گیاهان دارویی کوههای هزارمسجد

موسیر
نام علمي گياه - Allium sativum نام تيره - Liliaceae نام فارسي : ثوم الحيه و اسقورديون - موسير
موسیر یا سیر کوهی یکی دیگر از گیاهان دارویی خودرو رشد یافته در دامن طبیعت هزارمسجد می باشد.
محل رویش موسیر در دهستان هزارمسجد : بیشتر در روستاهای خاکستر، چهارراه ، لاین کهنه، بابارمضان و رباط می روید.

موسیر (َAllium hirtifolium) گیاهی است شبیه سیر که ریشه اش فقط یک پیاز درشت است. برگهایش باریک دراز و میان تهی و دراز و گلهایش بنفش مایل به قرمزند. گل آذینش خوشه ٔ ساده‌است. در حدود ۴۰ گونه از این گیاه شناخته شده که همگی در نواحی معتدل و مناطق بحرالرومی می‌رویند. برخی از گونه‌های موسیر را در باغ به عنوان گل زینتی نیز می‌کارند. پیاز این گیاه خوراکی است و در ترشیها و اغذیه بکار می‌رود و بویش از سیر کمتراست.
ریشه و پیاز گیاه بعد از انجام یکسری اقدامات خاص مورد استفاده قرار می گیرد بدین صورت که آنها را به شکل رشته های بسیار نازک در آورده و در مسیر آب سرد قرار می دهند تا تلخی که در پیاز آن هست از بین برود و آن را در آفتاب خشک می کنند تا به عنوان چاشنی غذایی مصرف شود.
موسیر شبیه پیاز و سیر است ولی برخلاف پیاز گل های آن تخم نمی دهد و دارای پیازچه های زیادی می شود و بر خلاف سیر بوی مطبوعی دارد و نرمتر از سیر است و زود کوبیده و له می شود. موسیر گونه های زیادی دارد و بهترین آن رنگ قرمز مسی دارد که آن را خشک کرده و می سایند و در ادویه و غذا مخلوط می کنند. گرد موسیر به غذاها به خصوص سس های بی مزه طعم خوبی می دهد و طعم غذاها را لذیذتر می کند.
موسیر نسبت به پیاز شیرین‌تر و هضم آن نیز آسان‌تر است و خواص درمانی فراوانی دارد.
ریشه حبابی شکل این سبزی نیز مانند پیاز به چند بخش تقسیم می‌شود. موسیرها به راحتی هضم می‌شوند و حاوی مقادیر فراوانی ویتامین C ، پتاسیم، فیبر رژیمی و اسید فولیک بوده و همچنین دارای مقدار زیادی کلسیم، آهن و پروتئین هستند. اين سبزي به صورت ترشي يا ماست موسير استفاده می شود كه اغلب به عنوان يك چاشني اشتها آور تلقي مي شود.
ريخت شناسي

گياهي است پايا و قسمت زير زميني اش متورم كه ريشكها از آن بيرون آمده و اين تورم كه روي آنها پوششي سفيد رنگ يا صورتي پوشانيده است.برگهاي آن نواري به رنگ سبز تيره - گلها كوچك - صورتي يا مايل به سبز كه به صورت يك چتر در انتهاي ساقه استوانه اي گل دهنده به ارتفاع 50 -60 سانتيمتر ظاهر ميشود و دانه هاي آن سياه است

گیاهشناسی موسیر
موسیر از تیره سوسنها liliaceae و از جنس پیازها و سیر allium و از گونه allium ascalonicom است.
تركيبات شيميايي
موسير از نظر تركيبات شيميايي داراي حدود 1-0/06 درصد اسانس ميباشد كه شامل آليل پروپيل - دي سولفيد و دو تركيب گوگردي ميباشد همچنين داراي آليسين - آليساتين 1و2 ميباشد .

خواص داروئی و درمانی گیاه موسیر
• مصرف موسیر تأثیر مثبتی بر دستگاه اعصاب مرکزی دارد و سردردهای میگرنی را کاهش می ‌دهد.
• تاثیر به سزایی در از بین بردن سلول‌های سرطان کبد دارد.
• به درمان سرطان معده کمک می‌کند و مصرف منظم آن، از ورود هرگونه عفونت به معده پیشگیری می‌کند.
• با داشتن خاصیت ضد انعقادی و در نتیجه رقیق کردن خون، به بیمارانی که دچار بیماری‌های قلبی عروقی هستند و یا دچار حملات قلبی و یا سکته قلبی شده‌اند کمک مفیدی می‌کند.
• سطح قند خون را در بیماران دیابتی کاهش می‌دهد. موسیر از کاهش انسولین پیشگیری کرده و سوخت و ساز گلوکز را افزایش می‌دهد.
• به عملکرد مغز کمک کرده و ضد آلزایمر است.
• از آن‌ جا که حاوی مقدار فراوانی سولفور است به شفافیت پوست کمک خوبی می‌کند.
• مصرف روزانه موسیر، بافت‌های استخوانی را افزایش داده و تا 20 درصد ازپوکی استخوان پیشگیری می‌کند.
• فشارخون را کاهش می‌دهد.
بادشكن - ضد عفوني كننده - قاعده آور - معرق و ضد سم است .همچنين براي تصفيه آواز - رفع نفس تنگي - فراموشي - فلج - رعشه و اكثر بيماريهاي عصبي مفيد استدردهاي مفاصل - سياتيك - نقرس - درد لگن خاصره و امثال اينها را تسكين ميدهد و براي قطع اخلاط غليظه - دفع بادهاي تهي گاه خارج ساختن زالوي در حلق مانده - براي اخراج اقسام كرم معده و كرم كدو مفيد است . در سرد مزاجان براي تقويت نيروي جنسي و افزايش توليد اسپرم مفيد است
* موسير داراي خواص شفابخش زيادي است که از آن جمله مي توان به توليد پروستاگلاندين ها و رقيق نمودن خون اشاره نمود.
* از ديگر خواص موسير مي توان به تقويت قدرت جنسي، افزايش دفع ادرار، التيام‌ دهنده و ترميم‌ کننده زخم ‌ها و تسکين‌ دهنده التهاب طحال و کبد اشاره کرد.
از فرآورده‌های موسیر برای کم کردن قند خون در افراد دیابتی مورد استفاده‌است و هم چنین از خواص گندزدائی آن برای دفع انگل‌ها همراه غذا از آن استفاده می‌شده‌است و علاوه بر آن برای ضدعفونی کردن آب مورد استفاده داشته‌است.
_طبیعت موسیر گرم و خشک است.
_اشتها اور و تقویت کننده قوای روحی میباشد.
_برای درمان بی خوابی توصیه میشود به شرط انکه در وعده غذایی شام استفاده شود.
_کم کننده رطوبت دستگاه گوارش و مفاصل بدن است.
_موسیر با زرده تخم مرغ برای پاک کردن سیاهی زیر چشم و لکه های جای زخم مفید است.
- گرد موسير به غذاها و خصوصا سُس هاي بي مزه طعم خوبي مي دهد و طعم غذاها را لذيذتر مي كند.
- موسير حاوی تركيبات سولفوري مانند آليل پروپيل دي سولفيد و فلاوونوئيدهايي از قبيل كوئرستين است. تحقیقات نشان داده اند افرادي كه به ميزان زيادي از فلاوونوئيدها مصرف مي نمایند، شانس پيشرفت سرطان، بيماري هاي قلبي وديابت در آن ها كاهش مي يابد. از ديگر خواص فلاوونوئيدها، اثرات آنتي باكتريال آن ها مي باشد. همچنين اين مواد، داراي خواص ضد التهابي، ضد ويروسي و ضد آلرژي هستند.

:منابع

http://download.novintabligh.com/
http://www.forum.chatsara.net
http://www.mums.ac.ir
http://pardad.ir
www.hamshahrionline.ir
http://fa.wikipedia.org

پونه که به زبان کرمانجی به آن « پُونگ » می گویند، یکی دیگر از گیاهان دارویی خودرو و طبیعی موجود در ( داروخانه طبیعی ) دهستان هزارمسجد می باشد. که دارای خواص متعدد دارویی و درمانی است و همچنین بعنوان سبزی خوردن مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه در دهستان هزارمسجد بیشتر در حاشیه رودخانه لاین نو از دامنه های رشته کوه هزارمسجد تا آخرین روستای دهستان نزدیک مرز، یعنی روستای سنگدیوار ، همچنین در حاشیه چشمه ها ، جوی ها و مزارع بطور طبیعی رشد و نمو می کند.

مشخصات و آشنایی با پونه کوهی :

نام علمی : Origanum vulgare - نام تجاری : Wild marjoram oregano

پونه کوهی گیاهی معطر از خانواده نعناعیان است که با نام‌های آویشن کوهی و فودنج جبلی نیز شناخته می‌شود. به فارسي «پونه كوهي» و در كتب طب سنتي با نام «فودنج جبلي» نام برده مي شود. شليمر اين گياه را با نام «آويشن شيرازي» نام برده است. گياهي است از خانواده labiataeو نام علمي آنoriganum vulgare L.. و origanum مي باشد.
پونه کوهی یا پونه وحشی از گونه نعناع ها می باشد که سرشار از ترکیبات آروماتیک معطر می باشند. پونه کوهی دارای ساقه ای چهارگوش و برگ های کُرکی قرینه در دو طرف ساقه می باشد. شکل برگ ها بیضی شکل و به رنگ سبز و بنفش می باشد . با گذشت زمان ساقه حالت خشک چوبی گرفته، برگ ها بزرگتر و ضخیمتر شده و گل های بنفش رنگ شروع به رشد می کنند .

مرغوبترین نوع پونه وحشی در کنار چشمه ها و آب ذوب شده برف ها می روید و بهترین فصل برای چیدن پونه وحشی اوایل فروردین تا اواسط اردیبهشت است . پونه کوهی دوست دارد ساقه در آب و رو به سمت آفتاب داشته باشد .

پونه کوهی بسیار مُعطّر و سرشار از یُد و مواد معدنی است. در این گیاه مواد چربی و قند تانن و فنول وجود دارد عطر مطبوع ان به علت وجود اسانسی به نام سیمن می باشد که از اویشن و اکالیپتوس وزیره هم به دست می اید.
پونه وحشی را می توان به صورت خام به عنوان سبزی خوردن یا در سالاد مصرف کرد. بعضی کوهنوردان از چند عدد برگ پونه تازه در طبخ چای استفاده می کنند. پونه کوهی را می توان پس از خرد کردن به همراه چند عدد تخم مرغ و کمی آرد برای طبخ کوکو سبزی نیز مورد استفاده قرار داد.
كاربرد و خواص دارویی پونه کوهی
* طبيعت آن طبق نظر حكماي طب سنتي گرم و خشك است. * جوشانده گرم آن قاعده آور است و در مواقعي كه جريان حيض در اثر سرما بطئي و ناچيز شده باشد ، براي طبيعي ساختن و ازدياد آن بسيار موثر است ، در نوشته هاي كلپپر در قرن هفدهم آمده است: '' جوشانده ي گياه پونه را بنوشيد تا پريود عقب افتاده مرتب شود.''
* اسانس آن معطر محرك و مقوي و براي قطع اسهال و تسكين درد هاي حاد و پشت سر هم شكم نافع است دم كرده آن براي زكام ،يرقان، سرفه، درد گلو و استسقا اثر مفيد دارد، زيرا مدر است.
* در آمريكا در حال حاضر از اسانس پونه كوهي براي معطر كردن سوسيس و انواع غذاها در سطح وسيعي استفاده مي شود و ضمنا از اين اسانس زرد مايل به سبز معطر و مطبوع براي معطر كردن انواعي از صابونها و بعضي ليكورها استفاده مي گردد و از برگهاي خشك آن به عناون ادويه در انواع غذاهاي گوشتي و سوپ ها مصرف مي گردد. مقدار خوراك پونه كوهي به صورت دم كرده 20-10 گرم سرشاخه گل دار گياه براي تهيه 4-3 فنجان دم كرده كافي است نوع ديگر آن اين است كه در حدود 50 گرم از پونه كوهي در 1000 گرم يركه انگور قرمز مدت يك هفته خيس مي كنند و پس از آن بعد از هر غذا يك ليون كوجك از آن را مي خورند از اسانس پونه كوهي به صورت پماد براي ضد عفوني كردن زخم ها استفاده مي شود . بعلاوه براي تسكين روماتيسم و دندان درد و گوش درد نيز استعمال موضعي آن مصرف دارد. در چين جوشانده گياه را كه با گياه بارهنگ پخته شده باشد براي معالجه آفتاب زدگي مي خورند[هو]. در هند و چين از گياه به عناون تنيك و مهيج [فوكود و دلانسان]،و براي معالجه سل و ناراحتي هاي كبد ضعف مفرط و عقيم بودن مصرف مي شود.(دراگن درف).
* سرخپوستان آمريكايي، چاي پونه را براي درمان دردهاي ناشي از گرفتگي عضلات و همچنين مداواي سرماخوردگي مينوشيدند. در انگلستان نيز چاي پونه يك شيوه ي درماني سنتي خانگي براي سرماخوردگي و زكام بوده است. پونه تعريق را در بدن تحريك ميكند و به همين سبب يك درمان موثر براي سرماخوردگي است.
* در ‌آشپزي، از پونه براي عطر و مزه دادن به فرني و همچنين تهيه سس استفاده ميشده است، ولي امروزه به علت طعم تند، از پونه استفاده غذايي نميشود. پونه ماهيچه هاي رحم را منقبض ميكند، بنابراين در دوران حاملگي بايد از خوردن آن اجتناب كرد.
* برای هضم غذا مفید می باشد.
* جویدن نعناع و پونه برای بر طرف کردن سکسکه مفید است و ضد تشنج و آرام کننده اعصاب است به درمان اسهال و بیماری های روده ای کمک می کند همچنین حاوی مقدار زیادی ویتامین A , B , است.
* پونه کوهی از بهترین گیاهان تقویت کننده بشمار می رود مصرف پونه کوهی کار روده ها را منظم می کند درد معده و بی اشتهایی را تسکین می دهد و برای ناراحتی های کبدی بسیار موثر است دم کرده پونه برای اسهال های باسیلی و همچنین ناراحتی های عصبی اختلالات گوارشی مفید و موثر است دم کرده پونه تقویت کننده خوبی است اگر گاهی پس از صرف غذا در معده احساس سنگینی نمودید و یا غذا را ترش کردید و یا به کلی ناراحت شدید می توانید از این دم کرده استفاده کنید.
* پونه در موارد سوء هاضمه، عفونت‌های مجاری تنفسی، کورک و آبسه، سرفه، نزلههای مزمن، آسم مرطوب، زردی، درد گلو، دردهای عصبی، آب‌آوردن انساج، تأخیر حالت قاعدگی، دردهای ماهانه زنان، ضدعفونی کننده، خلط‌آور، ضد تشنج، استسقاء به‌کار می‌رود

تركيبات شيميايي

از نظر تركيبات شيميايي وجود اسانس روغني فرار به مقدار 525/0-45/0 درصد در فودنج جبلي تاييد شده است . بررسي هاي ديگري نشان مي دهد كه اسانس روغني موجود در فودنج جبلي در حدود 50 درصد شامل تيمول است به علاوه تركيب اسانس روغني فرار آن داراي دي ال- پينن دي پنتن ،لينالول ،مقداري بي سيكليك سسكي ترپن و تري سيكليك سسكي ترپن مي باشد.
منابع :
http://www.negingoolesisakht.blogfa.com/post-31.aspx
http://rasekhoon.net/article/show-30822.aspx
http://www.jadidtarin.com/danestani/000434.php
http://fa.wikipedia.org
http://pooneye-vahshi.mihanblog.com/post/5

آنغوزه که به زبان کرمانجی و در منطقه هزارمسجد به آن ایرام لوتی گفته می شود، یکی از چندین گونه گیاهان دارویی خودرویی است که به فراوانی و وفور در فصل بهار در سراسر دهستان هزارمسجد ، این داروخانه طبیعی و خدادادی می روید. این گیاه در نواحی کوهستانی و کوهها بویژه روستاهای خاکستر ، چهارراه ، لاین کهنه ، بابا رمضان و دامنه های هزارمسجد و... رشد و نمو می کند. و به خاطر رشد طبیعی و خودرو بودن آن، دارای خواص دارویی و درمانی بسیاری می باشد.
مردم دهستان هزارمسجد فقط از برگهای این گیاه استفاده می کنند و از شیره آن هیچ گونه بهره تجاری و اقتصادی نمی کنند.

مردم دهستان بیشتر از آنغوزه برای تهیه آش دوغی مخصوص فصل بهار ( گرمی یه ایرام لوتی ) که عموما عصرها و به صورت گروهی صرف می شود ، استفاده می کنند (آنهم آشی که روی اجاق و با هیزم درست بشه ، که واقعا خوردن داره) برخی نیز آن را خشک می کنند تا در فصل زمستان از آن استفاده نمایند و آش زمستانی از آن تهیه می کنند.

معرفی گیاه آنغوزه: این گیاه را در پارسی « انگدان » می نامند. نام علمی آن Ferula assa-foetida است. نام‌هاي ديگر آن : آنقوزه، آنغوزه هراتي، انگژد، انگژه، انگشت كنده، حلتيت، حلتيت منتن، حلتيت طيب، صمغ الانجدان، انگدان، انجدان سفيد، انجدان، انجدان طيب، كوله پر، انجدان سياه، ويه، انجدان منتن، كمات، كما، كماة.، انگوزاكماة، آنغوزه كما و بي وزا مي‌باشد.
کما یا آنغوزه، گیاهی است از تیره چتریان وهم خانواده جعفری از دیگر اعضای این خانواده می توان به گلپر و باریجه اشاره کرد. مرحله رشد گیاه بسته به دمای هوا از اوایل اسفند شروع و تا اواسط فروردین ادامه دارد سپس دوره خواب بوته‌های نابالغ آغاز و تا بهار سال بعد به‌طول خواهد انجامید. گلهاي آن نيز زرد رنگ است. آنقوزه دارای بوی تند مثل سیربوده و طعم تلخ و گزنده وگس می باشد.

این گیاه کوهستانی در اراضی بایر و ماسه‌ای خشک و آهکی مناطق گرم با میانگین بارندگی 150 ـ 90 میلی‌متر در سال رویش دارد. شیب بیشتر مناطق آنغوزه خیز 30 الی 60 درصدی می‌باشد. از کما به شکل خام یا پخته شده برای مصارف خوراکی استفاده می شود که طبیعت بسیار گرم دارد. اما شکل دیگر استفاده خوراکی استفاده از قرنه یا گل کما است که نسبت به کما کمیاب تر است . از قرنه نیز به شکل خام یا پخته استفاده خوراکی می شود همچنین ترشی قرنه نیز طرفداران خود را دارد.

از ریشه این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقه گیاه با تیغ زدن در اواخر بهار شیره خاصی در طول تابستان خارج می‌شود که در مجاورت هوا به تدریج سفت می‌شود که تحت نام آنغوزه مورد استفاده قرار می‌گیرد. طعم آنغوزه گس و گزنده و در بعضی از گونه‌ها تلخ و بویی خاص و خیلی تند دارد که به‌دلیل ترکیبات شیمیایی آنغوزه می‌باشد. آنغوزه به اشکال مختلف به‌صورت شیر آنغوزه، توده‌ای، به بازار تجارت عرضه می‌شود که مرغوب‌ترین شکل آن شیر آنغوزه است.متاسفانه برداشت آنغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع باعث کاهش شدید بوته های کما شده و خشکسالی های اخیر نیز این امر را تشدید نموده است.
تركيبات شيميايي:
در اثر تيغ زدن اين گياه شيره اي به بيرون راه پيدا مي كند كه حاوي تركيباتي چون: اسانس، رزين واسيد فوروليك مي باشد.

دامنه انتشار
بومی شرق ایران و غرب افغانستان است . آنقوزه تلخ در ایران در استان های کرمان و فارس و آنغوزه شیرین در استان های خراسان و یزد می روید.

ریواس گیاهی است از تیره هفت‌بندان (Polygonaceae) بومی آسیا (به احتمال سیبری یا هیمالیا) که از سده شانزدهم در اروپا کشت می‌شد. نوشته‌ها حاکی از آن است که پیش از میلاد مسیح در چین به عنوان دارو مصرف می‌شد. طعم ترش ریواس بین مردم طرفداران زیادی دارد و خوشرنگی ساقه‌های گیاه هم به این جذابیت اضافه می‌کند.

خورش ریواس، یکی از خورش‌های بهاری است. ریواس از جمله گیاهانی است که به صورت وحشی در اطراف رودخانه ها ، و دامنه کوهها رشد می‌کرده اما این روزها در برخی از مناطق نیز کشت می‌شود.
ریواس همچنین در دامنه بینالود، کوهستان‌های آذربایجان، و بلندی‌های البرز در شمال تهران روییده و بومیان با چیدن سنگ دور ساقه‌اش آن را پرورانده و سبب بلندتر شدن ساقه‌اش می‌گردند. ریواس یکی از ره‌آورد‌های نیشابور است.
ريواس ملين و مسهل است و به عنوان داروي ضد يبوست عصاره آن را خصوصا براي كودكان مصرف مي‌كنند. همچنين به دليل خاصيت مدر بودن به مبتلايان به سنگ كليه و مثانه آن را توصيه مي‌نماييم.
يكي از مهم‌ترين خواص برگ‌هاي ريواس آن است كه لوزالمعده را وادار به ترشح انسولين كرده و قندخون را كاهش مي‌دهد لذا، براي مبتلايان به قندخون سودمند است.
ريواس يك گياه علفي است كه داراي ساقه‌هاي لطيف، آبدار و طعم ترش است كه بيشتر براي تهيه كمپوت و مربا از آن استفاده مي‌شود. ريواس غني از فيبر، پروتئين، كربوهيدرات، قند، ويتامين A، B، C و موادمعدني سديم، پتاسيم و كلسيم است. بهترين ريواس را ريواس ايراني سفيد و عده‌اي ريواس چيني و قرمز مايل به جگري مي‌دانند. كمپوت و مرباي ريواس، خنك، ملين و كرم‌كش است. يك ليوان شربت ريواس، 385 كيلوكالري انرژي دارد.
ارزش غذایی
ریواس دارای برخی عناصر مانند پتاسیم - کلسیم است و از نظر ویتامینها نیز تا حدودی غنی است. دمبرگ ریواس که بخش قابل استفاده آن است دارای مقداری اسیدهای آلی مانند اسید مالیک است که برای رفع تشنگی و آسان کردن هضم غذا سودمند است. همچنین در طب سنتی ریواس برای دفع بعضی از باکتریهای مضر استفاده می‌شود. مصرف بیش از اندازه ریواس باعث کمبود کلسیم در بدن می‌شود.
ساقه ریواس مصرف خوراکی دارد. ریواس سرشار از فیبر است و دارای ویتامین های A و B و c ، کلسیم، سدیم و پتاسیم قابل توجه می باشد. مقوی ملین و کرم کش است. لوز المعده را وادار به ترشح انسولین بیشتر کرده و قند خون را کاهش می دهد. ریواس قند، چربی و فشارخون را پایین می آورد. برای رفع جوش بدن مفید است. برای درمان درد معده و بیماری های کبدی مفید است. باعث تقویت معده و روده شده و تنظیم کننده ترشحات معده است. ریواس موجب افزایش اشتها می شود و در درمان یبوست مفید است. ریواس سستی را بر طرف میکند و شادی بخش است. ریواس در درمان وبا و اسهال مفید است. ریواس برای تنگی نفس و بواسیر نیز مفید است. ریواس تصفیه کننده خون است. ریواس حاوی کلسیم فراوان است و یکی از بهترین منابع دریافت کلسیم بدن است.
توجه:
ریواس به علت دارا بودن اسید اگزالیک برای بیماران کلیوی مضر است.
مصرف بیش از حد ریواس در تغذیه بیماران با نارسایی قلبی نیز توصیه نمی شود زیرا ریواس حاوی مقادیر قابل توجهی از سدیم می باشد و افزایش سدیم در بدن موجب افزایش نگهداری مایعات در بافتهای بدن می شود.
منابع :
http://fa.wikipedia.org
http://www.siemorgh.nl/khandaniha/
http://www.hamshahrionline.ir
www.ashoora.ir

فصل بهار پر از نوبرانه است، از جمله نوبرانه‌هاي فصل بهار كنگر است كه داراي خواص درماني زيادي است.
كنگر معمولی گیاهی است خودرو با برگ‌های خاردار و ساقه‌های ضخیم شبیه به كرفس كه از آن در پخت سوپ، خورش و حتی به‌صورت خام در سالاد استفاده می‌كنند.
کنگر در زبان محلی و کرمانجی منطقه هزارمسجد به نام " کَرَنگ " معروف است ، و بیشتر در زمینهای کشاورزی می روید. و با شروع فصل بهار مردم به جمع آوری آوری آن می پردازند.

نام علمي کنگر CYNARA SCOLYMUS است. اين گياه اولين بار در اتيوپي کشت شد و بعد در نقاط مختلف دنيا گسترش پيدا کرده است. محل اصلي رويش اين سبزي مديترانه، جزاير قناري و آمريکاي جنوبي است. زمان به گل نشستن اين گياه از بهار تا نيمه ي تابستان است که به عواملي چون شرايط اقليمي و گرماي هوا وابسته است. دم برگ داخلي سفيد رنگ ، راس ساقه و هاگدان قسمت هاي خوراکي اين گياه را تشکيل مي دهد که در سوپ ، خورش و سالاد مورد استفاده قرار مي گيرد.
كنگر طبیعتی گرم و خشك دارد و به همین علت آن را با ماست نیز می‌خورند و در ضمن برای آن دسته از افرادی كه گرم‌مزاج هستند، خوردن آن توصیه می‌شود. علاوه بر این، كنگر منبع غنی پتاسیم است. خواص درماني کنگر در سلامت بدن

سرگل هاي اين گياه به عنوان سبزي مصرف مي شود که براي دستگاه گوارش مقوي بوده و به هضم مواد غذايي کمک مي کند. عصاره ي برگ و ريشه ي کنگر براي جلوگيري از رسوب چربي در جدار رگ ها مفيد بوده و در درمان يرقان ، سوء هاضمه ، احساس ناراحتي در معده ، نفخ ، بي اشتهايي ، تهوع ، اسهال خفيف يا يبوست ، نارسايي کبد ، دفع مزمن آلبومين و کم خوني بعد از جراحي موثر بوده و از کبد در برابر سموم شيميايي محافظت مي کند. در بعضي از کشورها به عنوان محرک تمايلات جنسي مصرف مي شود. كنگر ضدعفونی‌كننده، اشتهاآور، تب‌بر و هضم‌كننده غذاست و درضمن، مصرف آن باعث تقویت دستگاه گوارش می‌شود. ماده سينارين كه در عصاره برگ كنگر وجود دارد، باعث كاهش كلسترول خون مي‌شود. تحقيقات نشان داده است كه سينارين باعث كاهش سطح تري‌گليسيريد خون نيز مي‌شود.
سينارين و ماده ديگري كه به عنوان اسيدكافئيك شناخته شده است، كبد را در برابر عفونت حفظ مي‌كند و به كبد كمك مي‌كند تا بعد از تخريب قسمتي از آن دوباره خود را از نو بسازد.
از آنجايي كه كنگر محتوي كربوهيدرات پيچيده غيرقابل هضم به نان اينولين است، خاصيت مسهلي دارد. از طرفي اينولين موجود در كنگر باعث افزايش باكتري‌هاي مفيد و كاهش باكتري‌هاي مضر در مدفوع مي‌شود.
در حقيقت باعث حفظ سلامتي روده شده و احتمالا مي‌تواند خطر سرطان روده باريك را كاهش دهد. آنتي‌اكسيدان موجود در كنگر، پوست را در برابر سرطان محافظت مي‌كند.
- بهتر است زنان باردار، كودكان، بيماران مبتلا به بيماري شديد كبدي يا كليوي از مصرف برگ كنگر پرهيز كنند.
- از آنجايي كه برگ‌هاي كنگر محرك انقباض كيسه صفراست. افرادي كه سنگ كيسه صفرا دارند، نبايد آن را مصرف كنند؛ چرا كه افزايش انقباض كيسه صفرا منجر به انسداد مجاري و حتي پارگي كيسه صفرا مي‌شود.
- همچنين اشخاصي كه نسبت به كنگر يا خواص سينارين حساسيت دارند، بايد از مصرف اين گياه پرهيز كنند.
منابع :
http://jamejamonline.ir
http://noorportal.net
www.seemorgh.com
اسفناج از گیاهان دارویی است که در فصل بهار در منطقه هزارمسجد بوفور می روید. و دارای خواص دارویی فراوانی می باشد .

محل رویش در منطقه: بیشتر در زمینهای زراعی و اطراف آن ، محل خوابیدن گوسفندان در بیابان (مَه غل) در سالهای گذشته و ... می باشد. مردم دهستان هزارمسجد به زبان کردی (کرمانجی) به اسفناج ، "پِنجار" می گویند.

اسفناج طبیعی به خاطر رویئدن در طبیعت و رویش طبیعی ؛ مزه ، طعم و خواص آن بهتر و بیشتر از اسفناج های کاشتنی و پرورشی می باشد. که در زیر با خواص دارویی و درمانی ان بیشتر آشنا می شویم.

مقدمه
اسفناج یکی از گیاهان دو لپه‌ای است. اسفناج گیاه بومی ایران است و از اوائل قرن اول میلادی کم کم به نقاط دیگر دنیا راه یافت. بطوری که در تاریخ مسطور است اسفناج در قرن هفتم در چین و در قرن دوازدهم در اسپانیا کشت می‌شده است. کشت اسفناج در سال 1806 در آمریکا شروع شد. اسفناج گیاهی است یکساله دارای ساقه‌ای راست به ارتفاع نیم متر که برگهای آن پخت و نرم مثلثی شکل به رنگ سبز می‌باشد.
اسفناج نسبت به سرمای زمستان مقاوم است. دو نوع اسفناج وجود دارد که به نام پاییزه و بهاره نامیده می‌شود. اسفناج بهاره در فصل بهار کاشته می‌شود و به اسفناج انگلیسی معروف است. نوع پاییزه آن که به خاک بسیار غنی احتیاج دارد در پاییز کاشته می‌شود. گلهای اسفناج به رنگ سبز کمرنگ می‌باشد. اسفناج چون دارای مواد غذایی فراوانی است کشت آن امروز در تمام نقاط دنیا معمول است

خواص دارویی طبق نظر حکمای طب سنتی اسفناج از نظر طبیعت کمی سرد و تا حدی می توان گفت که نه سرد است و نه گرم، بلکه معتدل است. اسفناج که از سبزی های دارای رنگ سبز تیره است، همراه با هویج در صدر لیست خوراکی های ضد سرطان جای دارد و طبق تحقیقات دانشمندان که در کاهش سرطان کولون، سرطان رکتوم، سرطان معده، سرطان پروستات، سرطان حنجره حلق، سرطان مخاط رحم و سرطان گردن، سرطان مری و به ویژه سرطان ریه نقش والایی دارد.

برگ اسفناج منبع غنی ویتامین A ، B3 ، C و آهن و پتاسیم می‌باشد. بدن را قلیایی می‌کند. خنک کننده است و برای پایین آوردن تب مفید است. ورم روده کوچک را رفع می‌کند. برای ورم ریه مفید است. ملین است و یبوست را برطرف می‌کند. برای لاغر شدن و وزن کم کردن مفید است.اسفناج به دلیل داشتن ماده‌ای به نام اسپیناسین هضم غذا را تسریع می‌کند. این ماده باعث تحریک معده و ازدیاد ترشحات آن می‌شود. خوردن اسفناج در رفع تشنگی موثر است. برای از بین بردن ورم و درد گلو مفید است. برای رفع سرفه‌های خشک برگ اسفناج را با جو پوست کنده و روغن بادام بپزید و بخورید. آش اسفناج با گشنیز برای سردردهایی که ناشی از سوء هاضمه و اختلال دستگاه گوارشی است مفید می‌باشد. اگر آش اسفناج را با آب لیمو و سماق و یا آب غوره بخورید سردردهای ناشی از اختلال کیسه صفرا را برطرف می‌کند. خوردن اسفناج از سرطان جلوگیری می‌کند مخصوصا در افرادی که به مصرف الکل و سیگار دست دارند. اسفناج در پیشگیری سرطان روده بزرگ ، معده ، پروستات، ‌حنجره و رحم موثر است.اسفناج کلسترول خون را پایین می‌آورد. بهترین دارو برای کسانی است که مبتلا به کم خونی هستند. اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز می‌کند. ترشحات لوزوالمعده را افزایش می‌دهد. اسفناح سبزی مفید برای تقویت اعصاب است. اسفناج پخته برای رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا بسیار موثر است.رماتیسم و نقرس را درمان می‌کند. برای زیاد کردن شیر در مادران شیرده موثر است. سابقا نوعی شربت از اسفناج تهیه شد که در معالجه خونریزیها و کم خونی از آن استفاده می‌کردند. تخم اسفناج ملین و خنک کننده است. تخم اسفناج برای برطرف کردن ورم کبد و یرقان مفید است. اسفناج تعداد گلبولهای قرمز خون را افزایش می‌دهد. اسفناج چون دارای کلروفیل است عضلات روده را تحریک کرده و تخلیه مدفوع را آسان می‌کند. اگر کسی مبتلا به حبس‌البول یعنی بند آمدن ادرار است می‌تواند با مخلوط نصف فنجان آب اسفناج این ناراحتی را درمان کند. با همان مقدار روغن بادام یا روغن زیتون مخلوط کرده و به او بدهید. برگ آن خنک کننده است و برای کاهش تب و ورم ریه و روده کوچک نافع است. تخم آن خنک کننده، ملین و برای ورم کبد و یرقان مفید است.اگر برگ اسفناج با جو پوست کنده و به اصطلاح جو سفید و روغن بادام شیرین پخته شود، برای سرفه های خشک و تب های گرم اشخاص گرم مزاج مفید است و اما در مورد سرفه مزاجان توصیه این است که اسفناج پخته با گوشت پرنده چاق و چرب و برنج و ادویه نظیر زنجبیل و هل ودارچین خورده شود. اسفناج رفع تشنگی می کند و سریع الهضم تر از سایر سبزی ها است و برای درد گلو نافع است. و ضماد آن برای ورم های حاصل از گزش زنبور و سرباز کردن دمل مفید است. استفاده بیشتر از آهن و آنتی اکسیدان اسفناج: اسفناج در زمستان زیاد یافت می شود و یکی از سبزیهای سرشار از آهن است. اما آهن آن به سختی جذب بدن می شود. اگر بلافاصله بعد از پختن اسفناج به آن کمی لیمو ترش یا اسیدسیتریک اضافه کنیم، احتمال استفاده از آهن و آنتی اکسیدان آن افزایش می یابد. اسفناج سرشار از الیاف است و برای بیماران قلبی و قندی بسیار مفید است و از ابتلا به سرطان روده بزرگ جلوگیری می کند و آدمی را جوان نگه می دارد .
اسفناج مرهم بیماری‌های گوارشی اسفناج یکی از بهترین غذاهای دارویی برای افرادی است که دچار کم‌خونی هستند. درمانگران چینی اسفناج را بهترین مرهم برای بیمارانی می‌دانند که کم‌خونی آن‌ها ناشی از خونریزی‌های گوارشی است. به‌عنوان مثال افراد مبتلا به هموروئید یا بواسیر یا افرادی که مبتلا به خونریزی معده یا زخم‌های معده هستند می‌توانند اسفناج در سبدغذایی خود قرار دهند. مصرف این سبزی به تنهایی یا در کنار موادغذایی دیگر می‌تواند تاثیر زیادی در خون‌سازی و جبران کم‌خونی ناشی از خونریزی‌های گوارشی داشته باشد .
چگونه خواص اسفناج را حفظ کنیم برای حفظ خواص و مواد مفیدی که در اسفناج وجود دارد هرگز آن را آب‌پز نکنید. قرار دادن این سبزی هنگام شست‌وشو درون آب یا پختن آن به وسیله آب، موجب از بین رفتن خواص مفید و ویتامین‌های آن می‌شود. بهترین راه‌حل آن است که اسفناج را تفت دهید. می‌توانید برای این کار از مقدار بسیار اندکی روغن استفاده کنید. ترکیب اسفناج با انواع گوشت‌های قرمز در وعده غذایی بهترین و مفید‌ترین ترکیب‌هاست زیرا خواص مفید اسفناج در کنار گوشت قرمز بهتر جذب بدن می‌شود.
در چه شرایطی اسفناج نخوریم گاهی پیش می‌آید، بدنمان در شرایطی قرار دارد که مصرف برخی از میوه‌ها و سبزی‌های تازه نیز ممکن است برای آن مضر باشد. اسفناج نیز از این امر مستثنا نیست. زمان‌هایی پیش می‌آید که باید از مصرف این گیاه مفید و شفابخش پرهیز کرد. افراد مبتلا به اسهال نباید اسفناج مصرف کنند زیرا اسفناج به‌دلیل خاصیت ملین بودنش موجب تشدید اسهال می‌شود. زیاده‌روی در مصرف اسفناج موجب بروز آکنه در برخی از افراد می‌شود. بنابراین همواره باید نه تنها در مصرف اسفناج بلکه در مصرف هر ماده غذایی تعادل را درنظر داشت .
مضرات اسفناج به علت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگهای کلیه و مثانه مناسب نیست ضمنا آنهایی که سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم نظیر زنجبیل و هل میل نمایند.
منابع :
http://www.ferz.ir
http://www.pezeshk.us
http://daneshnameh.roshd.ir قره قات
خلاصه
قره قات یا Saghafi &Assadi Ribes Khorasanica درختچه ایست نادر كه رویشگاه آن در ارتفاعات هزار مسجد استان خراسان می باشد. این گونه جز گونه های اندمیك و بومی استان بوده و تا كنون از هیچ نقطه دیگركشور و جهان گزارش نشده است. میوه قره قات كه گرد و زرشكی تیره مایل به سیاه است، به دلیل داشتن خواص دارویی توسط مردم محلی برداشت شده و در درمان بیماریهایی مانند فشار خون، عفونت معده و روده و رفع یبوست مورد استفاده قرار می گیرد. قره قات گونه ایست آبدوست ورویشگاه آن دركف آبراهه ها و در مناطق مرطوب دارای خاك سبك واقع شده است. بررسی ها نشان داد در رویشگاه مورد بررسی در این پژوهش تعداد413 اصله جست گروه قره قات وجود دارد كه اكثرا به طریق شاخه زاد و گاهاً دانه زاد زادآوری می كنند.
واژه های کلیدی : Ribes Khorasanica ، خصوصیات اکولوژیکی ، قره قات .
مقدمه :
ایران دارای یكی از غنی ترین فلورها ی دنیا می باشد. با توجه به اینكه درصدقابل توجهی از گونه های گیاهی ایران را گیاهان دارویی تشكیل می دهند، لذا از این حیث از پتانسیل ها و قابلیت بالایی برخوردار است.
امروزه به دلیل عوارض جانبی ناشی از دارو های شیمیایی رویكرد مردم به استفاده از دارو های گیاهی افزایش یافته و همین عامل سبب هجوم سود جویانه به بسیاری از رویشگاههاو درنتیجه تخریب عرصه های طبیعی گردیده است.
یكی از گیاهان دارویی نادر كه به دلیل برداشت های بی رویه در آینده ای نه چندان دور منقرض خواهد شد، گونه قره قات است كه در این مقاله به معرفی این گونه نادر و شرایط حاكم بر رویشگاههای طبیعی آن پرداخته می شود.مواد و روشهاویژگی های گیاهشناسی
قره قات درختچه ای كوتاه به ارتفاع 5/2-5/1 متر از خانواده Saxifragaceae میباشد. پوست آن قهوه ای مایل به خرمایی است. برگ دارای 5 لوب بوده و لوبها دندانه های نا منظم داشته و سطح پهنك آن cm7*8 می‌باشد. شكل برگ در قاعده لبه دار و قلبی است. سطح فوقانی برگ صاف وسطح تحتانی آن كركدار است.گلها دو جنسی و سفید رنگ بوده و سپس متمایل به ارغوانی می شود. میوه كروی ،برنگ زرشكی تیره مایل به سیاه و به قطر mm8 است .
دامنه پركنش جغرافیایی:
گونه Saghafi &Assadi Ribes Khorasanicaگونه ای جدید از جنس Ribesاست كه در سال 1375 در استان خراسان شناسایی و معرفی گردید. این گونه جز گونه های آندمیك ونادر استان بوده و تا كنون در هیچ نقطه دیگركشور وجهان گزارش نشده است. این گونه در گوههای هزار مسجد در مناطق سنقز، محدوده جنگل ارس لاین كهنه، دره زو میلان ومنطقه سنقز(1)، تخت یخچال(3) در ارتفاع 1700 متر بالاتر از سطح دریا مشاهده می گردد.
لازم به ذكر است كه گونه دیگری از این جنس به نام Dest1809 Ribes Orientalكه به نام قره قات در ایران مشهور بوده و لی با گونه مورد بررسی در این پژوهش متفاوت است، نیز به صورت لكه های پراكنده ای درجنگلهای ارسباران، ارتفاعات جنوب البرز در رودبار، كوه هزاران، زیارت گرگان و آبگرم دماوند مشاهده شده است.
ویژگیهای اكولوژیك
قره قات گونه ایست رطوبت پسند كه عموماً در مسیر آبراهه ها و بستر رودخانه ها ودامنه های مجاور آن حضور دارد. این گونه طالب خاكهای نسبتاً عمیق، حاضلخیز، سبك و زهكشی شده بوده ولی دراراضی سنگلاخی و واریزه ای نیز مشاهده می گردد. این گونه در اراضی با شیب تند با تراكم نسبتا خوب و در شیبهای ملایم با تعداد اندك حضور دارد.
خواص دارویی
بررسی ها نشان می دهد كه میوه قره قات مدر، ملین و مسهل بوده و به دلیل دارا بودن خواص ضد باكتریایی در درمان عفونت های معده و روده استفاده می شود. بومیان منطقه معتقدند كه میوه های این گونه دارو موثری برای تنظیم فشار خون است. با توجه به نا شناخته بودن خواص دارویی این گیاه انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه امری ضروری است.

گیاهان دارویی کوههای هزارمسجد

مطالب مشابه :

گیاهان دارویی کوههای هزارمسجد

گیاهان دارویی هزارمسجد (6) خواص دارویی و درمانی سیرکوهی یا موسیر

روش کاشت و برداشت سیر

عکس گیاهان 1

خوراکی ها چه طبعی دارند؟ (طبع سرد یا گرم یا معتدل ، خشک یا تر )

گیاه بن سرخ

پیاز (Allium)

گیاهان دارویی