لردگان؛ سرزمين گنج‌هاي پنهان
گزارش شهرستان/ لردگان؛ سرزمين گنج‌هاي پنهان /زير نظر: محمد حسين عسگري/گزارش از: فاطمه اروجلو
مقدمه
شهر لردگان در جنوب استان چهارمحال و بختياري واقع شده است كه قدمت آن به دورة عيلاميان مي‌رسد. با بررسي متون تاريخي مشخص شده كه تمدنهاي بسياري در اين شهر به عرصة ظهور و نابودي رسيده است. در گوشه وكنارشهرلردگان چند تپة باستاني وجود دارد كه بقاياي كاخهاي دورة عيلاميان بوده و هم اكنون خراب شده و به شكل توده خاك در آمده است. اين شهر از ديرباز مركزي براي مبادلات عشايري به شمار مي‌رفته است.
پيشينه تاريخي
شهر لردگان بدليل داشتن آب و هواي مساعد و محيطي مناسب براي زندگي، در طول تاريخ اقوام و طوايف متعددي را در خود جاي داده و آثار تاريخي بر جاي مانده، نشانگر وجود تمدنهاي كهن در اين منطقه است.
بر اساس كشفيات باستان شناسي و متون تاريخي، قدمت زندگي در لردگان به هزارة ششم و هفتم قبل از ميلاد برمي‌گردد.
لردگان در سالهاي دور به نام سه دهستان بختياري: «چانكي»، «خان ميرزا» و «فلاورد» شناخته مي‌شد. واژة لردگان به معني محل و مكان زيست لُرها است.
مردم شهر لردگان با اصيل‌ترين واژه‌هاي زبان فارسي كه ريشه در فارسي پهلوي دارد گفتگو مي‌كنند و اين بدين سبب است كه پاي بيگانگان كمتر به اين منطقه رسيده و به همين دليل در طول چند سده به طرز معجزه‌آسايي از اختلاط و امتزاج با ديگر زبانها محفوظ مانده است.
ويژگي‌هاي جغرافيايي
لردگان، داراي آب و هوايي نيمه مرطوب و معتدل است با زمستانهاي نيمه سرد و تابستانهاي نيمه گرم. به همين علت لردگان داراي پوشش گياهي غني است كه مي‌توان از: باريجه، كيترا، سريش، ريواس و گلهاي وحشي همچون لاله، گل گاوزبان، ختمي و نسترن نام برد. ضمناً در صورت توسعه كشت اين محصولات، منبع درآمد مناسبي براي كشاورزان اين منطقه ايجاد مي‌شود.
مساحت اين شهر سه هزار و 396 كيلومتر مربع است و در 155 كيلومتري مركز استان چهارمحال و بختياري، (شهر كرد) قرار گرفته است و در 31 درجه و 31 دقيقه پهناي شمالي و 50 درجه و 49 دقيقه درازاي خاوري نسبت به نيمروز گرينويچ قرار دارد و ميزان جمعيت آن بر طبق سرشماري سال 1385 به 145 هزار نفر مي‌رسد.
دسترسي لردگان به سه استان خوزستان، اصفهان و كهگيلويه و بوير احمد موجب شده كه اين شهر نقش پل ارتباطي را براي شرق و جنوب شرق استان ايفا كند. فاصله 70 كيلومتري آن با شهرستان ايذة خوزستان و همچنين فاصله 50 كيلومتري با شهرستان سميرم اصفهان و فاصلة 85 كيلومتري تا شهر ياسوج (مركز استان كهگيلويه وبويراحمد) موقعيت جغرافيايي ويژه‌اي را براي آن بوجود آورده و دسترسي آن را به مراكز جمعيتي ممكن كرده است.
مهمترين توانمندي‌هاي طبيعي لردگان عبارتند از: منابع جنگلي غني، وجود منابع آب بسيار زياد، وضعيت اقليمي و آب و هوايي مناسب، چشمه سارها و آبشارها و قرار گرفتن در كنار رشته كوههاي مهم، همچنين جريان يافتن رودخانه خراسان كه از ارتفاعات دنا سرچشمه مي‌گيرد، باعث بوجود آمدن منابع عظيم آب در اين شهر شده است. اين رودخانه همچنين حدفاصل دو استان كهگيلويه و بوير احمد و چهارمحال و بختياري است.
آثار تاريخي
* قلعه‌هاي افغان لردگان: در خان ميرزا و تپه كندر در فلاورد دو تپه باقي مانده است. تپه لردگان كه باقي مانده قلعه‌هاي افغان‌ها در آن زمان است و ديگري قلعه لردگان كه بصورت مخروبه‌اي در كنار چشمه برم لردگان واقع شده است.
* قلعه زمان خان لردگان: قلعه لردگان بيش از يكصد سال عمر دارد و در مركز شهر كنوني و كنار چشمه و حوضچه آب مصفايي به نام برم قرار دارد. اين قلعه را شخصي به نام «زمانخان» كه اكنون نسل چهارم و پنجم وي در قيد حيات هستند، ساخته است. برم لردگان توسط خوانين زنگنه ساخته شده و از همان زمان قلعه نيز در كنار آن ساخته شد. تمامي قلعه زمانخان لردگان استثناي هشتي ورودي و چند متر حصار طرف باختر آن، تخريب و تسطيح شده، اما همين بقاياي به جا مانده اطلاعاتي از وضعيت معماري و مصالح به كار رفته در اين بنا را به دست مي‌دهد. اين قلعه در دو طبقه ساخته شده و شامل اندروني، بيروني، انبارهاي آذوقه، سرطويله و اصطبل است. علاوه بر اين در قسمت‌هاي مختلف زيرزمين‌هايي جهت غلات، نگهداري اسلحه و مهمات و زنداني كردن افراد تعبيه شده است.
* مرقد امامزاده عباس علي لردگان: اين امامزاده از نوادگان امام موسي كاظم(ع) است و مدفن ايشان در 10كيلومتري روستاي آلوني و در كنار روستا واقع شده است و تا لردگان 35 كيلومتر فاصله دارد. آب و هواي آن در تابستان ملايم و در زمستان سرد است.
* مرقد امامزاده سيد پير محمد علي لردگان: از نوادگان حضرت امام موسي‌كاظم(ع) است و در 5 كيلومتري لردگان در روستاي «منجرموثي» واقع شده است.
* مرقد امامزاده محمد شهسوار لردگان: از نوادگان امام موسي كاظم(ع) و مرقد ايشان در روستاي شهسوار در 45 كيلومتري لردگان واقع شده است.
* مرقد امامزاده سيد جعفر يثامي لردگان: از نوادگان امام كاظم(ع). مرقد ايشان در روستاي ثيامي در 50كيلومتري لردگان قرار دارد.
* مرقد امامزاده شاه عبدالرحمن لردگان: از نوادگان حضرت امام موسي كاظم(ع) است.
* مرقد امامزاده محمد حنفيه لردگان: از نوادگان امام موسي كاظم(ع). و در روستاي ميلان بابا احمدي از توابع فلاورد در 55 كيلومتري لردگان واقع است.
* مرقد امامزاده حسن علي‌اكبر لردگان: از نوادگان امام كاظم(ع). و در روستاي علي‌اكبر در 77 كيلومتري لردگان واقع است. مساحت بقعه 16متر و مساحت كل بنا 60 مترمربع است، مرقد اين امامزاده در ارتفاعات بلندي قرار گرفته است.
* مرقد امامزاده سيد محمد لردگاني: اين امامزاده از نوادگان امام كاظم(ع) است و در بالاي روستاي سيد محمد در 40 كيلومتري لردگان واقع شده است.
* مرقد امامزاده احمد لردگان: از نوادگان امام كاظم(ع) و در وسط روستاي شيرمرد در 54 كيلومتري لردگان واقع شده است.
* مرقد امامزاده شاه عبدالباقي لردگان: از نوادگان امام موسي كاظم(ع) و در روستاي كل‌گچي در 5 كيلومتري لردگان واقع است.
* مرقد امامزاده جعفر لردگان: از نوادگان امام كاظم(ع). و در روستاي پيران در 4كيلومتري لردگان واقع شده است. بناي امامزاده به علت مخروبه بودن در سال 1350 بازسازي و مرمت شده است.
* مرقد امامزاده سيد سلطان لردگان: از نوادگان امام موسي كاظم(ع). و در روستاي زرين درخت در 17كيلومتري لردگان واقع شده است. محل امامزاده جايي است كه از درختان جنگلي پوشيده شده و در نزديكي آن يك رودخانه جاري است.
صنايع دستي و سوغات
نمد مالي، كلاه دوزي و گيوه دوزي از جمله صنايع دستي لردگان است.
كساني كه به لردگان سفر مي‌كنند مي‌توانند به عنوان سوغات، علاوه بر صنايع دستي مذكور اقلام خوراكي همچون: گز بلداجي (مغز بادامي، پسته‌اي، آردي، سكه‌اي، مخلوط و مخصوص)، فرآورده‌هاي لبني و دامي، سبزيجات (سير، موسير، قارچ، كرفس كوهي، تره كوهي)، خشكبار (كشمش، بادام سفيد، گردو)، پولك (ليمويي، زنجبيلي، نارگيلي، پرتقالي، كاكائويي، ساده) و نبات (زعفراني، ساده) را نيز تهيه كنند.
نشريه محلي
هفته‌نامه آواي بختياري، شامل مطالب خبري، آموزشي و تحليلي، تنها نشرية محلي لردگان است.
صاحب امتياز و مدير مسئوول اين نشريه، مهدي كريمي است.
جاذبه‌هاي طبيعي
* چشمه برم: چشمة زيباي برم در مركز شهر لردگان قراردارد. نام اين چشمه بدين سبب «برم» ناميده شده است كه از ديرباز محل استقرار چادر بزرگان و كلانتر ايل بوده است. محوطة اين چشمه به دليل ساختار طبيعي و جاذبه‌هاي توريستي چشم هر بيننده‌اي را به خود جلب مي‌كند و در گرداگرد اين چشمه، بوستان و فضاي سبز ايجاد شده كه زيبايي و جلوه خاصي به آن بخشيده است، اين چشمه با آبدهي قابل توجه، حدود ده هزار هكتار اراضي زير كشت شالي‌كاران را آبياري مي‌كند، همچنين در خروجي ضلع غربي اين چشمه به دليل اختلاف ارتفاع، آبشارهاي متعددي ايجاد شده كه طراوت و شادابي خاصي به محيط اطرف بخشيده است. اين چشمه پرآب علاوه بر تأمين آب كشاورزي، يكي از سر شاخه‌هاي رود كارون به حساب مي‌آيد.
* بوستان جنگلي پرَوزَ: اين بوستان در منتهي‌اليه حدود جنوبي استان چهارمحال و بختياري در 50 كيلومتري لردگان واقع شده است. اين گردشگاه زيبا با طبيعت تماشايي خود در امتداد دره‌اي باصفا و سرسبز قرار گرفته است. فضاي خلوت، سايه سار درختان بلند و قد كشيده است اين بوستان، چشمه‌‌هاي زلال متعدد و شاليزارهاي پراكنده و درختان جنگلي اطراف تصويري زيبا از طبيعت را به نمايش مي‌گذارد.
* منطقه حفاظت شده سبز كوه: اين منطقه با وسعتي در حدود 62 هزار هكتار در سه شهرستان بروجن، لردگان و عمدتاً اردل گستردگي دارد و داراي اكوسيستم‌هاي ويژه و چشم‌اندازهاي طبيعي، مرتعي، جنگلي و كوهستاني است. آبشارهاي پرآب و ديدني مثل تنگ زندان و معدن، زيبايي اين منطقه را دوچندان كرده است.
اين منطقه داراي سه نوع آب و هوا است و به تبع آن جانوراني همچون: پلنگ، خرس قهوه‌اي، سنجاب بلوطهاي غرب ايران، كل، بز، كبك دري در اين منطقه زيست مي‌كنند.
* آبشار آتشگاه: اين آبشار در 50 كيلومتري شهر لردگان در دره‌اي سرسبز و با صفا بطول 3 كيلومتر قرار گرفته است. مسير اين آبشار از محل چشمه تا اتصال به رودخانه خرسان را فضاي سرسبز و بي‌نظيري از انواع درختان و گياهان جنگلي فرا گرفته است. شيب زياد و پستي و بلندي‌هاي دره، آبشارهاي متعددي را ايجاد كرده است پيوند عناصر زيباي طبيعي همانند دره، سبزه زار و اقليم مناسب، فضاي بسيار فرح‌بخشي را براي تفرج در اين مكان فراهم آورده است.
* چشمه سندگان: اين چشمه در 75 كيلومتري شهر لردگان و در پاي كوه مشرف بر روستاي سندگان قرار دارد و با منابع آبي بسيار مناسب و باغات اطراف مجموعه‌اي فرحبخش و دلنشين را در خود جاي داده است.
* غارها: وجود كوههاي آهكي و تحولات داخلي آنها طي دوره‌هاي پيشين موجب پيدايش حفره‌هاي وسيع و طولاني در كوههاي مختلف لردگان شده و ظاهراً در گذشته‌هاي دور مورد استفاده اقوام و بوميان بوده است.
از جملة اين اشگفت‌ها مي‌توان به اشگفت‌هاي لردگان درارمند اشاره كرد. اين اشگفت‌ها هنوز مورد شناسايي علمي قرار نگرفته است و در صورت شناسايي و معرفي، از جاذبه‌هاي توريستي منطقه محسوب مي‌شود.
* رودخانه لردگان: در اطراف اين رودخانه مزارع و شاليزارهاي زيادي وجود دارد كه از چشم‌اندازهاي بسيار جالب توجهي برخوردار است.
راههاي ارتباطي و مركز اقامتي
فاصله لردگان تا پايتخت و شهرهاي اطراف به شرح زير است:
فاصلة لردگان تا تهران 676 كيلومتر، تا اراك 546 كيلومتر، تا ياسوج 415 كيلومتر، تا اصفهان 262 كيلومتر، تا همدان 759 كيلومتر، تا خرم‌آباد 637 كيلومتر، تا اردل 257 كيلومتر، تا شيراب 743 كيلومتر و تا اهو از 595 كيلومتر است.
در لردگان فقط يك مركز اقامتي بنام مهمانسراي يك ستاره جهانگردي داير است كه در خيابان شهيد كلانتري قرار دارد. تلفن 2343 ـ 0382522
مطالب مشابه :
آشنایی با استان کهگيلويه و بوير احمد
امامزاده سید محمود(محمید) - آشنایی با استان کهگيلويه و بوير احمد - امامزاده سید محمود
امام زاده حیدر (ع) - بهبهان- استان خوزستان
امامزاده حیدر بن موسی جعفر الکاظم علیه السلام بهبهان از فرزندان امام موسی کاظم عليه السلام
تاریخچه استان بویر احمد
باغ چشمه بلقیس چرام، امامزاده‌های کهگیلویه و دشت بلاد شاپور دهدشت، دژ سلیمان و چندین دژ
شهرستان ياسوج
بعد از اين كه ياسوج به مركز استان كهكلويه و بوير احمد مبدل آرامگاه ها ، امامزاده ها و
فرحزاد - امامزاده داوود
ایران سرزمین من - فرحزاد - امامزاده داوود - خاطره نویسی و اطلاعات در رابطه با مناطق مختلف
مسيرهاي گردشگري عمومي كشور
استان كهگيلويه و بوير امامزاده حوا خاتون- امامزاده محمد- منطقه حفاظت شده هفتاد قلعه و
مسيرهاي گردشگري عمومي استان خوزستان
كهگيلويه و بوير حفاظت شده حيات وحش- بقاع متبرك حضرت دانيال نبي(ع) و امامزاده عبدالله
لردگان؛ سرزمين گنج‌هاي پنهان
اين رودخانه همچنين حدفاصل دو استان كهگيلويه و بوير احمد و * مرقد امامزاده عباس
لنده ،نگيني غريب در استان کهگيلويه و بوير احمد
اخبار و معرفی مکانهای دیدنی ایران - لنده ،نگيني غريب در استان کهگيلويه و بوير احمد - در باره
برچسب :
امامزاده بوير