54- تاریخ معماری جهان _ 17 : ارگانیک

بخش هفدهم :

معماری ارگانیک

بینش «معماری ارگانیک» ، ریشه در فلسفه «رومانتیک» دارد.

«رومانتیسم» یک جنبش فلسفی ، هنری و ادبی در پایان سده 18 و آغاز سده 19 م. در شمال باختری بود که به دیگر جاهای اروپا و آمریکا گسترش یافت.

این جنبش (رومانتیسم) واکنشی در برابر «خردگرایی» عقل مدرن بود.

نخستین بار ، «گوته» و «شیلر» (دو شاعر بنام آلمانی) رمانتیک را در برابر «کلاسیک» بکار بردند.

کلاسی سیسم (خردباوری): به مبانی علوم اثباتی (فیزیک و ریاضی) و خرد و منطق باور دارد ؛ فلاسفه «کلاسیک» ، ریاضیدان بودند.

رمانتیسم (احساس باوری) : به تخیل ، احساس ، هیجان و عاطفه چشم می اندازد ؛ فلاسفه رمانسک ، شاعر بودند.

کارهای هنری کلاسیک : در پی سلطه بر طبیعت بودند – وضوح ، عدم ابهام ، نظم ، تقارن و تناسب.

کارهای هنری رمانتیک : در پی تحسین طبیعت بودند – برانگیختن احساس و هیجان ، ایجاد ابهام و توهم و چشم اندازهای تماشایی طبیعی

** معماری ارگانیک در آمریکا ، سده 19 م. بدست «فرانک فرنس» و شاگردش «لویی سالیوان» پدید آمد.

اوج شکوفایی این دیدگاه ها ، در نیمه نخست سده 20 م. در نوشته ها و طرح های «فرانک لوید رایت» (از شاگردان سالیوان) دیده می شود.

رایت : 90 سال عمر کرد – 60 سال کار پیگیر معماری نزدیک به 560 ساختمان داشت.

به باور «رایت» ، تکنولوژی ابزاری است برای رسیدن به یک معماری والاتر که همانا معماری ارگانیک است.

* تعریف معماری ارگانیک در 9 عبارت از «رایت» :

1) طبیعت : تنها محیط بیرون (ابرها ، درختان و جانوران) را دربر نمی گیرد ؛ بلکه درون ساختمان ، اجزا و ساختمایه های آن را نیز شامل می شود.

2) ارگانیک : همگونی و آمیزش (تلفیق) اجزا نسبت به کل و کل نسبت به اجزا * ارگانیک یعنی آمیزش کل مجموعه

3) تابعیت فرم از کارکرد : آمیزش فرم و کارکرد و بهره گیری از نوآوری و توانایی اندیشه انسان در پیوند با کارکرد. * فرم و کارکرد یکی هستند.

4) لطافت : مکانیک ساختمان باید در اختیار انسان باشد و نه وارون – باید ساختمایه و سازهء سخت ساختمان را به فرم های دلپذیر و انسانی شکل داد.

5) سنت : پیروی از سنت و نه تقلید.

6) آرایه : بخش جدایی ناپذیر معماری ؛ رابطهء آرایه به معماری همانند گل به شاخه های بوته است.

7) روح : چیزی نیست که به ساختمان القا شود ، بلکه باید در درون آن باشد و از درون به بیرون گسترش یابد.

8) پهنه(بُعد) سوم : بعد سوم ، درشتی (کلفتی – ضخامت) و ژرفا (عمق) است و نه عرض(پهنا).

9) فضا : پدیده(عنصر)ی که باید پیاپی گسترش یابد. فضا یک شالودهء پنهانی است که همه ریتمهای ساختمان باید از آن تراوش کرده و در آن جریان داشته باشد.

«هوگو هرینگ» آلمانی ، از نظریه پردازان معماری ارگانیک به شمار می آید.

از معماران برجسته این سبک در آمریکا ، «فی جونز» شاگرد «رایت» است.

معمارانی که پایه های معماری «ارگانیک» در کارهایشان نمود داشته است :

«هوگو هرینگ» و «هانز شارون» آلمانی ، «آلوار آلتو» فنلاندی و گروه «دِ استیل» هلندی.

* در ایران ، در کارهای مهندس «هوشنگ سیحون» همچون «دفتر کار سیحون» و آرامگاه های «بوعلی سینا» و «نادر شاه» و نیز در کارهای مهندس «پاسبان حضرت» (پارک جمشیدیه) و مهندس «مهرداد ایروانیان» می توان پایه های معماری ارگانیک را دید.

** بروتالیسم :

سبکی است که در آن ، رویهء خشن بتون ، نمایان و آشکارا و بدون آرایه نمایش دده می شود.

v افزون بر «لوکوربوزیه» ، یک زن و شوهر معمار انگلیسی به نام های «پیتر و آلیسون اسمیتسون» در پدید آوردن این سبک نقش داشتند.

v از دیگر معماران این سبک : «جیمز استرلینگ» و «پل رودولف»

v بهترین نمونه طراحی در این سبک : «دانشکده معماری و هنر دانشگاه ییل» در آمریکا (کار پل رودولف)

** مینیمالیسم :

سبکی است که در پیروی از شعار «کمتر ، بیشتر است» میس واندرروهه پدید آمد و در کارهای معمارانی چون «تادائو آندو» و «آلوارو سیزا» دیده می شود.

م.رها

پی آمود پارتیان

54- تاریخ معماری جهان _ 17 : ارگانیک

مطالب مشابه :

پارک جمشیدیه

بام جمشیدیه (تهران)

پارک لاویلت پاریس فرانسه (تراکم بدون ماده)

گزارش تصویری: عجایب معماری جهان باستان!

باغ موزه هنر ایرانی

کامران ديبا

منظره سازي کوهستان با استفاده از گياهان بومي (نمونه موردي: دره جمشيديه)

54- تاریخ معماری جهان _ 17 : ارگانیک

اصول طراحی فضای سبز در محیط های مسکونی

پارک لاویلت پاریس فرانسه(تراکم بدون ماده)