کنترل موجودی
1.
مقدمه:
کنترل انبار یک موضوع مهم در هر دو سوی پیوستار عرضه است. موجودی کالا
دارای رابطهء مستقیم با جریان نقدینگی است و حجم بیش از حد آن میتواند حیات یک
شرکت را به تأخیر اندازد. اندک بودن موجودی نیز تهدیدی برای رشد، شرکت در صورتی
است که نتواند کالاهای مورد نیاز مشتریان را تأمین کند. بنابراین، کنترل موجودی
کالاها، بسیار مهم است هر چند که اغلب نادیده گرفته می‌شود.
تعریف
کنترل موجودی یکی از مهمترین سیاستها،
روشها و رویههایی است که همهء شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از آن تبعیت میکنند تا تضمین گردد که
موجود کالاهای آنها در سطوحی قرار دارند که میتوانند هم استانداردهای از پیش
تعیینشدهء خدمات را رعایت کنند و هم بودجهء کافی را برای سرمایهء در گردش آزاد
سازند.
موجودی کالا در دستان خردهفروشان(کالاهای
تمام شده)، عمدهفروشان(کالاهای تمام شده)، تولید کنندگان(کالاهای تمام شده، کالاهای
نیمه تمام، قطعات و مواد خام)، نهادهای عمومی(طیفی از موجود کالا برای استفاده)و
در واقع هر نوع سازمانی هستند. موجودی غیراستراتژیک به عنوان کالاهای پایه تعریف
می‌شود که برای عملکرد کلی سازمان حیاتی نیستند و میتوان آنها را بعدا آماده کرد.
مزایا
معرفی کنترل اثربخش موجودی نیازمند تعهد
به تلاشها و مانبع مهم است. البته کنترل موجودی کالا:
*نقدینگی برای کارهای مهم سازمان را آزاد
میسازد؛
*به استاندارد خدمات متناسب با سیاستهای
از پیش تعیین شده دست مییابد؛
*هزینههای مرتبط با موجودی کالا(تأمین
مالی، انبارسازی، بیمه، جانجایی و غیره)را کاهش میدهد.
چک لیست اقدام
1. اهداف را درک
کنید
سیستمهای کنترل موجودی کالا میتوانند
ساده باشند یعنی از ثبت دفتری تا سیستمهای پیشرفتهء رایانهای.
سیستمی را ایجاد کنید که گزارش مستمر را
در قبال موجودی فعلی کالا در اختیار شما قرار میدهد و محصولات دریافتشده و
فروختهشده، زمان تحویل، بروندادها و کاربری آنها را نشان میدهد.
سیستم شما نباید مبتنی بر سوابق دقیق هر
قلم کالا باشد بلکه از مراحل زیر برای سیستم کنترل موجودی خود استفاده کنید:
*گزارشدهی سطوح فعلی موجود کالا؛
*ثبت محصولات دریافتی؛
*شناسایی سطح سفارشات و کمیت کالاها
*تعیین یک زمانبندی دقیق برای ممیزی
دقیق.
2.
استفاده از کالاها را تجزیه و تحلیل نمایید
کابری تمامی اقلام را بر اساس موارد زیر
در نظر بگیرید:
*حجم
*وضعیت استراتژیک/غیر استراتژیک
مهم است این موارد را همواره به خاطر
داشته باشید:
*شناسایی محصولات کلیدی که باید در زمان
تقاضا در دسترس باشند
*طبقهبندی محصولات براساس اهمیت آنها
برای فروش
*تجزیه و تحلیل فروش برای شناسایی درآمد واقعی
*تمرکز بر اقلامی که بیشترین سود را
دارند سایر مواردی که باید در نظر بگیرید، عبارتند از:
*پیشنهادهای ویژه
*امکان یا عدم امکان جایگزینی
*امکان بستهبندی مجدد
3.
دربارهء فضای انبارسازی خود برنامهریزی کنید
*اقلامی که پر استفادهتر هستند را در
مکانهای قابل دسترس قرار دهید.
*روسهای جابجایی و استفادهء مناسب از
تجهیزات جابجایی مکانیکی را به کارکنان خود آموزش دهید.
*روشهای مناسب بستهبندی را مد نظر قرار
دهید. همهء محصولات را در یک محیط یکسان انبار نکنید.
*اگر فضای کافی ندارید، کالاهای بزرگ را
نزد عرضهکنندگان انبار کنید و البته مطمئن شوید آنها فضای کافی برای این کار را
در اختیار دارند.
*در صورت امکان از یک سیستم مناسب نصب
برچسب استفاده کنید تا شناسایی کالاها ساده باشد (روشهایی مانند بارکد مناسب
هستند اما میتوانید حتی از برچسبهای دستنویس بهره ببرید).
*طول عمر محصولات را مدنظر قرار داده و
از یک سیستم چرخشی استفاده کنید.
*شرایط محیطی همچون درجه حرارت و رطوبت
را مد نظر قرار دهید.
4.
پرسنل کافی در اختیار داشته باشید
کارکنان مورد نظر برای سیتم کنترل
موجودی خود را نادرست برآورد نکنید. اگر این تعداد کمتر از حد نیاز باشد، به
موجودی کالاهای شما آسیب وارد خواهد شد. اگر این تعداد بیش از حد نیاز باشد، هزینههایتان
افزایش پیدا خواهند کرد.
هزینههای حفظ موجودی
کالا را محاسبه کنید
هزینههای زیر را در نظر بگیرید.
*تأمین مالی
*انبارسازی از جمله تجهیزات و نیروی کار
*محافظت در برابر سرما، گرما، گرد و غبار یا آسیب فیزیکی
*بیمه
*جابجایی
*خسارات وارده در اثر دزدیهای کوچک
*کهنگی
*اجارهء احتمالی انبار
برای موجودی کالا
بایدها
*ببینید شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها چگونه برای نگهداری
کالاهایشان برنامهریزی میکنند.
*به هزینههای نقدی نگهداری موجودی کالا
بیاندیشید.
*موجودی را نسبت به فروش محقق شده یا
پیشبینی شده، تقاضا و کاربری مقایسه کنید
*سطح سفارشات را به طور مستمر بررسی کنید
*فردی را در شرکت خود مسئول هماهنگسازی
بروندادهای موجودی کالاها، پیشبینی بروندادها، خرید و کنترل موجودی انبار قرار
دهید.
نبایدها
*فکر نکنید از دزدیهای کوچک لطمه
نمیبینید.
*فکر نکنید هر تخفیفی که ارایه میدهید
میتواند یک مزیت برای شما باشد.
*اجازه ندهید حفظ موجودی کالا به یک
کابوس برای شما تبدیل شود.
*فقط برای پرکردن انبارتان اقدام به انبار
سازی محصولات و کالاهای خود ننمایید.
پرسشها
*در شرکت شما، چه کسی مسئول موجودی کالا
است؟
*فکر میکنید چقدر باید انبار سازی و حفظ
کالاهای خود هزینه کنید؟
هنگام بررسي مسائل موجودي در كارگاه، نمي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به راحتي و بدون
درنظر گرفتن تمامي ابعاد مديريت موجودي، تصميم‌‌‌‌‌‌‌‌‌گيري کرد. مثلاً ممکن است
با توجه به محاسبات انجام شده، در مورد کالا يا موادي اوليه به اين نتيجه برسيد که
ميزان موجودي آن در انبارها بايد کاهش يابد. لذا تصميم مي‌گيريد و آن را اجرا مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنيد،
اما پس از گذشت مدتي کوتاه متوجه مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شويد که کالا يا مواد يادشده، جزو
کالاهاي استراتژيک بوده و عدم وجود آن، باعث بروز مشکلاتي فراوان براي كارگاه شده
است و يا هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تأمين مجدد آن به اندازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي زياد است که
كارگاه را تا مرز ورشکستگي پيش برده است. تصميم‌‌‌‌‌‌‌‌‌گيري در مورد موجودي بدون
جامع‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگري نسبت به کل فرايندهاي كارگاه، بويژه حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مرتبط با
استراتژي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي كارگاه، ممکن است بسيار گران تمام شود. بدون در نظرگرفتن
مسائل استراتژيک، هر تغييري در موجودي کالا و فرايندهاي مرتبط با آن، ممکن است
بسيار خطرناک باشد و ريسک بسيار زيادي را به كارگاه تحميل کند.
در پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني
بايد تمامي فرصت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تهديدها، نقاط قوت و ضعف شناسايي و تحليل شده و
ميزان تاثير هر يک براورد شود. آنگاه بر اساس اين تحليل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، براوردهاي
لازم صورت پذيرد.
مديريت موجودي، کاري فراتر از انبارداري يا
مديريت انبار است. تمام ابعاد موضوع را بايد مدنظر قرار دهيم و در هر نقطه، از
ابزار و تکنيک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي خاص آن، به منظور برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي، اجرا و
کنترل استفاده کنيم. موجودي کالا در كارگاه، با بسياري از قسمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها ارتباطي
مستقيم دارد. عدم توجه به اين مسئله، منجر به افزايش هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عدم
کارايي در كارگاه خواهد شد. آنچه که در مديريت موجودي اهميت زيادي دارد، يکپارچگي
فرايندهاي مرتبط با موجودي است. در غير اين صورت، هر نوع تلاشي در اين زمينه منجر
به افزايش هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ريسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي كارگاه خواهد شد. براي يافتن علل
مسائل مرتبط با موجودي، بايد حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف كارگاه را که با موجودي
ارتباط دارند، به طور کامل بررسي و تجزيه و تحليل کرد. براي اينکه بتوانيم تحليلي
بي‌‌‌‌‌‌‌‌‌نقص و جامع ارائه دهيم، به خبرگي نياز داريم. تحليلگر، هرچه
از خبرگي لازم برخوردار باشد، تصميمات اتخاذ شده و کيفيت تحليل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بهتر خواهد بود. هر
بيماري يا مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي در كارگاه، ممکن است علائم آشکاري داشته باشد که بدون
نياز به اندازه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گيري يا استفاده از ابزاري خاص، بتوان آنها را ملاحظه کرد.
در حوزه مديريت
موجودي کالا، ممکن است علائمي در كارگاه مشاهده شود که به طور مستقيم يا غيرمستقيم
به اين بخش مرتبط باشند. در واقع، عدم کارايي اين قسمت منجر به پيدايي چنين علائمي
شده باشد. برخي از اين علائم عبارتند از:
1. تأخير در زمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي تحويل
2.
رسوب بلندمدت موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
3.
برگزاري جلسات
متعدد درباره موجودي، توسط مديريت كارگاه.
4. تأمين مواد موردنياز يکي از گلوگاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي هميشگي
استفاده از فرصت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي کاري است.
5. ايجاد وقفه در فرايند
توليد به دليل مشکلات حوزه موجودي
6. به رغم داشتن موجودي
فراوان، انجام به موقع تعهدات مالي سازمان (وام، قرارداد و... ) همواره با مشکل
مواجه است.
7. كارگاه براي سفارشات ضروري يا زياد، دچار دغدغه مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
8. اتلاف وقت زياد براي جست‌‌‌‌‌‌‌‌‌و‌‌‌‌‌‌‌‌‌جوي ابزار و
کالاها
9. تعداد زياد خرابي موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در انبار
10. افزايش مغايرات انبارگرداني
11. علائم ديگر
اگر ديدي ساده
انگارانه به اين علائم داشته باشيم، در همان نگاه اول شايد به اين نتيجه برسيم که
هر علامت مربوط به حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي خاص از مديريت موجودي کالاست؛ مثلاً «رسوب
بلندمدت موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در انبارها» را ناشي از عدم وجود سيستم مناسب انبارداري
بدانيم، اما مسئله پيچيده‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از اين است. در بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي بعدي به خوبي
متوجه خواهيد شد که علت واقعي مسائل ممکن است ارتباطي به سيستم انبارداري نداشته باشد
و ناشي از عواملي ديگر باشد.
حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
مسئله‌‌‌‌‌‌‌‌‌خيز در مديريت موجودي کالا
1. برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي
مواد موردنياز
2. برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي
کلان توليد
3. تعيين ظرفيت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
توليد
4. انبارداري
5. تدارکات و
خريد و فروش و توزيع
6. حسابداري
صنعتي و مديريت مالي
در اينجا با فرض
آشنايي خواننده با مباني نظري در توضيح اين مفاهيم، به حداقل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اکتفا
خواهيم کرد.
مديريت موجودي، کاري فراتر از انبارداري يا
مديريت انبار است
چهار روش تشخيص
•
دسته الف- تجزيه و تحليل نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مالي در حوزه مديريت موجودي
يکي از نقاط ضعف عمده شركتها عدم توجه
جدي و دقيق به تحليل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ارزيابي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مالي است. اين مسئله بعضاً
از ضعف تخصص‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي لازم در اين بخش ناشي مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. تجزيه و تحليل نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
مالي، باعث مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود تا مديران شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بتوانند از وضع حال و آينده
شرکت موردنظر خود بيشتر آگاه شوند و درباره آن بهتر قضاوت کنند. در امر ارزيابي
شركتها نيز با همين مشکل مواجه هستيم.
کاربرد مناسب نسبتها و تجزيه و تحليل درست آنها به شناخت نقاط قوت و ضعف
اين نسبتها بستگي دارد. قبل از اينکه به توضيح نسبتها بپردازيم،
به نقاط قوت و ضعف آن اشاره مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنيم تا خواننده محترم رويکردي مناسب براي
استفاده از اين نسبتها داشته باشد.
نقاط قوت
1. محاسبه اين نسبتها نسبتاً
ساده است.
2. با اين نسبتها معياري براي
مقايسه بين فعاليت شرکت در يک دوره زماني به دست مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌آيد. همچنين مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان
نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي محاسبه شده را با «متوسط صنعت» مقايسه کرد.
3. براي تعيين روند سنواتي شرکت و
تغييراتي که احتمالاً در اين روند رخ داده است و نيز تعيين اعداد غيرعادي مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان
از روش تجزيه و تحليل نسبتها استفاده کرد.
4. در امر شناخت مشکلات شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
محاسبه اين نسبتها سودمند است.
5. اگر روش مبتني بر تجزيه و تحليل نسبتها
با روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي ديگر (مثل روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي اقتصاد‌‌‌‌‌‌‌‌‌سنجي) ادغام شود، اين
نسبتها مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند در فرايند ارزيابي و قضاوت نقش مهمي بازي کنند.
نقاط ضعف
1. اگر فقط به يکي از اين نسبتها
توجه شود، فايده چنداني نخواهد داشت.
2. نسبتها، راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌حل
مشکلات نيستند وبا استفاده از اين نسبتها نمي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان به علل اصلي
مشکلات شرکت پي برد. اين نسبتها صرفاً نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده مشکلات هستند.
3. تحليلگر در تفسير داده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، به
سادگي دچار اشتباه مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و احتمال دارد به راحتي آنها را غلط تفسير کند. مثلاً،
کاهش مقدار يک نسبت، الزاماً به معناي وقوع رخدادي نامطلوب نيست.
4. تقريباً هيچ استاندارد قابل قبولي
وجود ندارد که بتوان آن را مبناي مقايسه با نسبت يا مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي از نسبتها
قرار داد.
تشريح نسبتها
1. نسبت دوره گردش موجودي
کاهش در گردش موجودي کالا نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده
افزايش در حجم موجودي و انبار کردن موجودي کالاست. موجودي کالاي «بيش» از حد نياز،
هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي نگهداري، انبارداري و ريسک ناباب شدن موجودي را به همراه دارد و
موجودي کالاي «کم»، ممکن است از دست دادن عمليات توليد را سبب شود. بنابراين، به‌طور
معمول با ثابت بودن ساير عوامل، نسبت گردش زياد موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، نشانه کارايي
مديريت است.
2. ميانگين سني موجودي کالا
گرچه اين فرمول، مشابه فرمول قبلي است، اما
تاکيد آن بر افزايش ميانگين سني موجودي کالاست که نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده افزايش در
ريسک ازمدافتادگي و افزايش هزينه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي انبارداري است.
3. حرفه عملياتي
اين نسبت تعداد روزهايي است که موجودي
کالا به مطالبات و در نهايت به وجه نقد تبديل مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هرچه چرخه عملياتي
کوتاهتر باشد، مطلوبتر خواهد بود. چرخه عملياتي طولاني‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر، نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده
اين است که مبلغ بيشتري از منابع مالي شرکت، به صورت غيرنقدي بلوکه شده است.
4. نسبت ذخيره کاهش موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به
کل موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
ذخيره کاهش ارزش موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، ميزان
کاهش ارزش موجودي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها نسبت به ارزش بازار آنهاست. اين نسبت نيز جنبه عمومي
دارد و بيانگر عدم برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي صحيح در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف موجودي است.
تجزيه و تحليل نسبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مالي، باعث مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود
تا مديران شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، بتوانند از وضع حال و آينده شرکت موردنظر خود بيشتر
آگاه شوند و درباره آن بهتر قضاوت کنند.
5. معيارهاي
کليدي در رابطه با تأمين‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان
اين دسته از
معيارها مربوط به حوزه خريد هستند. مشکلاتي که عمدتاً ناشي از تأمين‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان
و محيط بيروني بوده و بر ما تحميل ميشوند، توسط اين دسته از معيارها قابل
شناسايي هستند. با در اختيار داشتن زنجيره تأمين قوي و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي دقيق
در ارتباط با اين موضوع و با در نظرگرفتن استراتژي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي سازمان، مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان
معضلات موجود را برطرف کرد و يا واکنش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي متناسب با آن را از خود نشان
داد تا ريسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف به صفر برسند.
6. معيارهاي
کليدي در ارتباط با بازار
مجموعه اين
معيارها، بيانگر عملکرد مناسب يا نامناسب ما در بخش فروش است. شايد يکي از علت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
اساسي در افزايش موجودي کالا و اثرات منفي آن، بروز مشکلات در اين بخش باشد. اين
مسئله به وسيله معيارهاي زير تا حد زيادي قابل شناسايي است.
يکي از نقاط ضعف
عمده شركتها عدم توجه جدي و دقيق به تحليل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و ارزيابي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مالي
است. اين مسئله بعضاً از ضعف تخصص‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي لازم در اين بخش ناشي مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
• دسته ب- تله‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي نقدينگي در
حوزه مديريت موجودي
ممکن است مبالغ بسياري از موجودي نقدي، به
موجود کالا و زيرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي آن تبديل شده و تبعات منفي زيادي را براي شركت
به همراه آورد. ممکن است بسياري از اين تبديل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها غيرقابل برگشت باشند و
سرمايه شرکت از اين طريق از بين برود. لذا دسته‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي ديگر از معيارها را
معرفي کرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ايم که نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده چنين مشکلاتي در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
مختلف موجودي هستند. البته اين معيارها عمدتاً کيفي هستند.
1. وجوهي که در حوزه موجودي خرج شده و غيرقابل برگشت است:
الف- ضايعات: محاسبه ضايعات براساس تفاوت
حاصل از مصرف واقعي و مصرف استاندارد به دست مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌آيد.
ب- موجودي کالاي غيرقابل فروش: هر گاه بين توليدو فروش چند دوره، تناسب و رابطه
منطقي وجود نداشته و يا به عبارتي، طي چند دوره عرضه با تقاضا تناسب نداشته باشد، نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده
اين است که احتمالاً محصول موردنظر، غيرقابل فروش بوده و يا در فروش آن با مشکل
مواجه شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ايم.
پ - خريدهاي غيراقتصادي: عمده نتايج اين
قسمت مربوط به حوزه خريد مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. عدم هماهنگي اين حوزه با حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
ديگر، بويژه مالي و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي مواد، منجر به بروز مشکلات فراواني در مديريت
موجودي کالا مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
2. پول‌‌‌‌‌‌‌‌‌هايي که در قالب موجودي
رسوب کرده و با اقداماتي خاص قابل برگشت هستند:
الف- پيش پرداخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
سررسيد شده و تسويه نشده بابت خريد کالا و خدمات از داخل و سفارشات خارجي: اين
مباحث عمدتاً مربوط به حوزه خريد و ارتباط آن با ديگر حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست.
ب- موجودي مواد اوليه و کار در جريان
ساخت که در خط توليد مانده است: بخش ديگري از دارايي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي جاري صنايع و
واحدها را مواد اوليه و کار در جريان ساخت باقي‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانده در خطوط توليد تشکيل
مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که دليل اين امر مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تغيير محصول توليدي و واگذاري
مسئوليت توليد محصول جديدي به واحد توليد باشد.
پ- موجودي مواد اوليه و کار در جريان
ساخت که در انبار مانده است.
ت- موجودي کالاي ساخته شده و راکد در
انبارها
ث- موجودي کالاي ساخته شده که نهايي نشده
است (به انبار کالاي ساخته شده تحويل نشده است).
3. تعهدات پنهان در حوزه موجودي کالا
در فرايند فروش، ممکن است مواردي وجود
داشته باشد که مشتري، اجناس خود را دريافت نکرده و يا ناقص دريافت کرده باشد. در
اين حالت، در بخش فروش ضعف هماهنگي وجود دارد. از سوي ديگر، بابت نگهداري کالاها، هزينه
پرداخت مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود يا مشتري از اين بابت ناراضي است.
الف- فاکتورهاي بدون تحويل کالا
ب- نواقص تحويل جنس به مشتري
ممکن است مبالغ
بسياري از موجودي نقدي، به موجود کالا و زيرمجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي آن تبديل شده و
تبعات منفي زيادي را براي شركت به همراه آورد.
•
دسته پ- معيارهاي کيفي عمومي
اين
معيارها، راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌حلي سريع و ساده براي ارزيابي کلي هر يک از حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
و تعيين مهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترين حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي داراي مسئله، به منظور بررسي تخصصي‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر
هستند. در مواردي که هيچ معياري براي ارزيابي وجود نداشته باشد و يا معيار مناسبي
براي ارزيابي در دسترس نيست، از اين معيارها نيز مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان استفاده کرد.
1.
تجزيه و تحيل مقايسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي
اين روش
در مواردي کاربرد دارد که استاندارد خاصي براي مقايسه وضعيت مورد رسيدگي با موقعيت
مشابه وجود ندارد. اين تحليل را مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان از دو طريق انجام داد:
• مقايسه
عملکرد جاري با عملکرد گذشته
•
مقايسه عملکرد دايره مورد رسيدگي با سازماني مشابه، ضعف اين روش اين است که
«احتمالاً در مقايسه دو سازمان مجزا، ولي مشابه، امکان شناسايي عواملي که تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي
موجود بين دو سازمان را توجيه مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، وجود نخواهد داشت».
2. استفاده
از استانداردهاي جايگزين (استانداردهاي صنعت)
بسياري
از گروه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، مانند واحدهاي توليدي، بيمارستان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
و بانک‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از استانداردهايي يکسان و قابل مقايسه براي ارزيابي استفاده مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند.
از اين استانداردها مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان براي مقايسه سازمان‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در فعاليت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
مشابه استفاده کرد.
معايب
اين روش
•
ميانگين‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي ملي و آمارهاي عمومي، به‌ندرت با شرايطي خاص منطبق ميشوند.
براي ارزيابي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي دقيق، استفاده از اين روش کاري بيهوده است.
•
ميانگين‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي ملي يا آمارهاي يکدست، بسيار کمياب هستند.
3.
آزمون منطقي بودن
از
اين روش در صورتي استفاده مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که نتوان دو روش قبلي را به کار برد. اين
روش، مبتني بر تجربيات کارشناس از سيستم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و عملکردهاي مختلف ديگر است.
در
اين آزمون، سه معيار اساسي زير مدنظر گرفته مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود:
o
اقتصادي بودن
o
کارايي
o
اثربخشي
موجودي
کالاي ناباب، ملزومات بيش از حد، غيبت زياد کارکنان، سوءاستفاده از منابعي مانند
وسايل نقليه و حساب‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي هزينه، کوتاهي در پردازش اسناد و مديريت وجوه نقد
و ديگر موارد مشابه، نمونه‌‌‌‌‌‌‌‌‌هايي هستند که مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آنها را از طريق
آزمون منطقي بودن، مورد ارزيابي قرار داد.
•
دسته ت- الزامات تخصصي در حوزه مديريت موجودي
يکي
از ديگر روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي درک صحت و سلامت يک سيستم، بررسي بخش‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف
آن است. در اين قسمت، سعي داريم هر حوزه را به تفکيک مورد بحث قرار دهيم.
1.
حوزه پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني
پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني،
براورد کمي و کيفي فعاليت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي آينده است پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني مناسب، پيش شرط
کنترل توليد مساعد است. اطلاعات و گزارشات خروجي از حوزه پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني تقاضا، مبناي
بسيار مهمي در برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي مختلف از جمله توليد و موجودي کالا
خواهد بود. هر چه پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني دقيق‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر باشد، برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
صحيح‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود. پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني را در سه مرحله مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان
کنترل کرد: قبل از شروع دوره توليد، طي دوره و پس از آن. به منظور موفقيت در
مديريت موجودي کالاي بهينه، بايد هر سه مرحله را کنترل کرد. يعني ابتدا بايد از
صحت و اعتبار پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي انجام‌‌‌‌‌‌‌‌‌شده اطمينان حاصل کنيم. سپس
در حين اجرا، تغييرات لازم را اعمال کرده و در نهايت از مقايسه عملکرد واقعي و پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها
در دوره‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي بعدي، استفاده کرده و تدابير لازم را اتخاذ کنيم. در پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني
بايد تمامي فرصت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تهديدها، نقاط قوت و ضعف شناسايي و تحليل شده و
ميزان تاثير هر يک براورد شود. آنگاه بر اساس اين تحليل‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، براوردهاي
لازم صورت پذيرد.
معيارهاي
پيش‌‌‌‌‌‌‌‌‌بيني عبارتند از: دقت، سادگي محاسبات، انعطاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذيري در تنظيم
سرعت واکنش (قدرت تطابق با شرايط محيطي. )
2. حوزه برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي کلان توليد
اين
حوزه، پايه و اساس فرايند فعاليت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي توليدي يک سازمان است و به سوالاتي
مشابه سوالات زير پاسخ مي‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد: چه محصولاتي؟ در چه مدت؟ در کدام واحد بايد
توليد شود؟ و ميزان توليد هر يک از محصولات چقدر است؟ در ضمن، برنامه زماني توليد
چيست؟
3. حوزه برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي ظرفيت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي توليد
عبارت
است از تعيين و برنامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ريزي ظرفيت‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي استاندارد توليد در يک
مجموعه توليد، با محاسبه سطح بهره‌‌‌‌‌‌‌‌‌وري کارکنان، کارايي ماشين‌‌‌‌‌‌‌‌‌آلات
واحدهاي توليد.
4.
حوزه انبارداري
با
توجه به اينکه اين سيستم‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در مديريت موجودي کالا از اهميت ويژه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اي
برخوردارند، عملکرد آنها در نظام‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاي ديگر تأثيرات فراواني خواهد داشت.
5.
حوزه تدارک و خريد و فروش
اين
حوزه دربردارنده فرايندهاي موردنياز براي حصول کالاها و خدمات از محيط خارج سازمان
و فروش آنهاست.
6. حوزه
حسابداري بهاي تمام شده و مديريت مالي
7.
حوزه کنترل و نظارت
8. حوزه
برنامه ريزي مواد موردنياز
نتیجه‌گیری:
در هر واحد صنعتی هزاران قلم کالا وجود
دارد که اگر تصمیم داشته باشیم سیاستهای سفارشدهی و هزینههای تک تک اقلام را
به دست آوریم، اولا ممکن است دریافتن این هزینهها عملا ناموفق و ثانیا در هنگام
سفارشدهی با انواع محدودیتها روبهرو گردیم. ازین رو جهت کنترل موجودی باید به
محدودیتهایی که در ذیل به آنها اشاره می‌شود توجه شود.
-محدودیت فضای انبار
-محدودیت پرسنل تدارکاتی و عدم توان
تهیه اقلام براساس مقادیر محاسبه شده
-محدودیت بودجه هنگام خرید اقلام
-محدودیت در امکانات حمل و نقل
-محدودیتهایی که از طرف دولت ایجاد شده
است.
منابع:
1.
WWW. manufacturing. net/Wm :مدیریت انبارداری
2.
پایگاه مجلات
تخصصی نور: مجله میثاق مدیران » خرداد 1389 - شماره
52 (از صفحه 27 تا 28)
3.
مدیریت زمان و فضا در انبارهای مدرن:روشها و رویههای موجود
در انباری»، ارنست بولتون1، 1997
4. «انبارسازی و عرضهء مواد»، دیوید جوسوپ2،
2000
5. «اصول انبارداری موجودی کالاها و مواد»، ریچارد
ترساین3، 1993
مطالب مشابه :
آموزش اطلاع از مانده حساب کارت بانک توسط اینترنت
اعلام موجودی بانک پاسارگاد : مانده گیری بانک صادرات :
اطلاع از موجودی حساب ِ کارت‌های شتاب به صورت آنلاین !
بانکداری نوین $ بانکداری الکترونیکی - اطلاع از موجودی حساب ِ کارت‌های شتاب به صورت آنلاین !
موجودی روزانه انبار . محصولات کاشی و سرامیک
((( بازرگانی کاشی و سرامیک امین یزد ))) - موجودی روزانه انبار . محصولات کاشی و سرامیک - عرضه کاشی
کنترل موجودی
مقالات اقتصادی - کنترل موجودی - مقالات و تجزیه تحلیل های اقتصاد ایران - مقالات اقتصادی
موجودی کالا در بازرگانی
حـســــــابــداران آیـنـــــــــده - موجودی کالا در بازرگانی - کاری از دانش آموزان هنرستان
موجودی روزانه انبار شرکت بازرگانی کاشی و سرامیک خورشید تجارت
شرکت بازرگانی کاشی و سرامیک خورشید تجارت - موجودی روزانه انبار شرکت بازرگانی کاشی و سرامیک
موجودی کالا
حسابداری نوین - موجودی کالا - **دانش هر فرد نه دارایی اوست نه سرمایه او بلکه بدهی او به جامعه
حسابداری موجودی مواد و کالا (قسمت اول)
موجودی کالا در و شمارش و بررسی کیفیت کالا، بسته بندي، صدور پروانه و هرگونه مجوز صادرات به
دستگاه رمزیاب چیست ؟
ارائه موجودی شما و زمانیکه از کنار بانک صادرات رد می شوید و ازدحام مردم را در صف بانک
برچسب :
موجودی صادرات