اصول پرورش و نگهداري قرقاول

گردآوری :

مهندس كيومرث مولادوست كارشناس علوم دامي

مهندس اميد پرويزي عمران كارشناس ارشد علوم دامي – تغذیه دام و طیور

مقدمه

قرقاول يكي از زيباترين گونه هاي پرندگان زينتي مي باشد و بسياري از افراد جامعه به پرورش، نگهداري، شكار و يا مصرف گوشت اين پرنده علاقمند هستند. پرورش اين پرنده به منظور بهره برداري به صورت واحدهاي گوشتی و بندرت در جهت توليد تجاري تخم آنها صورت مي گيرد.

در حالت طبيعي اين پرنده به صورت وحشي در طبيعت زندگي مي كند و از ديرباز توسط آدمي شكار شده است، در چند دهه اخير گرايش هاي زيادي به مصرف گوشت آنان در جوامع غربي و بسياري ديگر از جوامع بشري مشاهده شده است.

قرقاول با نام علمي فازيانوس كليچيكوس[1] و نام انگليسي فزنت[2] متعلق به خانواده فازيانيدها، راسته مرغ سانان [3] از ردة پرندگان[4] مي باشند.

در ايران يك گونه قرقاول و چهار زيرگونه آن زندگي مي كند. قرقاول هاي ايران از خالص ترين قرقاول هاي دنيا هستند. زيرگونه قرقاول هاي ايران عبارتند از : قرقاول تالش، ارسباران، سرخس و گلستان.

خصوصيات و مشخصات :

در قرقاول هاي ماده، رنگ پرها نخودي تيره با لكه هاي قهوه اي است و شباهت زيادي با رنگ محيط دارد اين رنگ باعث مي شود كه قرقاول هاي ماده در طول دوران طولاني خوابيدن روي تخم ها و زمان پرورش دادن جوجه ها از ديد دشمنان پنهان بمانند. قرقاول ها، پاهاي بلند و قوي دارند كه مي توانند به مدت طولاني بدوند و اگر خطر نزديك شود قادر به پرواز مي باشند اما پرواز طولاني ندارند و پس از يك پرواز كوتاه به زمين مي نشينند و خود را در ميان بوته ها پنهان مي كنند.

طول بدن اين پرنده كمتر از یک متر است و وزن نر آن به 5/1 كيلوگرم مي رسد. اين پرنده شباهت زيادي به مرغ خانگي دارد با اين تفاوت كه قرقاولها دم بسيار بلندي دارند كه حدود نصف طول بدن آنهاست. پرهاي دم 9 جفت و جفت وسطي بلندتر است.

عادت ها و رفتارها :

قرقاول ها به صورت اجتماعي زندگي مي كنند در فصل توليدمثل هر گروه، تنها يك نر و چند ماده وجود دارد. پرنده نر نقش رهبري را بر عهده دارد. ولي براي خوابيدن روي تخم ها و پرورش جوجه ها علاقه اي از خود نشان نمي دهد. در فصل تابستان، دسته هاي قرقاول شامل مادر و جوجه ها هستند ولي در فصل پاييز، اجتماع خانوادگي از هم پاشيده مي شود و قرقاولهاي هرگروه با هم مخلوط مي گردند.

قرقاول ها، پاهاي قوي و بلندي دارند و مي توانند مدت طولاني باسرعت بدوند. در هنگام احساس خطر با حالتي قوزمانند از ميان بوته به سرعت مي گذرند و از محل خطر دور مي شوند ولي وقتي كه خطر خيلي نزديك باشد لا به لاي بوته ها مخفي مي شود و اگر گاهي مخفيگاهش آشكار شود، پرواز مي كند. در هنگام پرواز اول كمي به حالت عمودي از زمين بلند مي شود اين پرواز با سر و صداي زيادي همراه است. پس از كمي از اوج گيري كه ارتفاع آن به ارتفاع پوشش گياهان منطقه بستگي دارد، پرواز حالت افقي پيدا مي كند. قرقاولها در زمان پرواز آسيب پذيرند زيرا پرندگان شكاري مي توانند آنها را به آساني در هوا شكار كنند به همين دليل قرقاولها پرواز طولاني ندارند و در ارتفاع بالا پرواز نمي كنند. پس از يك پرواز كوتاه به زمين مي نشينند و خود را در بين بوته ها و درختان بلند پنهان مي كنند.

انواع قرقاولها :

انواع بسياري متنوعي از قرقاولها وجود دارند که شامل :

1- قرقاولهاي شكاري ( Phasianus) :

اين دسته از قرقاول ها جثه اي ‌متوسط با دمي طويل به تعداد 18 شاهپر دارند. آنها در 33 شکل گوناگون در اغلب نقاط دنيا بجز آفريقا و امريكاي جنوبي پراکنده هستند.

قرقاولهاي قفقاز (Colchicus)

قرقاولهاي طوقي چيني ( Torquatus)

قرقاولهاي قرقيزي طوقي ( Mongolicus)

قرقاولهاي الوان ژاپني (Versicolor)

2- موتاسيونهاي قرقاولهاي شكاري :

از قرقاولهاي شكاري كه در اسارت نگهداري شده اند، نژادهاي خالص جالب توجهي پرورش يافته اند، مانند: قرقاولهاي تنبروسوس (Tenebrosus)، قرقاول ايزابل (Isabell) و قرقاول سفيد .

3- قرقاولهاي دم دراز ‌سيرماتيكوس ( Syrmaticus )

قرقاولهاي دم دراز بخاطر عدم وجود پرهاي ناحيه گوش و داشتن ‌دم‌دراز و ساير علائم، از شكاري ها قابل تشخيص هستند. از انواع آن مي‌توان : قرقاولهاي شاهي، قرقاولهاي اليوت و قرقالولهاي ميكادو را‌ نام ‌برد.

4- قرقاولهاي مرغي شکل ( Lophura )

قرقاولهاي مرغي شكل در بين خود گروههاي بسته‌اي را به وجود مي‌آورند، با وجوديكه نرها رنگهاي متنوعي نشان مي دهند ولي آنها با يكدیگر خویشاوندي بسيار نزديكي دارند. اين قرقاولها عبارتند از : قرقاول نقره اي، قرقاول سوين هو و قرقاولهاي پرلات.

5- قرقاولهاي چري سولوفوس ( chrysolophus)

از انواع اين قرقاول مي توان قرقاول طلائي ( ch.pictus)، طلائي تيره، طلائي لوتينو (ch.lutino)، قرقاول ليدي ام هرست( lady.Amhers) و قرقاول الماس نشان ( ch. amherstiae) را نام برد.

6- قرقاول هاي براق (Monals or lophophorus)

از معروفترين انواع آن مي توان قرقاول براق شاهي را نام برد. آنها تا حدود زيادي زندگي شبيه به ساير قرقاولها دارند

7-قرقاولهاي گوش دار( Crossoptilon)

از انواع معروف قرقاولها گوش دار آبي مي‌نوان آئوريتوم (Crossoptilon auritum) را ذكر نمود. آنها در چين ميانه و در مغولستان مركزي پراكنده هستند. اين قرقاولها زندگي گروهي داشته و در مواقع تكثير هر جفت نر و ماده راه جداگانه از گروه را دنبال مي كنند. هر لانه 8-5 تخم دارد تعدادي از آنها به ژاپن،آمريكا و آلمان نيز برده شده است .

گسترة جغرافيايي :

قرقاول ها در بيشتر جنگل هاي شمال كشور زندگي مي كنند. قرقاول هاي ايران همه از يك گونه هستند ولي با توجه به پراكندگي جغرافيايي و تفاوتهاي جزئي ظاهري، برخي از آنها را به 4 گونه شامل قرقاول های منطقه ارسباران و دشت مغان در شمال غربي كشور، قرقاولهاي تالش از آستارا تا چالوس ، قرقاولهاي گلستان از حدود بابل تا پارك گلستان و قرقاولهاي سرخس در جنگل هاي اطراف رودخانة مرزي هريرود مي دانند.

توليدمثل

قرقاول ها لانه خود را در زمين بنا مي كنند. آنها در زمين در سوراخي يا گودالي كه معمولاً بوته يا گياهي آن را پنهان مي كند آشيانه مي سازند و كف آن را با برگ و علف مي پوشانند.

قرقاول ها 9 تا 16 تخم مي گذارند، تخم ها به رنگ زيتوني مايل به قهوه اي مي باشند و اگر به دليلي تخم آنها از بين برود آنها
مي توانند بار ديگر هم تخم بگذارند. قرقاول ها حدود 24 روز روي تخمها مي خوابند. جوجه ها به محض بيرون آمدن از تخم، آشيانه را ترك كرده و به همراه مادر به جستجوي غذا مي پردازند.

جوجه ها در روزهاي اول زندگي فقط از حشرات به عنوان غذا استفاده مي كنند ولي غذاي بزرگترها را مواد گياهي مانند دانه غلات، بذر گياهان، ميوه هاي آبدار، حشرات، كرم ها و حلزون ها تشكيل مي دهد ولي در پرورش صنعتي از كنسانتره فرموله شده استفاده
مي كنند.

قرقاولها در مناطق جنگلي و بوته زارها زندگي مي كنند و معمولاً براي تغذيه جاهاي پر درخت را ترك مي كنند و به كشتزارها و جاهاي باز مي روند.

پرورش

اهداف زيادي از راه اندازي طرحهاي پرورش قرقاول دنبال مي شوند. عرضه مستقيم محصولات توليدي اين پرندگان از جمله اين اهداف است. امروزه با توجه به شناخت مضرات گوشت قرمز و گرایش به گوشت سفيد پرندگان و همچنین شكار پرندگان حلال گوشت و تاكسيدرمي[5]، پرورش اين پرنده را حائز اهمیت نموده است.

مراحل پرورش صنعتي

الف – جوجه كشي :

آغاز كار پرورش قرقاول با خريد حداقل سه هزار تخم نطفه دار شروع مي شود. جوجه هاي حاصل بعد از شش ماه پرورش، به عنوان گله مادري نگهداري شده و تخم هاي استحصالي از آنها جوجه هاي گوشتي و همچنين گله هاي جايگزين مولدين را تشكيل خواهد داد. سه هزار تخم خريداري شده در دستگاه جوجه كشي قرار داده مي شود. پس از 23 تا 28 روز حداقل 2300 قطعه جوجه يك روزه توليد خواهد شد. با احتساب تلفات در طول يك دوره پرورش به طور متوسط 2000 پرنده نر و ماده در ابتداء خواهيم داشت كه از اين تعداد به طور متوسط 1300 قطعه پرنده ماده و 700 قطعه پرنده نر خواهند بود و بدين ترتيب گله مادر تشكيل مي گردد. با توجه به اين كه هر قطعه پرنده در هر دوره پرورش حدود 80 عدد تخم مي گذارد و با احتساب 65% جوجه درآوري هر قطعه پرنده ماده، 52 قطعه جوجه توليد مي كند لذا با توجه به تلفات و همچنين انتخاب جهت گله جايگزين مولدين حدود 60 هزار قطعه پرنده در طول سال توليد خواهد شد.

جمع آوري تخم ها بطور متوسط هر يك ساعت يكبار و به صورت منظم صورت پذيرد تا بدين ترتيب آمار تخمهاي غيرقابل جوجه كشي كاهش يابد. تخمهاي توليدي راجمع آوري و بلافاصله آنها را تميز و در محلی با دمای 15 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 75 درصد تا حداكثر 15 روز نگهداري نمود.

جهت كسب نتيجه بهتر از جوجه كشي، بهتر است تخم هاي نطفه دار يك هفته در اين شرايط نگهداري و سپس روانه ماشين جوجه كشي شوند. در صورت اجبار در نگهداري بيشتر از يك هفته تخمهاي نطفه دار بايستي روزي يكبار چرخانده شوند. طول مدت جوجه كشي 25 تا 26 روز مي باشد. درجه حرارت ماشين جوجه كشي بايستي 7/37 درجه سانتیگراد و ميزان رطوبت آن 65% تنظيم گردد. يكي از مسائل مهم در افزايش ميزان خروج جوجه ها از تخم، چرخش تخمها در داخل دستگاه ستر[6] است اين عمل مانع از آن مي شود تا جنين به سطح پوست نزديك و به آن بچسبد كه در اين صورت موجب پاره شدن شالاز تخم و مرگ جنين خواهد شد. سيستم چرخش اتوماتيك ماشين جوجه كشي در هر ساعت يك بار مانع از اين اشكال شده و باعث افزايش درصد توليد جوجه مي شود. ضدعفوني دستگاه جوجه كشي از اهميت بالايي برخوردار است يكي از موارد مهم در جوجه كشي، ضدعفوني كردن دستگاه جوجه كشي مي باشد. براي اين منظور مي توان پس از هر بار جوجه كشي از آجر قابل اشتعال مخصوص ضدعفوني استفاده نمود. براي ضدعفوني دستگاه در زمان جوجه كشي نيز از محلول + TH4 به صورت محلول در سيستم مرطوب كننده دستگاه استفاده مي گردد.

تخمها پس از اينكه 21 روز را در ستر سپري كردند به دستگاه هچر[7] منتقل شده و پس از سه روز به جوجه تبديل مي شوند. دستگاه هچر داراي80% رطوبت مي باشد اين رطوبت زياد باعث مرطوب شدن و نرمي پوسته تخم ها شده و خروج آسان و راحت جوجه ها را ممكن مي سازد. اگر رطوبت در هچر به اندازه كافي نباشد موجب خشك شدن پوسته داخلي تخمها گشته و جوجه ها به سختي
مي توانند پوسته داخلي و خارجي تخم را شكسته و از تخم خارج شوند. در صورت استفاده از ماشينهاي جوجه كشي معمولي، گذاشتن پارچه اي خيس در داخل هچر و يا استفاده از مرطوب كننده هاي اتوماتيك در داخل هچر الزامي است.

ب – پرورش و نگهداري در چهار هفته اول

جوجه ها پس از خروج از تخم، به سالن چهار هفته اول منتقل مي گردند. چهار هفته اول پرورش از اهميت خاصي برخوردار است لذا مدیریت در این مرحله از اهمیت بسزائی برخوردار است. بدين منظور بايستي تمام تجهيزات و امكانات لازم را براي ورود جوجه ها به سالن مهيا نمود. جايگاه اوليه جوجه ها بايستي گرم باشد و آب و غذا به راحتي در دسترس باشد. براي اين منظور مي بايستي از صحت و سلامت كليه آبخوريها، دانخوريها و تمام منابع گرمازا اطمينان حاصل نمود زيرا جوجه ها در ده روز اول زندگي نمي توانند خود را با شرايط محيط وفق دهند بنابراين منابع گرمازا از ملزومات اساسي به شمار مي رود.

بايد در نظر داشت اگر جوجه ها در زير مادرمصنوعي يك جا و در مركز آن جمع شوند درجه حرارت را بايستي کاهش داد و اگر در اطراف پراكنده شوند درجه حرارت زير مادرمصنوعي را بايد افزایش داد، حالت مطلوب پراكندگي يكنواخت زير مادر مصنوعي با توزیع مناسب جوجه ها در کل سالن مي باشد.

دمای سالن پرورش جوجه ها در روز اول باید 28 درجه سانتيگراد بوده و دمای زير مادرمصنوعي نیز 38 درجه سانتيگراد تنظيم گردد. بازاي هر هفته، 8/2 درجه سانتيگراد از حرارت مادرمصنوعي کاسته و نهايتاً به 28 درجه سانتي گراد تقليل مي يابد. رطوبت داخل سالن پرورش نيز در ابتدا بايست حدود 65 درصد تنظيم گردد تا از بروز مسائل و مشكلات پرورش جلوگيري شود.

ج – پرورش و نگهداري در دوازده هفته آخر

جوجه هاي پرورشي پس از يك ماه به داخل قفس هاي پرورش و يا در صورت استفاده از سيستم بستر، به بستر اصلي منتقل مي گردند. جوجه ها به مدت 12 هفته در اين سيستم پرورش داده شده و پس از زمان مقرر به كشتارگاه منتقل مي شوند.

تغذيه و جيره غذايي

يكي از موارد مهم در پرورش طيور مسئله تغذيه مي باشد. تغذيه طيور قسمت مهمي از وظايف يك پرورش دهنده طيور را تشكيل مي دهد. تغذيه از دو جنبه بهداشتي و اقتصادي حائز اهميت است. از نظر بهداشتي پرنده هنگامي مي تواند به فعاليتهاي مرفولوژيكي خود به طور مناسب ادامه دهد كه تمام مواد غذايي مورد نیاز در اختيارش قرار گيرد از نظر اقتصادي هم بايد توجه داشت كه 75 درصد از هزینه پرورش را هزينه هاي مربوط به خوراک تشكيل مي دهد. واحد تهيه خوراک كار تأمين و توليد انواع جيره هاي غذايي براي پرندگان در كليه مراحل رشد و نمو را از جوجه هاي يك روزه تا پرندگان گوشتي و مولدين به عهده دارد. در اين واحد، مواد اوليه مورد نياز به نسبتهاي كاملاً دقيق و مشخص با هم مخلوط و آسياب مي شوند طعم و مزه گوشت قرقاول پرورشي با همنوعان وحشي آنها تفاوت چندانی ندارد.

قرقاول ها از ابتدای پرورش نياز به انرژي بالایی دارند لذا بهترين نتيجه با جيره آغازین[8] با 28% پروتئين تا 4 هفته اول، 25% پروتئين از 4 تا 9 هفته و 22% پروتئين از 9 تا 16 هفته بدست مي آيد. جيره غذايي پرندگان پرورشي از ذرت، گندم، کنجاله سويا، پودرصدف، نمك، مکمل ويتامين ها و مواد معدني تشكيل مي شود.

دسترسي به خوراک براي جوجه هاي قرقاول از ضروريات پرورش مي باشد. جيره هاي غذايي پرندگان زينتي و يا بوقلمون در کارخانجات خوراک توليد مي شود كه قابل اطمينان و توصيه مي باشد. جيره آغازين بايد حاوي 28 الي 30 درصد پروتئين باشد كه براي برآورد احتياجات اين پرنده براي رشد سريع و پردرآوري ضروري مي باشد. جيره هایي كه به شكل كرامبل ارائه مي شوند نتايج رضايت بخشي را موجب گرديده اند. اما بايد توجه داشت كه جوجه هاي قرقاول قادر به مصرف خوراك پلت شده تا سن سه هفتگي نيستند. جيره هاي غذايي قرقاول بايد حتما حاوي كوكسيدواستات باشد تا از ابتلا به كوكسيدوز جلوگيري شود.

جدول 1 : تركيبات پروتئين جيره غذايي قرقاول را در كل دوره پرورش

رديف	هفته	پروتئين(درصد)	توضيحات
1	4-1	30-28	آغازین
2	8-4	25-24	اگر جيره 24 درصد نتوانيم تهيه كنيم تا 7 هفتگي مي توان از جيره آغازین استفاده كرد
3	12-8	22-21	دو هفته قبل از تخلیه قرقاول ها به ازاي هر 100 پرنده یک کیلوگرم دانه ذرت كامل در سالن توزیع مي شود

جدول 2 : خوراک مصرفي هر قرقاول در مراحل مختلف پرورش

سن ( به هفته )	مقدار خوراک مصرفي به ازاي هر پرنده(گرم)
5-0	5/113
8-6	454
8 هفته به بعد	454

مطابق جداول 3 : NRC 1994 ، ساير احتياجات غذايي قرقاول

مواد مغذی	0-4	8-4	17-9	تخمگذاری
انرژي	2800	2800	2700	2800
پروتئين	28	24	18	15
ليزين	5/1	4/1	8/0	68/0
متيونين	5/0	47/0	3/0	3/0
كلسيم	1	85/0	53/0	5/2

احتياجات آب : آب از نيازمنديهاي اصلي قرقاولهاي جوان محسوب مي شود. خنكي و تميزي آب بايد همواره رعايت شود. ابتدا مي توان از سنگهاي رنگين و سنگ مرمر در ظروف آب قرقاولها استفاده كرد تا از خيس شدن آنها درنتيجه ورود به داخل آبخوري جلوگيري كند. محل قرار گرفتن آبخوريها بايد دور از محل نصب مادرمصنوعي باشد. يك قرقاول در حال رشد به 2 الي 5 گالن[9] آب نياز دارد و 200 قرقاول در حال رشد بعد از دو هفته اول روزانه به 5 گالن آب نياز دارند.

تراكم

در سالن پرورش بالغين براي جفتگيري و نطفه دار شدن تخم ها بايد به ازاي 8 پرنده ماده، 1 پرنده نر وجود داشته باشد. تراكم مناسب، پرورش دهنده را در مديريت صحيح كمك مي كند. جدول زير راهنماي مناسبي براي تعيين فضاي سالن پرورشي براي هرجوجه خواهد بود.

سن	فضا بر حسب مترمربع
1 روزه تا 3 هفتگي	025/0
3 هفته تا 6 هفتگي	1/0
6 هفته تا 12 هفتگي	4/0
بالغ	3/1

منبع گرمائي و دماي مناسب

اگر از بخاري براي ايجاد گرما استفاده مي كنيد خروج گاز آن و ايمني آن را كنترل كنيد. همچنين اگر از لامپهاي مولد گرما استفاده مي كنيد مطمئن شويد كه كابل ها و مدارهای درگير قادر به انتقال بار هستند. در صورت سالم نبودن آنها ممكن است در شب و يا زماني كه شما در سالن حضور نداريد بسوزند و منجر به خفگي جوجه ها شوند.

مادر مصنوعي

به علت حساس بودن جوجه ها تا 10 روز اول پرورش به مادرمصنوعي احتياج دارند. براي تهيه مادرمصنوعي براي تقريباً 100 جوجه به مقوا يا ورقه فلزي به ابعاد 6 × 5 مترمربع نياز داريد كه ارتفاع آن از سطح زمين در حدود 3/0 تا 45/0 متر تعيين مي شود. همچنين به ازاي هر 50 جوجه یك لامپ 250 وات ترجيحاً لامپ مادون قرمز مورد نياز است. اجازه ندهيد مكان زير مادر مصنوعي كثيف يا مرطوب شود. هر چند وقت يكبار كه لازم باشد بستر پرندگان را تغيير دهيد.

بستر پرندگان

سالن پرورش پرندگان بايد دارای کف بتوني باشد. علاوه بر آن نيازمند بستري ضخيم و خشك هستيم. براي تأمين بستر مناسب مي توانيم از كاه استفاده كنيم. بايد كاه ها را مختصري خرد كرده و بر روي بستر پهن كنيد. به اين نكته توجه داشته باشيد كه اصلاً از خاك اره و نرمه چوب براي بستر پرندگان استفاده نكنيد زيرا ممكن است آنها توسط جوجه ها خورده شوند كه اين امر موجب چسبندگي سنگدان و در نهايت مرگ جوجه ها مي شود.

دانخوري ها : دانخوري ها مكانيزم نهايي هستند كه دان را پس از تمام مراحل جهت تغذيه در اختيار طيور قرار مي دهند. اين وسايل بايستي به گونه اي باشند كه غذا به طور يكنواخت و كافي در اختيار جوجه ها قرار گيرد. ساختمان دانخوري بايد داراي مشخصات زير باشد :

- به آساني و با كمترين كار قابل پركردن باشند.

- ريخت و پاش خوراک بايستي كم و ناچيز باشد.

انواع دانخوريها عبارتند از :

1- دانخوري ناوداني

2- دانخوري استوانه اي

3- دانخوري بشقابي

4- دانخوري سيني شكل

خوراکدهی : براي خوراک دادن به پرندگان مي توانيد از 2 تا 4 دانخوری به طول 60 تا 90 سانتي متر به ازاي هر50 جوجه و يا دانخوری هاي اتوماتيكي استفاده كنيد. بهتر است خوراکدهی جوجه ها بر روي مقواهاي مسطح به رنگ سبز انجام شود. زيرا رنگ سبز جوجه ها را جذب مي كند و اين كار باعث مي شود جوجه ها زودتر خوراک را پيدا كنند. سعي كنيد غذا در ته ظرف به خوبي پهن شده باشد. زيرا تجمع غذا در يك قسمت باعث ريختن خوراک به بيرون و نرسيدن خوراک به جوجه هاي ضعيف تر مي شود. تا زماني كه جوجه ها از كيسه زرده خود استفاده نكرده اند به آنها خوراک ندهيد زيرا اين كار باعث مشكلات گوارشي مي شود.

آبخوري ها :

انتخاب آبخوري مناسب يكي از مسائل مهم پرورشي به شمار مي رود. آبخوريها دو دسته هستند :

1- آبخوريهاي دستي كه شامل انواع مخروطي، استوانه اي، تشتكي و ناوداني مي باشند.

2- آبخوريهاي اتوماتيك يا خودكار كه شامل انواع مخروطي ، ناوداني و قطره اي مي باشند.

آب : آب يكي از نيازهاي اساسي پرندگان است. براي تامین آب 50 جوجه به 2 تا 4 عدد آبخوری استاندارد نيازمنديم. جوجه ها بر اساس حس كنجكاوي آبخوری را پيدا مي كنند از اين رو آبخوری ها را نزديك مادرمصنوعي قرار دهيد. آب مصرفي بايد تميز و سالم باشد. همچنين بايد يك روز در ميان از ويتامينها و الكتروليتهاي محلول در آب براي رشد و افزایش ايمني جوجه ها استفاده كنيد.

بايد هر صبح و شب آب را تعويض و ظرف آبخوري را تميز و ضدعفوني كنيد. آبي كه زياد سرد يا گرم باشد ايجاد مشكل مي كند. در صورت رويت اينكه جوجه ها خود را كثيف يا خيس كرده اند، ارتفاع ظرف آبخوري را از سطح زمين افزايش دهيد.

كشتار و بسته بندي

قرقاول ها پس از 16 هفته به وزن 200/1 گرم مي رسند و آمادة كشتار هستند. پس از كشتار، گوشت را به دقت شست و شو و تميز نموده و بسته بندي مي كنند. روي بسته ها تاريخ توليد و انقضاي محصول به دقت ثبت گرديده و بسته ها را به سالن انجماد مي فرستند. بسته ها پس از انجماد آماده عرضه به بازار هستند.

بهداشت و بيماري ها

توليد گوشت و تخم با كميت بالا وكيفيت مطلوب و همچنین پرورش بمنظور نمايش و زينتي، مستلزم تأمين شرايط سلامت و بهداشت است. تعداد قرقاول در يك مجتمع پرورشي مهم نيست، آنچه مهم است اجراي برنامه هاي درست براي پيشگيري از بيماريهاي گوناگون به منظور دستيابي به توليد اقتصادي است. يك پرورش دهنده خوب قبل از هر كار بايد فارم را به گونه اي مديريت كند كه احتمال شيوع بيماري در آن به حداقل برسد.

يكي از مهمترين و اساسي ترين روشهاي پيشگيري از بيماريها، رعايت پاكيزگي و بهداشت است. به عبارت ديگر، استفاده از خوراک بهداشتی كه به عوامل بيماري زا، آفت كشها، حشره كشها و فضولات طيور آلوده نباشد، استفاده از آب تميز و آبخوري بهداشتي، جايگاه پاكيزه، بخصوص براي جوجه هاي يكروزه و نیمچه هاي تخمگذار و همچنين خريد جوجه ها و نيمچه هاي سالم و تميز كه به هيچ نوع بيماري مبتلا نباشند از جمله مواردي است كه جهت تأمين بهداشت و پيشگيري از شيوع امراض بين قرقاول ها بايد به دقت رعايت شود.

الگوي بروز بيماري در فارم :

نگهداري غيرصحيح

+ عامل بيماري زاي اوليه

(اغلب ويروس)

+ عوامل بيماري زاي ثانويه

(اغلب باكتري يا انگل ها)

= بيماري ساب كلينيكي[10]

منابع بيماريها در پرندگان به شرح زير است كه اهميت آن برحسب شرايط موجود در مزارع متفاوت مي باشد.

1- پرندگان بيمار يا تخم پرندگان بيماري كه از قبل در مزرعه باقي مانده اند.

2- پرندگان وحشي كه در اطراف مزرعه حضور دارند.

3- انگلهايي كه از قبل روي بستر حضور داشتند.

4- موشها، مگسها، گربه ها و سگها.

5- ديگر واحدهای پرورش طیور در نزدیک محل پرورش

6- آب، غذا و مواد بستر

7- كاركناني كه به محلهاي پرندگان در مزارع مختلف سر و كار دارند.

8- كاميون خوراک

9- استفاده از تجهيزات دسته دوم

10- دامپزشكان و مروّجين طيور كه از واحد بازديد مي كنند.

11- تهويه و كنترل ضعيف محيط

12- عدم وجود عايق حرارتي در ساختمان

13- تحرك بيش از حد پرنده

14- زهكشي غلط و عدم خروج به موقع كود و فضولات

چند دسته از بيماريها بين قرقاول سانان مشترك مي باشد كه برحسب گونه، سن و محل زندگي، شيوع آن بين قرقاول ضعف و قوت مي يابد که شامل :

ناهنجاری پنجه[11] ، تورم كف پا[12] ، سندروم بيماري آب آوردگي شكم[13]، بوتوليسم، سل پرندگان[14] ، اريزيپلاس، اسپيروكتوز[15]، كوكسيديوز، جرب، نيوكاسل، كريپتوكوكوزيس وآنفلوآنزا

كاني باليسم[16] (خودخوري)

در اين ناهنجاري پرندگان به علت شدت نور زیاد، تراكم زیاد، تهويه نامناسب، كاهش پروتئين در خوراك، کمبود ويتامين، اسيدهاي آمينه يا نمك در خوراك، گرسنگي طولاني مدت و غيره شروع به كندن پرهاي همديگر و در موارد پيشرفته شروع به خوردن همديگر مي كنند.

براي مبارزه با كاني باليسم بايد توجه پرندگان را به يكديگر كم كنيم. از اين رو بايد نور سالن پرورش را آنقدر كم كنيم كه پرندگان تنها بتوانند آبخوری و دانخوری را ببينند. همچنين مي توانيم با آويزان كردن سبزي از ديوار يا سقف آنها را به خوردن سبزي مشغول كنيم و توجهشان را به همديگر كم كنيم. در صورت مشاهده پركني بايد از يك روش نوك چيني استفاده كنيم. نوك چيني بايد در گله مورد پرورش به صورت هم زمان انجام شود.

منابع :

1. اوحدي نيا، حسن. 1387 . راهنماي پرورش طيور مزرعه: شامل پرورش كبك، قرقاول، مرغ شاخدار و طاووس و كبوتر: قو، بلدرچين، شترمرغ و بوقلمون و اردك و غاز، تهران ، علم و قلم.

2. اوحدي نيا، حسن. 1381 . بيماريهاي قارچي طيور ، تهران ، علم و قلم.

3. اوحدي نيا، حسن. 1379 . بيماريهاي آنفلوآنزاي مرغي ، تهران ، علم و قلم.

4. باتاگليا، آر.اي ، و.ب.مي.رُز. 1373. روشهاي عملي در پرورش طيور، ترجمه: مسعود هاشمي،تهران، انتشارات فرهنگ جامع.

5. فرخوي ، م . ، خليقي ، ت . و نيك نفس ، ف . 1371. راهنماي كامل پرورش طيور . انتشارات واحد آموزش و پژوهش معاونت كشاورزي سازمان اقتصادي كوثر.

6. زهري ، مرادعلي . 1372 . اصول پرورش طيور . چاپ نهم . انتشارات دانشگاه تهران .

7. زهري ، مرادعلي. 1383. عوارض و بيماريهاي غيرعفوني در طيور، تهران، پرتو واقعه.

8. سينزبري، ديويد. 1381. اصول بهداشت دام و طيور، ترجمه: غلامعلي مقدم، مرتضي پشمي، تبريز، عميدي.

9. صفائي فيروزآبادي، مهدي. 1387. بهداشت و پرورش كبك و قرقاول، تهران، ترقي.

10. ضيايي ، هوشنگ. 1375. قرقاول ايران « حيوانات زيباي من » ، تهران ، انتشارات موزه آثار طبيعي وحيات وحش ايران.

11. كياني، شهرام. 1385 . ماشينهاي دامپروري، قم، انتشارات آثار دانشوران.

12. گليان ، ا و م . سالارمعيني . 1375 . احتياجات غذايي طيور. انتشارات واحد آموزش و پژوهش معاونت كشاورزي سازمان اقتصادي كوثر.

13. مقدس،احسان. 1388. پرورش،نگهداری و بیماری قرقاول، تهران، نیلوبرگ.

14. ناظر عدل، كامبيز. 1375 . پرورش پرندگان مفيد ، تهران ، عميدي.

15. نظام دامپروري كشور «جلد اول» ،1386. وزارت جهاد كشاورزي- معاونت امور دام.

[1] - Phasianus Calchicus

[2] - Pheasant

[3] - Glliformes

[4] - Aves

[5] Taxidermy

[6] Setter

[7] Hatcher

[8] Starter

[9] یک گالن آب =34/8 پوند=79/3 کیلوگرم=231اینچ مکعب

[10] Subclinical

[11] - Crooke toes

[12] - Bumble Foot

[13] - Ascites

[14] Avian Tuberculosis

[15] - Spirochaetosis

[16] - Cannibalism

آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

اصول تغذيه و جيره غذايي درپرورش قرقاول

اصول پرورش و نگهداري قرقاول

مطالب مشابه :

جفت انداختن قناری

شعر طنز دختر دم بخت

می پریم پایین هوا میریم

اصول تغذيه و جيره غذايي درپرورش قرقاول

اصول پرورش و نگهداري قرقاول

آشنایی با خصوصیات رفتاری قرقاول ها به منظور انتخاب و نگهداری آنها

اَبيا

انجماد و ذخیره اسپرم طیور

آشنايي با قرقاول