فلسفه ی پیدایش عید قربان

همچون باران باش
غم جدایی از اسمان را با طراوت بخشیدن به دیگران تبدیل به شادی کن

عيد، در لغت به معناي عودت و بازگشت است، بازگشت به خويشتن خويش، بازگشت به اصل و فطرت پاك و نهاد خدايي و خدادادي خود . در هر يكي از اعيادي كه در اسلام مطرح اند اين نكته به ظرافت تمام در آنها قرار داده شده است ؛ عيد فطر يعني عيد بازگشت به فطرت الهي ، عيد قربان يعني عيد نزديك شدن به خداوند متعال ، عيد جمعه يعني عيد بندگي و سر نهادن بر آستانه ي حضرت دوست ، عيد غدير يعني عيد سر سپردن به اطاعت از رهبري معصوم و الهي …

و در يك كلمه عيد يعني تقويت خودسازي و ره سپردن به سوي انسانيت انسان . هر روزي كه انسان بتواند در راه رسيدن به اين هدف متعالي قدمي بردارد و براي خود زمينه ي رسيدن به كمالي را فراهم آورد آن روز براي او عيد خواهد بود؛ چنانچه در روايتي از امام علي (ع) آمده است كه : « هر روزي كه در آن معصيت خداوند انجام نشود آن روز عيد است » وكل ‏یوم لا یعصى الله فیه فهو عید؛(نهج البلاغه حكمت 428)

در اين ميان عيد قربان آنگونه كه از اسمش هم پيدا است عيد نزديك شدن به خداوند و دريافت رحمت بي منتهاي الهي با هر کار نيک است، يكي از كارهاي نيكي كه در عيد قربان انجام مي شود حج تمتع است كه يکي از مترقي ترين ابعاد اعتقادي و عملي اسلام پس از توحيد و جهاد را دارا است ، آداب و اعمالي که حاجي در حج انجام مي دهد مانند منشور بي نهايت زندگي است که هر كسي به اقتضاي سطح درک و فهم خويش به مشاهده پرتوهايي از آن دست مي يابد.

مناسک حج در يک نگاه کلي سير وجودي انسان به سوي خدا و نمايشي از فلسفه خلقت بني آدم را نشان مي دهد . فلسفه اي که محور آن را خدا تشكيل مي دهد و امت اسلامي در گرداگرد آن به ذکر و لبيك به نداي معبود خويش مشغول مي شوند.

در اين سير حرکت که از حضرت آدم شروع مي شود و اولين خانه مردمي يعني كعبه را در مكه يا به تعبير قرآن كريم در بكّه مي سازد و سپس حضرت ابراهيم خليل و حضرت اسماعيل و حضرت هاجر آن را تجديد بنا مي كنند و مواقف آن حرم، مشعرالحرام، مسعي و عرفات و مني است براي انسان اين فلسفه خلقت را تجسم واقعي و عيني مي بخشد.

انساني که از همه جا رسته و تنها در سيل خروشان انسان ها مثل ذره اي در يک درياي بيکران آدمي که جز ياد و نام خدا را در ذهن ندارند فارغ از هر گونه تعلق خاطر حتي از تعلّق به رنگ و مُد لباس و فرهنگ هاي خاص محلي خود رها مي گردد و همه يك رنگ و در يك جهت، با وقوف در عرفات به معرفت خدا و با وقوف در مشعر به شعور و با وقوف در مني به آرزوي وصل به معبود و با ذبح قرباني ، تمام رشته هاي تمنيات و آرزوهاي غير الهي خود را قطع و با رمي جمرات بر تمام وسوسه هاي شياطين انسي و جنّي خط بطلان مي كشد و ... و در يك جمله حركت نمادين صحراي محشر را در جهت حركت به سوي خالق يكتا عملاً در زندگي خويش تمرين مي كنند .

حج بزرگ ترين کنگره عبادي، سياسي و اجتماعي مسلمين است بالاترين هدف و با ارزش ترين مفهومي که از حج برداشت مي شود جنبه هاي عبادي، سياسي و اجتماعي اين فريضه الهي است در حج هزاران هزار مسلمان گرد هم مي آيند تا ضمن انجام يک فريضه الهي يک نيايش دسته جمعي جهاني و يک حرکت توفنده اعتقادي را عليه کليه عقايد شرک و کفر نشان داده و وحدت و انسجام جهاني خود را عليه هر گونه مظاهر حاکميت هاي غيرتوحيدي به نمايش بگذارند. هيچ عملي در حج بي مفهوم و بي معني نيست و هريک از اعمال اشاره اي به گوشه اي از تاريخ ، حقيقت و ارزشي در اسلام دارند.

اگرچه حج يک مساله تعبّدي است ولي دانستن برخي رموز مناسک حج مي تواند در بهتر انجام گرفتن و درک بيشتر معنويت موجود در آنها براي استفاده در زندگي موثر افتد. تک تک اعمالي که در حج انجام مي گيرد نه هدف که صرفا وسيله اي در جهت دستيابي به هدف متعالي هستند.

يکي از جنبه هاي مهم حج جنبه ي سياسي آن است بُعد سياسي حج به هيچ عنوان از حج تفکيک پذير نيست چرا که قرآن هدف از وجودخانه کعبه را محلي براي قيام مردم مي داند .

از جمله وظايف واجبه در مني براي کسي که حج تمتع به جا مي آورد ذبح حيوان سالم وبي عيب است و به اين عمل از آن نظر که عبادت است و وسيله ي تقرب به خداوند محسوب مي شود قرباني گفته مي شود و از آن جهت که اين عبادت در ساعت ضحي و چاشت واقع مي شود روز عيد قربان را عيد اضحي نيز مي نامند.

قرباني رمز فداکاري و ازخودگذشتگي و دادن جان در راه محبوب و حد نهايي تسليم در برابر معبود است حاجي و هر مسلماني كه در روز عيد قربان ، قرباني انجام مي دهد و در حين انجام قرباني نغمه ي روحاني «بسم الله وجهت وجهي للذي فطر السموات والارض» را سر مي دهند، انگيزه اي الهي خود را چنين اعلام مي دارند كه : اي خالق متعال ! همانطوري که خون اين قرباني را در راه تو بي دريغ مي ريزم حاضرم بدون هيچگونه تأملي در راه دفاع از حريم دين و اجراي فرامين آسماني تو از جان خود نيز بگذرم و خون خود را تقديم پيشگاه اقدست نمايم. همانگونه كه نماد آن را دو بنده ي موحّد و با اخلاص تو حضرت ابراهيم خليل و اسماعيل ذبيح انجام دادند و عبد صالح ديگر تو امام حسين (ع) و ياران پاكباخته اش آن را در ميدان عمل به زيبايي تمام انجام دادند.

آري ، قرباني در روز عيد قربان تجديد پيماني با خاطره ي جاويد پدر و فرزندي است كه پدر پير و کهنسال با چهره اي نوراني و ملکوتي پس از سالها انتظار براي فرزند دار شدن وقتي خداوند به او فرزندي عنايت مي كند و اين نوزاد وقتي به بهترين سن جواني نايل مي گردد آن زمان در پي حكم غيبي دوست و خليل خود مبني بر قرباني همين فرزند دلبندش ، فرزند جوان و خوش سيماي خود را براي اين كار آماده مي سازد و تيغ برنده اي را بر گلوي فرزند صبور و راضي به رضاي حق خود مي گذارد و سرانجام هر دو با موفقيت کامل از اين امتحان بزرگ الهي سربلند بيرون آمده و به درجه اي از اخلاص و فداکاري در راه خدا مي رسند که خداوند براي بزرگداشت اين خاطره توحيدي و اخلاص الهي، مقرر مي فرمايد : هر سال در موسم حج در وادي مني اين خاطره توسط زوار بيت الله الحرام با ذبح حيواني زنده و گرامي داشته شود و اين صحنه فوق العاده درخشان چون نوري براي هميشه بر جبين تاريخ انسانيت بدرخشد و خاطره اي ازخودگذشتگي آن دو بنده مخلص (ابراهيم و اسماعيل) سندي براي نمايش شرف و فضيلت آدميت باشد.

اين مناسبت بزرگ اسلامي و عيد فرخنده ي قربان را خدمت همه عزيزان و دوستان صميمانه تبريك و تهنيت عرض نموده، براي همه آرزوي موفقيت و شادابي و نزديك شدن به خداي متعال را خواستارم و اميدوارم كه در هر مرحله ي از زندگي بر هر نوع هوي و هوس و خواسته هاي نا مشروع خود فايق آمده و براي رسيدن به معبود حقيقي و كمال نهايي و انسانيت خويش موفق باشيم

همچون باران باش
غم جدایی از اسمان را با طراوت بخشیدن به دیگران تبدیل به شادی کن

فلسفه ی پیدایش عید قربان

مطالب مشابه :

تحقیق درباره غدیرخم

روز عید قربان

عید قربان

فلسفه ی پیدایش عید قربان

زندگی نامه شهید عباس بابایی

عید قربان

درباره عیدقربان