طراحی آموزشی بر اساس الگوی مریل

مدل طراحی آموزشی مریل

قدم های لازم جهت طراحی آموزشی بر اساس مدل مریل به ترتیب عبارتند از :

الف) طبقه بندی هدفهای آموزشی مریل

مریل برای اولین بار سطوح عملکردی مورد انتظار از شاگردان را ، در پایان آموزش به سه سطح تقسیم می کند .او معتقد است : که این سطوح در عین اینکه همه ، عملکردی هستند، از نظر کاری که فراگیر باید برای نمایش یادگیری انجام دهد و فعالیت ذهنی که لازمه ی یادگیری هر یک از آنهاست ، شرایط مختلف دارند.

سه نوع عملکرد مریل عبارتند از:

یادآوری
کاربرد
یافتن(کشف یا ابداع).

یادآوری: عملکردی است که فراگیر برای انجام آن به جستجو در حافظه ی خود می پردازد تا اطلاعات آموخته شده را باز یافته و به همان صورت یا با ساختاری جدید ارائه نماید.

کاربرد: عملکردی است که فراگیر اطلاعات آموخته شده را در موقعیّت های جدید اعمال می کند یا به کار می گیرد. مثلا دانش آموزی که محاسبه ی محیط دایره را میداند محیط هر دایره ای با اندازه های مختلف را میتواند محاسبه کند.

کشف یا ابداع: دستیابی به موضوع و جمع بندی جدید را عملکرد در سطح کشف یا ابداع می نامیم . این عملکرد به این معنی نیست که موضوع کشف شده برای اولین بار در جهان کشف شده است بلکه برای شاگرد خاص و در وضعیّت خاص صورت گرفته است.برای مثال ممکن است که شاگرد با محاسبه ی محیط های مختلف دایره به این نتیجه برسد که اگر شعاع دایره دو برابر شود محیط آن چه تغییری می کند

ب) عناصر محتوا در دیدگاه مریل

مریل معتقد است که محتوای آموزشی تنها شامل چهار عنصر اصلی حقایق و مفاهیم و روش کار و اصول یا قوانین است

1- حقایق: بر اساس دیدگاه مریل حقایق موجود در متن آموزشی شامل اسامی خاص،تاریخ حوادث مهم،نام اماکن،علامت ها و نشانه های قراردادی است که شاگرد تنها در حین پرسیدن آنها را به یاد می آورد.مانند فاصله ی زمین تا ماه به کیلومتر یا ارتفاع قلهّ ی دماوند که تنها سطح مورد انتظار را یادآوری می کند

2- مفاهیم: امّا مفاهیم مجموعه ی اشیا و حوادث و پدیده هایی که دارای ویزگی های خاص و نام مشترک می باشند .مانند مفهوم پستاندار، که شامل کلیه ی جانورانی است که بدن آنها از مو یا پشم پوشیده باشد و بچه زا بوده و به بچه های خود شیر دهند. سطح یادگیری مورد انتظار از شاگرد در مفاهیم میتواند به صورت تشخیص یا تمیز بین جانوران یا ابداع ویزگی های جدید توسط خود شاگرد کشف یا ابداع شود.

3- روش کار: مجموعه ی نظام یافته ی اعمال و فعالیت هایی است که برای رسیدن به یک هدف یا حل یک مسئله یا تولید یک محصول خاص صورت می گیرد.مثل روش محاسبه ی محیط دایره . زیرا ابتدا مراحل آن قابل تعیین است سپس ترتیب خاص دارد و در نهایت نتیجه ی خاصی نیز به دنبال دارد.

4- اصول و قوانین: بیانگر روابط علی و معلولی بین پدیده ها و شرایطی است که برای تفسیر و تبیین حوادث به کار می رود. مانند قوانین و فرمول های ریاضی- فیزیک .

ج)الگوی طراحی مریل :

این الگو شامل پاسخ به سه سوال اصلی است که در ادامه می آیند.

سوال اول) اجزای تشکیل دهنده ی آموزش کدامند؟

از نظر مریل تمام موضوعات شناختی به طور کلی شامل دو بخش است : تعمیم ها و نمونه ها

1- تعمیم : تعریف مفاهیم مثل مفهوم حکومت،شرح کلی مراحل انجام کار مثل مراحل ضرب اعداد دو رقمی در دو رقمی و شرح کلی یک اصل یا قانون مثل قانون انبساط.

2- نمونه: همان مورد یا مثال است.مانند بیان خصوصیات شیر که نمونه ای از پستانداران است(مفهوم). یامثالی از محاسبه ی محیط دایره (مراحل انجام کار). یا نمونه ای از قانون فشار (اصل یا قانون).

همان طور که می بینید حقایق شامل تعمیم و نمونه نمی شود زیرا در تعریف حقایق گفتیم که حقایق شامل نام اشخاص یا محل یا زمان خاصی است پس قابل تعمیم نیستند.

تعمیم ها و نمونه ها هر کدام دو دسته اند: بیانی(توضیحی)و سوالی که در جای خود توضیح داده می شوند.

سوال دوم) ترتیب و توالی اجزای آموزش به چه شکل است؟

توالی اجزای آموزش مریل به شرح زیر است:

1- یادآوری : شامل چهار بخش است

1-1 یادآوری معنایی تعمیم:ذکر یک نوع تعمیم جدید از جانب فراگیر

2-1 یادآوری لفظی تعمیم:ذکر یک نوع از تعمیم آموخته شده

3-1 یادآوری معنایی مثال:ذکر یک مثال جدید،غیر از مثال های گفته شده

4-1 یادآوری لفظی مثال: ذکر یک مثال از گذشته

2- ارائه: که یا به صورت تعمیم بیان می شود یا به صورت ذکر نمونه.

1-2 تعمیم بیانی یعنی توضیح یک تعمیم در آغاز درس.

2-2 تعمیم سوالی یعنی سوالی در مورد یک نمونه از تعمیم در آغاز درس.

3-2 نمونه ی بیانی یعتی توضیح یک نمونه در آغاز درس.

4-2 نمونه ی سوالی یعنی شروع کلاس با ذکر یک مثال.

الگوی طراحی مریل :

نکته : مریل به این چهار تعریف انواع ارائه ی اولیه می گوید.

مریل به منظور تکمیل دستورات آموزشی و طراحی خود انواع ثانویه ی ارائه را برای جلب علاقه و توجه فراگیران بیان می کند. مریل این دستورات را در شش دسته با عنوان شرح و بسط آموزشی بیان می کند.

شرح و بسط زمینه ای:توضیح سوابق تاریخی موضوع آموزش(اولین تحقیقات،محل اولین تحقیقات،علت اهمیت موضوع)
شرح و بسط پیش نیاز:تمام اطلاعات لازم برای یادگیری موضوع آموزش را گویند.
شرح و بسط حافظه ای:گاهی آموزش حاوی روش هایی است که فراگیر را در یادآوری محتویات آموزش یاری می دهد.مثل خلاصه نویسی برای حفظ بهتر مطالب.
شرح و بسط کمکی:چنانچه در آموزش از ابزار،رنگ،حروف درشت،یا هر شیوه ی دیگری به منظور جلب توجه فراگیر به نکات خاص از محتوای آموزشی استفاده شود،را شرح و بسط کمکی گویند.
شرح و بسط شکل ارائه:منظور استفاده از تصاویر،نمودار،فرمول یاهروسیله ی دیگر در آموزش است.
شرح و بسط باز خورد:هر گونه توضیح معلم در قبال پاسخ فراگیر به منظور گسترش مفاهیم آموزش را گویند که از مهمترین نوع شرح و بسط است.

3- تمرین: که یا به صورت حل تمرین های گذشته است و یا حل تمرینات جدید.

4- ارزشیابی:که در قسمت پاسخ به سوال سه آمده است.

سوال سوم) روش های ارائه و ارزشیابی آموزش کدامند؟

الگوی طراحی مریل چهار روش را در ارائه و ارزشیابی آموزش پیشنهاد می کند که برای به حداکثر رساندن کارایی مفیدند.

تفکیک: طبق این اصل مشخص کردن و جدا نمودن انواع ارائه ی اولیه از انواع ارائه ی ثانویه به یادگیری فراگیر کمک می کند.برای مثال هنگام ارائه باید اطلاعات زمینه ای قبل از تعمیم ارائه شود که می توان به وسیله ی خطوط و رنگها یا اندازه های مختلف آنها را از هم تفکیک کرد.
تنوع مثال: باید تا حدّ امکان متنوع باشد.
همتا سازی: یعنی ارایه ی مثال ها همراه با غیر مثال باشد.یعنی موارد مشابه و متضاد در یادگیری و یادآوری و به کارگیری حقایق ، حوادث ، قوانین و مفاهیم در کتاب طرح شده باشد.

منظور از غیر مثال ها بیان موارد غلط می باشد که فراگیر باید آن را تشخیص دهد.مثلا باید بعد از بیان مفهوم پستانداران از مثال هایی که جزئی از آنها نمی شوند نیز نام برد(ماهی ها و پرندگان)

سطح دشواری: در ارائه ی مثال ها و غیر مثال ها باید توجه کرد که مثال ها و غیر مثال ها از هر دونوع و از ساده به مشکل انتخاب شوند.

خلاصه ی مراحل طراحی آموزشی مریل:

1 ) تعیین خصوصیات فراگیران به خصوص میزان اطلاع آنان از موضوع آموزش .

2 ) تعیین نوع عملکردی که پس از پایان آموزش از فراگیر انتظار می رود ( یادآوری ، کاربرد ،کشف و ابداع ) .

3) تعیین انواع ارائه اولیه

4) تعیین انواع ارائه ثانویه

(5 رعایت چهار اصل ( تفکیک ، تنوع مثال ، همتا سازی و سطح دشواری در تمام آموزش ها

منبع: مبانی نظری تکنولوژی آموزشی،دکتر هاشم فر دانش،انتشارات سمت،تهران

برنامه تولید شده بزودی در سایت قرار می گیرد...

طراحی آموزشی بر اساس الگوی مریل

مطالب مشابه :

اقدامات انجام شده درخصوص پروژه مهر

مهلت ثبت‌نام دانش‌آموزان راهنمایی و متوسطه تا پایان تیر تمدید شد...

آیین نامه مجتمع های آموزشی و پرورشی

جذب نيروهاي نهضت سوادآموزي در آموزش و پرورش

افتتاح 2پروژه مهم آموزشی در شهرستان زابل

آموزش وپرورش زابل به عنوان عضو برتر ستاد ساماندهی شئونات فرهنگی و مذهبی شهرستان معرفی شد

ورودامام به ایران

طراحی آموزشی بر اساس الگوی مریل

مشارکت دانش آموزان درامورمدرسه طرح (مدام) راهنمایی آیت ا...طالقانی ششم اسفندنود

در پایه ششم علاوه بر دروسی که در سطح ابتدایی تدریس می گردد دو کتاب کار و فناوری و تفکر و پژوهش تدریس