ایستگاه فضایی بین‌المللی
ایستگاه فضایی بین‌المللی (به انگلیسی: International Space Station) یک ایستگاه فضایی است که با مشارکت بیش از ۱۵ کشور ساخته می‌شود. این ایستگاه فضایی در مدار زمین و در ارتفاع ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین در حرکت است. سرعت آن در مدار معادل ۲۷٬۷۰۰ کیلومتر بر ساعت است، که به این ترتیب روزی ۱۵ بار به دور سیاره زمین گردش می‌کند. بیشتر بخش‌های اصلی این ایستگاه فضایی ساخته شده اما تا سال ۲۰۱۵ چند بخش جدید به آن افزوده خواهد شد. پس از تکمیل، ایستگاه فضایی بین‌المللی ۴۵۰ تُن وزن خواهد داشت، و ۱۲۰۰ متر مکعب فضای کار، پژوهش و زندگی برای فضانوردان فراهم خواهد آورد.ایستگاه فضایی بین‌المللی در شب بصورت ستاره‌ای متحرک با چشم غیرمسلح قابل رؤیت است.
این ایستگاه محصول همکاری مشترک سازمان ناسا، سازمان فضایی روسیه، سازمان فضایی اروپا،سازمان فضایی ژاپن، و سازمان فضایی کانادا است. سازمان فضایی برزیل از طریق همکاری با ناسا با این برنامه مشارکت می‌کند. سازمان فضایی ایتالیا، هم به عنوان یک عضو فعال در سازمان فضایی اروپا، و هم بطور مستقل در برنامه ایستگاه فضایی مشارکت می‌کند. سازمان فضایی چین نیز علاقه خود را برای پیوستن به جمع مشارکت‌کنندگان، به ویژه از طریق همکاری با سازمان فضایی روسیه اعلام داشته است.
فضاپیمای سایوز تی‌ام‌ای-۱۶ در حالت ویژه برای نزدیکی به ایستگاه فضایی بین‌المللی حامل فضانورد آمریکایی ناسا جفری ویلیامز و فضانورد روسی ماکسیم سورایف (فرمانده سفینه)
حضور فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی از آغاز نخستین ماموریت در ۱۲ آبان ۱۳۷۹ تاکنون بدون وقفه ادامه داشته است.این ایستگاه در حال حاضر ظرفیت شش سرنشین دائمی را دارا است، اگرچه هنگام اتصال فضاپیماها و ورود اردوهای جدید، تعداد فضانوردان درون ایستگاه بطور موقت تا بیش از ۱۰ نفر هم افزایش می‌یابد. دو فروند فضاپیمای سایوز هر یک با ظرفیت ۳ نفر بطور دائمی برای تخلیه اضطراری ایستگاه در هنگام خطر به آن متصلند.در ابتدای کار ایستگاه، سرنشینان آن از سازمان‌های فضایی روسیه و آمریکا انتخاب می‌شدند، تا اینکه در ژوئیه ۲۰۰۶ یک فضانورد آلمانی سازمان فضایی اروپا، در قالب اردوی ۱۳ به ایستگاه فضایی بین‌المللی سفر کرد. تاکنون روی هم رفته فضانوردانی از ۱۶ کشور جهان در این ایستگاه اقامت کرده‌اند؛ این تعداد شامل ۵ توریست فضایی نیز هست؛ انوشه انصاری در روز ۲۷ شهریور ۱۳۸۵ به ایستگاه فضایی بین‌المللی وارد شد و ۹ روز در آن اقامت داشت.
در حال حاضر فضاپیماهای سایوز، پروگرس، فضاپیمای ترابری خودکار، فضاپیمای ترابری اچ-۲ و فضاپیمای دراگن مسئولیت رساندن سرنشین، خدمات و پشتیبانی را به ایستگاه فضایی بر عهده دارند. ماموریت‌های پشتیبانی شاتل فضایی در پی بازنشسته شدن شاتل‌ها در سال ۲۰۱۱ به پایان رسید.
تکمیل
ساخت ایستگاه فضایی بین‌المللی برای سال ۲۰۱۵ میلادی برنامه‌ریزی شده است.
تخمین زده می‌شود که جمع هزینه‌های این ایستگاه از آغاز ساخت تا پایان بیش
از ۱۰۰ میلیارد یورو باشد. به این ترتیب، ایستگاه فضایی بین‌المللی
پرهزینه‌ترین دستگاه ساخته شده در طول تاریخ بشر است. 
نشان ایستگاه فضایی بین‌المللی
ایستگاه فضایی بین‌المللی معمولاً با مخفف نام انگلیسی آن یعنی ISS نامیده می‌شود. تولد ایستگاه فضایی بین‌المللی
سنگ
بنای ایستگاه فضایی بین‌المللی، بخش «زاریا» نام دارد و ساخت روسیه است.
با پرتاب زاریا در روز ۲۹ آبان ۱۳۷۷ (۲۰ نوامبر ۱۹۹۸) توسط پروتون از
پایگاه فضایی بایکونور به مدار زمین، ایستگاه فضایی عملاً متولد شد.
بخش‌های
دوم و سوم ایستگاه به بخش آمریکایی یونیتی و بخش روسی زیوزدا هستند که به
ترتیب در ۱۵ آذر ۱۳۷۷ (۶ دسامبر ۱۹۹۸) و ۲۲ تیر ۱۳۷۹ (۱۲ ژوئیه ۲۰۰۰) پس از
پرتاب به مدار زمین، به بخش زاریا متصل شدند. اتصال این سه بخش به هم
امکان زندگی و کار انسان را در ایستگاه فضایی بین‌المللی بوجود آورد، و
متعاقب آن اردوی یکم فضانوردان شامل دو کیهان‌نورد روسی و یک فضانورد
آمریکایی در روز ۱۲ آبان ۱۳۷۹ (۲ نوامبر ۲۰۰۰) وارد ایستگاه شدند.
ساخت و مونتاژ ایستگاه در فضا
ساخت
و مونتاژ ایستگاه فضایی بین‌المللی، چالش و فرایند بسیار پیچیده‌ای در
زمینه مهندسی هوافضا است. در سال ۱۳۷۷ (۱۹۹۸ میلادی)، مونتاژ ایستگاه با
قرار دادن بخش زاریا توسط پروتون در مدار زمین آغاز شد. دو هفته بعد، بخش
یونیتی در ماموریت اس‌تی‌اس-۸۸ توسط شاتل فضایی اندور در مدار زمین قرار
گرفت و به زاریا متصل گردید.
تقریبا یک سال و نیم پس از اتصال بخش
یونیتی، بخش سرویس زیوزدا به ایستگاه اضافه شد. زیوزدا یکی از بخش‌های اصلی
ایستگاه فضایی است، که با پیوستن آن به دو بخش قبلی، امکان زندگی، کار و
پژوهش سه فضانورد در ایستگاه بوجود آمد.
پایان فرایند ساخت ایستگاه برای
سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۰ میلادی) برنامه‌ریزی شده است. پس از تکمیل، ایستگاه فضایی،
نزدیک به ۱۲۰۰ متر مکعب فضا برای زندگی، کار و پژوهش فضانوردان، دارا
خواهد بود.
اردوهای ایستگاه فضایی بین‌المللی
به
گروهی از فضانوردان که به ایستگاه فضایی سفر و برای مدت و اهداف مشخصی در
آن اقامت می‌کنند، «اردو» (به انگلیسی: Expedition) گفته می‌شود. هر اردو
شامل سه فضانورد است و معمولاً حدود ۶ ماه به طول می‌انجامد. نام‌گذاری
اردوها با شماره و بصورت «اردوی [شمارهٔ اردو]» انجام می‌شود.
بسته
به توافق و برنامه، برخی از اردوها از فضاپیمای سایوز و برخی از شاتل فضایی
برای رفتن به ایستگاه فرستاده می‌کنند. در پایان هر اردو، سه فضانورد سوار
بر فضاپیمای سایوز به زمین باز می‌گردند و جای خود را به اردوی بعدی
می‌دهند.
ایستگاه فضایی بین‌المللی تا تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۸۷ (۱۱
آوریل ۲۰۰۸) میزبان ۱۵۸ فضانورد بوده، و با این وصف رکورددار بیشترین تعداد
مسافر در تاریخ فضانوردی است. با توجه به اینکه برخی فضانوردان بیش از یک
بار به ایستگاه سفر کرده‌اند، تعداد کل بازدیدها از ایستگاه با احتساب
تکرار به ۲۱۳ نوبت بالغ می‌شود. در مقابل، ایستگاه فضایی میر میزبان ۱۳۷
بازدید بوده‌است.
تاریخچه
ایستگاه‌های فضایی شوروی
پیشینه
ایستگاه فضایی بین‌المللی به دوران جنگ سرد و مسابقه فضایی باز می‌گردد.
در این دوره، اتحاد شوروی با ساخت سه نسل ایستگاه فضایی در مدار زمین،
پیشگام سکونت دائمی انسان در فضا و استفاده از فن‌آوری فضایی بود. از سال
۱۹۷۱ تا ۱۹۸۲ میلادی شوروی با موفقیت هفت ایستگاه فضایی نسل اول و دوم
سالیوت و آلماز را در مدار زمین ساخته و راه‌اندازی کرد. در سال ۱۹۸۶ نسل
سوم ایستگاه فضایی یعنی ایستگاه میر در مدار زمین ساخته شد. بر اساس
برنامه‌ریزی سازمان فضایی شوروی، این روند با ساخت ایستگاه فضایی عظیم نسل
چهارم با نام میر-۲ در سال ۱۹۹۳ وارد مرحله جدیدی می‌شد.اما با فروپاشی
شوروی و بحران مالی دهه ۱۹۹۰ در روسیه، ابعاد برنامه ایستگاه میر-۲ به دلیل
کسر بودجه کاهش یافت، و با لغو پروازهای شاتل بوران، پروژه ایستگاه فضایی
میر-۲ با تاخیرات پی درپی مواجه گشت. در سال ۱۹۹۲ سازمان‌های فضایی روسیه و
اروپا مذاکراتی برای همکاری مشترک در ساخت و توسعه ایستگاه فضایی میر-۲
آغاز کردند.
طرح ایستگاه فضایی آزادی
در
همین حال در دهه ۱۹۸۰ میلادی، ایالات متحده برای رقابت با ایستگاه‌های
فضایی سالیوت و میر شوروی، طرحی برای ساخت ایستگاه فضایی در دست داشت. این
طرح رسما در ۵ بهمن ۱۳۶۲ (۲۵ ژانویه ۱۹۸۴) توسط رونالد ریگان رئیس جمهور
وقت ایالات متحده اعلام شد. در سال ۱۹۸۸، ریگان رسما این ایستگاه را
«آزادی» نام نهاد. ایستگاه فضایی آزادی دومین برنامه ساخت ایستگاه فضایی
آمریکا پس از اسکای‌لب بود، و پس از فشار کنگره و کاهش بودجه اولیه، مبلغ
۱۲٫۲ میلیارد دلار در مارس ۱۹۸۷ برای توسعه برنامه تخصیص داده شد. علیرغم
برنامه‌ریزی‌های اولیه، با کاهش پی درپی بودجه و افزایش هزینه‌های مورد
نیاز برای ساخت ایستگاه، ناسا چندین بار وادار به بازبینی ابعاد طرح شد و
برنامه ساخت ایستگاه با تاخیر طولانی مواجه گشت. فاجعه انفجار فضاپیمای
چلنجر، افزایش هزینه‌های عملیاتی ناوگان شاتل فضایی، و تردید نسبت به امنیت
پرواز آن، ضربه دیگری بر این پروژه وارد کرد. اما سر انجام در سال ۱۹۹۰
برنامه ساخت ایستگاه فضایی آزادی زیر بار خود کمر خم کرد و علیرغم تلاش
ناسا برای بازبینی آن، بطور کلی لغو شد.
همکاری پس از پایان جنگ سرد
پس
از پایان جنگ سرد و از سال ۱۹۹۰، دولت‌های آمریکا و روسیه گفتگوهایی را
برای تلفیق تلاش‌هایشان برای ساخت ایستگاه فضایی جدید آغاز کردند. در
تابستان سال ۱۹۹۳ دولت‌های آمریکا و روسیه برای تلفیق پروژه ایستگاه‌های
فضایی میر-۲ و آزادی به توافق اولیه دست یافتند. سپس موافقت شد که
برنامه‌های ساخت ابزار و آزمایشگاه‌های فضایی ژاپن و سازمان فضایی اروپا
نیز در این برنامه گنجانده شود. با ترکیب طرح‌های پیشین، توافق نهایی برای
ساخت ایستگاه فضایی در ۱۰ آبان ۱۳۷۲ (یکم نوامبر ۱۹۹۳) حاصل شد. طرح
ایستگاه فضایی بین‌المللی نسبت به طرح‌های پیشین دارای مزایای زیادی بود که
از جمله آنها می‌توان به حجم مفید بیشتر ایستگاه، استفاده از تجربه طولانی
روسیه در توسعه ایستگاه‌های فضایی، آماده‌سازی سریع‌تر، و توزیع هزینه‌های
پروژه بین همه مشارکت‌کنندگان اشاره کرد. قرار بر این شد که از تمام
برنامه‌های کشورهای مشارکت‌کننده در ساخت و توسعه ایستگاه فضایی بین‌المللی
استفاده شود. این برنامه‌ها شامل ایستگاه فضایی میر-۲، ایستگاه فضایی
آزادی، آزمایشگاه کلمبوس، و آزمایشگاه کیبو بود.
پروژه شاتل-میر
در
همین حال و به منظور آماده‌سازی، هماهنگی سامانه‌ها و آشنایی کارشناسان
طرفین پروژه با سامانه‌های فضایی یکدیگر، توافق‌نامه دیگری با هدف «همکاری
بین ایالات متحده آمریکا و فدراسیون روسیه برای استفاده از فضا برای مقاصد
صلح‌آمیز» در سال ۱۹۹۲ بین بوریس یلتسین و جرج بوش (پدر) امضا شد که برنامه
شاتل-میر نام دارد. اجرای این توافق‌نامه گامی عمده پیش از ساخت ایستگاه
بین‌المللی بود و به «فاز یکم» مشهور است («فاز دوم» ساخت ایستگاه
بین‌المللی است).
برنامه شاتل-میر امکان سفر فضانوردان آمریکایی به
ایستگاه فضایی میر، توسعه سامانه‌های لازم برای اتصال شاتل فضایی آمریکا به
ایستگاه، و امکان پرواز فضانوردان روسی با شاتل فضایی را فراهم آورد.
همچنین کارشناسان آمریکایی به دانش و تجربه روسیه در زمینه اقامت بلندمدت
انسان در فضا دسترسی پیدا کردند. در پی این موافقت‌نامه، فضاپیماهای شاتل
آمریکایی در ۱۲ نوبت بین سال‌های ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۸ به ایستگاه فضایی میر متصل
شدند. این دومین همکاری فضایی آمریکا و روسیه پس از پروژه آپولو-سایوز
محسوب می‌شود، و سابقه همکاری دو کشور در آن پروژه، در تسریع روند برنامه
شاتل-میر بی‌تاثیر نبوده است.
مشارکت اروپا و ژاپن
سازمان
فضایی اروپا دارای تجربه در ساخت ایستگاه فضایی نیست، اما فضانوردان این
سازمان چندین بار در قالب برنامه‌های مشترک به ایستگاه فضایی میر سفر کرده
بودند. آزمایشگاه فضایی کلمبوس در اصل به عنوان یک آزمایشگاه مداری مستقل
طراحی شده بود. پس از ورود اروپا به پروژه ایستگاه فضایی بین‌المللی،
تغییراتی در طراحی آزمایشگاه داده، قابلیت اتصال به ایستگاه در آن تعبیه
شد. مشارکت دیگر اروپا در این پروژه، فرستادن فضاپیمای ترابری خودکار توسط
موشک پرقدرت آریان-۵ به ایستگاه فضایی است.
سازمان فضایی ژاپن نیز به
مانند همتای اروپایی خود، آزمایشگاه فضایی کیبو را به عنوان آزمایشگاه
مداری مستقل طراحی کرده بود. آن طرح نیز مانند طرح کلمبوس تبدیل به یکی از
بخش‌های ایستگاه فضایی بین‌المللی شد.
نام‌گذاری ایستگاه فضایی
این
ایستگاه بطور رسمی با نام «ایستگاه فضایی بین‌المللی» شناخته می‌شود. در
آغاز پروژه، ناسا نام «آلفا» را برای ایستگاه پیشنهاد کرده بود، اما این
نام با مخالفت سازمان فضایی روسیه مواجه و کنار گذاشته شد. از نظر روس‌ها،
حرف «آلفا» به عنوان «نخستین» حرف الفبای یونانی بیانگر گام «نخست» در ساخت
ایستگاه‌های فضایی است، در حالیکه این پروژه به عنوان نسل سوم ایستگاه‌های
فضایی شناخته می‌شود. سازمان فضایی روسیه نام «آتلانت» را پیشنهاد کرد که
آن هم به علت شباهت به نام فضاپیمای آتلانتیس، مورد قبول واقع نشد. معدودی
از منابع آمریکایی هنوز نام «آلفا» را بطور غیررسمی برای ایستگاه بکار
می‌برند.
مطالب مشابه :
دستگاه بین المللی SI
اموزش فیزیک دبیرستان - دستگاه بین المللی si - گاماس گاماس تا یادگیری فیزیک از دبیرستان تا
همایش1277- دومین همایش بین المللی سرطان های دستگاه گوارش
پزشکی بالینی - همایش1277- دومین همایش بین المللی سرطان های دستگاه گوارش -
حق دفاع متهم دراساسنامه دادگاه کیفری بین المللی
حقوق بین الملل International Law - حق دفاع متهم دراساسنامه دادگاه کیفری بین المللی - - حقوق بین الملل
حقوق جزای بین الملل (بسیار مهم و قابل استفاده برای امتحان پایان ترم)
حقوق بین المللی کیفری رشته ای با فقدان دستگاه پلیس بین المللی دستگاه انتظامی
ایستگاه فضایی بین المللی
ایستگاه فضایی بین‌المللی (به انگلیسی: International Space Station) یک ایستگاه فضایی است که با مشارکت بیش
ثبت بین المللی اختراع دستگاه اندازه گیری نفوذ پذیری گازی
انجمن علمی صنایع چوب دانشگاه شهید رجایی - ثبت بین المللی اختراع دستگاه اندازه گیری نفوذ
آشنایی با دستگاه های رایج در جوشکاری و برشکاری
دستگاه های رکتیفایر سه فاز و مجهز به سیستم کنترل - طراحی مطابق استانداردهای بین المللی
ایستگاه فضایی بین‌المللی
ایستگاه فضایی بین‌المللی (به انگلیسی: International Space Station) یک ایستگاه فضایی است که با مشارکت
سیستم متریک - استاندارد بین المللی واحدها
سیستم استاندارد بین‌المللی واحدها (International System of Units) که معمولاً با عناوین «سیستم متریک» یا
برچسب :
دستگاه بین المللی