دستورالعمل حصول اطمینان از کارکرد درست کنتورهای عادی (تکفاز و سه فاز)و دیماندی (سه فاز)

الف- آزمایش کنتورهای عادی بوسیله دستگاه ZERA:

برای: - کنتورهای منصوبه در تابلوهای مدیریتها و نواحی

- آن دسته از کنتورهای آزمایش شده توسط کنتورهای منصوبه در تابلوهای مدیریتها و نواحی یا در محل توسط بازرسان ،که خطای آنها خارج از حد استاندارد است یا نیاز به تعمیردارد.

ب- آزمایش کنتورهای دیماندی بوسیله دستگاه ZERA:

برای: - آن دسته از کنتورهای آزمایش شده در محل توسط بازرسان ،که خطای آنها خارج از حد استاندارد است یا نیاز به تعمیر دارد.

ج- آزمایش کنتورهای عادی بوسیله کنتورهای منصوبه در تابلوهای مدیریتها و نواحی:

برای: - کنتورهای جدید النصب

- آن دسته از کنتورهایی که مشترکین در خواست آزمایش آن را نموده اند.

د- آزمایش کنتورهای عادی و دیماندی در محل توسط بازرسان:

برای: - آزمایش دوره ای کنتورهای مشترکین (عادی هر 5 سال یکبار و دیماندی هر 6 ماه یکبار)

-آن دسته از کنتورهایی که مشترکین در خواست آزمایش را نموده اند.

_شرح مراحل کار ومسئولیتها:
الف وب: آزمایش کنتورهای عادی ودیماندی بوسیله دستگاه zera:
1_ارسال کنتور معیوب بهمراه فرم تکمیل شده،آزمایش وتعمییر کنتور بوسیله واحد بازرسی مدیریت ها یا نواحی یا اشخاص حقیقی.
2_کنترل مشخصات ظاهری کنتور با مشخصات nameplate و فرم مربوطه.
3_درج مشخصات ظاهر کنتور، ثبت تاریخ ورود به آزمایشگاه وسایر عیوب ملاحظه شده در کنتور.
4_اولویت بندی شدن تست و تعمیر کنتورها براساس اهمیت و محل نصب آنها به سبب میزان مصرف.
5_انجام آزمایشهای اولیه خطا گیری روی کنتور با استفاده از دستگاه ZERA وثبت نتایج روی فرم.
6_انجام آزمایش مکانیکی و الکتریکی بوسیله دستگاه ZERA روی کنتور که این آزمایشات بشرح زیر صورت میپذیرد:
تنظیم کنتورهای تک فاز
کنتورهایی را که باید سرویس و آزمایش گردد باید به دو طریق تنظیم نمود:تنظیم مکانیکی_تنظیم الکتریکی
تنظیم مکانیکی
برای تنظیم این مرحله باید دقت کافی در فواصل بین با دیسک،عملکرد صحیح نمراتور وبقیه مراحل را که به شرح ذیل تشریح میگردد را نمود:
1-تنظیم فواصل بین هسته ها با دیسک: در این مراحل باید دقت کافی مبذول داشت مبنی بر اینکه فواصل بین هسته ها (هسته بوبین ولتاژ و آهنربای دائمی)استاندارد باشد.یعنی هر دو دهانه قطعه مذکور با دیسک در قسمت بالائی قطعه حدوداّ 2میلیمتر فاصله باشد.اگر این نقطه بیشتر یا کمتر بود،بطرق زیر آن را تنظیم میکنیم ابتدا با باز نمودن پیچ های مهار یاتاقان،آنها را در جای خود آزاد می نمائیم.سپس یاتاقان دو سنگی را که در پایین دیسک قرار دارد بطرف بالا می بریم.در نتیجه این عمل، دیسک بطرف بالا خواهد رفت.به اولین نقطه ای که برخورد نمود(آهنربا ویا هسته بوبین ولتاژ)عمل را متوقف کرده و پیچ مهاری یاتاقان را در جای خود محکم می کنیم.(اگر فواصل میزان نباشد)یعنی اگر فاصله بین آهنربا و دیسک صفرباشد فاصله بین هسته ودیسک را بیشترصفر میکنیم وسپس اگر فاصله ای بین دیسک و
هسته باشد را به همان میزان فاصله دار میکنیم این عمل با جابجایی هسته امکان پذیر است.دو پیچ چهار سو که هسته و شاستی را محکم نموده با آهستگی باز میکنیم وبا تغییر مکان هسته فاصله را از لحاظ فاصله آهنربا با دیسک را یکی می کنیم، بعد از این عمل هر پیچ را محکم کرده و بعد از یکی شدن فاصله، دو پیچ مهاری را در جای خود محکم   می بندیم.باید توجه داشت که اعمال فوق با دقت و حوصله انجام پذیرد تا نتیجه مطلوب و استاندارد داشته باشد.
2-بعداز پایان مراحل فوق بوسیله چسب کاغذی دولایه فاصله بین هسته ودیسک را کاملا از گرد وغبار تمیز می نمائیم به این ترتیب که اول لایه چسبنده را بین آهنربا و دیسک بالا برده وآهسته دیسک را به طرف پایین هدایت می نمائیم.
این عمل را بین هسته بوبین ولتاژ و دیسک نیز تکرار میکنیم، همین عمل یاد شده را در قسمت زیرین دیسک و خود دیسک نیز انجام می دهیم.
3-دقت عمل نمراتور: نمراتور به علت ظرافت دنده در چرخ دندانه ها میبایست بصورت دقیق وحساس مورد بازدید چشمی قرار گیرد. باید کنترل گردد که تمامی دیسک های شمارنده در جای خود مونتاژ شده باشند. چرخ دنده های نمراتور هیچ کدام معیوب و دارای شکستگی (خوردگی دنده) نباشند.محورهای نمراتور نباید معیوب ودارای تاب باشد.
تمام چرخ دنده های نمراتور درجای خود مونتاژ شد باشند.پس از کنترل موارد فوق وبررسی های لازم، نمراتور را با دست می چرخانیم دراین حالت میبایست حرکت نمراتورروان بوده وحرکات رابه ترتیب به محلهای مناسب منتقل نماید.
4-مونتاژ نمراتور بر روی کنتور: پس از اطمینان خاطر ازعملکرد صحیح نمراتور، آن را روی محل مخصوصی که معمولا بر روی شاسی آلومینیومی تعبیه شده است نصب میکنیم. در زمان نصب نمراتور میبایست دقت شود تا نصف عمق چرخ دنده حلزونی دیسک در نصف عمق چرخ دنده اصلی نمراتور قرار گیرد، تا محور دیسک بتواند با کمترین اصطحکاک نیروی مکانیکی خود را به نمراتور منتقل نماید.در صورتیکه در گیری چرخ دنده حلزونی دیسک با چرخ دنده اصلی نمراتور بیشتر از عمق دنده به باشد باعث قفل شدن دیسک و در نتیجه از کار افتادن دیسک و نمراتور خواهد گردید.
قبل از وارد شدن به بحث تنظیم الکتریکی کنتور لازم است به طرز کار کنتور آشنا شویم:
میدانیم هر حرکتی عاملی بوجود آورنده آن است. حرکت دیسک کنتنور بواسطه فلوی مغناطیسی ایجاد شده از عبور جریان برق از مدار کنتور میباشد.فلوی مغناطیسی ایجاد شده توسط سیم پیچ های جریان و ولتاژ کنتور ایجاد یک گشتاور مینماید که گشتاور مذکور باعث حرکت دیسک می گردد.بنابراین متناسب با عبور جریان از کنتور فلوی مغناطیسی نیز متغیر و در نتیجه میزان گشتاور نیز متفاوت خواهد بود. لذا گشتاور ایجاد شد باعث حرکت دیسک آلومینیومی می گردد که فلوی مغناطیسی بوجود آورنده آن بصورت یک طیف مغناطیسی بوده که مرکز آن روی دیسک است وبصورت شعاعی (دوار)یه طرف محیط دایره دیسک پراکنده میباشد.
یعنی در مرکز دیسک کمترین مقدار فلوی مغناطیسی و هر چه به طرف محیط آن برویم مقدار فلوی مغناطیسی بیشتر است.لذا گشتاور بوجود آمده سبب گردش دیسک در کنتور شده ونیروی خود را به نمراتور منتقل می کند و سبب تعییین میزان کیلووات برق مصرف می شود.
تنظیم الکتریکی
1-آزمایش 400%
این آزمایش به منظور حصول اطمینان از موارد زیر به مدت حداقل دو دقیقه انجام می گیرد:
- دیسک معیوب باشد؟
- دیسک تاب دارد؟
- نمراتور معیوب است وگیر دارد؟
- تمامی نیروی مکانیکی بدون هیچ مانعی به نمراتور و دیسک منتقل می شود؟
پس از حصول اطمینان از موارد فوق به آزمایشات بعدی می پردازیم. بدیهی است در صورت مشاهده وتشخیص هر گونه عیب در قطعات فوق بدون درنگ میبایست قطعه معیوب تعویض گردد.
2-آزمایش ولتاژ
در این حالت چون کنتور فقط تحت ولتاژ میباشد و هیچ گونه جریانی از کنتور عبور نماید، لذامیبایست هیچ گونه حرکتی بر روی دیسک مشاهده نگردد.زیرا همانگونه که قبلا نیز شرح داده شد دو عامل جریان و ولتاژ سبب گردش دیسک میشوند. اگر در این حالت دیسک کنتور عکس العملی داشت (حرکت دیسک به طرف چپ یا راست)با تنظیم پیچ 5% (یک عدد پیچ در روی هسته بوبین ولتاژ)خطا را بر طرف میکنیم به این ترتیب که اگر دیسک به طرف چپ حرکت دارد پیچ 5% را بطرف (+)واگر دیسک بطرف راست حرکت دارد آن را به سمت(-) می پیچانیم. این عمل را به آرامی و در فواصل زمانی متناوب انجام می دهیم تا خطا کاملا برطرف گردد. پس از حصول اطمینان از بر طرف شدن خطا به مرحله دیگر می پردازیم.
3- آزمایش 100%                                V=%100vn                I=%100in
می دانیم که توان در جریان متناوب برابر است با P=V.I.cos اگر یکی از عوامل مضروب صفر باشد نتیجه نیز صفر میشود. بنابراین اگر cos باشد توان (مضروب) نیز حاصل آن برابر صفر است.(این مسئله در صورتی اتفاق می افتد که تمامی مصرف کننده ها سلفی مطلق باشن) لذا در این حالت نباید هیچ نوع حرکتی بر روی دیسک کنتور مشاهده گردد. اگر در این آزمایش دیسک کنتور عکس العملی داشته باشد خطا محسوب می شود و باید به رفع خطا اقدام نمود. بدین صورت که اگر دیسک بطرف راست حرکت کند از رینگ مسی به مقدار 10 خانه (این خانه ها روی دیسک می باشند) می چینیم و اگر مقدار خانه ها کمتر از 10 عدد باشد به تعداد هر خانه یک عدد رینگ برنجی باید چید و اگر دیسک به طرف چپ حرکت نمود باید به ازای هر خانه یک دیسک برنجی و در قبال 10 خانه یک عدد رینگ مسی اضافه نمود تا خطا بر طرف گردد.
4- آزمایش آهنربا- آزمایش بطریقه ERROR
در این حالت سلکتور%IN را روی عدد 200، سلکتور دو حالته را روی IPH و سلکتور COS را روی یک ، سلکتورTEST METHODE را روی قسمت ERROR حالت SSM، سلکتور دو حالته SSM راروی 1:1 ،سلکتور TIME BASSE را روی 10-4 وsetvalue را روی عددی که از طریق فرمول زیر بدست خواهد آمد قرار می دهیم:
SETVALUE=

1000مبین یک کیلووات است که به واحد کوچکتر یعنی 1000W تبدیل شد است. 3333 مقدار پالس ایجاد شده در ثانیه از طرف کنتور مادر کد 10000 عدد در ثانیه میباشد که برای کنتور تکفاز به ثلث تقلیل می یابد.
3600=واحد زمان (ساعت)میباشد که به ثانیه تبدیل شده است.
VN=ولتاژ نامی هر کنتور که معمولا 220 ولت میباشد.
IN=مقدار واقعی جریان که روی کنتور نشان داده شده است.
REV/KWH مقدار دوری است که بر اثر ایجاد یک کیلووات ساعت ایجاد میشود مفدار آن برای کنتورهای تکفاز 25(60)آمپر AEG ایران 375 دور میباشد یعنی با توان مصرفی یک کیلووات ساعت کنتور مذکور375 دور در یک ساعت می چرخد.
پس از انجام مراحل فوق فتوسل را فوکس و تنظیم کرده و کلید نورانی POWER را روشن می کنیم.
طریقه تنظیم فتوسل
پس از روشن شدن و آمادگی، دستگاه فتوسل را بطرف کنتور تحت تست می بریم باید باید نور تشعشعی که از فتوسل ساطع میشود به حدی تنظیم باشد که قطر نور تشعشعی برابر با لبه خارجی دیسک باشد.در این حالت با عبور مارک مشکی دیسک از مقابل فتوسل لامپ LED موجود در پشت فتوسل خاموش و روشن خواهد شد. یعنی زمانی که مارک روی لبه خارجی دیسک از مقابل فتوسل عبور کند لامپ LED روشن می شود این حالت نشان دهنده تنظیم بودن فتوسل است.
وقتی دستگاه تنظیم شد کلید فشاری RESET را روشن میکنیم وبا توجه به تعداد دوری که در قسمت IMPULSE PRESELETION تنظیم شده، بوق دستگاه به صدا در آمده و خبر از عبور مارک از مقابل فتوسل را میدهد. در این حالت روی قسمت دیجیتالی کامپیوتر اصلی دستگاه محاسبه گر مقدار خطا مشخص است که باید در این حالت اگر مقدار آن از خطا استاندارد کم یا بیشتر باشد آن را به اندازه خطا مطلوب برسانیم.البته باید توجه داشت که به منظور بالا بردن کیفیت کار میزان خطا را براساس (%0/6 & %0/33) قرار داده ایم.
برای تنظیم کنتور براساس میزان خطای فوق با دستکاری در قسمت آهنربا خطا را کنترل می نمائیم.
عمکرد آهنربا در کنتور
گفتیم در اثر عبور جریان و ولتاژ، یک فلوی مغناطیسی بوجود می آید که باعث حرکت و بوجود آمدن کار دیسک می شود. برای کنترل این حوزه مغناطیسی که بر روی دیسک بصورت طیف مغناطیسی است، یک عدد آهنربای دائمی قرار می دهند. این آهنربا باعث کنترل و ترمز مقدار اضافی فلوی مغناطیسی در سر راه دیسک میشود. حال اگر مقدار خطا از 2-% کمتر باشد مثلا 6%+ پیچ زیر آهنربا راباز وآهنربا را با آچار مخصوص L بطرف کنتور می بریم تا خطا به حد مطلوب برسد واگر خطا بیشتر از 2%+ باشد.
آهنربا را بطرف بیرون می بریم تا خطا به حد مطلوب برسد وآنگاه پیچ را محکم می کنیم و اگر مقدار خطا جزئی بود با دستگاری نمودن واشر آهنربا (یک قطعه واشر آهنی است که روی آهنربا مونتاژ شده است) که مقدار قدر ت مغناطیسی را زیاد می کند وبر روی آن دو نشانه+و- مشخص است و با چرخاندن واشر به طرف یکی از علامتها مقدار خیلی جزئی به فلوی مغناطیسی اضافه یا کسر می گردد. پس از حصول اطمینان از خطا در مدت 5 دقیقه به مرحله دیگر می پردازیم.
5- آزمایش رینگ برنجی
Cos=1/2       I=%200 IN     V=%100=UN
در این حالت با استفاده از تمام سلکتورهای نام برده شده در آزمایش قبل به استثنای کلیه cos عملیات را انجام میدهیم.(cos=1/2) مقدار جریان را از طریق سکان آمپر و دسته آمپر کم وزیاد میکنیم.روی سکان آمپر رنج های مختلفی است که هر رنج 3 قسمت است که برای انتخاب یکی از آهپرها با استفاده از دسته آمپر،آمپر انتخابی را در سرویس قرار میدهیم. برای انجام این کار هر رنج به سه رنگ مختلف (سبز،قرمز،سفید) مشخص شده است. که سه عدد روی هر رنگ مشخص شده است که برای انتخاب یکی از اعداد کافی است که از طریق دسته آمپر آن را اننخاب کنیم. مثلا رنج سبز 120 ،سفید100، قرمز80 آمپر میباشد. برای انتخاب 120A کافی است که دسته آمپر را مقابل نقطه سبز رنگ قرار دهیم، بطور اتوماتیک دستگاه 120A را برای آزمایش در سرویس قرار خواهد داد.
همانطور که گفته شد ضریب قدرت نیز به 1/2تقلیل پیدا میکند در این حالت مقدار خطا بر روی صفحه دیجیتالی مشخص است که اگر خطا اضافه یا کم تر از مقدار استاندارد باشد با اضافه و کم نمودن رینگ برنجی خطا را به حد نرمال می رسانیم. اگر خطا بیشتر از2- بود از رینگ برنجی می چینیم و اگر بالاتر از 2+ بود به رینگ برنجی اضافه میکنیم تاخطا برطرف شود.
تذکر:اگر خطا ببیشتر از حد مطلوب باشد مثلا 8- باید از رینگ مسی نیز چید واگر خطا مثلا 5+ باشد باید رینگ مسی نیز اضافه نمود.
مدت آزمایش برای حصول اطمینان کافی 5 دقیقه است.
6- آزمایش 5%
در این حالت جریان را به 5% جریان نامی می رسانیم و سلکتور IN را روی قسمت 5% قرار می دهیم. در این حالت خطا را کنترل نموده که در حد نرمال و استاندارد باشد اگر خطا اضافه و یا کم بود در قسمت پیچ 5% دستکاری می کنیم.
تذکر: مدانیم یک سیم، یک مقاومت اهمی دارد.حال اگر بصورت بوبین و سیم در آید یک مقاومت سلفی در آن ایجاد خواهد شد. در این حالت باید گشتاور بین مقاومت اهمی و سلفی صفر باشد. زیرا نیروی موجود در مقاومت اهمی عکس نیروی موجود در مقاومت سلفی است و می دانیم که گشتاور بین دو نیروی مساوی ولی مختلف الجهت برابر صفر است. حال اگر قدرت یکی ازمقاومت ها اضافه و یا کم شد این تعادل نیرو به هم میخورد و گشتاور صفر از حالت نرمال خارج میگردد. این تغییر حالت در گشتاور بین دو نیرو باعث ایجاد یک فلوی مغناطیسی میشود که سبب حرکت دیسک بطرف مثبت یا منفی خواهد شد. برای تنظیم در این حالت، اگر دیسک بطرف راست در حرکت است پیچ 5% را بطرف ومنفی می پیچانیم و بالعکس تا خطا کاملا برطرف شود. پس از حصول کار در این حالت مجددا آزمایش ولتاژ را تکرار می کنیم تا اطمینان کار قطعی گردد.
آزمایش وتست انواع کنتورهای سه فاز
الف: T2OH1FC10،T2OH1FC10W 3/6
1-ابتدا بوسیله اهم متر صحت بوبین های ولتاژ و جریان کنتور را معلوم مینمایند وسپس شیشه کنتور را برداشته با هوای فشرده هواگیری می کنند تا اجسام درون قطعات کنتور اعم از شیشه و غیره پاک شود برای تست مکانیکی کنتورهای تیپ T2OH1FC10 از400درصد جریان نامی همانگونه که در مورد کنتورهای تکفاز گفته شده انجام میدهند تا از عملکرد صحیح قطعات مکانیکی اطلاع حاصل نماینداین عمل روی کنتورهای تیپ T2OH1FC10W 3/6
را باصد درصد جریان تست می کنند تا قطعات مکانیکی آنها را بررسی و تست نمایند.قطعات مکانیکی شامل دیسک-یاتاقانها-نمراتور میباشد.در این عمل کارکرد قطعات مکانیکی کاملا مشهود و سالم بودن آن کاملا مشخص است در صورت خرابی کاربر آنها را تعویض می نماید ومراتب تمیز کردن شکافهای بین بوبین ولتاژ وآهنربا ودیسک را به همان طریق که قبلا در کنتورهای تکفاز توضیح داده شد انجام میدهند.
2- تست الکتریکی: برای تنظیم کردن کنتور سه فاز اکتیو کلیه موارد تنظیمات کنتورهای تکفاز را بروی هر کدام از بترتیب بوبینهای ولتاژ و جریان فازهای RوSوT دنبال می کنند سپس SETVALUE کنتور مورد تست را بدست آورده روی نمراتور دستگاه تست تنظیم می کنند و سلکتور تنظیم نوع سیم بندی کنتور را روی ستاره وسلکتور تنظیم ولتاژ اعمالی به سیستم روی 380/220*3 وسلکتور نوع توان روی KWH تنظیم کنیم.
3- در مورد کنتورهای تیپ T2OH1FC10W 3/6 که دارای مکانیزم تغییر تعرفه و اندازه گیری دیماند مشترک میباشد علاوه بر آزمایشهای لازم الکتریکی و مکانیکی که عملیات آنها انجام گردید سیستم تعرفه را که شامل یک عدد بوبین میباشد که با ولتاژ 220 کار میکند صحت آن را کاربر با اعمال ولتاژ استاندارد از طریق سوئیچ مربوط به آن که روی برد افقی دستگاه میباشد انجام میدهد وبا تکرار عمل قطع و وصل ولتاژ مکانیزم آن را بررسی و موارد اشکال روی آن را برطرف میسازد. در مورد کنتورهای 100 ولتی سه فاز دیماندی سلکتور ولتاژ روی )*3 قرار میدهند و کلیه مراحل مثل مراحل قبل تکرار میشوند.
4- در مورد رفع اشکال وتنظیم دیماند متر کاربر با ریست کردن RESET ماکسیمتر وزمان اندازه گیری دیماند مشترک که 15 دقیقه میباشد کنترل وبا اعمال بار مناسب روی ماکسیمتر زمان وعدد دیماند مجاز را بررسی و اشکالهای مربوط به آن را که شامل خرابی در عملکرد قطعات و یا گیر کردن آنها باشد عیب و آنها را رفع نقص می نمایند.
مراحل تست کنتور تیپ BV90FC10،BV90FC10WQ3/6
برای تست کنتور کافی است که کنتورهای تیپ BV90FC10Q را تحت 400 درصد جریان نامی وکنتورهای BV90FC10WQ3/6 را ابا 100 درصد جریان نامی تست مکانیکی می نماید. لذا تمام بررسی ها وعملیات مربوط به تست مکانیکی شامل کنتور راکتیو با کنتورهای اکتیو تفاوتی ندارد و جهت تست الکتریکی نیز مراحل آن مشابه مراحل تست الکتریکی کنتورهای اکتیو است با این تفاوت که سلکتور انتخابی نوع سیم بندی را از حالت ستاره روی مثلث قرارمیدهند وسلکتوروتوان را روی KVARHتنظیم می نمایند. سلکتور تنظیم ولتاژ روی 380/220*3 تنظیم می نمایند.
جهت تغذیه ولتاژ برای تست کنتورهای راکتیو با ولتاژ )*3 کلیه تنظیمات روی دستگاه با کنتورهای 380/220*3 فرقی نداشته فقط سلکتور ولتاژ ا روی تنظیم می کنند.
تنظیم الکتریکی
1-   ابتدا کنتور را آزمایش ولتاژ می کنیم بدین صورت ابتدا بوسیله دستگاه تست روی فازهایRوS کنتور ولتاژ استاندارد اعمال می نمایند وتحریکات دیسک را با چرخانیدن پیچ 5درصد بوبین ولتاژ فاز T متوقف می کنند این عمل را در مورد مرحله های SوT ادامه و حرکت دیسک را با چرخانیدن پیچ 5درصد روی بوبین ولتاژ فاز R متوقف می نماید.
جهت مراحله بعدی هر سه فاز بوبین های ولتاژ فازهای RوSوT کنتور را تحت ولتاژ سه فاز دستگاه قرار میدهند در این وضیعت نیز تحریکات دیسک را با چرخاندن پیچ 5درصد روی بوبین فاز S متوقف می نمایند.
2-    جهت تنظیم حلقه و فاز وآهنربا و واشر آهنربا وکم باری مراحل بدین صورت پیگیری می شود که:
الف: رینگ مسی: ابتدا بایستی هر سه بوبین ولتاژ کنتور تحت سه فاز دستگاه قرار گیرد و روی بوبین جریان فاز R کنتور 100 درصد جریان نامی اعمال شود سکان وات متر را بایستی طوری تغییر داد تا SIN=0 گردد یعنی عقربه وات متر روی صفر قرار گیرد در این حالت اختلاف فاز الکتریکی روی دستگاه 90درجه است حال نبایستی روی دیسک هیچگونه حرکتی پدید آید، وجود عکس العمل روی دیسک و حرکت آن در سمت راست را با چیدن رینگ مسی متوقف می کنیم وعکس این حالت را با افزودن رینگ مسی ثابت می نمایند این عملیات را جهت فازهای SوT بهمین طریق که گفته شد تکرار و مراتب تنظیم کنتور با رینگ مسی پایان می پذیرد.
تنظیم کنتور سه فاز راکتیو با صد در صد نامی SIN=1با ولتاژنامی
در این مرحله کنتور را تحت ولتاژ نامی قرار داده و ضریب توانها دواته SIN=1 را روی آن تنظیم میکنند تا واتمتر عدد 120 را نشان دهد با فعال بودن کامپیوتر مرکزی دستگاه فتوسل را روی دیسک کنتور تنظیم می کنند خطای بیش از حد استاندارد روی مانیتور دستگاه را با تنظیم آهنربا به حداقل میرسانند( )بدین صورت که خطای بیش از حد را با آهنربا وخطای کمتر از را با واشر آهنربا به زیر برسانند.
3-    روی کنتورهای BV90FC10Q3/6 با 200 درصد جریان نامی وsin=1/2 همراه با ولتاژ نامی و کنتورهای BV90FC10WQ3/6 را با 100 درصد جریان نامی و sin=1/2 و ولتاژ نامی روی سه فاز کنتور و روی بوبین جریان فاز R اعمال جریان صددرصد میشود وخطای بیش از حد استاندارد را با چرخانیدن پیچ5درصد روی بوبین ولتاژ فاز R خطا را تنظیم می نمایند این عمل در مورد فاز T کنتور بهمین منوال ادامه میابد. ولی در مورد فاز S بایستی هر سه بوبین جریان کنتور را تحت صددرصد باز نامی قرار داد و خطای بیش از حد نرمال را با چرخانیدن پیچ 5درصد روی بوبین ولتاژ فاز S به حد استاندارد میرسانند( )
4-    برای تنظیم حلقه و فاز روی کنتورهای BV90FC10WQ3/6 با اعمال ولتاژ روی سه فاز و اعمال 200 درصد جریان نامی روی فاز Rیا ضریب توان دواته sin=1/2 و کنتورBV900HI FC10WQ3/6 را 100درصد بار نامی و sin=1/2 و ولتاژ نامی روی فاز R اعمال جریان می نمایند و خطای بیش از حد استاندارد را با تغییر در مقاومت مغیر به حد استاندارد زیر میرسانند در مورد فاز SوT همین آزمایش را تکرار می کنند.
5-    برای تنظیم بعدی کنتور را تحت 5 درصد بار نامی قرار میدهند و همین آزمایش را تکرار می کنند.
6-    برای تنظیم بعدی کنتور را تحت 5 درصد بار نامی قرار میدهند و sin=1 را در انجام عملیات تست روی دستگاه تنظیم و وات متر مربوط به آن را روی عدد 120 تنظیم می کنند ولتاژ نامی را به سیستم اعمال و مدارهای جریان وولتاژ دیسک را با بستن سوئیچهای مدار جریان دستگاه و روشن نمودن کامپیوتر و در نهایت فتوسل وتنظیم آن روی دیسک برقرار میسازند خطای بیش از حد استاندارد را بوسیله مانیتور دستگاه قرائت نموده و در رفع خطا با چرخانیدن پیچ 5درصد روی بوبین ولتاژ فاز S آن را به حداقل استاندارد میرسانند، بهتر است در این مورد از تست خطا را در 2 الی 5 دور دیسک محاسبه و کنترل گردد.
تذکر: جهت تست زائده نگهدارنده دیسک کنتورهای راکتیو، کاربر بوسیله سوئیچ تغییر جریان، جریان اعمال به مدار را معکوس می نماید این عمل کاربر بخاطر صحت از عملکرد زائده نگهدارنده دیسک به هنگام معکوس شدن جریان می باشد.
ج-آزمایش کنتورهای عادی بوسیله کنتورهای منصوبه در تابلوهای مدیریتها و نواحی:
1-    آزمایش انواع کنتورهای تک فاز 25و15 آمپر وسه فاز 25 آمپر تحویلی از انبار جهت نصب در شبکه (حصول اطمینان از سالم بودن کنتور).
2-                آزمایش انواع کنتورهای با مشخصات فوق که توسط مامورین واحد بازرسی جهت آزمایش از شبکه باز میشود.(به منظور قطعیت یافتن ارسال آنها به آزمایشگاه مرکزی شرکت)
روش انجام کار بدین صورت است که یک نمونه از کنتورهای فوق به آزمایشگاه مرکزی ارسال و آزمایشگاه نسبت به آزمایش و تنظیم بسیار دقیق آنها اقدام وسپس گواهی کالیبراسیون جهت آنهاصادر مینماید(براساس تصمیمات بعمل آمده در کمیته کالیبراسیون مدت اعتبار آزمایش شش ماه است). سپس کنتور فوق در تابلو آزمایش بصورت ثابت نصب میگردد. البته کنتور کالیبره شده توسط کلید قابل کنترل میباشد. هرگاه که بخواهیم کنتوری را با کنتور مرجع مقایسه نمائیم کنتور مرجع را بر روی مارک تنظیم نموده و به محض اینکه کنتور تحت آزمایش نیز به مارک رسید کنتور مرجع را به کار می اندازیم.در آن صورت میبایست هر دو کنتور در حالت کار با هم به مارک برسند.
البته یا توجه به آئین نامه های تکمیلی تعرفه های برق میزان خطا قابل قبول میباشد.
در این روش آزمایش از دو نوع مصرف کننده در حالت کم باری و پرباری استفاده میشود.
د-آزمایش کنتورهای عادی و دیماندی در محل توسط بازرسان:
1-    کلیات:
مقوله اصلاح انشعابات عادی مشترکین به دو موضوع کلی زیر تقسیم میگردد:
-         بازدید، تست و آزمایش لوازم اندازه گیری
-         اصلاح وبهینه سازی انشعابات مشترکین و کنتورها
برای شروع بکار، تست وآزمایش لوازم اندازه گیری مدنظر بوده وبا تکمیل فرم کنترل، بازرسی و آزمایش انشعاب مشترکین غیر دیماندی (عادی) امکان تهیه آمار نواقص و بر آورد تجهیزات مورد لزوم جهت اصلاح و بهینه سازی انشعابات مشترکین فراهم میشود. در مقوله تست و آزمایش لوازم اندازه گیری مشترکین عادی ضمن تکمیل فرم مربوط به مشخصات انشعاب و لوازم اندازه گیری، آزمایش کنتورها، تنظیف آنها و بازدیدهای لازم به منظور بررسی عدم دستکاری مشترک در کنتور و مدارات مربوطه انجام خواهد گردید. سپس کنتورها پلمپ میشود.(البته لازم به تذکر است که کننتورهای سه فاز معمولی نیز در ردیف کنتورهای عادی تکفاز آزمایش خواهد گردید.)
آزمایش لوازم اندازه گیری عادی به دو صورت انجام میگیرد:
_بوسیله دستگاه تست کنتور (پرتابل) که توسط مراجع ذیصلاح کالیبره شده و کار آزمایش با دستگاه توسط پرسنل آموزش دیده انجام می شود.
_با استفاده از مصرف کننده با توان معین و محاسبه تعداد دور کنتور به شرح ذیل:
2-آزمایش کنتورهای تکفاز:
قبل از انجام هر گونه آزمایش میبایستی مسیر کابل از پایه جعبه تقسیم تا پشت کنتور بدقت بازدید گردیده تا از عدم وجود انشعاب فرعی احتمالی یا زدگی کابل قبل از کنتور اطمینان حاصل نمائیم. فیوز مشترک باید در حد آمپراژ خریداری شده باشد که در غیر این صورت اقدامات متقضی میبایستی بعمل آید.
برای تست و آزمایش کنتورها اقدامات زیر را در سه مرحله انجام میدهیم:
آزمایش بی بار:
در این آزمایش برای اطمینان از صحت عملکرد بوبین ولتاژ بطریق زیر عمل میکنیم:
تمام مصرف کنندگان موجود را از مدار خارج می نمائیم. در این حالت حرکتی در دیسک کنتور نبایستی وجود داشته
باشد. درغیر این صورت یا اشکال در کنتور است یا در سیم کشی ساختمان. برای روشن شدن قضیه فیوز زیر کنتور را قطع می نمائیم و مجددا به دیسک کنتور با دقت می نگریم در صورت وجود حرکت کنتور دارای اشکال میباشد وبایستی جهت رفع نقص به آزمایشگاه فرستاده شود و نیازی به انجام بعدی آزمایش نمیباشد در صورت عدم وجود حرکت در دیسک در این مرحله از آزمایش کنتور سالم و اشکال در سیم کشی ساختمان است که برای رفع این نقیصه بایستی مشترک با مراجعه به سیم کش متخصص ساختمان نسبت به رفع اشکال اقدام نماید و شرکت هیچگونه مسئولیتی در قبال این اشکال ندارد.
آزمایش با لامپ 5وات:
در این آزمایش برای صحت وسلامت یاتاقان ها در کنتور، خلاصی دیسک این آزمایش ضروری است. برای انجام این کار ابتدا لامپ 5واتی را در هلدری که به سیمی بطور حدود 2 متر متصل است قرار داده و سیم ورودی به سیم کشی داخلی ساختمان را از زیر فیوز جدا می نمائیم. سیم لامپ 5واتی را به زیر فیوز متصل و فیوز را وصل می کنیم در این حالت تنها مصرف کننده موجود بر روی کنتور فقط یک لامپ 5واتی است بایستی با دقت بسیار به حرکت دیسک توجه کنیم اگر هر گونه حرکت در مدت یک دقیقه در دیسک مشاهده نشد کنتور میبایستی یرای رفع اشکال به آزمایشگاه کنتور ارسال گردد در غیر اینصورت به آزمایشات بعدی میپردازیم.

آزمایش با بار:
برای انجام این آزمایش یک مصرف کننده تکفاز یک کیلوواتی مثلا یک بخاری یا به همین مقدار توان، لامپ مناسب تهیه کرده مطابق حالت قبل مصرف کننده یک کیلوواتی را به زیر فیوز وصل می نمائیم. بطریقی که هیچ ارتباطی با سیم کشی ساختمان نداشته باشد. حالت با شمارش تعداد دور در یک زمان مشخص که در جدول زیر آورده شده میتوانیم به صحت عملکرد کنتور اطمینان حاصل کنیم که در صورت مغایرت، کنتور دارای نقص فنی است ومیبایستی تعویض و یا جهت تعمیر وتنظیم به آزمایشگاه کنتور ارسال گردد.

جدول مقایسه دور وزمان کنتورهای تکفاز
تعداد دور کنتور در مدت زمان تعیین شده
زمان تعیین شد
تعداد دور کنتور برای هر کیلووات ساعت
4
1دقیقه
240
5
1دقیقه
300
5
55ثانیه
325
5
48ثانیه
365
10
1دقیقه
600
20
1دقیقه
1200
29
1دقیقه
1750
30
1دقیقه
1800
40
1دقیقه
2400
50
1دقیقه
3000

البته میتوان مصرف کننده یک کیلوواتی را به یک مصرف کننده 100 واتی تبدیل نمود در آنصورت چگونگی محاسبه تعداد دور برای انواع کنتورها نیز متفاوت خواهد بود.
در روش آزمایش بار بایستی به این موضوع توجه داشت که توان دقیق مصرف کننده و ولتاژ مجاز و استاندارد شبکه در نتیجه آزمایش موثر خواهد بود ولذا توصیه میگردد در این موارد تلرانسی در نظر گرفته شود.
در غیر اینصورت مصرف کننده انتخابی میبایست تحقیقات توان اسمی خود را دارا بوده و برای داشتن ولتاژ مطلوب از دستگاه UPS در محل استفاده نمود.

3-آزمایش کنتورهای سه فاز:
پس از کنترل مسیر کابل و فیوز مشترک و اطمینان از نبودن اشکال یا مشاهده موارد تخلف به آزمایشات زیر اقدام می نمائیم:
آزمایش بی بار:
مراحل آزمایش بی باری بر روی کنتورهای سه فاز دقیقا مطابق با کنتورهای تکفاز اجراء میشود.
آزمایش با لامپ 5 وات:
در این آزمایش هر سه فاز میبایستی بصورت جداگانه با لامپ 5 وات مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت عدم حرکت دیسک در هر یک از سه فاز، کنتور دارای اشکال بوده میبایست به آزمایشگاه ارسال گردد.

آزمایش با بار:
در این آزمایش با استفاده از یک مصرف کننده یک کیلوواتی بصورت جداگانه (در سه مرحله) بر روی هر فاز و بر اساس تعداد دور تعیین شده در زمان معین تست لازمه را به مورد اجرا میگذاریم. بنابراین مشخص است که در زمان آزمایش بر روی هر فاز اگر تعداد دور با زمان مشخص شده مطابقت نداشته کنتور میبایستی تعویض و یا به آزمایشگاه کنتور ارسال گردد.

جدول مقایسه دور وزمان کنتورهای سه فاز
تعداد دور کنتور برای هر کیلووات ساعت
زمان تعیین شده
تعداد دور کنتور در مدت زمان تعیین شده
30 دور
2 دقیقه
1 دور
60 دور
2 دقیقه
2 دور
150 دور
2 دقیقه
5 دور

البته در نظر داشت که در تکمیل فرم کنترل و بازرسی انشعاب لوازم اندازه گیری مشترکین غیر دیماندی دقت لازم مبذول گردد. زیرا اطلاعات مندرج در فرم کمک های شایانی را در خصوص اصلاح مشترکین وچگونگی برنامه ریزی انجام کارهای مریوط مینماید بطور مثال نوع فیوز منصوبه، جریان بار، ولتاژ مشترک وبطور کلی وضعیت تجهیزات منصوبه اطلاعات لازم را در اختیار شرکت قرار خواهد داد. تکمیل ردیف مربوط به کیلووات مصرفی کنتور حائز اهمیت بوده وشرکت را به میزان تهد و دقت مامورین قرائت کنتور واقف میسازد.
نشانی کامل مشترک نیز حائز اهمیت است و آدرس نوشته شده در فرم میبایست به نحوی باشد که به آسانی امکان دسترسی به مشترک فراهم آید.
4-استفاده از پیمانکاران:
با توجه به اینکه ممکن است خدمات فوق توسط شرکت های دارای صلاحیت انجام شود، شرکت های مذکور موظفند نکات زیر را رعایت و به مورد اجرا بگذارند:
-         میزان تحصیلات افرادی که کار تست وآزمایش را انجام می دهند حداقل دیپلم فنی برق بوده ومی بایست توانایی انجام کارهای محوله را دارا باشند.
-         استفاده از پرسنل شرکت در انجام کارها بطور کلی ممنوع است.
-         افرادی که جهت کار تست و آزمایش کنتورها معرفی میگردند. میبایست دارای صلاحیت اخلاقی و حسن شهرت بوده و هیچگونه پیشینه کیفری نداشته و دارای کارت شناسایی معتبر که به تایید شرکت صادر خواهد گردید باشند.
-         آشنایی به اصول ایمنی برقکاری شبکه و رعایت ایمنی فردی و گروهی توسط پرسنل آزمایش کنتورها الزامی میباشد و در صورت بروز هرگونه حادثه پیمانکار مربوط مسئولیت خواهد داشت.
-         پیمانکار میبایست ابزار لازم از قبیل انبردست، سیم چین، انواع پیچ گوشتی، فازمتر دوپل، ماشین حساب کاسیو600PV، آمپر متر انبر تا 100 آمپر، آوامتر آنالوگ، کرنومتر دیجیتالی تا دقت یکصدم ثانیه، کلاه ایمنی، لباس ایمنی، دستکش برقکاری فشار ضیعف، انبر پلمپ مخصوص(پس از تایید کارشناسان شرکت) وبطور کلی لوازم مورد احتیاج کار را در اختیار پرسنل مربوط قرار دهد.
-         تعداد کنتورهایی که روزانه می بایست تست وآزمایش گردد توسط شرکت تعیین میشود و پیمانکار موظف است گزارش کارهای انجام شده خود را بصورت روزانه ارائه نماید.
-         هر گونه آموزش لازم ومورد تقاضای پیمانکار، توسط دفتر نظارت بر بهره برداری انجام میگردد.
-         خدمات فوق شامل انشعابات موجود در روستاها نیز میباشد و مفاد قرار داد منعقده برای آنها نیز صادق است.
-         نظارت بر کار پیمانکار و تایید صورت وضعیت توسط مدیریت ها و نواحی تابعه خواهد بود و نظارت عالی توسط دفتر نظارت بر بهر برداری انجام می گیرد.
-         در صورت مشاهده تخلف در خدمات فوق کلیه صورت وضعیت های پیمانکار برای بار اول برگشت داده میشود ودر صورت تکرار، قرار داد منعقده باطل خواهد شد.
5-آزمایش کنتورهای دیماند:
برای انجام این آزمایش با استفاده از فرم کنترل لوازم اندازه گیری انشعابات دیماندی ضمن تکمیل فرم مذکور به خطاگیری سیم به روش زیر می پردازند.
ابتدا بوسیله اندازه گیری مدت زمان چرخش یک دور دیسک کنتور با توجه مشخصات کنتور واستفاده از فرمول که در حافظه ماشین حساب ذخیره شده است به محاسبه خطا می پردازند در صورتی که خطا محاسبه شده در حد استاندارد نباشد پی گیری های لازم جهت رفع خطا صورت میگیرد.

[email protected]

دستورالعمل حصول اطمینان از کارکرد درست کنتورهای عادی (تکفاز و سه فاز)و دیماندی (سه فاز)

مطالب مشابه :

توصیه های ایمنی برق

ایمنی برق در منزل-ايمنی در شبکه های عمومی برق-توصيه هاي ايمني ، فني ، اقتصادي و اقدامات لازم هنگام ق

این مقاله در مورد برق گرفتگی و کارهایی هستش که باید در این مورد

ایمنی در منزل

کنتور

واژگان بیگانه و معادل فارسی آن

دستورالعمل نصب انشعاب آب

دستورالعمل حصول اطمینان از کارکرد درست کنتورهای عادی (تکفاز و سه فاز)و دیماندی (سه فاز)

کنتور آب

کشاورزان بمی آب کشاورزی می نوشند (+تصاویر)