نقش فعاليت‌هاي فرهنگي در پر كردن بهينه اوقات فراغت دانشجويان

نقش فعاليت‌هاي فرهنگي در پر كردن بهينه اوقات فراغت دانشجويان

مجيد باروت‌كوب‌زاده[1]

مقدمه:

اوقات فراغت دانشجويان و نحوه گذران آن مسئله بسيار مهمي است كه بايد بصورت صحيح براي آن برنامه‌ريزي شود، كه اين مهم نياز به اطلاعات دقيق از وضعيت موجود دارد.

اوقات فراغت نسل جوان، يا بهتر بگويم دانشجويان، موضوع مهمي است كه تعمق و تأمل جدي دولتمردان و برنامه‌ريزان فرهنگي و اجتماعي كشور را مي‌طلبد تا با درايت و هوشمندي، از آن براي شكوفايي استعددهاي عاطفي، ذهني و رواني اين نسل از جامعه و بازسازي انديشه و اعتلاي شخصيت آنان به نحو مطلوب استفاده نمايند.

عالم جواني، آميزه‌اي شيرين و شگرف از شعر و شعور، شور و اشتياق و احساس و انديشه در زندگي انسان است. جوانان و علي‌الخصوص دانشجويان، شريان گرم و حياتي جوامع، وجدان آگاه و بيدار ملت‌ها و بازوان كارآمد و تواناي دولت‌ها محسوب مي‌شوند. درايت و هوشمندي دولت‌ها ايجاب مي‌كند كه با تلاش و كوشش جمعي و بهره‌گيري از توانايي‌ها و امكانات ملي، فضاهاي سالم فرهنگي براي پرورش روح و روان شفاف و روشن جوانان و دانشجويان فراهم شود.

در دنياي معاصر خير وشر؛ واقعيت و آرمان؛ زشتي و زيبايي؛ غفلت و بيداري، فقر و غنا؛ ماده و معنا؛ جهل و معرفت و جور و عدالت عرصه فكر و انديشه نسل جوان را دستخوش دوگانگي و آرامش آنان را دچار آشفتگي كرده است. امروز، دانشجويان بيشتر از گذشته به ايمان و باور نيازمند هستند تا زندگي آنان را مطبوع سازد و با شكست قالب‌هاي موروثي و تحميلي، آزادي، آگاهي و عزت و شرافت آنان را تضمين نمايد.

از جمله آرمان‌هاي بلند ملت‌ها و دولت‌ها در دهه‌هاي اخير، همواره اين بوده است كه با تدوين سياست‌هاي فرهنگي و برنامه‌ريزي دقيق و سنجيده، وسيله ارتقاي معرفت و اعتلاي فرهنگ و رشد شخصيت جوانان را فراهم آورند و آنان را براي مقابله روشن بينانه با مشكلات و مسائل فردي و اجتماعي آماده و توانا سازند و در يك كلام، هنر خوب زيستن را به آنان بياموزند.

از آنجا كه جوان‌گرايي و جوان انديشي ، اصلي مهم و اساسي در سياست‌هاي كلان فرهنگي نظام جمهوري اسلامي تلقي مي‌شود؛[2] برنامه‌ريزان و سياست‌گذاران فرهنگي كشور در جهت تعيين الگوي مطلوب زندگي دانشجويي و پر كردن اوقات فراغت اين قشر پر جنب و جوش جامعه چارچوب مفهومي و كاربردي مناسبي را برنامه‌ريزي و طراحي كنند. اين برنامه‌ريزي بايد به گونه‌اي طراحي و انجم شود كه همه جوانب زندگي اعم از: خواسته‌ها و تمايلات فكري و ذاتي قشر جوان جامعه علي‌الخصوص دانشجويان را پاسخ‌گو باشد.

آنچه مسلم است؛ فعاليت‌هاي اجتماعي، درسي و كاري، تنها بخش محدودي از زندگي نسل جوان را پوشش مي‌دهد و ناگزير بخش وسيعي از وقت آزاد و فراغت آنان در خانواده، محول، خوابگاه‌ها و عرصه‌هاي آزاد اجتماعي مي‌گذرد؛ كه از حوزه نفوذ مستقيم و برنامه‌هاي هدايتي دولت‌ها خارج است.

بنا بر اجماع نظر جامعه شناسان، فراغت، تجربه‌اي است كه فرد هنگام رهايي از الزامات كار روزانه بر اساس تمايلات و رضايت شخصي انتخاب مي‌كند و در جريان آن جسم، فكر و شخصيت او رشد و پرورش مي‌يابد.

اصولاً اوقات فراغت در عصر ما به جاي آنكه ارزش و اعتبار فرهنگي پيدا كند، به صورت وسيله‌اي براي لذت‌جويي و در نهايت عامل غفلت و فراموشي جوانان شده است. گرچه فراغت نتيجه گزينش آزادانه انسان در برابر فرصت‌هاي زندگي است ولي غفلت از نحوه گذران وقت جوانان كه سرمايه ملي هر جامعه‌اي محسوب مي‌شوند؛ فاجعه‌اي ملي در پي خواهد داشت.

گاه اتفاق مي‌افتد كه جوانان و دانشجويان به اميد بهروزي و شادكامي، زمان فراغت را به تناسب موقعيت و امكانات شخصي سپري مي‌كنند ولي اغلب از ارزش تربيتي و فرهنگي آن غفلت مي‌ورزند. فقدان سياست روشن، منسجم و مدون در خصوص تجربه زندگي دانشجويان در اوقات فراغت نيز آشفتگي‌ها را تشديد و اعمال سليقه‌ها را تثبيت مي‌كند.

تاريخچه:

ازآغاز زندگي اجتماعي بشراوقات فراغت مورد توجه بوده است. درمصر و يونان قديم، فقط طبقات بالا از امكان تفريح و سرگرمي برخوردار بودند. يونانيان به اوقات فراغت اهميت زيادي مي‌دادند و از آن براي ورزش ، بازي‌هاي قهرماني، هنرهايي مانند نقاشي و تمرين سخنوري استفاده مي‌كردند . بازي‌هاي المپيك در سال 884 قبل از ميلاد توسط آنان ابداع و برگزار شد .

روميان نيز از اين اوقات براي ورزش، كسب آمادگي رزمي و شركت در جشن‌هاي ملي و مذهبي سود مي‌جستند. ايرانيان پيش از آنها اوقات فراغت خود را به اسب سواري‌، تيراندازي، شكار و شركت در مراسم و جشن‌ها مي‌گذراندند . پس از ظهور اسلام نيز ورزش و تفريحات سالم متناسب با احكام ديني مورد توجه و تشويق بود. پيشرفت‌هاي علمي، فني، هنري و ادبي مسلمانان، معلول استفاده صحيح و مناسب از اوقات فراغت خود بوده است.

در عصر جديد و با به وجود آمدن تمدن و زندگي شهري، كوتاه شدن تدريجي زمان كار روزانه، پيدايش مراكز و وسايل گوناگون جديد، اوقات فراغت و چگونگي گذران آن مورد توجه خاص قرار گرفت؛ به گونه‌اي كه در سال‌هاي اخير عده‌اي اظهار داشته‌اند كه اصولا اوقات فراغت محصول جوامع صنعتي جديد است؛ چرا كه شرايط واقعي استفاده از اوقات فراغت، در اين گونه جوامع آمده است. اين عده معتقدند كه اين اوقات فراغت است كه در شرايط غير كاري فرصت پرداختن به اموري مانند اخلاقيات و ارزش‌هاي اجتماعي را در اين گونه جوامع فراهم مي‌سازد و به همين دليل مراكز ويژه‌اي، برنامه‌ريزي براي گذران اوقات فراغت را بر عهده گرفته‌اند.

كار، زماني است كه به فرد براي صرف آن پرداختي صورت مي‌گيرد. اما فراغت صرف زماني است كه اجباري در انجامش نيست و پولي هم در قبال آن دريافت نمي‌كند. اما در عصر صنعتي برخي رابطه كار و فراغت را رابطه‌اي متجانس نمي‌ديدند و اينها كه متعصبانه به نظم توسعه صنعتي و جامعه صنعتي نگاه مي‌كردند فراغت را بالقوه مشكل جامعه صنعتي مي‌دانستند. آنها معتقد بودند كه اگر كارگر صنعتي از عادت به صرف اوقات فراغت كند نظم نيروي كار و توليد در خطر قرار خواهد گرفت. براي همين بود كه فرهنگ اوقات فراغت و تفريح سنتي مورد حمله قرار مي‌گرفت تا به حاشيه رود. در حقيقت مي‌توان گفت فعاليت فراغتي در اوايل رشد دوره صنعتي مدرن حوزه تضادهاي سياسي و فرهنگي و اجتماعي بود و به تدريج با تشكيل بازار مصرفي حوزه‌هاي فراغتي اقشار مختلف شكل يافته است. به واقع مي‌توان گفت كه فراغت واقعي يعني زماني كه فرد در آن زمان (كه از قبالش پول دريافت مي‌كند) انجام نمي‌دهد.[3]

بايد توجه داشت كه اوقات فراغت درجوامع صنعتي كاملابا «ساعات خالي» در جوامع سنتي متفاوت است. گذران صحيح اوقات فراغت بربازدهي كارمي‌افزايد و از اين رو«صنايع تفريحاتي» درجهت متنوع تركردن وپربارتركردن اوقات فراغت و گذران آن، مانند هررشته صنعتي ديگري به وجود آمده است. [4]

اهميت و ضرورت موضوع:

درمورد اهميت و نحوه گذران اوقات فراغت دانشجويان، بحث‌ها و بررسي‌هاي فراواني صورت گرفته و پيشنهادهاي متنوعي از سوي كارشناسان و صاحب‌نظران حوزه فعاليت‌هاي فرهنگي در دانشگاه‌ها مطرح شده است. از آنجا كه توجه به مسائل دانشجويان از دغدغه اي هميشگي دولتمردان به حساب مي‌آيد، به دليل ورود ناگهاني آنان از فضاي مدرسه‌اي و كنترلي والدين به فضايي بازتر و چه بسا در محيط‌هاي دور از خانواده ودرنتيجه افزايش احتمال بروز رفتارهاي نامتعادل، بسيار حائز اهميت است.

بخش زيادي از جامعه جوانان كشورمان را دانشجويان تشكيل مي‌دهند، جمعيتي كه مي‌توان با برنامه‌ريزي صحيح از انرژي‌هاي فراوان و متراكم آنها براي سازندگي كشوراستفاده كرد. و در عين حال بي‌توجهي به آنها تشديد انحرافات وآسيب‌هاي اجتماعي را در پي خواهد داشت.

به همين جهت غني‌سازي اوقات فراغت نوجوانان و جوانان مسئله مهمي است و نبايد آن را به برنامه‌هاي محدودي خلاصه كرد كه معمولا ادارات آموزش و پرورش پس از پايان سال تحصيلي و آغاز تعطيلات تابستاني تدارك مي‌بينند.

پركردن بهينه اوقات فراغت، بحثي است كه مجموعه فرهنگي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري بايد بر روي آن دقت و برنامه‌ريزي دقيقي داشته باشد. بارزترين ويژگي اوقات فراغت، آزادي انتخاب ونوع فعاليت است. و تجويز انجام بعضي فعاليت‌ها براي جوانان و دانشجويان باعث عدم استقبال آنان مي‌شود. اگر فراغت ازجهتي زيرسلطه وعقيده افراد ديگري غيرازخود جوانان باشد، ديگرفراغت محسوب نمي‌شود. چرا كه دانشجويان دراين ساعات دست به گزينش مي‌زنند و در برابر فرصت‌هاي پيش روي خود انتخاب مي‌كنند.

دانستن اين نكته كه دانشجو در اوقات فراغت خود دست به چه انتخاب‌هايي مي‌زند ازاهميت ويژه‌اي برخورداراست. واقعيت اين است كه در بسياري از موارد، شاهد آمار بزه و رفتارهاي ناهنجار اجتماعي دربين برخي دانشجويان هستيم كه اين مسئله نشات گرفته ازنبود برنامه براي غني‌سازي اوقات بيكاري است.

به طوري كه همنشيني با دوستان ناباب وحضور دربرنامه هاي محفلي آنان به بروز ناهنجاري كمك مي كند و در نهايت برخي از دانشجويان جوان ما را در دام خود گرفتار مي‌سازد و حتي كار به جايي مي‌كشد كه دانشجو، قيد ادامه تحصيل را هم مي‌زند. كه بايد ريشه تمام اين آسيب‌ها را در عوامل بيروني خانواده، دانشگاه و اجتماعي پي گرفت. در اين ميان بر نقش و تأثير فرهنگ در پر كردن بهينه اوقات فراغت و شكل‌گيري شخصيت دانشجويان تأكيد مي‌شود.

جوامع غربي در حال تبديل شدن به جوامع فراغتي هستند. مردم نسبت به گذشته هم پول و هم وقت بيشتري دارند.[5] آنچه مسلم است اين است كه مسائل مربوط به اوقات فراغت به روندهاي اجتماعي مرتبط مي‌شود. اگر دانشگاه‌ها را يك نهاد از نهادهاي اجتماعي بدانيم؛ و اوقات غير درسي دانشجويان را اوقات فراغت؛ پس بايد سياست‌گذاري‌ها براي صرف بهينه اوقات فراغت به گونه‌اي باشد كه صرف اين اوقات به صورت موزون بين جمعيت دانشجويي و جوانان كشور توزيع شود.

برنامه‌ريزي‌ها بايد به صورتي باشد كه تجربه جوامع مدرن در گذران عقب‌نشيني بيشتر افراد جامعه به طرف خانه و خانواده و همچنين اختصاص بخش زيادي از اوقات فراغت به كالايي شدن زندگي افراد جوامع را مد نظر قرار داده و در جهت جلوگيري از رشد جامعه مصرفي تلاش شود.

تعريف اوقات فراغت:

اوقات فراغت فرصت طلايي است كه مي توان زمينه مناسبي براي رشد و بالندگي افراد را فراهم آورد به شرط آنكه قدرش را بدانيم و با بي توجهي از كنارش نگذريم. افرادي كه اوقات فراغت مفيد و مطلوبي دارند، هم از لحاظ اقتصادي بازده بهتري دارند و هم عمر بيشتري مي‌كنند.

پاسخ‌هاي افراد جامعه در خصوص اين سؤال كه «اوقات فراغت چيست؟» بسيار متفاوت است. عده‌ای ممکن است بر این بارو باشند که اوقات فراغت مدت زمانی است که پس از انجام کار یا انجام وظايف و مسئولیت‌ها باقی می‌ماند. عده دیگر ممکن است به فعالیت‌های خاصی نظیر: تماشای تلویزیون شرکت در فعالیت‌های ورزشی، صرف غذا در بیرون از منزل و هزاران نوع فعالیت دیگری که ممکن است برای آنان جالب باشند، اشاره‌کنند. تنوع این پاسخ‌ها نشان می‌دهد که اوقات فراغت برای افراد مختلف معانی گوناگونی دارد. ولی آنچه مسلم است اوقات فراغت، فقط زمان آزاد شده از بار کار نیست. بلکه فعالیتی غیر اجباری است.[6]

در فرهنگ عميد در تعريف واژه «فراغت» چنين آمده است: «فراغت» در فارسی به معنی آسودگی و آسایش و آسودگی از کار و شغل است. فرد در این اوقات می‌خواهد که به اشتغالی بپردازد که با کمال میل به آنها علاقه نشان می‌دهد خواه به منظور استراحت باشد يا خواه برای ایجاد تنوّع.

اوقات فراغت يا بيكاري:

تعريف «اوقات فراغت» با «بيكاري» بسيار متفاوت است. «اوقات فراغت» به معنای بیکاری نیست. چون در اوقات «بیکاری» فرد کاری برای انجام دادن ندارد. اين در حالي است كه در «اوقات فراغت» کارهای متعددی می‌تواند انجام گيرد. تفاوت «اوقات فراغت» با ديگر اوقات که در آنها نیز به انجام کار و فعالیت مشغول است؛ در هدف این کارها و فعالیت‌ها است. هدف از فعالیت‌های «اوقات فراغت» کسب آرامش، لذت است. در اين اوقات، فعاليت‌هاي فرد نه از روی اجبار و نه بخاطر منافع مادی است بلكه این لحظات به خود فرد اختصاص دارد و اين اوست كه فعاليت‌هاي خود را تنها با هدف مرتبط با شخص و آرزوها و خواست‌های او انجام می‌شود.

به جرات مي توان گفت اوقات فراغت امروز بيش از هر زمان ديگري است ، چرا كه ساعات رسمي كار در مراكز كاري كشورهاي مختلف تقليل يافته است . بنابراين هر فردي ، چند ساعت فارغ از كار در اختيار دارد كه بايد براي استفاده از آنها طبق نظر ، ميل و امكانات خود برنامه ريزي كند .

بديهي است همان گونه كه استفاده صحيح از اوقات فراغت هم بر زندگي فرد و هم بر جامعه تاثير مثبت خواهد داشت استفاده نادرست از آن نيز در هر دو سطح ياد شده مي تواند باعث بروز مشكلات و خسارات جبران ناپذيري شود.

اين مسئله به خصوص در مورد جوانان و نوجوانان از حساسيت بيشتري برخوردار است، زيرا اين قشر آينده ساز، خود و نسل بعدي اجتماع را خواهند ساخت و بنابراين سرنوشت آنها با سرنوشت جامعه گره خورده است.

اوقات فراغت، فرصت يا تهديد:

هركس اوقات فراغتش را با هدفي پر مي‌كند. از طرفي اين اوقات توسط كساني پر مي‌شود كه آنها نيز اهدافي دارند، مثلاً هدف دولت از برنامه‌ريزي براي اوقات فراغت با هدف يك مواد فروش براي پركردن اوقات فراغت دانش‌آموزان متفاوت است. همچنين آموزشگاه‌هاي بي‌شماري كه به خاطر كسب درآمد بيشتر براي اوقات فراغت دانش‌آموزان در تابستان كلاس‌هاي رنگارنگي تشكيل مي‌‌دهند و درآمدشان را بر اساس ميزان اوقات فراغت مردم هماهنگ مي‌كنند. بنابراين مهم است كه چه قشري و با چه هدفي مي‌خواهند اوقات فراغت مردم را پر كنند. حال بايد ديد چه كساني در پركردن اوقات فراغت مؤثرند؟ و يا اينكه آيا رسانه‌هاي دولتي در زمينه استفاده بهينه مردم از اوقات فراغتشان موفق بوده‌اند يا خير؟

البته اوقات فراغت فقط مخصوص دانش‌آموزان و دانشجويان و يا مختص به تعطيلات سه ماه تابستان نيست، بلكه اين زمان و برنامه‌ريزي در مورد آن براي هركس نسبت به سليقه، نيازهاي روحي، سن و توان مالي متفاوت است.

البته همان‌طور كه گفته شد زمان اوقات فراغت براي هر سن و گروهي متفاوت است. براي يك نوجوان شايد اوقات فراغت سه ماه تابستان باشد و براي يك دانشجو تعطيلات بين دو ترم تحصيلي و براي يك كارمند روز آخر هفته، ولي اين ايام فراغت چه كوتاه مدت و چه بلند مدت نيازمند برنامه‌ريزي مناسب است تا فرد بتواند در سايه آن با رفع خستگي، استعدادهاي خود را در زمينه‌هاي متفاوت شكوفا كند.

پيامبر اسلام (ص) در اين باره فرمودند: «دو نعمت است كه بسياري از مردم با آن آزموده مي‌شوند؛ فراغت و تندرستي.»

البته در اين ميان اوقات فراغت را نبايد همان ايام بيكاري دانست، چون در اوقات بيكاري اصولاً فرد كاري براي انجام دادن ندارد، ولي در اوقات فراغت مي‌تواند كارهاي بسياري را انجام دهد كه هدف از آن كسب آرامش و لذت باشد.

شايد بتوان گفت اوقات فراغت و برنامه‌ريزي براي آن فرصت مناسبي براي شكوفاكردن استعدادهاي نهفته فرد باشد كه حتي در سايه شناسايي اين استعداد فرد حرفه و شغلي را انتخاب‌ كند و از آن كسب درآمد نمايد.

از سوي ديگر برنامه‌ريزي نادرست و غفلت از نحوه گذران اوقات فراغت مي‌تواند زمينه‌ساز بسياري از بزهكاري‌ها و پيامدهاي ناگوار اجتماعي باشد.

با توجه به اهميت و لزوم برنامه‌ريزي صحيح براي اوقات فراغت گروه‌هاي مختلف، بخصوص جوانان و دانشجويان، متولياني در كشور وجود دارند كه براي اين كار درنظر گرفته شده است. از جمله آن‌ها مي‌توان به معاونت فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، سازمان ملي جوانان، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان تبليغات اسلامي و شهرداري‌ها اشاره كرد.

در كشور ما عملكرد در زمينه اوقات فراغت و برنامه‌ريزي براي آن هماهنگي و هم‌شكل نيست و دولت بايد تلاش كند تا برنامه‌هاي منسجم‌تري را براي اوقات فراغت جوانان طرح كند. به گفته كارشناسان در دنيا طي يك سال 80 روز به عنوان اوقات فراغت درنظر گرفته شده، اما وجود 90 روز فراغت در ايران حاكي از تفاوت الگوي ملي كشورماست.[7]

البته از سوي ديگر بايد گفت شايد يكي از دلايلي كه جوانان در اوقات فراغت خود دچار كجروي و انحرافات اجتماعي مي‌شوند، شناخت گنگ و مبهم آنها از مقوله فراغت و نبود مكان‌هاي كافي براي گذران اين فرصت‌ها باشد كه در اين ميان برنامه‌ريزي صحيح مسئولان امر و تبليغات رسانه‌ها مي‌تواند نقش موثري در بهبود اين وضع داشته باشد.

سؤال اينجاست كه مشهورترين و تاثيرگذارترين رهبران جهان اوقات فراغت خود را چگونه مي‌‌گذرانند؟ تصور اينكه آنها آن‌قدر مشغله دارند كه وقت آزادي براي رسيدن به علايق خود ندارند، تصور غلطي است.

توني بلر نخست وزير سابق انگلستان در نواختن گيتار الكترونيكي مهارت دارد. او قبل از رسيدن به مقام نخست وزيري به اجراي كنسرت مي پرداخت.

ولاديمير پوتين رئيس جمهور روسيه يك رزمي كار تمام عيار است. وي كمربند سياه دارد و همچنان به تمرين مي‌پردازد.

جورج بوش پسر از زمان جواني به خلباني علاقه داشت و وقت آزاد خود را به سير و پرواز در آسمان مي پرداخت.

رونالد ريگان رئيس جمهور اسبق آمريكا، قبل از رسيدن به مقام رياست كشورش هنرپيشه معروفي بود كه همين شهرت وي باعث شد گوي سبقت را از كانديداهاي ديگر بربايد.

ناصرالدين شاه قاجار بسيار علاقه‌مند بود انساني مدرن و به روز به نظر بيايد. او عاشق عكاسي بود.

ديدگاه اسلام در مورد اوقات فراغت:

دين اسلام به همه جنبه‌ها و امورات زندگي انسان‌ها توجه دارد. حديث تقسيم شبانه روز به سه زمان كار، عبادت، خانواده و تفريح، بيانگر اهميت برنامه‌ريزي و لزوم اختصاص قسمتي از شبانه روز به خانواده و تفريحات سالم و سازنده مي‌باشد. تفريح از ديدگاه اسلام، انسان را از ملالت كارهاي يكنواخت زندگي رهايي مي‌بخشد. پيامبراسلام (ص)، نسبت به يادگيري شنا، تيراندازي و سواركاري تأكيد بسياركرده‌اند. اسلام در مورد معاشرت وآميزش با دوستان مؤمن معتقد است كه مي‌توان قسمتي از اوقات فراغت را به اين امراختصاص داد. پيامبرگرامي اسلام (ص) فرمودند: «تفريح كنيد و بازي كنيد، زيرا دوست ندارم كه در دين شما خشونتي ديده شود.» همچنين حضرت علي (ع) فرمودند: «هر كه از فرصت چنان كه بايد بهره‌گيرد، از غصه در امان است .» و نيز: «به هرفرصتي نمي‌توان دست يافت، فرصت همچون ابر مي‌گذرد، پس فرصت‌هايي كه براي كار خير پيش مي‌آيد را غنيمت بشماريد»[8]

آنچه كه در تعريف اوقات فراغت بايد در نظر گرفته شود:

انقلاب صنعتي و توسعه اجتماعي و اقتصادي جهان امروز، از يك سو چارچوب فرهنگي زندگي را مخدوش كرده و تعادل ميان كار و فراغت را بر هم زده است و از سوي ديگر توليد وسيع و گسترده‌محصولات فرهنگي خصوصاً رسانه‌هاي تصويري، حجم عظيمي از وقت آزاد و فرصت زندگي جوانان را به خود اختصاص داده است. امروزه در نتيجه افزايش اوقات فراغت، نوعي اخلاق سرگرمي بروز نموده كه هدفمندي و معناي زندگي را تخفيف و بحران هويت را تشديد كرده است. فراغت مي‌تواند نقشي نيرومند در عين حال دوگانه در تحول سطوح فرهنگي جوامع داشته باشد. بدين معنا كه مي‌تواند در ارتباط با نيازهاي فكري و عملي جوانان و دانشجويان، عامل سازگاري يا ناسازگاري اجتماعي و پيشرفت يا واپس‌ماندگي فرهنگي باشد.

افراد جوامع، علي‌الخصوص جوانان و دانشجويان، در زندگی روزمره خود با شرایط متعددی روبرو هستند که آرامش روحی و روانی آنها را درهم می‌ریزند. فرد نیاز به آرامش دارد و در سایه اين آرامش، عملکردهای روزانه او مفیدتر صورت گرفته و رسیدن به اهداف و برنامه‌ریزی‌ها، امکان‌پذیر می‌شود و مهم‌تر این که، سلامت اجتماعي فرد نیز تضمین می‌شود. افراد ناآرام با مشکلات عدیده‌ای در زمینه‌های متعدد مواجه هستند که صدمات حاصل از این مشکلات با ایجاد دور باطل آرامش فرد را مجددا بهم زده و مشکلات فزاینده‌ای را سبب می‌شود. بايد در نظر داشت كه اولین گام در زندگی سالم و رضایت بخش، رسیدن به آرامش و حفظ آن در شرایط استرس‌ز است.

معناي اصلي «اوقات فراغت» در حوزه فعاليت‌هاي جوانان و دانشجويان اشاره به اختیار و آزادی عمل اين قشر از افراد جامعه دارد. برنامه‌ريزي در مورد اوقات فراغت باید متناسب با ذائقه فکری و فرهنگی نسل جوان باشد بنابراین پر کردن اوقات فراغت و دادن حال و هوای کاری به آن از کارکردهای آن می‌کاهد.

بنابراین بهتر است فرد در این اوقات با خیالی آسوده و آزادی عمل کامل فعالیت مورد نظر را فقط به خاطر خود و دلخواه و حتی بدون توجه به نتایج مادی و غیره انجام دهد. بنابراین در مورد پر کردن اوقات فراغت دانشجويان نیز باید از تحمیل فعالیت‌هاي كليشه‌اي و برنامه‌ريزي‌ شده محض از سوي مسئولان و تصميم‌گيران دانشگاه اتخاذ تصميم‌شده و باعث كسالت و بي انگيزگي جوانان مي‌شود خودداري كرد. حتی الامکان تصميم‌گيري‌ها و سياست‌گذاري‌ها در حوزه پر كردن اوقات فراغت بايد بر اساس علائق، تمایلات و نيازهاي دانشجويان صورت گيرد.

هرچند برخی دانشجويان عمدتاً اوقات فراغت خود را با کارهای هنری پر می‌کنند؛ اما این مسأله بستگی زیادی به علاقه و استعداد فرد دارد و چون برنامه‌ریزی‌ها برای سپري كردن اوقات فراغت دانشجويان اجباري نیست بهتر است با علاقه و استعدادهای آنها نيز مطابقت داشته باشد.

در جوامع نيز اين امر صادق است. برخی از افراد، اوقات فراغت خود را با انواع فعالیت‌های رایانه‌ای می‌گذراند که در رأس این فعالیت‌ها بازی‌های کامپیوتری، Chat و غیره قرار دارد. اما آنچه وظيفه مسئولان و برنامه‌ريزان حوزه فرهنگي اين است كه در خصوص تنظيم و تقسيم اوقات فراغت جوانان و سپري كردن آن در برنامه‌هاي متنوع سعي و تلاشي ويژه انجام دهند. به گونه‌اي كه جوان جامعه تمام وقت اوقات فراغت خود را در اين فضا يا برنامه‌اي سپري نكند كه احتمال انحراف و بروز تبعات ناشي از آن زياد باشد.

ورود تكنولوژي‌هاي نوين، افراد جوامع را به سمت فرد گرايي سوق داده است. به طوري كه اين مهم به صورت عيان در همه جوامع ديده مي‌شود. بديهي است اين موضوع در چگونه سپري كردن اوقات فراغت فرد نيز تآثير مي‌گذارد. در سايه اين فرد گرايي، افراد مناسبات و حتي سپري كردن اوقات فراغت خود را نيز بر اساس روحيات ناشي از اين امر تنظيم مي‌كنند.

انجام تحقيقات زياد و آسيب شناسي علمي-كاربردي و ارائه راه‌كارهاي مناسب در خصوص بعضي از موضوعاتي كه انتخاب اصلي جوانان در گذران اوقات فراغت است؛ مي‌تواند در تغيير نگرش جوان و قرار دادن برنامه‌هاي متنوع در زمان‌هاي اوقات فراغت خود مؤثر باشد.

اين امر مي‌تواند با استفاده از شرايط زماني و مكاني فرد، نسبت به پيشنهاد عناوين و برنامه‌هايي برمبناي توصيه‌هاي پيشينيان، سفارش‌هايي كه در حوزه دين نسبت به انجام بعضي فعاليت‌ها انجام شده است و ارائه برنامه‌هاي متنوع روز صورت گيرد.

مثلاً يادآوري مشكلات استفاده بيش از حد از كامپيوتر و بروز چاقی یکی از عوارض جسمانی است و پرخاشگری نمونه‌ای از عوارض روانی اگر قرار است اوقات فراغت فرد با استفاده از کامپیوتر طی شود لازم است با برنامه‌ریزی و انتخاب فعالیت‌های مطلوب انجام گیرد.

اوقات فراغت از نظر صاحب‌نظران:

در بسياري از كشورهاي دنيا برنامه‌ريزي در خصوص اوقات فراغت، از جمله برنامه‌هاي اولويت‌دار آنها محسوب مي‌شود و مختص فصل خاصي از سال نيست. اين در حاليست كه در كشور ما چنين نيست و برنامه‌ريزي‌ها در اين خصوص مختص زمان يا موقعيت‌هاي خاص انجام مي‌شود در حالي كه اين امر به طور حتم بي‌فايده خواهد بود.

دكتر علي سعيدي، در اين باره مي‌گويد: براي برنامه‌ريزي در اين زمينه بايد مشخص كرد چه سياست‌گذاري بايد براي فراغت داشت، آيا آن را يك فرصت براي رشد و تعالي مي‌بينيم؟ پس چه زمان‌هايي را مي‌توانيم مورد استفاده قرار دهيم و در چه زمان‌هايي؟ آيا اين اوقات يك تهديد است، چالش بين اين فرصت و تهديد بايد در سياستگذاري در نظر گرفته شود.

وي با اشاره به تبعات هدر رفتن اوقات تاكيد مي‌كند ما به اين سياست‌گذاري نياز داريم چرا كه در غير اين صورت با مسائل مختلفي چون ايدز يا همان چاقي مفرط افراد جامعه مواجه مي‌شويم كه نتيجه زمان‌هايي است كه با استفاده از نفوذ ماشين‌هاي الكترونيكي، بازي‌هاي آدم‌هايي پديد مي‌آورد كه ما نسبت بروز رفتاري آنها شناخت نداريم.

دكتر قرايي مقدم نيز كه توجه به بعد اقتصادي در برنامه‌ريزي اوقات فراغت جوانان را بسيار مهم مي‌داند، به امكانات محدود تفريحي، ورزشي و فرهنگي و‌... همچنين بالا بودن هزينه‌هاي استفاده از همين امكانات كه گاهي براي جواناني از قشر متوسط و ضعيف جامعه غير ممكن است اشاره كرده و مي‌گويد: در واقع برنامه‌ريزي ما براي اوقات فراغت تحت تاثير اشتغال ما است و چنانچه عمده خانواده‌ها توان مالي براي ساماندهي و نظم بخشيدن اوقات فراغت جوانان در ميان اعضاي خانواده را ندارند و نمي‌توانند براي سفرهاي فصلي، سالانه و يا آخر هفته برنامه‌ريزي اقتصادي داشته باشند به ناچار جوان‌هاي ما خيلي زود جذب گروه همسالان مي‌شوند و اوقات فراغتشان را بيرون از فضاي خانواده و با دوستان سپري مي‌كنند و به جرأت مي‌توان گفت كه يكي از مهم‌ترين عوامل موثر در بروز انواع آسيب‌هاي اجتماعي مربوط به عدم مديريت و برنامه‌ريزي صحيح براي بهينه‌سازي اوقات فراغت جوانان و نوجوانان است.

كباري نيز با تاكيد بر ضرورت برنامه‌ريزي صحيح براي اوقات فراغت جوانان و نقش موثر آن در پيشگيري از بسياري آسيب‌هاي اجتماعي و بزهكاري‌هاي نوجوانان و جوانان معتقد است كه اكثر برنامه‌هاي ارائه شده به اين منظور در سال‌هاي گذشته داراي بار مالي براي خانواده‌ها بوده و آن گونه كه بايد مورد استقبال و بهره‌برداري جوانان قرار نگرفته ست و اين نشان مي‌دهد كه مسئولان بايد با تعمق بيش‌تري به مقوله اوقات فراغت جوانان نگريسته و برنامه‌هايي را در نظر گيرند كه به جذب بيش‌تر جوانان منجر شده تا مانع بروز عوارض اجتماعي ناشي از بي‌توجهي به اين مقوله شود.

كاركردهاي اوقات فراغت:

اوقات فراغت يك امر فرابخشي است، يعني قطعاً با مسائل اقتصادي و فرهنگي در ارتباط مستقيم بوده، درنتيجه موضوعي چند بعدي است. با اين حال از لحاظ تحليل كاركردي، معمولاسه نقش عمده را براي اوقات فراغت بر مي‌شمارند: «رفع خستگي»، «تفريح وسرگرمي» و «ايجاد امكان براي شكوفايي استعدادها» و «رشد اجتماعي فرد» ازكاربردهاي اوقات فراغت به شمار مي‌روند .

يكي از وظايف مهم و اساسي دولت‌ها، گذران اوقات فراغت دانشجويان و جوانان است كه اين موضوع در مورد دولتمردان كشورمان ايران نيز صادق است. دولت‌ها با ارشاد و هدايت فكري و عملي جوانان و دانشجويان جهت انتخاب آزادانه وسايل و امكانات و شيوه‌هاي بهره‌برداري از آنها، در بارور سازي اوقات فراغت زندگي دانشجويان نقشي اساسي دارند.

فراغت دانشجويان، بيشتر جنبه فرهنگي – تربيتي دارد و نبايد به آن از نگاه «سرگرمي» به آن پرداخت. برنامه‌ريزي دقيق در اين خصوص، چارچوب و سبك مناسبي براي يادگيري فراهم مي‌آورد كه رشد و شكوفايي آزادانة شخصيت جوانان از طريق مشاركت فعال در زندگي فرهنگي و اجتماعي تضمين و تأمين مي‌شود و دامنه تلاش و فعاليت‌هاي فرهنگي به قدري وسعت مي‌يابد كه در عرصه‌هاي تازه و بديعف دانشجويان به جاي فرصت سوزي، ميداني وسيع و گسترده براي خودسازي انقلابي و اسلامي مي‌يابند و شيريني زندگي دانشجويي را با همه ابعاد و جنبه‌هاي آن تجربه مي‌كنند.

همانگونه كه «كار» و «فعاليت» جوانان و دانشجويان را از انجام كارهاي بيهوده و بزه، افسردگي و احتياج مي‌رهاند؛ «فراغت» نيز بر نشاطف شادابي و طراوت آنان مي‌افزايد و اراده آنان را براي تداوم زندگي تقويت مي‌كند.

جوانان در دوره زندگي دانشجوي خود بايد زندگي را به گونه‌اي تجربه كند كه از فايده‌هاي دنيوي و اخروي آن به طور يكسان بهره گيرد. جرعه‌اي از چشمه‌سار معرفت و معنويت بنوشد، خوشه‌اي از خرمن علم و ادب و هنر بچيند، به جاي تقليد انديشه‌ها، درست انديشيدن را بياموزد. و ...

با چنين رهيافتي از فراغت، به جاي «پر كردن» اوقات فراغت بايد به «پربار» كردن آن فكر كرد. تا جوان دچار خستگي نشود و احساس نكند كه در زندگي روزمره گرفتار شده است. در اين صورت از كه قلب او سرشار از عقش و اميد خواهد شد.

اوقات فراغت سطوح مختلف جوامع تأثير مستقيم دارد كه اين موارد را مي‌توان به شرح زير پي‌گرفت:

اوقات فراغت و رفع خستگی

یکی از کاکردهای اساسی اوقات فراغت، رفع خستگی و تأمین استراحت فرد است. انسان‌ها به استراحت و رفع خستگی نیاز دارند. کار مداوم، بدون صرف زمانی برای رفع خستگی؛ موجب پائین آمدن بازده عمل و به هم خوردن سلامت روانی فرد می‌شود. اما هدف از رفع خستگي، گذران وقت به بطالت نیست؛ بلکه زمانی است که فرد به تمدد اعصاب می‌پردازد و حاصل آن افزایش بازده است.

اوقات فراغت ، تفريح و سرگرمي

افراد، نيازمند آنند تا در مقاطع مختلف روزهاي كاري خود، زماني را به عنوان اوقات فراغت صرف تفریح و تمدد اعصاب کنند. تفریح جنبه‌های مختلفی برای افراد می‌تواند داشته باشد. در اسلام به تفریحات سالم متعددی اشاره شده است که می‌توانند نقش موثری در روح و روان فرد داشته باشند پیامبر اکرم با اشاره کردن به عنوان یک تفریح سالم می‌فرمایند: مسافرت کنید تا سلامت بمانید.

اوقات فراغت و شکوفایی استعدادها

استعدادهای انسان اگر در زمینه و شرايط مساعدی قرار گیرد به فعل تبدیل می‌شوند. از این جهت شناسائی این زمینه‌ها در زندگی فرد بسیار مهم است. اوقات فراغت یکی از این موقعیت‌های بسیار مناسب است که فرد می‌تواند با استفاده از آن به شناسائی و تقویت استعدادهای خود بپردازد.

اوقات فراغت و رشد اجتماعی فرد

اوقات فراغت، علاوه بر تأثیرات فردی که در شخصیت فرد دارد به رشد اجتماعی او نیز کمک می‌کند. شرکت فرد شبکه‌های اجتماعی موجب بهبود روابط اجتماعی فرد شده و اين موضوع ، در پیشرفت فرد از لحاظ اجتماعی مؤثر است. بسیاری از پیشرفت‌های فرد با پیشرفت اجتماعی فرد پیوند تنگاتنگ دارد. اگر فرد دارای بهترین و ارزنده‌ترین استعداد باشد تا زمانی‌که به ارائه آنها در سطح اجتماعی توانایی نداشته باشد، چندان موفق نخواهد بود.

اوقات فراغت و فعاليت‌هاي فرهنگ و فوق برنامه

فعاليت‌هاي فراغتي جوانان و دانشجويان مي‌تواند به كاركردهاي مختلف استراحت، تفريح و رشد شخصيت از چشم انداز شكفتگي استعدادهاي آنان در انجام وظايف شغلي، خانوادگي و اجتماعي پاسخ گويد به گونه‌اي كه فرد با رفع خستگي، صدمات جسمي و رواني ناشي از هيجانات مداوم كار و انجام وظايف اجتماعي را جبران نمايد و با تفريح از كسالت ناشي از يكنواختي كار و فعاليت روزانه رها شود و فرصتي براي پرورش استعدادهاي عاطفي، ذهني و رواني و بازسازي شخصيت خود فراهم‌سازد.

عرصه‌هاي تأثيرگذاري «اوقات فراغت»:[9]

1. اخلاق و معنويات:

در اين بخشبرنامه‌هايي بايد مد نظر قرار گيرد كه فعاليت‌هاي اخلاقي و معنوي جوانان را بر اساس احكامو تعاليم اسلام تنظيم شود. استفاده از قصه وشعر، تمثيل و حكايت‌هاي اخلاقي به منظور برانگيختن شور و شعور ديني جوانان / عادت دادن نسل جوان به صفا و صداقت، عدالت و امانت و اخلاص/ آموزش شيوه‌هاي تأمين بهداشت بلوغ و سلامت جسمي و رواني جوانان/ تهي كتاب‌هاي مذهبي و اخلاقي/ برگزاري مسابقات قرآني و مذهبي و ...

2. ورزش و تفريحات دانشجويي

اين بخش مرتبط با فعاليت‌هاي ورزشي و تفريحي جوان است كه علاوه بر تربيت بدني و تأمين بهداشت روان جوانان و دانشجويان به رشد و اعتلاي فرهنگي و شخصيتي آنان نيز كمك مي‌كند. تهيه امكانات و وسايل لازم براي سرگرمي‌هاي سالم فكري/ فراهم ساختن شرايط و فضاي سالم فرهنگي/برنامه‌ريزي فصلي براي سرگرمي جوانان / و...

3. مطالعه و سرگرمي

برنامه‌هاي ضروري براي مطالعه و سرگرمي‌هاي سازنده فكري جوانان در اوقات فراغت آمده است كه بخشي محدود اما مهم و اساسي را از تجربه‌زندگي جوانان شامل مي‌شود.

ايجاد كتابخانه‌/ تنظيم برنامه جهت بازديد از نمايشگاه‌هاي كتاب/ برگزاري مسابقات كتابخواني/ در اختيار قرار دادن نشريات و روزنامه‌ها/ ايجاد فروشگاه‌هاي توليد فرهنگي/ و ...

4. آداب اجتماعي

آداب اجتماعي با هدف هدايت فرهنگ عمومي دانشجويان در مسير رشد و تطبيق روابط و مناسبات انساني آنان با احكام و قوانين. طرح حكايت‌هاي آموزنده و شيوه‌هاي معاشرت/ توسعه ارتباطات فردي و اجتماعي/ تعليم رفتارهاي مناسب با شأن دانشجو/ تشكيل اردوهاي دانشجويي/ و ...

5. هنر

بخش عمده‌اي از اوقات فراغت جوانان در عرصه‌ها و محيط‌هاي هنري سپري مي‌شود بدون اينكه هدف و جهت خاصي داشته باشد. هدف از طرح اين محور، هدايت ذوق هنري دانشجويان براي زيباسازي مناسبات زندگي و فضاي فرهنگي خانواده‌ها و اجتماع است.

برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري‌هاي دقيق و كاربردي در دفتر امور كانون‌هاي فرهنگي و هنري معاونت فرهنگي وزارت علوم از مهم‌ترين كارهايي است كه در اين امر تأثيرگذار خواهد بود.

6. تورهاي تفريحي و اردوهاي دانشجويي

دانشجويان به اقتضاي روحيه كنجكاوي و تنوع طلب خود، به تماشاي جلوه‌هاي زيباي طبيعي و مظاهر بديع فرهنگي و پديده‌هاي شگف انگز تمدن مشتاق و علاقه‌مند هستند. اما چنين فرصت‌هايي معمولاً كمتر پيش مي‌آيد. بنابراين ضرورت دارد در برنامه‌ريزي‌هاي فراغتي آنان، فراهم ساختن امكانات و شرايط سير و سياحت آنان مورد توجه قرار گيرد.

7. مشاركت‌هاي اجتماعي

بسياري از دانشجويان در فرصت‌هاي آزاد به تلاش‌هايي مي‌پردازند كه جنبه اجتماعي دارد ولي عاري از هرگونه الزامات قانوني و تقيدات رسمي است. ساماندهي به اينگونه فعاليت‌هاي پراكنده مي‌تواند بخشي از نيازهاي اجتماعي را مرتفع سازد و در عين حال امر جامعه‌پذيري جوانان را تسهيل نمايد.

نتيجه‌گيري:

واقعيت انكارناپذيراين است كه با افزايش اوقات فراغت برنامه‌ريزي نشده و تعطيلات غيرهدفمند، آسيب‌هاي اجتماعي در جامعه افزايش مي‌يابد. اين موضوع ، بيانگر اهميت پرداختن به برنامه‌ريزي براي افزايش بهره‌وري اوقات فراغت، بويژه براي نسل جوان است.

طرح حاضر، دغدغه‌هايي است كه در خصوص برنامه‌ريزي مناسب براي غني‌سازي اوقات فراغت جوانان و دانشجويان، در سايه تعريف مفهوم فراغت با توجه به امكانات و شرايط موجود، به نگارش درآمده است.

تعريف مناسب از «اوقات فراغت» و برنامه‌ريزي دقيق در اين خصوص، دانشجويان را براي ورود به عرصه‌هاي اجتماعي و تجربه كردن يك زندگي معقول آماده مي‌كند. فراغت در اين رويكرد، به منزله بخشي از اوقات زندگي جوانان با امور پوشش مي‌يابد كه آنان را در ترسيم آينده روشن و اميدبخش و بهبود روابط و مناسبات انساني در جامعه مدد خواهد رساند.

جوانان در مورد چگونگي گذران اوقات فراغت، خواست‌ها وگرايش‌هايي متفاوت از پدر، مادر و دولتمردان خود دارند. بعضي از اين تفاوت‌ها طبيعي و ناشي از تفاوت‌هاي سني و مقتضيات آن است. جوانان علاوه بر نيازهاي زيستي اوليه، نيازهاي ثانويه‌اي مانند احتياج به محبت، نياز به معناجويي براي زندگي، نيازبه تعلق خاطر به گروه جمع متجانس با خود، نياز به امنيت، نياز به احساس ارزشمندي و موفقيت، نياز به نوآوري، نياز به همدلي و همدردي، نياز با احساس كمال و تعالي و پيشرفت، نياز به پذيرفته شدن توسط گروه همسن و سال و نياز به شناخت ارزش‌هاي اخلاقي را دارند كه در مجموع، آنها را در شرايط خاص رواني، رفتاري، فكري، تصوري و عاطفي قرار مي‌دهد.

گاهي ممكن است جوانان تحت فشار ناگهاني كشش‌هاي دروني قرارگيرند و ساز وكارهاي كنترل دروني و بيروني نتوانند مانع گرايش آنها به سوي رفتارهاي ناهنجار و آسيب‌هاي اجتماعي گردد.

ازسوي ديگر بايد عوامل ساختاري بيروني را مورد توجه قراردهيم، پيوستگي جوانان با مدرسه، خانواده و جامعه را بالابرده، فرصت‌ها را براي ارتقاء اجتماعي جوانان گسترش دهيم، راه‌هاي مشروع كسب پايگاه اجتماعي بالاتر را به روي آنان باز نموده و توجه كنيم تا زماني كه جوانان نتوانند راه‌هايي براي كسب پايگاه و كسب احترام و ارزش خود پيدا كنند، به راحتي تسليم وسوسه‌هاي محيطي شده و نگهداري پايدار آنها مشكل خواهد بود .

تقويت همه جانبه فعاليت‌هاي فرهنگي در دانشگاه‌ها، يكي از اساسي‌ترين راه‌هاي كاهش آسيب‌ها در محيط دانشگاهي است. سياست‌گذاري‌هاي فرهنگي در دانشگاه‌ها بايد به گونه‌اي باشد تا حركتي گسترده براي به حداقل رساندن آسيب‌هايي اين چنيني كه دانشجويان و جوانان را مورد تهديد قرار مي‌دهد شكل دهد.

به طوركلي هيچ فرد، گروه، نهاد و سازماني ترديد ندارد كه غني‌سازي اوقات فراغت نسل جوان و و قشر دانشجويي، داراي اهميت زيادي است و براي سالم‌سازي اين اوقات بايد برنامه‌ريزي مدوني كرد.

توجه داشته باشيم كه دانشگاه‌ها در دسترس‌ترين و آشناترين مكان براي برقراري ارتباط با دانشجويان است. از اين رو پيشنهاد مي‌شود، در پايان هر ترم دانشگاهي، جزوات اطلاع‌رساني ازسوي مسئولان فرهنگي دانشگاه و با نظارت معاونت فرهنگي و اجتماعي وزارت علوم، ميان دانشجويان توزيع شود و اطلاعاتي از سياست‌گذاري‌ها و برنامه‌‌ريزي‌هاي انجام شده در خصوص فعاليت‌هاي مربوط به بهينه سازي اوقات فراغت دانشجويان در اختيار اين قشر فرهيخته جامعه قرار گيرد.

معرفي فعاليت‌هاي مديريت فرهنگي دانشگاه در زمينه: نشريات دانشجويي؛ كانون‌هاي فرهنگي و هنري دانشگاه‌ها، خانه‌هاي فرهنگ ، فرهنگ كارت دانشجو و چگونگي استفاده دانشجويان از اين امكان، آموزش و كارگاه‌هاي آموزشي فوق برنامه، انجمن‌هاي علمي دانشجويي، چگونگي برگزاري اردوهاي دانشجويي و ديگر امكان‌هاي مهيا شده بر اساس ضرورت و نياز دانشگاه‌ها با توجه به موقعيت جغرافيايي دانشگاه؛ معرفي محصولات فرهنگي مناسب نظيرفيلم‌ها ، سي‌دي‌ها و نشريات مناسب براي استفاده در مقاطع مختلف دانشگاه، از جمله اطلاعاتي است كه مي‌توان از طريق آن دانشجويان را در جريان برنامه‌هاي دانشگاه جهت پركردن بهينه اوقات فراغت آنها قرار داد.

با اين حال جهت مقابله صحيح و زمينه‌سازي جهت كاهش بروز پديده آسيب‌هاي اجتماعي در محيط دانشگاه‌ها به تحقيقات، برنامه‌ريزي و فعاليت‌هاي كارشناسانه بيشتري نياز است .

اميدوارم با تعامل بيشتر كارشناسان و مديران فرهنگي حوزه ستادي وزارت علوم و دانشگاه‌ها ، شاهد به حداقل رسيدن ناهنجاري‌ها و آسيب‌هايي باشيم كه دانشجويان دانشگاه‌هاي ايران زمين و آينده‌سازان اين مرز و بوم را تهديد مي‌كند.

پايان

مجيد باروت‌كوب زاده

[1] . دانشجوي مطالعات فرهنگي، مقطع كارشناسي ارشد، دانشگاه علم و فرهنگ.

[2] . جوانان و تجربه زندگي در اوقات فراغت، تأليف: دبيرخانه شوراي عالي جوانان، چاپخانه علامه طباطبايي، پاييز 1376.

[3] . دكتر سعيدي، مطالب مطرح شده در كلاس درس «جامعه شناسي اوقات فراغت»، نيمسال دوم سال 1387

[4] . تركاشوند، علي، مقاله: اوقات فراغت، جوانان و آسيب‌هاي اجتماعي، اسفند 1387

[5] . دكتر سعيدي، كلاس «جامعه شناسي اوقات فراعت»، نيمسال دوم ، سال 1387

[6] . اوقات فراغت، سايت اينترنتي «رشد»، شبكه ملي مدارس، http://daneshnameh.roshd.ir

[7] . سايت رسمي سازمان تبليغات اسلامي، http://www.ido.ir

[8] . تركاشوند، علي، مقاله: اوقات فراغت، جوانان و آسيب‌هاي اجتماعي، اسفند 1387

[9]. جوانان و تجربه زندگي در اوقات فراغت، دبيرخانه شوراي عالي جوانان، چاپ: چاپخ

نقش فعاليت‌هاي فرهنگي در پر كردن بهينه اوقات فراغت دانشجويان

مطالب مشابه :

اسلام و اوقات فراغت

نگرش اسلام نسبت به اهميت و نحوه گذران اوقات فراغت

بررسی اوقات فراغت نوجوانان وجوانان

موضوع:سبک زندگی و اوقات فراغت

طرح اوقات فراغت اداره تبليغات اسلامي جوانرود خاتمه يافت

برنامه های اوقات فراغت اداره ارشاد اسلامی لنگرود اعلام شد

نقش فعاليت‌هاي فرهنگي در پر كردن بهينه اوقات فراغت دانشجويان