معماری مهمانسرای عباسی

با شکوفایی اقتصاد ایران در عصر صفوی ، ساختن بناهای عظیم و سودمند چون بازار، مدرسه، پل، سد، آب انبار، مسجد و برج کبوتر رواج یافت اما شاخص ترین بناهای آن دوره مجموعه کاروانسراهاست.

مهمانسرای عباسی اصفهان با ۳۲۰ سال قدمت تاریخی، در سال های حکومت آخرین پادشاه صفوی شاه سلطان حسین ساخته شد.

شاه سلطان حسین این مجموعه را به مادرش پیشکش کرد از این رو به کاروانسرای مادرشاه مشهور شد. مادر شاه سلطان حسین هم کاروانسرا را وقف مدرسه چهارباغ کرد که عواید آن برای نگهداری از مدرسه و معاش طلاب استفاده شود.

از کاروانسراها علاوه بر اقامت کاروانیان و بازرگانان به عنوان فضایی برای نگهداری کالا و مبادلات بازرگانی هم استفاده می شد. سادگی و در عین حال زیبایی کاروانسرای مادرشاه با فضایی دلگشا و آرام، شکوه و زیبایی میدان نقش جهان را به یاد می آورد.

این کاروانسرا در دو طبقه و صحن وسیع ساخته شده که از میان آن نهر فرشادی می گذرد و هنوز وضع بنا استحکام و فضای آن هر بیننده ای را حیران می کند.
پس از حمله افغان ها به اصفهان در سال ۱۱۳۴ هجری قمری و انقراض دولت صفوی این کاروانسرا آسیب زیادی دید ولی در زمان ظل السلطان حاکم وقت قاجار در اصفهان، این بنا بازسازی و برای استقرار سواره نظام سربازان وی از آن استفاده شد.

تا سال ۱۳۰۲ هجری این محل کاربری نظامی داشت و سپس به عنوان انبار قند و شکر از آن استفاده شد. بین سال های ۱۳۱۰ تا ۱۳۳۰ در نزاعی که بین طلاب مدرسه چهارباغ و آقای پاقلعه ای در گرفت، موقوفه مدرسه به تملک سیدالعراقین درآمد و بعد از آن یکی از تجار اصفهان به نام مثقالی با ارایه اسناد جعلی ادعای مالکیت کاروانسرا را مطرح کرد.

مدت ها عدلیه اصفهان و تهران گرفتار کشمکش ها بودند تا اینکه بالاخره عدلیه رای موقوفه بودن کاروانسرا را صادر کرد.

● کاروانسرا، مهمانسرا می شود
در سال ۱۳۳۶ شمسی دولت وقت تصمیم گرفت تا با توجه به افزایش سفر جهانگردان و گردشگران خارجی به اصفهان و نبود امکانات اقامتی مناسب در این شهر، این کاروانسرا را به یک هتل بین المللی تبدیل کند.

بر این اساس اجاره نامه ای بین بیمه ایران و اداره اوقاف اصفهان در اسفندماه این سال منعقد شد که بر اساس آن، بیمه ایران موظف شد به هزینه خود مهمانخانه ای در مورد اجاره بسازد.

در اجاره نامه این کاروانسرا تاکید شده که تمام اعیانی که به وسیله شرکت بیمه ساخته شود، متعلق به شرکت مذکور است. علاوه بر این نقشه مهمانخانه و عملیات ساختمانی باید با قانون عتیقات از لحاظ ابنیه تاریخی مغایرت نداشته باشد.

چند ماه بعد از قرارداد مراسم کلنگ زنی این مجموعه با نام «هتل شاه عباس» انجام و عملیات ساختمانی آن شروع شد که با این کار این بنای تاریخی از تخریب و انهدام جدی نجات یافت.
در بازسازی کاروانسرا دو هدف حفظ و اصالت نمای بیرون و تبدیل حجره های کاروانسرا به اتاق اقامتی مناسب مورد توجه قرار گرفت. بر این اساس ابتدا دیوارها و سقف ها بازسازی و اجزای آسیب دیده مهار و قالب بندی شد.

از خشت خام و آجر و بتون برای تقویت استحکام بنا و برای بازسازی بنا از طرح های اصیل ایرانی استفاده شد. آرایش داخلی بنا نیز به گونه ای طراحی شد که بیانگر جلوه های اصیل هنر ایرانی باشد.
تزئین نمای داخلی مهمانسرا را گروهی ۱۵۰نفری به نام گروه هنری مهر که زبده ترین و برجسته ترین هنرمندان طراح، نقش پرداز گچبر مشبک ساز و آیینه کار اصفهانی بودند، انجام دادند و سرانجام بازسازی کاروانسرا در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به پایان رسید.

هم اکنون مهمانسرای عباسی اصفهان به لحاظ پیشینه تاریخی سیصد ساله و ویژگی کاربردی و نیز آثار هنری ارزشمندی در قالب هنرهای اسلامی و ایرانی به عنوان یک موزه گرانبها و کهن ترین هتل دنیا شهرت دارد.

● معماری مهمانسرای عباسی
مهمانسرای عباسی با ۲۳۱ اتاق، سوئیت و آپارتمان که مطابق با استانداردهای بین المللی ساخته شده اند، سالانه پذیرای هزاران مهمان و گردشگر داخلی و خارجی از اقصی نقاط جهان و همچنین دهها هیات از میهمانان عالی رتبه سیاسی و شخصیت های بین المللی است. در ۴۰ سال گذشته بیش از ۱۵۰ شخصیت مطرح جهان در این هتل اقامت داشتند که قرار است مجموعه این اطلاعات به صورت کتاب منتشر شود.

سوئیت های این هتل به سبک معماری صفوی و قاجار با فضایی رویایی، مقرنس های زیبا، دیوارنگاری و مذهب است که معماری عصر خود را برای مهمانان تداعی می کند.

از بخش های قابل توجه این مهمانسرا رستوران ها و تالارهای متعدد آن است که برای هر یک به نام یکی از بناهای مشهور اصفهان نامگذاری و تزئینات هر یک شبیه به آن اثر انتخاب شده است.

تالارهای چهلستون، عالی قاپو، زرین، نقش جهان و فیروزه از جمله تالارهای پذیرایی این مهمانسرا هستند.
رستوران و محیط باز چشم انداز به گونه ای است که میهمانان می توانند علاوه بر استفاده از امکانات رستوران، از بام مهمانسرا شهر زیبای اصفهان و بنای باشکوه آن را نظاره کنند.

چایخانه سنتی مهمانسرا واقع در ضلع شمالی باغ، به عنوان نخستین چایخانه سنتی جهان به شمار می رود. همچنین موزه دایمی قرآن های خطی مهمانسرا از باارزش ترین و دیدنی ترین بخش های این مجموعه است.
این مهمانسرا به دلیل دارا بودن تالارهای متعدد همه ساله برگزار کننده صدها همایش علمی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی و بین المللی است.

از جمله اجلاس مهمی که در سال های اخیر در مهمانسرا برگزار شده می توان به اجلاس بین منطقه ای حاکمیت های فکری و معنوی، سمینار بین المللی هنر اسلامی، نخستین اجلاس وزرای جهانگردی کشورهای اسلامی و یکصدوسی وپنجمین اجلاس وزرای نفت اپک اشاره کرد.

منبع: سایت خبری / تحلیلی معماری نیوز

معماری مهمانسرای عباسی

مطالب مشابه :

معماری مهمانسرای عباسی ( هتل عباسی اصفهان )

هتل عباسی اصفهان ، شاهکار معماری صفوی | هتل شاه عباسی اصفهان قدیمیترین هتل جهان

معماری مهمانسرای عباسی

مهمانسرای عباسی(هتل عباسی اصفهان)

هتل شاه عباس (عباسی)