الفبای تجارت الکترونیک وهر آنچه برای شروع تجارت الکترونیک لازم است بدانیم
هر آنچه برای شروع تجارت الکترونیک لازم است بدانیم
قدمت تجارت الکترونیکی یا ecommerce به قبل از پیدایش شکل کنونی اینترنت برمی‌گردد، اما به علت هزینه‌های سنگین این شیوه از تجارت، امکان استفاده از آن تا چند سال گذشته فقط در اختیار شرکتهای بزرگ تجاری و مؤسسات اقتصادی مانند بانک‌ها و دولتها بوده است. با همه‌گیر شدن اینترنت و امکان استفاده همه اقشار جامعه در کشورهای مختلف جهان این فرصت پیدا شد که ساختار تجارت الکترونیکی تغییر کند، از حالت اختصاصی بودن برای طبقه خاصی خارج شود و به پدیده‌ای برای همه تبدیل شود. در کشور ما نیز مدتی است که بحث تجارت الکترونیکی و راهکارهای عملی پیاده سازی آن به طور جدی مطرح شده است. به لحاظ اهمیت این موضوع و کاربردهای گسترده‌ای که در شبکه اینترنت دارد قصد داریم طی سلسله مقالاتی که از این پس در ماهنامه شبکه شاهد آن خواهید بود، به ابعاد گوناگون فنی، اقتصادی و کاربردی تجارت الکترونیکی بپردازیم.
در اولین قسمت، ابتدا به مزایای استفاده از این نوع تجارت می‌پردازیم و سپس مروری بر انواع مدل‌های تجارت الکترونیکی خواهیم داشت و پاره‌ای از مفاهیم مقدماتی در این زمینه را مرور خواهیم کرد. در قسمت‌های بعدی به تدریج کاربردهای عمده تجارت الکترونیکی از جمله فروش آنلاین و مسائل فنی پیرامون آن را مورد توجه قرار خواهیم داد. لازم به ذکر است که برای قسمت نخست این مجموعه مقالات که به کلیات اختصاص دارد، از مطلب آقای شمس‌زاده استفاده شده و برای قسمت‌های بعدی، مطلب به شیوه کاربردی و با ذکر مصادیق ادامه خواهد یافت.....چشم‌انداز موضوع تجارت الکترونیکی را می‌توان از دو منظر نگریست. نخست دیدگاه تئوریک و کلی به موضوع است که دربرگیرنده تعدادی از مفاهیم اقتصادی و رابطه آن با فناوری اطلاعات است. مدل‌های معروف B2B و B2C از آن جمله‌اند. دیدگاه دوم موضوع تجارت الکترونیکی را از منظر کاربردهای عملی و صورت‌های واقعی آن بررسی می‌کند. به‌عنوان مثال می‌توان درباره چند و چون تبلیغات و بازاریابی آنلاین، روش‌ها و تکنیک‌های فروش اینترنتی کالا، معاملات بازرگانی و تبادل اطلاعات تجاری، حراج آنلاین و حتی بانکداری آنلاین (که البته خود موضوع پیچیده و مفصلی است) سخن گفت. واقعیت این است که یک بینش کلی نسبت به صورت مسأله تنها با اشراف نسب به تمام جوانب تئوریک و عملی آن به‌دست می‌آید و اگر بخواهیم نگاه جامعی پیرامون تجارت الکترونیکی داشته باشیم، گریزی از مطرح کردن ابعاد هریک از این جنبه‌ها نیست. در کنار این‌ها باید سه موضوع مهم دیگر را نیز مورد توجه قرارداد. توجه به این سه موضوع برای موفقیت هر شکلی از تجارت‌الکترونیکی بسیار مهم است. در وهله نخست باید تاکید کرد که موفقیت در تجارت الکترونیکی بدون داشتن یک شناخت عمومی نسبت به کلیت تجارت و کسب‌وکار هرگز حاصل نمی‌شود و نباید تصورکرد صرف دانستن جنبه‌های تئوریک و عملی تجارت الکترونیکی می‌توان کسی را به یک تاجر موفق در اینترنت تبدیل کرد. در گام بعدی آشنایی با مسائل فنی مربوط به طراحی، راه‌اندازی و نگهداری یک سایت وب در اینترنت از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. زیرا یک سایت وب حکم پلتفرم و سکوی کاری اصلی یک تجارت الکترونیکی را دارد و بعید است که یک تجارت الکترونیکی بتواند بدون بهره‌گیری از امکانات یک سایت اینترنتی خوب به موفقیت چشمگیری دست‌یابد. در گام سوم آشنایی با مسائل حقوقی و مالی مرتبط با این شیوه از تجارت اهمیت زیادی دارد. آگاهی از قوانین موجود در کشور محل اقامت و نیز کشور یا کشورهایی که سایت وب یا دفاتر بازرگانی یک کسب‌وکار الکترونیکی در آنجا برپا شده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. اینک در ادامه مقاله بحث را با تعدادی از مفاهیم تئوریک و نسبتاً آشنا در این زمینه آغاز می‌کنیم.
مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی
به طور کلی مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد که شامل بستر ارتباطی، از بین رفتن واسطه‌ها، افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان، سفارشی کردن محصولات درخواستی و خدمات پشتیبانی قوی و پیدایش مؤسسات اقتصادی نو پا و رقابت سراسری است.
1- بستر مناسب اطلاعاتی و ارتباطی
یکی از امکاناتی که اینترنت در اختیار تجارت و بازرگانی قرار می‌دهد اطلاعات نسبتاً کامل و گسترده‌ای است که در مورد هر کالا چه از نظر فنی و چه به لحاظ تجاری می‌توان یافت. امکانی که در دنیای واقعی، ارزش تجاری بسیار زیادی دارد اما بدون صرف هزینه و زمان زیاد به‌دست نمی‌آید. ارزش دیگر تجارت الکترونیکی آن است که امکان ایجاد ارتباط با همه افرادی که برای تکمیل یک فرآیند بازرگانی لازم است با آنها تماس گرفته شود، در کوتاه‌ترین زمان از طریق e-mail ،chat و روشهای دیگر امکان‌پذیر است.
2- حذف نسبی واسطه ها
حذف واسطه‌ها یکی دیگر از ارزشمندترین دستاوردهای تجارت الکترونیکی می باشد که باعث کاهش بی‌سابقه قیمت کالاها و خدمات در جهان شده است. براساس برآوردهای انجام شده، حذف واسطه‌ها و ایجاد ارتباط مستقیم بین خریداران و فروشندگان بین 15 تا 50 درصد موجب کاهش قیمت تمام شده کالاها و خدمات برای مشتریان شده است.
3- افزایش قدرت خریداران و پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان
ارتباط اینترنتی فرصتی را در اختیار خریداران قرار می‌دهد که بتوانند با طیف گسترده‌ای از تولیدکنندگان در سرتاسر جهان ارتباط برقرارکنند و از این طریق به تقاضای مورد نظر خود از بین پیشنهاد‌های مختلف برسند و در مقابل فروشندگان قدرت چانه‌زنی بیشتری برای کسب امتیاز و مزایای بیشتر داشته باشند. در صورتی‌که در دنیای حقیقی به علت محدودیت‌های ناشی از فاصله جغرافیایی، مشتریانچنین قدرت انتخابی ندارند.
البته این ساختار برای تولیدکنندگان هم دارای مزایا و امتیازات فراوانی است. از جمله می‌توان به امکان عرضه و فروش محصولات به تمام مردم جهان اشاره کرد. در واقع تجارت الکترونیکی به تولیدکنندگان امکان جهانی شدن محصولاتشان را با صرف هزینه کم (نسبت به آنچه که در مقابل به‌دست می‌آید) می‌دهد. شاید جالب باشد که بدانید به عنوان مثال، جلد پنجم کتاب داستانی هری‌پاتر توانسته است با استفاده از شیوه فروش آنلاین در شب اول انتشار خود فروشی معادل یک میلیون جلد را در جهان داشته باشد. امکان وقوع چنین حادثه شیرینی برای ناشر این کتاب در دنیای حقیقی، آن هم در مدت زمانی کوتاه، یا اصلاً محال بود یا به امکانات گسترده مالی و تبلیغاتی و توزیع نیاز داشت که هر سازمانی توانایی انجام آن را دارا نیست.
4- سفارشی کردن محصولات و خدمات پشتیبانی قوی
مزیت دیگر تجارت الکترونیکی آن است که شما قادر خواهید بود که محصولات مورد درخواست خود را به صورت سفارش و مطلوب خود خرید کنید. به عنوان مثال ما می‌توانیم هنگام مراجعه به سایت شرکت Dell کامپیوتر مورد درخواست خود را با همان خصوصیاتی که مایلیم، سفارش داده و خریداری کنیم. در این فرایند روش کار شرکت دل برای قبول سفارش در خواستی به این صورت است که ابتدا امکان انتخاب و ارائه پیشنهاد در اختیار مشتری قرار می‌گیرد. سپس پیشنهاد مشتری با توجه به امکانات شرکت مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً مورد قبول یا عدم قبول قرار می‌گیرد. در صورت قبول درخواست، مراحل بعدی ثبت سفارش و دریافت مبلغ طی می‌شود و اعلام ارسال کالا و شیوه پیگیری محموله در مدت ارسال از طریق فرستادن e-mailهای متعدد انجام می‌شود. مشتری نیز به نوبه خود می‌تواند زمان دریافت را اعلام نماید. نهایتاً مشتری می‌تواند با دادن اطلاعات مختلف درمورد کالاهای خریداری شده و برقراری ارتباط الکترونیکی با شرکت تولیدکننده نسبت به رفع نقص کالای مورد نظر اقدام نماید.
شرکت‌هایی که از این طریق به فروش محصولات و خدمات خود اقدام می‌کنند به طور دائم از طریق روش های مختلف، سریع و کم هزینه در ارتباط با مشتریان خود هستند و پشتیبانی قوی باعث ترغیب مردم به خرید از اینترنت می‌شود. در سالهای نخست رواج شیوه الکترونیکی فروش کالا، استفاده از این روش فقط برای کالای کوچک و ارزان مثل ساعت، عروسک، کتاب، لباس استفاده می‌شد اما اکنون با توجه به رشد روزافزون تجارت الکترونیکی، صنایع بزرگی همچون صنعت ماشین سازی نیز به این روش رو آورده‌اند. مثلا با مراجعه به سایت شرکت فورد می‌توانیم ماشین مورد درخواست خود را از نظر رنگ یا امکانات جانبی به دلخواه انتخاب کنیم.
5- پیدایش مؤسسات اقتصادی نوپا و رقابت سراسری
یکی از پیامدهای تجارت الکترونیکی ایجاد مؤسسات جدید اقتصادی است که توانایی رقابت و حتی در مواردی سبقت گرفتن از شرکتهای کهنه کار را دارند. درحال حاضر دو نوع بازار خرید و فروش یعنی بازار سنتی و حقیقی و بازار مجازی و مبتنی بر شبکه به موازات یکدیگر عمل می‌کنند و هر کدام دارای قواعد تجارتی خاص خود هستند که گاه دارای خصوصیاتی مشترک و گاه با یکدیگر متفاوت هستند. در برخی موارد کسب و کارهای نوپا توانسته‌اند با ایجاد سیاست‌های کاربردی در بازار جدید مجازی گوی رقابت را از رقبای سنتی بگیرند و بازار محصولات مختلف را تصاحب کنند. مثلا می‌توان به رقابت بین مؤسسه BarnesNoble و شرکت Amazon در خرید و فروش کتاب یا موارد دیگری چون Dell در کامپیوتر و etoys در اسباب بازی اشاره کرد.
مدل‌های گوناگون تجارت الکترونیکی
استفاده از اینترنت به عنوان مهمترین بستر ارتباطی در تجارت الکترونیکی همزمان با رشد روزافزون شبکه جهانی ارتباطات باعث پیدایش مدل‌های گوناگونی در این تجارت گردیده است. این مدل‌ها حاصل تعامل سه گروه اصلی از افراد یک جامعه، از دیدگاه اقتصادی، هستند که عبارتند از دولت یا سازمانهای وابسته (government) ، سازمانهای تجاری و اقتصادی، تولیدکنندگان کالا و ارائه‌کنندگان خدمات (business) و در نهایت مردم عادی که خریداران نهایی کالا یا خدمات (consumer) هستند.
مدل‌های مختلف تجارت الکترونیکی از تعامل دوبه‌دوی این سه گروه اصلی حاصل می‌شوند. (جدول 1)
1- مدل B2B
در مدل (B2B) ارتباط بین دو یا چند سازمان، مؤسسه اقتصادی، تولید کنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان انواع مختلف کالای مصرفی، ارائه‌کنندگان انواع گوناگون خدمات و ... موردنظر است، در واقع این مدل را به نوعی می‌توان توسعه یافته مدل قدیمی‌تر (EDI (Electronic Data Interchange دانست. (1)
مدل B2B دربرگیرنده همان عملیاتی است که درEDI انجام می شد یعنی تبادل اطلاعات، داده ها، ثبت سفارش، خرید و فروش و ... همچنان وجود دارد. اما در مدل جدید فرآیند ارتباطی بسیار باز و قابل‌انعطاف طراحی شده طوری که تولیدکنندگان مواد اولیه، تولیدکنندگان کالاهای مختلف و فروشندگان و توزیع کنندگان بتوانند به راحتی با یکدیگر ارتباط مستقیم داشته باشند. این به معنی کاهش واسطه‌ها نیز هست. موضوعی که به نوبه خود باعث کاهش قیمت‌ها می‌شود.
عوامل ذکر شده باعث گردیده است که این مدل به‌عنوان اصلی‌ترین مدل تجارت‌الکترونیکی به حساب آید و طی مدت کوتاهی که از زمان پیدایش آن می گذرد درآمد قابل توجهی را نصیب صاحبان سرمایه سازد. براساس آمارهای موجود، بازرگانان و فعالان در این عرصه توانسته‌اند از درآمد 43 میلیارد دلاری در سال 98 به 1300 میلیارددلار در پایان سال 2004 برسند.
2- مدل‌های B2C وC2B
این دو مدل بیان‌کننده ارتباط متقابل بین تولیدکننده اصلی کالاهای گوناگون با استفاده‌کننده و خریداران نهایی این محصولات و خدمات می باشد. این روزها می‌توان کالاهای مختلفی از مواد اولیه صنعتی گرفته تا اتومبیل، ماشین‌آلات صنعتی و کالاهای عمومی مانند مواد غذایی، محصولات فرهنگی، گل و گیاه و اقلام کادویی را به همراه طیف وسیعی از خدمات مثل رزرو هتل، بلیط هواپیما، قطار، اتوبوس، اجاره ماشین و ... به صورت آنلاین خریداری کرد. در این دو مدل تولیدکنندگان می‌توانند مصرف‌کنندگان نهایی محصولات خود را شناسایی کنند و محصولات خود را به صورت مستقیم به آنها عرضه کنند (B2C) مصرف‌کنندگان نیز به نوبه خود می‌توانند از بین تولیدکنندگان، آن‌که شرایط مطلوبتر را دارا می‌باشد و از هر جهت مناسبتر است را انتخاب نمایند (C2B)
مدل‌های B2C و C2B معمولاً دارای مزایایی چون خرید ارزان‌تر کالا نسبت به دنیای واقعی هستند. مزیت دیگر، امکان ارسال کالا به مکان درخواستی خرید است. فرق اصلی بین دو مدل B2C وC2B در نحوه خرید و شیوه ایجاد ارتباط بین مشتریان و تولیدکنندگان می‌باشد.
در مدل B2C خریداران اطلاعات کافی در مورد کالای مورد نیازشان، شرکت عرضه‌کننده آن و قیمت خود کالا (در دنیای حقیقی) را دارا می‌باشند و بیشتر به‌علت پایین‌تر بودن بهای محصول در اینترنت از این مدل برای خرید خود استفاده می‌کنند. اما در مدل C2B اطلاعات مشتری عمدتاً به مشخصات کالای مورد نیازش محدود است و اطلاعات چندانی در مورد شرکتهای عرضه‌کننده آن یا قیمت‌های احتمالی آن ندارد. در این حالت شرکتهای گوناگونی در اینترنت با توجه به شرایط مشتری به او پیشنهاد ارائه می‌کنند و مشتری از بین این پیشنهادها هر کدام را که برایش مناسبتر بود انتخاب می‌کند. به بیان دیگر، در B2C مشتری به یک شرکت تولیدکننده یا فروشنده پیشنهاد خرید را ارائه می‌کند، اما در مدل C2B این شرکتهای عرضه کننده هستند که به مشتری پیشنهاد فروش را ارائه می‌کنند.
3- مدل C2C
این شیوه در تجارت الکترونیک عمدتاً براساس مدلی به‌وجود آمده است که پیر امیدیار طراح و صاحب سایت eBay و افراد مبتکری مثل او خلق کرده‌اند. در مدل C2C فروشندگان اجناس این امکان را می‌یابند که در یک محیط گسترده اجناس خود را به خریداران نهایی ارائه کنند. پیر امیدیار می‌گوید ایده فروش کالا از طریق وب سایت در وحله اول برای فروش شیرینی‌های پخته شده توسط همسرش برای توزیع در شهر لس‌آنجلس به ذهنش رسید. او در طرح اولیه سایت خودش از مدل B2C استفاده کرده بود و به مرور زمان و توسعه این سایت مدل جدیدی را براساس حراج کالا و فروش اجناس دست دوم در دنیای حقیقی طراحی کرده است. امیدیار کوشید با توجه به طیف گسترده بازدیدکنندگان در اینترنت، بستری را فراهم کند که فروشندگان بتوانند کالای خود را به شیوه حراج اجناس (با شیوه‌ای مشابه دنیای واقعی) به فروش برسانند. اما تفاوت اصلی این نوع از حراج تعداد بی‌شمار شرکت‌کنندگان و مخاطبان حراج است. امروزه به دلیل استقبال گسترده‌ای که ازeBay به‌عمل آمده است، این سایت به‌عنوان سمبل C2C شناخته می‌شود. سایت eBay توانسته است در سال 2002 میلادی مبلغ 20 میلیارد دلار برای صاحبان خود درآمد ایجاد کند.
4- مدل‌های در ارتباط با دولت
مدل‌های مرتبط با دولت را نیز می‌توان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول شامل مدل‌های G2B وB2G است. در این دو مدل سازمانها، نهادها و مراکز دولتی و وابسته به دولت درارتباط با مراکز اقتصادی، بنگاه‌های تجاری و شرکتهای تولیدکننده و ارائه‌کننده کالا و خدمات هستند. در این ساختار طرفین با مراجعه به یکدیگر و تعامل با هم از طریق شبکه‌های کامپیوتری امور بازرگانی میان خود را انجام می‌دهد. این امور شامل مواردی چون گرفتن انواع مجوزها از دولت و سازمانهای مربوطه، پرداخت وجه مورد درخواست دولت، گرفتن اطلاعات از نهاد دولتی و موارد دیگری است که همگی در این دو مدل خلاصه می‌شوند. مزیت اصلی این دو ساختار صرفه‌جویی در انجام عملیات گوناگون برای دولت و سازمانهای مربوطه و کاهش زمان انجام این امور و کاهش نیروهایی است که بیهوده صرف انجام کم‌بازده و یا بدون بازده در سازمانها می‌شود.
دسته دوم شامل مدل‌های G2C و C2G است. در این دو مدل ارتباط بین مردم و سازمانهای دولتی مطرح می‌باشد و رابطه میان دولت و مردم بیش از آن‌که ماهیتی تجاری داشته باشد، حول و حوش خدماتی که دولت می‌تواند به مردم ارائه کند و یا تسهیل ارتباطات مالی مردم و دولت در زمینه امور مالیاتی و مشابه آن دور می‌زند. فعالیت‌های این دو مدل شامل مواردی چون گرفتن انواع مدارک شناسایی، انجام عملیات بانکی و گرفتن اطلاعات از دولت است.
دسته سوم نیز براساس مدل G2G است که ارتباط و تقابل بین دو سازمان دولتی دو یا چند وزارتخانه را فراهم می‌سازد و مواردی چون ارتباط شهرداری‌ها با پلیس، وزارت کشور، نهادهای نظامی و ... را شامل می‌شود. در این مدل مبادلات میان دوسوی یک فرآیند الکترونیکی ممکن است شامل مبادلات بازرگانی باشد یا صرفاً به تبادل اطلاعات محدود باشد.
پی‌نوشت
(1) به زبان ساده، EDI عبارتست از انجام مبادلات تجاری از طریق مبادله اسناد بازرگانی با استفاده از شبکه‌های اختصاصی کامپیوتری. این مدل مدت‌هاست که به دلیل عدم وجود استانداردهای یکسان و مشخص با کاهش استقبال عمومی روبرو شده است. تاریخچه تجارت الکترونیک
ارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. در واقع، یک پیشرفت تکنیکی باعث رونق تجارت شد و آن هم ساخت کشتی بود. در حدود ۲۰۰۰سال قبل از میلاد، فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را بکار بردند تا از دریا بگذرند و به سرزمین‌های دور دست یابند. با این پیشرفت، برای اولین بار مرزهای جغرافیایی برای تجارت باز شد و تجارت با سرزمین‌های دیگر آغاز گشته و روشهای خلاقانه ای بصورتهای گوناگون به آن اضافه شد تا امروز که یکی از محبوبترین روشهای تجارت خرید اینترنتی در دنیای وب است. شما می‌توانید در زمانهای پرت، در هر زمان و مکان حتی با لباس خواب می‌توانید اینکار را بکنید. به معنای واقعی هر کسی می‌تواند صفحه اینترنتی خود را ساخته و کالاهای مورد نیازش را در آن ارایه دهد. البته تاریخچه تجارت الکترونیک با تاریخچه اختراعات قدیمی مثل کابل، مودم، الکترونیک، کامپیوتر و اینترنت پیوند خورده‌است. تجارت الکترونیک به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱ محقق شد. از آن زمان هزاران هزار کسب و کار و تجار وارد این دنیا شده‌اند. در ابتدا تجارت الکترونیک به معنای فرایند انجام اعمال تراکنش الکترونیکی مورد نظر را انجام دادن بود.درواقع تجارت الکترونیک برای اسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد. استفاده از این فناوری مانند Electronic Data Interchange (EDI)تبادل الکترونیکی اطلاعات وElectronic Funds TRANSFER (EFT) انتقال الکترونیکی سرمایه، که هر دو در اواخر ۱۹۷۰ معرفی شده‌اند. و به شرکتها و سازمانها اجازه ارسال اسناد الکترونیکی را داد. و اجازه تجارت کردن با ارسال اسناد تجاری مثل سفارشهای خرید یا فاکتورها را به صورت الکترونیکی، می‌دهد. با رشد و پذیرش کارت اعتباری،(ATM) Automated teller machine ماشین تحویلدار خودکار و تلفن بانک در دهه ۱۹۸۰ باعث فرم گیری تجارت الکترونیک شد. نوع دیگر تجارت الکترونیک سیستم رزرواسیون هواپیمایی بوسیله Sabre در امریکا و Travicom در بریتانیا، ارایه شده‌است. از دهه ۱۹۹۰ به بعد تجارت الکترونیک شامل اضافاتی مثل enterprise resource planning system (ERP) سیستم برنامه ریزی منابع سرمایه، data mining داده کاوی، data warehousing انبار داده شده‌است. در ۱۹۹۰، Tim Bermers-lee مرورگر وب جهان گسترده را اختراع کرد و شبکه ارتباطی اکادمیک را به سیستم ارتباطی هرروز و برای هر شخص در جهان وسیع دگرگون ساخت که اینترنت یا www خوانده می‌شود. سرمایه گذاری تجاری بروی اینترنت بخاطر کافی نبودن سرمایه گذاری کاملا محدود شده بود. اگر چه اینترنت محبوبیت جهانی گسترده‌ای در حدود ۱۹۹۴ با استفاده از مرورگر وب Mosaic پیدا کرده بود. معرفی پروتکلهای امنیتی و DSL (اشتراک خط دیجیتال) که ارتباط مستمر را با اینترنت را اجازه می‌داد حدود ۵ سال طول کشید.. البته در سال ۲۰۰۰ بحران The dot-com bust باعث برشکستگی خیلی از شرکتهای تجاری بزرگ و نتایج ناگواری را بوجود اورد، باعث بازبینی قوانین و افزایش مزایا و امکانات تجارت الکترونیک کردند و تا انتهای سال ۲۰۰۰، خیلی از شرکتهای تجاری امریکایی و اروپایی سرویس هایشان را از طریق اینترنت ارایه دادند. از ان موقع مردم به کلمه‌ای به عنوان تجارت الکترونیک با توانایی خرید کالاهای گوناگون از طریق اینترنت با استفاده از پروتکلهای امنیتی و سرویس‌های پرداخت الکترونیکی که در ان مشارکت کردند، اشنا شدند. واز این زمان رقابت شدید بین شرکتها و سازمانها شدت گرفتو با گذشت زمان هم اینرقابت تنگتر شده‌است. جالب این که تا پایان سال ۲۰۰۱ بیش از ۲۲۰ بیلیون دلار معاملات مالی توسط صدها سایت تجاری بر روی اینترنت انجام پذیرفته‌است و در همین سال مدل تجارت الکترونیک B2B دارای در حدود ۷۰۰ میلیارد تراکنش بود. و در سال ۲۰۰۷ سهم تجارت الکترونیک در خرده فروشی کل دنیا ۳٫۴ % بوده‌است که انرا در سال ۲۰۱۰، ۵٫۱ % اعلام نمودند که این امار رشد سریع این شیوه تجارت کردن را می رساند.
ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق
سیر زمانی
۱۹۷۹: Michael Aldrich خرید آنلاین را اختراع کرد
۱۹۸۱: Thomson Holidays اولین خرید انلاین B2B را در بریتانیا ایجاد کرد.
۱۹۸۲: Minitel سیستم سراسر کشور را در فرانسه بوسیله France Telecom و برای سفارش گیری انلاین استفاده شده‌است.
۱۹۸۴: Gateshead اولین خرید انلاین B2C را بنام SIS/Tesco و خانم Snowball در ۷۲ اولین فروش خانگی انلاین را راه انداخت.
۱۹۸۵: Nissan فروش ماشین و سرمایه گذاری با بررسی اعتبار مشتری به صورت انلاین از نمایندگی‌های فروش
۱۹۸۷: Swreg شروع به فراهم اوردن ومولف‌های اشتراک افزار و نرم افزار به منظور فروش انلاین محصولاتشان از طریق مکانیسم حسابهای الکترونیکی بازرگانی.
۱۹۹۰: Tim Berners-Lee اولین مرورگر وب را نوشت، وب جهان گستر، استفاده از کامپیوترهای جدید
۱۹۹۴: راهبر وب گرد: Netscape در اکتبر با نام تجاری Mozilla ارایه شد. Pizza Hut در صففحه وب سفارش دادن انلاین را پیشنهاد داد. اولین بانک انلاین باز شد. تلاشها برای پیشنهاد تحویل گل و اشتراک مجله به صورت انلاین شروع شد. لوازم بزرگسالان مثل انجام دادن ماشین و دوچرخه به صورت تجاری در دسترس قرار گرفت. Netscape 1.0 در اواخر ۱۹۹۴ با رمزگذاری SSL که تعاملات مطمئن را ایجاد می‌کرد، معرفی شد.
۱۹۹۵: Jeff Bezos، Amazon.com و اولین تجارتی ۲۴ ساعته رایگان را راه انداخت. ایستگاه‌های رادیوی اینترنتی رایگان، رادیو HK ورادیو‌های شبکه‌ای شروع به پخش کردند. Dell و Cisco به شدت از اینترنت برای تعاملات تجاری استفاده کردند. eBay توسط Pierre Omidyar برنامه نویس کامپیوتر به عنوان وب سایت حراج بنیانگذاری شد.
۱۹۹۸: توانایی خریداری و بارگذاری تمبر پستی الکترونیکی برای چاپ از اینترنت. گروه Alibaba ذر چین با خدمات B2B و C2C, B2C را با سیستم خود تاییدی تاسیس شد.
۱۹۹۹: Business.com به مبلغ ۷٫۵ میلیون دلار به شرکتهای الکترونیکی فروخته شد. که در سال ۱۹۹۷ به ۱۴۹٬۰۰۰ دلار خریداری شده بود. نرم افزار اشتراک گذاری فایل Napster راه اندازی شد. فروشگاه‌های ATG برای فروش اقلام زینتی خانه به صورت انلاین راه اندازی شد.
۲۰۰۰: The dot-com bust
۲۰۰۲: ای‌بی برای پی‌پال ۱٫۵ میلیون دلار بدست اورد. Niche شرکتهای خرده فروشی و فروشگاه‌های CSN و فروشگا‌های شبکه‌ای را با منظور فروش محصولات از طریق ناحیه‌های هدف مختلف نسبت به یک درگاه متمرکز.
۲۰۰۳: Amazon.com اولین سود سالیانه خود را اعلان کرد.
۲۰۰۷: Business.com بوسیله R.H. Donnelley با ۳۴۵ میلیون دلار خریداری شد.
۲۰۰۹: Zappos.com توسط Amazon.com با قیمت ۹۲۸ میلیون دلار خریداری شد. تقارب خرده فروشان و خرید اپراتورهای فروش وبسایتهای خصوصی RueLaLa.com بوسیله GSI Commerce به قیمت ۱۷۰ میلیون دلار بعلاوه سود فروش از تا سال ۲۰۱۲.
۲۰۱۰: Groupon گزارش داد پیشنهاد ۶ میلیار دلاری گوگل را رد کرده‌است. در عوض این گروه طرح خرید وب سایتهای IPO را تا اواسط ۲۰۱۱ دارد.
۲۰۱۱: پروژه تجارت الکترونیک امریکا و خرده فروشی انلاین به ۱۹۷ میلیارد دلار رسیده‌است که نسبت به ۲۰۱۰ افزایش ۱۲ درصدی داشته‌است. Quidsi.com, parent company of Diapers.comتوسط Amazon.com به قیمت ۵۰۰ میلیون بعلاوه ۴۵ میلیون بدهکاری و تعهدات دیگر خریداری شد.
چکیده
تجارت الکترونیکی را می‌توان انجام هرگونه امور تجاری بصورت آنلاین و ازطریق اینترنت بیان کرد. این تکنیک در سالهای اخیر رشد بسیاری داشته‌است و پیش‌بینی می‌شود بیش از این نیز رشد کند. تجارت الکترونیکی به هرگونه معامله‌ای گفته می‌شود که در آن خرید و فروش کالا و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات و یا صادرات کالا ویا خدمات منتهی می‌شود. تجارت الکترونیکی معمولاً کاربرد وسیع تری دارد، یعنی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبه‌های فعالیت تجاری، مانند خریداری، صورت بردار ی از کالاها، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابه‌جایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را در بر می‌گیرد. البته مفهوم گسترده‌تر تجارت الکترونیک کسب و کار الکترونیک می‌باشد.
جایگاه تجارت الکترونیک در کشورهای جهان
در مدت کوتاهی که از آغاز عمر تجارت الکترونیک در جهان معاصر می‌گذرد، این فعالیت رشد بی سابقه‌ای را در کشورهای پیشرفته داشته‌است و پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک با سرعت شگفت انگیزی در سطح جهان توسعه یابد. بر اساس آمار محاسبه شده موسسات معتبر اقتصادی نیز پیش بینی شده‌است که گستره این فعالیت تا سال ۲۰۱۰ به طور متوسط ۵۴ الی ۷۱ درصد رشد خواهد کرد که نشان دهنده شتاب دار بودن حرکت آن است.
در ایران
تجارت الکترونیک در ایران بسیار نوپا و در مراحل اولیه‌است. اما اهمیت فناوری اطلاعات باعث شده تا تدوین و اجرای قوانین و لوایح مورد نیاز در این عرصه همواره مد نظر مسئولان ایران باشد. اما به‌نظر می‌رسد با وجود برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعدد هنوز میزان آگاهی افراد و تجار کشور از نحوه استفاده از امکانات موجود برای تجارت الکترونیک کم است. از سوی دیگر نبود شناخت از میزان امنیت موجود در شبکه داخلی و جهانی باعث شده‌است که اطمینان لازم وجود نداشته باشد
انواع تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک را می‌توان از حیث تراکنش‌ها(Transactions) به انواع مختلفی تقسیم نمود که بعضی از آنها عبارتند از:
- ارتباط بنگاه و بنگاه (B2B): به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند، که طرفین معامله بنگاه‌ها هستند.
- ارتباط بنگاه و مصرف کننده (B2C): به الگویی از تجارت الکترونیک گویند که بسیار رایج بوده و ارتباط تجاری مستقیم بین شرکتها و مشتریان می‌باشد.
- ارتباط مصرف کننده‌ها و شرکتها (C2B): در این حالت اشخاص حقیقی به کمک اینترنت فراورده‌ها یا خدمات خود را به شرکتها می‌فروشند.
- ارتباط مصرف‌کننده با مصرف‌کننده (C2C): در این حالت ارتباط خرید و فروش بین مصرف‌کنندگان است.
- ارتباط بین بنگاه‌ها و سازمانهای دولتی (B2A): که شامل تمام تعاملات تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی می‌باشد. پرداخت مالیاتها و عوارض از این قبیل تعاملات محسوب می‌شوند.
- ارتباط بین دولت و شهروندان (G2C): الگویی بین دولت و توده مردم می‌باشد که شامل بنگاه‌های اقتصادی، موسسات دولتی و کلیه شهروندان می‌باشد. این الگو یکی از مولفه‌های دولت الکترونیک می‌باشد.
- ارتباط بین دولتها (G2G): این الگو شامل ارتباط تجاری بین دولتها در زمینه‌هایی شبیه واردات و صادرات می‌باشد.
البته باید گفت که انواع بالا کاملا مستقل از هم نیستند و گاهی که تاکید بر خرید و فروش ندارند در قالب کسب و کار الکترونیک می‌آیند
رازهاي پيروزي در تجارت...
با وجود آن‌كه بسياري از متخصصان صنعت اتومبيل، به‌علت
مشغله‌ي زياد، هيچ‌گاه تن به مصاحبه نمي‌دهند، اما به‌هرحال خبرنگاران تيز و
پر دردسري هم پيدا مي‌شوند كه در موقعيت‌هاي مناسب، دام خود را پهن كرده و
يكي از اين رئيسان را، به صحبت كردن وادارند.
خبرنگار نشريه‌ي اتومبيل،
در هفتمين نمايشگاه سالانه‌ي گلف، با چهار تن از موفق‌ترين مديران
كارخانه‌هاي اتومبيل‌سازي گلف، ياماها، … به گفت‌وگو نشست. موقعيت مديريتي
آنها در كارخانه، محصولات جديد و چگونگي مديريت آنها در اين بخش از صنعت،
گوشه‌اي از اين گفت‌وگو را تشكيل مي‌دهد.
تأمين خواست مشتري...
جان
گريسون، رييس كارخانه‌ي خودروسازي گلف كه يك سال است به اين سمت گماشته
شده، پس از صحبت درمورد زمينه‌هاي مختلف كاري خود در صنعت خودرو و تجاربش،
از شور و هيجان زياد خود نسبت به علايق و نيازهاي مشتري صحبت كرد. گريسون
معتقد است هيچ‌چيزي به‌اندازه‌ي درك صحيح از نيازهاي مشتري و علايق وي در
يك خودرو نمي‌تواند مديريت كارخانه را در طرح ساخت اتومبيل بعدي همراهي
كند: « اجابت خواسته‌ي مشتري، اصلي‌ترين انگيزه‌ي كاري ما است.» اگر
بتوانيد آنچه را كه مشتري مي‌خواهد و درعين حال عاقلانه و قابل اجرا است،
در خودرو، ساخت و طراحي آن پياده كنيد، مسلما مي‌توانيد در مدتي كوتاه،
آن‌قدر مشتري براي خودروهاي خود بيابيد كه مجبوربه استخدام كارگران و
كارمندان جديد شويد.
از نظر گريسون، حتا كارمنداني كه در يك كارخانه‌ي
خودروسازي كار مي‌كنند، بايد نسبت به خواسته‌ي مشتريان، احترام بگذارند.
تنها در اين‌صورت است كه قادر خواهند بود با موفقيت و نيز علاقه‌ي بيشتر
به كار خود ادامه داده و محصولي تقريبا بدون اشكال را به بازار عرضه كنند.
موفقيت گريسون در مدت كوتاه، نشان از قابليت‌هاي يك فرد موفق است. بسياري
از مديراني كه ناخواسته، كارخانه‌ي خود را به كام ورشكستگي مي‌كشانند
نمي‌دانند كه توجه به علايق مشتري و بهينه‌سازي آنچه كه مورد علاقه‌ي
آنها است، مي‌تواند تا حدود زيادي از اين پيش‌آمد جلوگيري كند.
كار صميمانه‌ي كارگران...
شايد
به‌سختي بتوان مدير موفقي را در زمينه‌ي تغيير در سيستم‌هاي «جي. پي. اس.»
يافت، اما «سوي» يكي از اين مديراني است كه با پشتكار خود توانسته اين
عنوان را به خود اختصاص دهد. درواقع، وي را شايد بتوان رقيب جدي گريسون در
اين زمينه دانست.
سوي، در مصاحبه خود توضيح مي‌دهد كه چگونه توانسته
شركتي مبدع را به‌وجود آورد. وي عمده‌ي موفقيت خود را در كار هماهنگ
كارگران ذكر مي‌كند: «شايد تنها چيزي‌كه در يك كارخانه مي‌تواند مدير آنرا
به مدير موفقي تبديل كند، كار هماهنگ و صميمانه‌ي كارگران آن باشد. مشتري
درصورتي مي‌تواند به علايق و خواسته‌هاي خود در يك خودرو برسد، كه تمام
قسمت‌هاي آن به‌خوبي برايش كار كنند و اين نخواهد بود، مگر در اثر يك كار
هماهنگ در قسمت توليد.»
«نگاهي متفاوت به سيستم‌هاي «جي. پي. اس.» اين
امكان را براي ما فراهم آورد تا در جلب مشتريان خود، موفق‌تر از قبل عمل
كنيم. با اين حال، من معتقدم كه نگاه يك مدير به كارگران كارخانه، مي‌تواند
آنها را به شوق آورده و يا از كار كردن منصرف سازد.»
«چنان‌چه
كارگران يك كارخانه‌ي توليدي (هرچه باشد) با تمام توش و توان خود، كاركنند و
به آنچه كه مي‌سازند و به مدير خود و يا مشتريان تحويل مي‌دهند، ايمان
داشته باشند، مسلما توليد آن كارخانه در وهله‌ي اول، صددرصد به‌نفع مدير آن
كارخانه خواهد بود.»
بايد دگرگون شويم!
«رموز دست‌يابي به موفقيت در
قرن جديد، در متن آن نهفته است، در انديشه‌ها و تصورات شما، در انرژي و
توانايي‌هاي شما، در استعدادهاي شما براي كشف و ابداع امور و پيش‌قدم بودن
در مسائل. يكي از نيازهاي اجتناب‌ناپذير براي دست‌يابي به موفقيت، آن است
كه خودمان بايد دگرگون شويم، ما بايد زندگي حرفه‌اي خود را دوره‌اي متفاوت
از روزگار تولد خود بسازيم. كاملا طبيعي است كه اين امر، ما را به الگوي
رفتاري نويني فرا خواند. انديشه‌اي نو و چه‌بسا اندك جرأت بيشتر!»
به
عقيده‌ي «ويليام» اگر هر مديري موفق شود نخست از خود دگرگوني را آغاز كند،
مسلما مي‌تواند در كارگران و سپس مشتريان خود نيز، به‌تدريج اين دگرگوني را
شاهد باشد. اگر در گذشته بسياري از كارها و حتا بازي‌ها، نياز به طراحي،
نقشه، استراتژي و تعمق و تفكر داشت، بازي‌هاي مدرن و توليدات جديد در هر
زمينه‌اي ازجمله خودرو، تماما سرعت، تطبيق‌پذيري و عطش خستگي ناپذير
پاسخ‌گويي هستند.
«به‌همين دليل، برخي از نمونه‌هاي پيشرفت كارها درحال
حاضر در تداخل با كارآيي‌هاي ما هستند. بايد تكنيك داخلي خود را تغيير
دهيم. ما اين كار را كرديم و جواب گرفتيم. عوض كردن اذهان بسيار سخت‌تر از
عوض‌كردن سيستم‌هاي حركتي يك ماشين بي‌جان است، اما اگر اين كار شكل گرفت،
بايد مطمئن بود كه تغييرات بهينه، خودبه‌خود در بخش توليد انجام شده است.»
«سزارويچ»
نيز از جمله مديران موفقي است كه با تغييري هماهنگ در اذهان مديران زيردست
خود و كارگران، موفق به ارائه‌ي كاري خوب و درخور توجه شده است.
نيمه‌ي پر ليوان!
رييس و مدير اجرايي كارخانه‌ي «كلاب كار»، فيل ترلايز نيز همانند ويليام، موفقيت خود را مديون تغيير درنگرش خود مي‌داند.
«زاويه‌ي ديد ما، تأثيرات شگرفي بر نحوه‌ي عمل ما دارد.»
«سعي
كنيد هميشه با تغييرات به جلو رويد. مقاومت در برابر هر تغييري، تنها
به‌ضرر شما و كار توليدي‌تان تمام مي‌شود. بنابراين سعي كنيد ليوان را
هميشه از نيمه‌ي پر بنگريد. مديري كه تمام مدت بخواهد زيردستان خود را به
هر نحوي، تحت‌نظر داشته باشد، مسلما به موفقيت چنداني دست نخواهد يافت.
اجازه دهيد هر كارگر و كارمندي فكر و ذهن خود را فعال كرده و پس از آن‌كه
در تماس با افراد معمولي قرار گرفت، از خواسته‌هاي ذهني آنها الهام گرفته و
ابداعات خود را براي شما به نمايش بگذارد. او را تشويق كنيد.
از نظر
ترلايز، تشويق، تاثير مهمي در كاركرد و عملكرد كارگران و كارمندان خواهد
داشت و اجازه‌ي بروز افكار جديد، باعث مي‌شود تا اطمينان آنها به شما
بيشتر شده و بهتر براي شما كار كنند. در آن صورت موفقيت شما به‌عنوان مدير
كارخانه‌ي توليدي نيز بيشتر و بهتر خواهد بود.
«هيچ‌گاه اجازه ندهيد
افكار مختلف در يك زمان به شما هجوم آورند. تك‌تك به‌سراغ كارها رفته و سعي
كنيد به‌مرور مسائل مختلف را حل كنيد. در اين‌صورت، نتيجه‌ي بهتري خواهيد
گرفت. هميشه به بالا نگاه كنيد، نه فقط به جلوي پاهاي خود. هرچه بالاتر را
بنگريد، دست‌يابي شما به مسائل و موفقيت‌هايي كه درنظر داريد،
سهل‌الوصول‌تر خواهد بود. بدين ترتيب خواهيد توانست ظرف مدتي كوتاه،
بازارهاي جهاني را نيز به تسخير خود درآوريد.
شش اشتباه بزرگ در راه اندازىتجارت...
اولين سال راهاندازى تجارت مسلما پر فراز و نشيب خواهد بود. هر اندازه كه با دقت و دانش پيشبرويد، باز هم مرتكب اشتباهاتى خواهيد شد. اما اگر ذهن خود را آماده كنيد و بهتجربيات ديگران توجه كنيد، مى توانيد از وقوع بسيارى از اين اشتباهات پيشگيرىكنيد.در اين فرصت به 7 اشتباه بزرگ تازه كاران و راه حلهائى براى گريز ازآنها اشاره مى كنيم.
اشتباه اول: راندن يك ماشين تندرو در جاده اىخاكى
همه ما شنيده ايم كه براى آغاز هر كار، به محركى قوى و شور و شوقفراوان، احتياج است. اما داشتن اين حرارت اوليه به تنهايى كارى از پيش نمىبرد.شما به يك برنامه احتياج داريد.در زمينه تجارتتان، درخصوصمشتريان و رقباى خود عميقا تحقيق كنيد و يك مدل حقيقى و مفيد براى تجارت خود ساختهو روى يك سوال مهم تكيه كنيد:چگونه مى خواهيد پول در بياوريد؟
ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق ایوق
فرض كنيدكه در صدد باز كردن يك مغازه هستيد. محلى را انتخاب مى كنيد که بايد هزينه اجارهآنرا بپردازيد. ممكن است مخارج زيادى نيز براى تهيه دكورمناسب متحمل شويد بدون آنكهبه نحوه بازگشت اين هزينه ها بيانديشيد.محصولات شما كامل نيستند و به فكر بازاريابىهم نيستيد. قطعا پس از چند ماه تجارت شما سقوط خواهد كرد.نکته:هيچ روز كارى خودرا بدون برنامه طى نكنيد.
اشتباه دوم: راه اندازى تجارت فقط براىهيجان
بيشتر اشخاصى كه در حال راه اندازى يك تجارت هستند، افرادى رويايى،خيال پرداز و ماجراجو هستند كه بيشتر به دنبال هيجان مى گردند. اين افراد به جاىتفكر و تحمل جزئيات دشوار اين كار، به فكر پيش روى هستند و مى خواهند كه مسائل وبحرانها را به نوعى پشت سر بگذارند تا دوباره به ميدان بازى برگردند و ماجراهاى آنرا دنبال كنند.اما خستگى و ملالت از همين مسائل جزئى به تدريج ظاهر زيباىتجارت را به خطر خواهد انداخت، هدف تجارت كسب درآمد است و به مخاطره انداختن وضعيتفعلى در اين حيطه نمى گنجد.نکته:تجارت را وسيله اى براى هيجان انگيز كردنزندگى قرار ندهيد.
اشتباه سوم: غفلت از بازاريابى
تعداد كمى ازصاحبان تجارتهايى كه تازه تاسيس شده اند براى بازاريابى اهميت قائل مى شوند وبرنامه و بودجه خاصى براى آن اختصاص مى دهند، زيرا تصور مى كنند كه بازاريابى يكخرج غير ضرورى است و يا به علت شكستهاى مقطعى از تاثير بازاريابى در فروش مايوس مىشوند.بازاريابى، فروش فرد را تضمين مى كند. اما به ياد داشته باشيد که فروشهر روز محدود به همان روز است و لزوما فرآيندى ادامه دار نيست.نمى توان ازمرحله طرح و برنامه مستقيما به مرحله فروش رسيد و بازاريابى را فراموش كرد.ايناشتباه از ناآگاهى افراد نسبت به چرخه فروش ناشى مى شود. اولين افرادى كه براى راهاندازى تجارت به آنها احتياج داريد، بازاريابها هستند. بازارياب ها هستند كه مىتوانند شما را به ديگران معرفى كنند. پس از آن موقعيت فروش فراهم خواهدشد.نکته:قبل از ارسال پيام آشنايى، به دنبال معامله نباشيد.
مطالب مشابه :
مجسمه پلی استر
قیمت تک فروشی 7200تومان قیمت عمده تماس بگیرید. لوازم کادویی شیشه ای
فروش گل خشک و موفقیت در بازار
خرده و عمده فروشی زیادی که فروشی دیگر تبریک و لوازم کادویی مي‌شد
مجسمه پلی استر
قیمت تک فروشی 3500 تومان قیمت عمده تماس بگیرید. لوازم کادویی شیشه ای
10 کسب و کار برتر خانگی
شرکت های تولیدی و خدماتی همچنین با فرستادن نمونه مواد غذایی یا لوازم عمده فروشی کادویی
چاپ کارتن
ارزش کالای شما درحالت عمده فروشی جعبه دستمال کاغذی ، جعبه شکلات کادویی جعبه لوازم
مراکز مختلف
بازار بزرگ گل و گیاه گل فروشی اریکا (کادویی و تزئینی همراه با فروش عمده)
ملاک برای انتخاب شغل چه می تواند باشد ؟
فروشگاه گل مصنوعی و اجناس کادویی عمده انتخاب خواربار فروشی محلی کنار مجتمع
الفبای تجارت الکترونیک وهر آنچه برای شروع تجارت الکترونیک لازم است بدانیم
در قسمت‌های بعدی به تدریج کاربردهای عمده لوازم بزرگسالان Niche شرکتهای خرده فروشی و
برچسب :
عمده فروشی لوازم کادویی