فیزیولوژیک ناشی از خشم است . اگرچه بیش تر نوجوانان نمی توانند افراد یا وقایعی را که موجب بروز احساسات خشمگینانه در آن ها می شوند حذف نمایند ، یا آن ها را تغییر دهند یا از آن ها اجتناب کنند ، اما می توانند ، نحوه کنترل واکنش های خود بیاموزند ( انجمن روان شناسی آمریکا ، 2004).

به نظر گلدن (2004)، مدیریت مناسب خشم نوجوانان از طریق کمک به آن ها در رسیدن به این شناخت ها صورت می گیرد.

1) شناخت و تشخیص هیجانات منفی که در پشت خشم آن ها پنهان است.

2) شناخت ، مبارزه و جایگزین کردن انتظارات و نتیجه گیری های غیر واقع بینانه.

3) یادگیری مهارت های تن آرامی و استراتژی های کاهش استرس

4) رشد و گسترش مهاذت های حل مسئله

تشکیل گروه های مداخله در خشم و عصبانت

شکل گیری گروه را می توان به روش های مختلف به اطلاع نوجوانان رساند. با نصب آگهی های دست نویس ، خبرنامه ی چاپی در مدرسه یا مراکز درمانی بیرون از مدرسه ، فرستادن آگهی به خانه ی افراد یا ارسال ایمیل به پست الکترونیک آن ها . مشاوران ، درمانگران ، معلمان ، مبلغان ، مراقبان و اعضای خانواده توانایی اعضای گروه را مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهند . بعد از آن که توانمندی کلی اعضای گروه مشخص شد ، با آنان مصاحبه می شود تا ویژگی آن ها برای شروع پژوهش تعیین گردد . مشاور باید ابزاری جهت بررسی وضعیت افراد تهیه کند تا اطمینان یابد افراد مناسب برای گروه برمی گزیند . بعد از غربال ، باید با والدین یا سرپرستان آن ها تماس گرفته شود تا رضایت کتبی خود را مبنی بر شرکت فرزندشان در گروه اعلام کنند. در این حین فرصتی فراهم می شود تا والدین ، سوالات خود را در باب گروه مطرح کنند تا نگرانی های آنان رفع گردد . گروه شامل شش یا هفت دانش آموز است که سطح رشد یکسانی دارند و در یک پایه ی تحصیلی درس می خوانند. تشکیل گروهی نامتجانس از لحاظ نژاد ، جنسیت ، موقعیت اجتماعی ، اقتصادی حاکی از خردمندی مشاور است . گروه در یک زمان مناسب در مدت هشت هفته تشکیل می گردد.

Ü در جوامع کنونی ، نوجوانان هر روزه در موقعیت هایی قرار می گیرند که در بروز عصبانیت و خشم آن ها نقش دارد. عوامل دخیل در عصبانیت آن ها بسیار زیاد است ، برخی از این عوامل عبارتند : از فقر ، طلاق ، آزار بدنی و روانی ، غفلت و نادیده گرفته شدن

جلسه ی مقدماتی

در اولین جلسه ، کانون توجه گروه ، چگونگی سازماندهی و عملکرد افراد و رئوس مطالب هر جلسه می باشد. محدودیت های گروه و رازداری افراد مورد بحث قرار می گیرد و خط مشی کلی گروه نیز وضع می شود. درمانگر ، قوانین و حالت های مختلف گروه را تهیه می کند. خط مشی کلی گروه عبارت از مقرراتی است که به وسیله ی مشاور و اعضای گروه تهیه می شود . گروه ، با کمک درمانگر اهدافش را انتخاب می کند. برای کارایی لازم و مفید ، اهداف گروه ، باید از این ویژگی ها برخوردار باشد. 1. همه ی اعضای گروه باید روی اهداف ، سرمایه گذاری کنند. 2. این اهداف باید به گونه ای باشند که مشاور انگیزه ی لازم را برای کمک به اعضا جهت دست یابی به آن ها دارا باشد ، 3. اهداف باید قابل اندازه گیری باشند( جونز ، 1980).

اعضای گروه باید یادداشت های روزانه تهیه کنند و تشویق شوند تا هرشب پنج تا ده دقیقه را به ردیابی احساسات مربوط به خشمشان و نیز یادداشت افکار و احساساتشان در آن روز صرف کنند. سپس باید یادداشت های روزانه ، داوطلبانه در جلسات گروه به بحث گذاشته شود . سرانجام اعضای گروه در فعالیتی با عنوان کشتی یخ شکن ، شرکت می کنند این فعالیت مشاور ، برای همدلی و برقراری اعتماد ، طرح ریزی شده است.

هر انسانی در یکی از این پنج حوزه خشم را تجربه می کند:

1. خشم ما نسبت به دیگران 2. خشم دیگران نسبت به ما 3. خشم و عصبانیت ما از دست خودمان 4. خشم باقی مانده از گذشته 5. خشم و عصبانیت مبهم و خیالی ( انیگرام ، 2002)

جلسه ی دوم

در جلسه ی دوم اعضا خط مشی کلی گروه را دریافت می کنند و یک نسخه از آن را نیز امضا می نمایند تا مشاور آن را در اتاق جلسات نصب کند. می توان با توافق اعضای گروه ، در هر زمان قواعد جدیدی به آن افزود.

هر انسانی در یکی از این پنج حوزه خشم را تجربه می کند:

از اعضای گروه خواسته می شود، تا عوامل بروز خشم خود را شناسایی کرده و پرسش نامه ای در مورد علل برانیزاننده خشمشان پر کنند ( فلیلیپس و لاهانه ، 2002) .

این کار ، اعضای گروه را به نشان دادن عوامل تاثیرگذار بر احساس خشمشان ترغیب می کند. از همین نقطه ، درمانگر می تواند ، بحث را به موضوع علل ایجاد خشم ف افاد درگیر و سایر احساساتی که در کنار خشم حس می شود بکشاند. هم چنین افراد گروه می توانند از سایر احساسات همراه با خشم و نام گذاری آن ها مثل غم و نا امیدی صحبت کنند ( اینگرام ،2002).

انسان ها از دیرباز تاکنون چه در نقاشی های بجای مانده روی دیوار غارها و چه نقاشی های مدرن امروزی ، از هنر برای مقاصد درمانی استفاده کرده اند. در موقعیت های دیگر ، هنر و فرایند خلاقیت می تواند به عنوان ابزاری خاص برای پرداختن به تجاربی به کار رود که بیان و درک آن ها دشوار است . فرایند خلاقیت می تواند در ایجاد حس رهایی از تنش ، خاصیت درمانی داشته باشد و ابزاری برای خودابرازیبه شمار رود .

جلسه ی سوم

در بررسی وسایل هنری مختلف ، مشخص شد خاک رس سپس رنگ محبوب ترین و پرطرفدارترین مواد هستند( رابین ، 1984).

بعد از آن که اعضای گروه سومین جلسه را با یکسری بررسی ها و بازبینی ها شروع کردند، ماسکی درست می کنند که احساس انتخابی آن ها را نشان می دهد . به دانش آموزان خاک رس نیمه خشکی داده می شود و به آن ها دستور ساخت ماسکی که نشان دهنده حس یا احساساتی باشد ، ارائه می شود . این حس یا احساس می تواند هیجان یا حسی باشد که غالباً با آن مواجه می شوند ، یا احساس مورد علاقه ی آن ها است و یا احساس و هیجان مورد نظر آن ها در همان روز باشد . این چهره می تواند شاد ، غمگین ، خشمگین یا هر نوع حالت دیگری باشد. آن ها ماسک را با دست می سازند سپس با استفاده از ابزار متنوع آن ها را طراحی می کنند.

جلسه ی چهارم

جلسه چهارم صرف تزئین ماسک هایی می شود که اعضا در جلسه قبل درست کرده اند . برای طراحی و تزئین ماسک ها از رنگ ، تکه های بیده شده ی مجلات ، نخ ، مهره ، و وسایل متنوع دیگر استفاده می کنند. باید چند ماسک به عنوان نمونه با پیچیدگی های مختلف در زمینه تزئین و احساس در اختیارشان قرار گیرد تا الهام بخش ایده های آن ها باشد . دانش آموزان باید به نوبت درباره ماسک ها و احساسات هیجانی که در ماسک آن ها تصور کرده اند صحبت کنند.

جلسه ی پنجم

خوب است در این جلسه اعضا به شناسایی رفتارهایی بپردازند که در واکنش به احساسات خشم ، سازنده و ثمر بخش نیست. در طول این جلسه ، اعضا ، گزینه ها و احتمالات مربوط به نحوه ی برخورد موثر با خشم را مورد بررسی قرار می دهند. اعضای گروه تشویق به شناسایی و بحث درباره پاسخ های منفی به خشم مانند رفتارهای تهاجمی منفعلانه ، پرخاشگری و تفکرات غیر منطقی می شوند( کرانز و دیتامارو ، 1995؛فیلیپس و لاهایه ، 2002) . آن ها برای این که متوجه ی رفتارهای مثبتی شوند که در گذشته انجام داده اند و به وسیله ی آن ها توانسته اند احساسات خشمگینانه خود را درست مدیریت کنند ، مورد تشویق قرار می گیرند . این گونه مهارت های مثبت باید مورد گفت و گو قرار بگیرد و در صورت امکان در قالب نمایش ، اجرا شود.

جلسه ی ششم

در طول جلسه ششم دانش آموزان درباره ی فرضیه ها و نتیجه گیری هایی صحبت می کنند که می تواند ، منجر به بروز خشم در آن ها شود . آن ها درباره تعمیم بیش از حد ، ذهن خوانی ، برچسب زدن ، تفکر همه یا هیچ و فاجعه سازی ، اطلاعاتی کسب می کنند. هم چنین آن ها درباره مفهوم خودگویی و تاثیر آن بر احساسشان درباره ی خویش و نیز نحوه مقابله با خشم گفت و گو می کنند( اینگرام ، 2002؛پی کک ، 2000). بعد از این درباره ی روش های مثبت و مثر تفکر مباحثی صورت گرفت ، آن ها با استفاده از راهبردهای مثبت اندیشی برای کمک به مدیریت خشم ، به نوشتن داستان می پردازند. اعضای گروه در طول جلسه ی داستان نویسی ، درباره موقعیت های واقعی زندگی که با آن برخورد کرده اند ، مطلب می نویسند. هم چنین می توان سناریویی در این باره به آن ها ارائه کرد تا درباره آن بنویسند. مثلا ممکن است درمانگر با چنین جمله ای شروع کند :" زمانی که داشتم وارد کلاس می شدم دانش آموز جلویی در را هل داد و محکم به صورت من خورد . این کار او باعث خنده دیگران شد. وقتی در ناحیه ی بینی خود احساس درد و سوزش کردم ، با خود فکر کردم که ... آن ها داستان خود را می نویسند ، سپس درباره نوع نگاهشان به آن موقعیت ، در قالب شیوه ای خلاق ، بحث می کنند.

جلسه ی هفتم

در این جلسه ، اعضای گروه اطلاعات بیش تری درباره ی روش های خلاق مدیریت خشم دریافت می کنند. برخی از ایده های مفید برای این جلسه عبارتند از : شناخت احساسات و بیان درست آن ها ، اعتماد به نفس در مقابل پرخاشگری ، کاهش استرس و تن آرامی ، مسئولیت پذیری ، یادگیری گوش دادن به دیگران ،اجتناب از بحث با افراد مشاجره گر ، نادیده گرفتن تحقیر و توهین از طرف دیگران ، خود را به جای دیگران گذاشتن و رفتار و برخورد شایسته با دیگران ، به گونه ای که مایل است دیگران با او رفتار کنند. آن ها به بازی در نقش هایی می پردازند که بیان گر راهبردهایی در موقعیت های واقعی زندگی باشد و یا تمرین هایی را انجام می دهند که توسط مسئول گروه طراحی شده است.

جلسه ی هشتم

کانون توجه در این جلسه ، افزایش آگاهی افراد از استرس های زندگی اعضای گروه است . اعضا باید اطلاعاتی در زمینه ی علت ها و نشان های استرس ، روش های تن آرامی جهت کاهش استرس مانند تنفس عمیق دریافت کنند. آن ها جهت افزایش تن آرامی در برنامه های تجسم هدایت شونده ، شرکت می کنند. مشاور باید جزواتی هم حاوی اطلاعاتی در زمینه ی منابع کاهش استرس که قبلاً مورد بحث قرار گرفته و هم اطلاعات دیگر تهیه کرده و در اختیار اعضا قرار دهد. در نهایت ، فرایند گروه در پایان جلسه ی هشتم خاتمه می یابد. اعضا به گفت و گو درباره ی آموخته هایشان در گروه و نحوه کمک این آموخته ها در زندگی روزمره شان تشویق می شوند. هم چنین باید به آن ها اطلاع داد اگر زمانی در برخورد با خشمشان نیازمند کمک بودند ، به مشاور دسترسی خواهند داشت.

یادگیری مدیریت کنترل مناسب خشم نیاز به تحمل ، تمایل و تلاش به استفاده از روش های متفاوت در برخورد با عصبانیت دارد و این مستلزم تعهد و تمرین بسیاری است.

نوجوانانی که مدیریت و کنترل مناسب و کارآمد احساس خشمشان را می آموزند به نحو چشمگیری بروز رفتارهای متناقض را کاهش می دهند، خودآگاهی آن ها افزایش می یابد . خودپنداره ی سالم تری را در وجود خود رشد می دهند و توانایی آن ها برای برقراری روابط سالم و مثبت افزایش می یابد. این برنامه ی گروهی از آن جهت طراحی می شود تا به نوجوانان کمک کند ، آگاهی بیش تری در مورد خشم و عوامل برانگیزاننده آن بیابند و به موازات آن ابزارهایی جهت مقابله کارآمدتر با آن را در اختیارشان قرار دهد. مشاوران می توانند در هر محیطی این روش را به کار گیرند تا به نوجوانانی که از مشکلات مربوط به خشم رنج می برند ، کمک کنند ، رفتار سالم تری داشته باشند.

مدیریت خشم در نوجوانان رویکردی خلاق در مشاوره ی گروهی

مطالب مشابه :

گزارش فعالیت های انجام شده در هفته ی بهداشت روان

برگزیدگان مسابقه نقاشی هفته بهداشت روانی

نقاشی کودکان

جدول ارزيابي هفته بهداشت روان

مدیریت خشم در نوجوانان رویکردی خلاق در مشاوره ی گروهی

نقاشی کودکان و کارکردهای آن

انیمشن زیبای سازمان جهانی بهداشت درباره افسردگی!

هفته بهداشت روانی

ترس!

آموختن به کودکان درباره خدا