معلم پژوهنده کیست ؟اقدام پژوهی چیست؟

برنامه معلم پژوهنده يكي از نوآوري‌هاي پژوهشكده تعليم و تربيت بوده است كه از سال 1375 با نظارت پژوهشكده تعليم و تربيت در سراسر كشور به اجراء در آمده است.
مفهوم
معلم پژوهنده به هر معلم يا دست اندركار آموزش و پرورش گفته مي‌شود كه به نحوي به مسائل آموزش و پرورش و مديريتي سروكار دارد و علاقمند است براي بهسازي و اصلاح وضعيت نامطلوب آموزش به اقدام‌هاي علمي(اقدام‌پژوهي)دست برند،تا نتيجه آن منجر به تغيير و اصلاح وضعيت گردد.
اهداف
1- ارج نهادن به تجربه هاي پژوهشي و نوآوري هاي معلمان در كلاس و مدرسه و ايجادانگيزه براي رشدوبالندگي.
2- تقويت خودباوري درمعلمان وكمك به شكوفايي استعدادهاي بالقوه آنان درحل مسايل آموزشي وپرورشي وفراهم ساختن زمينه هاي بهسازي واثر بخشي درفرآيندآموزش وپرورش.
3- فراهم ساختن گسترش تفكر پژوهشي و حل مسايل جاري و ضروري دربدنه آموزش وپرورش. 
4- فراهم ساختن زمينه هاي ارتقاء دانش و بازآموزي معلمان از طريق درگير كردن آنان با
پژوهش در عمل.
5- كاهش مشكلات ناشي ازكاربرديافته هاي پژوهش هاي متداول ودانشگاهي توسط معلمان.
6- مستندسازي تجربه هاي مفيد معلمان براي استفاده كليه دست اندركاران آموزش و پرورش به ويژه معلمان.
7- كوتاه نمودن فاصله نظر و عمل و كمك در جهت كاربست يافته هاي پژوهشي.
مبنا و فلسفه معلم پژوهنده(كوتاه نمودن فاصله نظر و عمل ـ مشاركت معلمان در پژوهش) .
طرفداران بحث معلم پژوهنده بر اين باورند كه پژوهش هاي مرسوم و دانشگاهي در اغلب موارد چندان سودمند نبوده و نتايج آنها در عمل مشكلات يادگيري و ياددهي را به سرعت حل ننموده است و زبان پژوهشهاي مذكور به گونه‌اي نيست كه معلمان با مطالعه گزارش‌هاي تحقيق(درصورت عدم اطلاع كافي از تحقيقات رسمي) ‌بتوانند در بهسازي روش هاي آموزش از آنها استفاده كنند . به همين دليل به معلمين پيشنهاد مي شود كه جهت تحقيقات خود از روش اقدام پژوهي استفاده كنند.
تعريف پژوهش در عمل (اقدام پژوهي)
نوعي از بررسي و تحقيق است كه در آن پژوهشگر براي بهسازي يا حل يك مسأله خود شخصاً و يا به ياري همكارانش به بررسي و پژوهش مي پردازد تا سرانجام وضعيت نامطلوب موجود را به وضعيت مطلوب و مناسب تبديل كند . در اين نوع از پژوهش پژوهشگر نخست مسأله را به روشني تعريف مي‌كند،براي انتخاب يك راه مناسب اطلاعات لازم را جمع‌آوري مي‌كند،اطلاعات گردآوري شده را مرور مي‌كند تا با كنار گذاشتن مطالب متناقض به يك راه حل مناسب دست يابد ، آن راه حل را به اجرا در مي آورد . پس از اجرا ارزشيابي مي كند . اگر پاسخ مثبت بود كار را ادامه مي دهد ، و گرنه دوباره راه ديگري را به همين طريق بررسي مي كند.
تعريف معلم پژوهنده
منظور از معلم پژوهنده، معلمان و ديگر كاركنان آموزش و پرورش است كه به منظور اثر بخش كردن آموزش، مديريت و بهسازي آن به صورت فردي يا گروهي، در پژوهش‌هاي ويژه آموزشي فعالانه مشاركت مي كنند تا نتايج حاصل از آن بلافاصله در حل مسائل كلاس‌هاي درسي و مدرسه به كار گيرند و فرايند يادگيري ـ ياددهي را بهبود بخشند. منظور از پژوهش‌هاي ويژه‌آموزشي، روش‌هاي تحقيق خاص معلم پژوهنده است كه بيشتر تحت عنوان "پژوهش‌درعملAction Research" شناخته شده است.
زمينه‌هاي اقدام پژوهي
معلمان علاقه مند مي توانند در مورد مسايلي كه در كلاس درس يا مدرسه با آن مواجه هستند به پژوهش بپردازند. از جمله:
1- چگونگي تدريس يك مفهوم علمي يا موضوع درسي.
2- توليد و به كارگيري وسايل كمك آموزشي.
3- مسايل يادگيري دانش آموزان در موارد خاص.
4- مسايل رفتاري دانش آموزان در موارد خاص.
5- شيوه هاي اداره كلاس.
6- شيوه هاي نوين مديريت آموزشگاه.
7- شيوه هاي امتحان و ارزيابي.
8- ساير موارد مربوط به حوزه تعليم و تربيت.