فعاليت هاي خارج از کلاس
● فعالیت مکمل و فوق برنامه
فعالیت مکمل، فعالیتی است که بر مبنای دروس یک موضوع درسی، نظیر فارسی، علوم تجربی، تعلیمات دینی و غیره طراحی می‌شود.
هدف فعالیت مکمل، تعمیق یادگیری دانش‌آموز و ایجاد فرصت برای اندیشیدن درباره مفاهیم و تمرین مهارت‌هاست. فعالیت‌های کمک برنامه (مکمل) به آن دسته از فعالیت‌های دانش‌آموزان که نیازمند حدی از نظارت و سرپرستی از ناحیه مدیریت آموزشگاه است و متفاوت از آموزش کلاسی است، اطلاق می‌شود. ولی با این حال بخش مهمی از نظام تربیتی مدرسه است مانند ورزش، گروه‌های دانش‌آموزی و روزنامه دیواری. در منابع دیگر این واژه مهم را گسترده کرده‌اند و آن را به صورت عمیق‌تری در چارچوب برنامه مدرسه قرار داده‌اند و آن را به نوعی از فعالیت‌های فوق برنامه متمایز کرده‌اند.
● ویژگی‌های فعالیت‌های مکمل
فعالیت‌های مکمل و فوق برنامه باید ویژگی‌های زیر را دارا باشند:
۱-در راستا یا هم جهت و همسو با محتوای برنامه درسی رسمی باشد.
۲-همخوان با سن رشد عقلی، عاطفی و اجتماعی دانش‌آموزان باشد.
۳-انگیزه را در دانش‌آموزان تقویت کند.
۴-دشواری باید در سطحی متوسط باشد، فعالیت‌های پیش پاافتاده ارزش صرف وقت از سوی یادگیرنده را ندارد و فعالیت‌های دشوار، به صورت غیرقابل انجام رخ می‌نماید.
5-برای انجام آن نیاز به همیاری باشد. یعنی برای انجام فعالیت، یادگیرندگان بتوانند با یکدیگر همیاری کنند.
6-زمان بَر نباشد. هر فعالیت باید زمان معقولی داشته باشد. فعالیت‌های طولانی خسته کننده و خارج از حیطه تحمل دانش‌آموزان است، به ویژه دانش‌آموزان دوره ابتدایی.
۷-بر محور روش‌های نوین تدریس بنا شود.
۸-بر سازندگی دانش یا معنادار کردن اطلاعات تاکید کند.
۹-به عنوان بخشی از فرآیند فعالیت‌های مدرسه تلقی شود و رابطه تنگاتنگ با برنامه رسمی مدرسه داشته باشد.
۱0-علاوه بر برانگیختن رغبت و اشتیاق دانش‌آموزان منجر به مشارکت همگی آنان شود.
۱1-در طراحی اینگونه فعالیت‌ها با بهره‌گیری از روش‌های غیرمستقیم علاوه بر جنبه‌های شناختی، تاکید بیشتری بر ابعاد مهارتی و نگرشی دانش‌آموزان می‌شود.
● فواید فعالیت‌های فوق برنامه
فواید فعالیت‌های فوق برنامه را می‌توان این گونه خلاصه کرد:
ـ دانش‌آموز احساس می‌کند وجود دارد.
ـ دانش‌آموز فرصتی برای نشان دادن خویشتن پیدا می‌کند.
ـ خلاقیت‌ها فرصت رشد پیدا می‌کنند.
ـ بهترین فرصت برای یادگیری‌های متعدد و متنوع همچون هنر، صنعت و غیره است.
ـ فرصتی است که دانش‌آموز ارتباطات انسانی و کارهای جمعی را یاد بگیرد، حق و وظیفه را بیاموزد و تمرین و تجربه کند.
● فهرست برخی از راهبردهای پیشنهادی
تهیه آلبوم عکس، تهیه مجموعه (کلکسیون)، رسم نقشه، بازدید از مراکز (علمی، فرهنگی، تاریخی و غیره) تصویرگری، نقاشی، خوشنویسی، داستان‌نویسی، شعر، قصه‌گویی، موسیقی، نمایشنامه‌نویسی، طراحی، حجم‌سازی، هنرهای دستی، کاریکاتور، طنز، اوریگامی (هنر تازدن و بازی با کاغذ)، عکاسی، عروسک‌سازی، عروسک‌گردانی، گزارش‌نویسی، پرورش گل و گیاه، کتابخوانی، خلاصه‌نویسی کتاب، فیلم، نمایش، تحقیق، ریتم‌سازی، تهیه روزنامه دیواری، تهیه مقاله، انجام مصاحبه و تهیه گزارش و‌غیره.
افزون بر موارد پیشنهادی، معلمان نیز می‌توانند از راهبردهای گوناگون دیگری برای عرضه به فراگیران استفاده کنند.
نمونه‌هایی از تکلیف‌ها و فعالیت‌های پیشنهادی
▪ درس ریاضی
ساخت وسایل آموزشی متناسب با درس‌های کتاب، طرح‌بازی‌های ریاضی، هوش، معما و جدول‌هایی پیرامون موضوع‌های ریاضی متناسب با درس، کاربرد مهارت‌های ریاضی در زندگی از جمله اندازه‌گیری و مدل‌سازی، مطالعه کتاب‌های غیردرسی مرتبط با درس‌های ریاضی، انجام مطالعات و تحقیقات جنبی در زمینه درس ریاضی، تهیه نشریه دیواری درباره مسائل ریاضی.
▪ درس علوم تجربی
مصاحبه با افراد مطلع و متخصص و تهیه گزارش درباره موضوع‌های گوناگون مرتبط با درس، ساخت ابزار و وسایل متناسب با موضوع‌های درسی، انجام آزمایش‌های مرتبط با موضوع‌های درسی و گزارش به کلاس، مطالعه‌ی کتاب‌های غیردرسی مرتبط با درس و گزارش به کلاس، تهیه‌ی مقاله پیرامون سلامتی و رعایت بهداشت فردی و اجتماعی، تهیه و ارائه نمونه‌های مختلفی از گیاهان و اشیای مرتبط با درس
▪ درس هنر
ساخت وسایل با استفاده از مواد ساده و دورریختنی، شرکت در گروه نمایش و سرود مدرسه شرکت در مسابقه‌های هنری مانند خوشنویسی، نقاشی، کاردستی، ساخت یک وسیله ابتکاری و توضیح چگونگی ساخت آن و تهیه یک گزارش در مورد بازدید از نمایشگاه‌های هنری.
▪ درس تربیت بدنی
شرکت در گروه‌ها و برنامه‌های ورزشی، تهیه‌ی گزارش کوتاه از فعالیت‌های ورزشی داخل و خارج از مدرسه، تهیه نشریه‌ی دیواری ورزشی، تهیه‌ی گزارش کوتاه پیرامون یکی از ورزش‌های محلی و بومی، شرکت فعال در گروه‌ها و مسابقات ورزشی و ورزش صبحگاهی.
▪ درس فارسی (بخوانیم)
حضور در کتابخانه و مطالعه کتاب‌های داستانی و ارائه خلاصه آنها در کلاس (شفاهی) تهیه یک متن کوتاه (بهداشتی، اخلاقی، علمی و مذهبی) و خواندن آن در یکی از مناسبتها، شرکت فعال در مسابقه‌های شعر و داستان‌نویسی، داستان‌گویی در کلاس و در مراسم مختلف و مناسبتها، بیان دیدگاه‌های خود پیرامون مباحث درسی و بیان مطالب مناسب در کلاس درس.
▪ درس فارسی (بنویسیم)
خلاصه‌نویسی مطالب مختلف و متناسب با موضوع‌های درسی، توصیف منظره‌ها، حادثه‌های طبیعی و وقایع روزمره محل زندگی خود، بیان خاطره‌ها و تجربه‌های خود و اظهار نظر در مورد مسائل اجتماعی و بهداشتی، تهیه روزنامه دیواری با موضوع‌های مختلف و مناسب، شرکت در مسابقات خوشنویسی و خط تحریری، انجام نمونه فعالیت‌های کتاب بنویسیم فارسی، نوشتن شعرهای کودکانه از مجله‌ها و نشریه‌های مخصوص کودکان.
● نتیجه‌گیری
برنامه‌های رسمی و متداول در کلاس‌ها و مدارس بیشتر متوجه پرورش حافظه و به کار انداختن قوای ذهنی شاگردان است و به رشد جنبه‌های عاطفی و اجتماعی افراد توجه چندانی ندارد.
اغلب دروس رسمی از واقعیت‌های زندگی فاصله زیادی دارد، بنابر این شاگردان را برای روبرو شدن با مسائل زندگی آماده نمی‌کند. معمولاً شاگردان بر مبنای سن، طبقه‌بندی شده و در کلاس‌ها سازماندهی می‌شوند و در نتیجه فرصت همکاری با شاگردان کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از آنها سلب می‌شود.
علایق، و نیازهای خاص شاگردان علیرغم وجود تفاوت‌های فردی مورد توجه جدی قرار نمی‌گیرد و فرصت لازم برای تمرین آموخته‌های نظری و درک رابطه میان این آموخته‌ها با هم زیستی فراهم نمی‌شود. چگونه می‌توان این نقایص و نارسایی‌ها را برطرف کرد؟ از چه راه و به چه وسیله می‌توان موجبات تربیت کامل افراد را فراهم آورد؟ اوقات فراغت دانش‌آموزان را که در پرتو زندگی در عصر جدید روز به روز زیادتر می‌شود، چگونه می‌توان غنی‌سازی کرد؟
اندیشه در این زمینه و تلاش برای پاسخ به سؤالات بالا ضرورت پیدایش برنامه‌هایی تحت عنوان فعالیت‌های مکمل و فوق‌برنامه (پرورشی) در کنار برنامه‌های رسمی مدارس را مشهود ساخت، این برنامه‌ها مجموعه‌ای از تجربه‌ها، فعالیت‌ها و فرصت‌هایی است که در کلاس یا خارج از کلاس و مدرسه برای مقاصدی خاص نظیر رفع نارسایی برنامه‌های رسمی موجود و غنی سازی آنها در راستای تعمیق یادگیری، توجه به استعدادها، نیازها و علائق متفاوت فراگیران، کمک به آنان در پرورش قابلیت‌های خاص، دگرگون کردن محیط آموزش و آماده کردن فراگیران برای ایفای تکالیف و مسئولیت‌های شهروندی و مشارکت در توسعه توأم با موفقیت‌هایی در زندگی، پیش‌بینی و اجرا می‌شوند. البته شکل‌گیری شخصیت مستقل و احساس وجود در دانش‌آموزان از جمله کارهای مهم فوق برنامه است فوق برنامه بهترین فرصت برای شناخت بچه‌هاست. انسان‌ها هیچگاه در شرایط رسمی، خود را آن‌گونه که هستند، نشان نمی‌دهند، ولی در حوزه‌ای که آزادی وجود دارد، بهتر می‌توان آنها را شناخت. میدان فعالیت‌های فوق برنامه این فرصت را به معلمان می‌دهد که بدانند دانش‌آموز ما واقعاً کیست، توانایی‌هایش چیست و چه خواسته‌هایی دارد.
تمامی مسئولیت‌های اجرایی فوق برنامه به عهده خود بچه‌هاست. مثلاً در یک اردو، دانش‌آموز تمامی مسئولیت‌های اداره خود را به عهده می‌گیرد که به اصطلاح آن را زندگی خودگردان می‌نامیم و این، یکی از هدف‌های بسیار اساسی فعالیت‌های فوق برنامه استمطالب مشابه :
مسابقه نشریه دیواری استانی به مناسبت دهه فجر
کانون پرورش فکری مرکز اهرم - مسابقه نشریه دیواری استانی به مناسبت دهه فجر - فرهنگی- هنری
روز و هفته معلم بر همه ی معلمان مبارک باد .
روزنامه دیواری - روز و هفته معلم بر همه ی معلمان مبارک باد . - "وبلاگی کاملا بیطرف" - روزنامه
فعاليت هاي خارج از کلاس
های ریاضی، انجام مطالعات و تحقیقات جنبی در زمینه درس ریاضی، تهیه نشریه دیواری ورزشی
فعالیت‌های مکمل و فوق‌برنامه در مدارس
های ریاضی، انجام مطالعات و تحقیقات جنبی در زمینه درس ریاضی، تهیه نشریه‌دیواری ورزشی
مسابقه نشریه دیواری با موضوع انقلاب اسلامی در کرج برگزار می شود
کانون خبرنگاران جوان - مسابقه نشریه دیواری با موضوع انقلاب اسلامی در کرج برگزار می شود
روز نامه دیواری
ویکی صالحین - روز نامه دیواری - اشتراک گذاری (تالیف و باز نشر) تجربیات تربیتی و فرهنگی
نشریه نگاری
گلهای امید - نشریه نگاری - کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهر خنجین - گلهای امید
برچسب :
نشریه دیواری ورزشی