تاثير جنون در فسخ نکاح

مفهوم حقوقي جنون

مهسا محمدي ،وکيل دادگستري ،در گفت‌وگو با «حمايت» با بيان اينکه به‌طور کلي در قوانين موضوعه ايران، تعريف جامع و مشخصي از جنون بيان نشده است، مي‌گويد: جنون در لغت به معني پوشيده شدن و پنهان شدن است و در عرف همان ديوانگي است. اضافه بر آن طبق نظر مشهور فقها، جنون به معناي اختلال و فساد عقل است.

به گفته اين حقوقدان، مجنون به شخصي گفته مي‌شود که در انجام وظايف معمولي و روزانه خود متعادل نبوده و اعمال او بدون انگيزه و هدف خاص و همچنين فاقد اراده است.

وي تصريح مي کند که اعمال و احکام مربوط به جنون در قوانين موضوعه ايران، به جهت حمايت از ديگران و حتي حفظ و حراست از شخص مجنون صريحا بيان شده است. محمدي در خصوص تاثير جنون زوجين در انحلال نکاح، به ماده 1122 قانون مدني اشاره مي‌کند و مي‌گويد: جنون هر يک از زوجين، به شرط استقرار اعم از اينکه مستمر يا ادواري باشد براي طرف مقابل از موجبات «حق فسخ» است. وي اذعان مي‌کند: همان‌طور که از نص ماده مزبور پيداست، بايد جنون در شخص ديوانه، به‌صورت دائمي يا ادواري مستقر باشد و در صورتي‌که موقت و قابل درمان باشد، از موجبات حق فسخ نخواهد بود.

ماهيت جنون زوج

اين وکيل دادگستري با اشاره به شروط ضمن عقد مي‌گويد: يکي از شروط ضمن عقد در سند ازدواج‌، مربوط به جنون زوج است و اگر زوج ذيل اين شرط را امضا کند، بدين معني است که به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکيل به غير مي‌دهد که در صورت جنون زوج در مواردي که فسخ نکاح شرعا و قانونا ممکن نباشد، زوجه بتواند با اجازه دادگاه‌، خود را مطلقه کند. در صورتي‌که شوهر توانايي مالي داشته باشد، از مهريه و نفقه ايام عده نيز بهره‌مند خواهد شد.

تفاوت فسخ نکاح و طلاق

وي در پاسخ به اينکه چه تفاوتي بين فسخ نکاح و طلاق وجود دارد، مي‌گويد: نتيجه فسخ نكاح و طلاق هر دوانحلال نکاح و جدايي زوجين از يکديگر است. اين انحلال در گذشته تاثير ندارد. عده فسخ نكاح و طلاق يکسان است.

اما طلاق، يک عمل حقوقي تشريفاتي است در حالي که اعمال تشريفات طلاق در فسخ نکاح لازم نيست.

اين وکيل دادگستري در ادامه به يک مثال اشاره کرده و مي‌گويد: در فسخ نكاح وجود ترتيباتي كه براي طلاق لازم است، شرط نيست و اجراي مقررات مندرج در مواد 1140،1134و 1142 قانون مدني، دراعمال حق فسخ ضرورت ندارد. همچنين، فسخ نکاح آثاري دارد که در طلاق وجود ندارد. اين حقوقدان در مورد رجوع زوج تصريح کرد که مرد، در مدت عده پس از طلاق حق رجوع دارد اما در فسخ نکاح امکان رجوع وجود ندارد

فوري بودن اعمال حق فسخ

اين کارشناس حقوقي با تاکيد بر اينکه اعمال حق فسخ، فوري است ،مي‌گويد: بعد از اينکه همسر متوجه بيماري در فرد شد و يقين حاصل کرد که همسرش مجنون است، بايد اقدام به اعمال حق خويش کند و چنانچه پس از اطلاع بيماري همسرش به اميد بهبودي و درمان وي اعلام فسخ نکند، پس از مدتي که معمولا بر حسب عرف قابل سنجش است، براي هميشه حق فسخ را از دست مي‌دهد و پس از آن در صورتي‌که نياز به جدايي باشد، مي‌تواند درخواست طلاق کند.

وي مي‌افزايد: به‌طور‌کلي فسخ نکاح در اوايل ازدواج مطرح است و اگر چند سال از نکاح بگذرد، چنين درخواستي اصولا قابل پذيرش نيست

آثار فسخ نکاح

اين وکيل دادگستري در رابطه با آثار ناشي از فسخ نکاح مي‌گويد: يکي از آثار فسخ نکاح، اين است که از نظر شرعي، فسخ از زمان اعلام رخ مي‌دهد و رابطه زناشويي با اعلام فسخ از جانب همسر، پايان مي‌پذيرد با وجود اين که هنوز از لحاظ قانوني در زوجيت يکديگر هستند. بنابراين چنانچه به هر دليلي فرد به همسر بيمارش رجوع کند، به منزله عدول از فسخ است و حق فسخ خود را از دست خواهد داد.

محمدي در اين خصوص به ماده 1122 قانون مدني اشاره کرده و مي‌گويد: حق فسخ مندرج در اين ماده منحصرا در موردي است که جنون در حين عقد وجود داشته باشد و در‌صورتي‌که پس از نکاح و در دوران زناشويي عارض شود، بين حالتي که مرد دچار جنون شود و حالتي که زن دچار آن شود قائل به تفاوت شده است.

وي افزود: جنون زوج پس از نکاح‌، حق فسخ را براي زوجه ايجاد مي‌کند در حالي‌که اگر زوجه در دوران زناشويي دچار جنون شود، مرد نمي‌تواند نکاح را فسخ کند زيرا به موجب ماده 1124 قانون مدني عيوب زن در صورتي موجب حق فسخ براي مرد است که عيب مزبور، حين‌العقد وجود داشته باشد.

وي در توجيه اينکه در صورت جنون زوجه در زندگي زناشويي نياز به داشتن حق فسخ براي او نيست، مي‌گويد: اگر زوجه در دوران زناشويي، مجنون شود، زوج مي‌تواند به وسيله کار و فعاليت خود، موجبات امرار معاش خود و همسرش را فراهم کند و هر‌گاه تحمل اين وضعيت بر او دشوار شود، طبق ماده 1133 قانون مدني مي‌تواند همسر خود را مطلقه کند.

محمدي ادامه مي‌دهد: اگر زوج، ديوانه شود ادامه زندگي زناشويي و امرار معاش‌، براي زوجه مقدور نخواهد بود. بنابراين زني كه همسرش به جنون مبتلا شده حق دارد به استناد موادي از قانون مدني در مرجع قضايي صالحه حاضر شود و فسخ نكاح را بخواهد. وي تصريح کرد: حتي اگر بنا به دلايلي فسخ نکاح براي زوجه وجود نداشته باشد، مي‌تواند طبق ماده 1130 قانون مدني، به موجب عسر و حرج درخواست طلاق کند.

شرط لازم براي فسخ نکاح

يک وکيل دادگستري ديگر ادمه مي‌دهد: يکي از شروط لازم در اجراي ماده 1124 قانون مدني و ايجاد حق فسخ براي طرفين، اين است که زوج يا زوجه حين‌عقد، از جنون ديگري آگاه نباشد، چرا که اگر با علم به مجنون بودن طرف مقابل با وي ازدواج کند، طبق قاعده اقدام‌، حق فسخ براي او ايجاد نمي‌شود مگر‌اينکه به جهت عسر و حرج طبق ماده 1130 قانون مدني درخواست طلاق کند. زهره حيدري با بيان اينکه جنون موقتي و قابل درمان از موجبات ايجاد حق فسخ نکاح در طرفين نخواهد بود، به ماده 1121 قانون مدني اشاره مي‌کند که حق فسخ نکاح به شرط استقرار جنون ايجاد مي‌شود. بنابراين تمامي موارد ذکر شده منحصر به جنون مستقر، به‌صورت دائمي يا ادواري است. اين حقوقدان اذعان مي‌دارد: مبناي حق فسخ نکاح ناشي از جنون، جلوگيري از ضرر به همسر مجنون است و جنوني که در شخص، مستقر است به هردرجه که باشد از موجبات حق فسخ خواهد بود و اين حق حتي در عقد موقت هم براي زن و مرد پيش بيني شده است.

حيدري با بيان اينکه تشخيص امر جنون در شخص و استقرار يا موقتي بودن آن، به آساني ممکن نخواهد بود، مي‌گويد: جنون يک فرض يا اماره قانوني نيست بلکه واقعه‌اي است که بايد وجود آن احراز شود و به تاييد کارشناس مربوطه، که در حال حاضر پزشکي قانوني است، برسد و تاييد يا عدم تاييد آن، مبناي صدور حکم مرجع قضايي قرار ‌گيرد.

هر‌گاه دادگاه نظر کارشناسي را مغاير با اوضاع و احوال تشخيص دهد، مي‌تواند امر را به کارشناس ديگري ارجاع دهد. وي در پايان تاکيد مي‌کند: زناني كه به علت عدم تعادل رواني شوهرشان‌، در معرض احتمال وجود خطرات جسمي و روحي هستند، بايد از وجود اين امر مطمئن باشند تا دعوي مربوط به فسخ نکاح، محکوم به رد نشود.

پي نوشت :

روزنامه حمايت - دوشنبه - 26/12/1392/س

تاثير جنون در فسخ نکاح

مطالب مشابه :

مزایده های کشور 1392/06/30

آرشیو اخبار صندوق بازنشستگی بانکها

فروش املاک مازاد بانکها

نرده حفاظ بوته اي دیوار ( بوته ای+ گوزني +ساده + سفارشی ) نقد و چک

توزیع کارتهای اعتباری فروشگاه رفاه بین خانواده های آسیب پذیر اتباع خارجی استان البرز

::: ضمانت نامه ريالي :::

ضمانت‌نامه بانکی

نتایج آزمون تشریحی تصدی منصب قضاء سال ۱۳۹۳

تاثير جنون در فسخ نکاح

اوراق قرضه