گلچینی از نامهای ترکی پسرانه (2)

بنام خدا

بئشیک - (Beşik) گهواره.
بؤیوک آغا - (Böyük ağa) سروربزرگوار. آقابزرگ. (ناپ).
بابای - (Babay) پیرمرد.
بابک - (Babək) ← بای بک.
بابور - (جان)(Babur) ببر. ← بارس.
باتار - (Batar) فرو رونده. خانه. وطن. خانه کرایه‌ای. نیرومند. عصر. شامگاه. خار. ذات الریه.
باتاریش - (Batarış) خار.
باتال - (Batal) کج. متمایل. بزرگ. عظیم. خراب.
باتالاش - (Batalaş) همفکر. همیار.
باتاو - (Batav) دلیل. برهان.
باتای - (Batay) قربانی.
باتقا - (Batqa) آهستگی. سنگینی. زگیل. بلند. گِل. نیکوتین.
باتقار - (Batqar) کلوخ کوب.
باتقال - (Batqal) دسیسه. توطئه. خندق. چاه. کور.
باتقان - (Batqan) سنگین. حاکم.
باتلان - (Batlan) قهرمان. سلحشور.
باتماز - (Batmaz) زنده. مبارز.
باتی بنیز - (Batı bəniz) کسی که صورتی به رنگ سرخی شفق دارد. (ناپ).
باتیر - (Batır) دلاور. كوبنده. نفوذ كننده.
باتیش - (Batış) غروب. تأثیر و نفوذ. غوطه وری. غرق.
باتیشا - (Batışa) برتری. تسلط. سخت گیر.
باتیل - (Batıl) جسارت. نیرومند. دلاور. پریشان. ساکن. خالی. واهی.
باتیم - (Batım) پیکان. غروب. ژرفا. عمق. جسارت.
باتین - (Batın) سرعت. جَلدی. باطن. درون. شکم.
باتینا - (Batına) آخور حیوان.
باجار - (Bacar) تدبیر.
باجارات - (Bacarat) توانایی.
باجاران - (Bacaran)کارآزموده. مجرّب.
باچان - (Baçan) روزه دار. (ناپ).
باخار - (Baxar) جای وسیع. ناظر. مشرف. مشاهده گر.
باخارا - (Baxara) غار. حفره.
باخال - (Baxal) کاه.
باخالاش - (Baxalaş) ارزیابی. مراقبت. تقویم.
باخان - (Baxan) بیننده. ناظر. مدیر. مشرف. وزير.
باخای - (Baxay) حشری. غیرقابل کنترل.
باخشی - (Baxşı) خنياگر. نوازنده.
باخلان - (Baxlan) نورسیده.
باخمان - (Baxman) ناظر. بازرس.
باخیم - (Baxım) دیدگاه. نقطه نظر. پرستاری. نگرش.
بادار - (Badar) مزرعة کوچک. پراکنده. متفرق. همچنین به معنای صدای بلند و مکرّر است.
بادال - (Badal) خارزار. پایة نردبان. هرچیز گرد و قلنبه. خطر. زندان. بند. دام. تله. شاخه. پا. مربوط. همتا. کاملاً گشوده. دروغگو. رد پایی که در برف یا باران یخ زده و یا خشک شده باشد. خندق یا فرورفتگی در راه یا مزرعه. نخستین شاخه ای که از تنة درخت جدا شود. یک چهارم داخل گردو. زشت. درهم برهم.
بادالا - (Badala) هرس شده.
بادالان - (Badalan) برجسته. برآمده. پهن.
بادان - (گیا)(Badan) نوعی گیاه دیرپا که دارای ریشة گوشتی و ساقة کوتاه و گلهای سفید یا سرخ است. گیاهی صنعتی، زینتی و دارویی است. گاهی به جای چای نیز از آن استفاده می‌شود که به آن چای مغولی می‌گویند. (Bergenia). محل گردآمدن.
باراتان - (Baratan) مسبب. باعث.
بارام - (Baram) گشوده. چاره. آچار.
باراما - (Barama) پیلة ابریشم. پیله. تار. پرده محافظی که کرمهای پیله تنان از ترشحات بزاق دور خود می‌تنند. پیلة بن دندان. ورم لثه. خیار کوچکی که گلش افتاده باشد. خیار ریز.
بارانا - (Barana) گروه. دسته. چنگال آهنی. قسمت جلو عقب خاموت شتر. تیشة یا کلنگ مخصوص چاهکنان.
بارانتای - (Barantay) همسال. همقد. عاجز. ناتوان.
بارخال - (Barxal) جنوب. باد جنوب.
بارخان - (Barxan) تپة ماسه‌ای به شکل نعل اسب.
باردا - (Barda) برآمده. برجسته. کوچک.
بارس - (جان)(Bars) ببر. پلنگ.
بارلاس - (Barlas) قهرمان. دلاور.
باريش - (Barış) سازش. صلح.
باريشار / باریشان - (Barışar) صلح كننده.
باریشماز - (Barışmaz) سازش ناپذیر. قاطع.
باریشمان - (Barışman) سازشکار.
باریق -(Barıq) مسکن. بنیان. پرتگاه میان تپه های بلند (ناپ).
باریم - (Barım) سرمایه. نیرو. قدرت. جدول.
بارین - (Barın) سینه. تعلیف گاوهای نر.
باریناق - (Barınaq) پناهگاه. سرپناه. محل تغذیه.
بازدا - (Bazda) زیبا. نیکو. (ناپ).
باسات - قد.(Basat) باس + آت. مغلوب کننده یا رام کنندة اسب. مهر. تمغا. هميشه ياور. مدد و تعاون. مهربان و شفيق. تک چشم. از قهرمانان و اساطير داستان‌هاي دَدَه قورقود.
باسار - (Basar) سیرکوهی(گیا). زیرگیرنده و غالب. فلانی. فلان.
باسارای - (Basaray) جای حصار شدة مخصوص اسبها.
باسال - (Basal) گُوه(چوبک مخصوص که لای هیزم گذارند و چون بکوبند هیزم بشکافد). جوانمرد. میخی که برای بستن حیوان بر زمین فرو کنند. میخ طویله.
باسالات - (Basalat) قهرمانی.
باساما - (Basama) پلّه. پلکان. درجه. ارابة کودکان.
باسان - (Basan) غذایی که پس از دفن مرده، خورده شود. غالب. پیروز. ستمگر. کوبنده. پخش کننده.
باسانا - (Basana) خیش گاوآهن. ← باساماق.
باستا - (Basta) نانی که از آرد مصری یا برنج پخته شده باشد. مُهر. کُتک.
باستار - (Bastar) قسمت درونی لباس. آستر.
باسقا - (Basqa) وزن. سنگینی. درب(گویش اویغوری). کلبه‌ای که از شاخه و ترکه درست کنند. سبد بزرگ.
باسقال - (Basqal) فشار دادنی.
باسلام - (Baslam) تکه. قسمت.
باسمار - (Basmar) فشار دهنده.
باسمال - (Basmal) آمیخته. کوبیده شده. یکی از اقوام باستانی در آسیای مرکزی.
باسمان - (Basman) پیروز. غالب. ترازو. ناشر.
باسمیر - (گیا)(Basmır) شاهدانه. متجاوز. متعرض.
باسنا - (Basna) ابریشم نامرغوب. محل فشار دادن.
باسیل - (Basıl) رفتار. منش. شیوه. مستملکه.
باسینا - (Basına) کمی بعد.
باسینار - (Basınar) آسیاب خرد کردن سنگ.
باشات - (Başat) منبع. مأخذ. برتر. حاکم. مستولی.
باشاجا - (Başaca) تا آخر. آخر خوشبختی.
باشال - (Başal) پیشرو. کلاسیک. آزاد.
باشاما - (Başama) روسری. رئیس. سربند. رهبر.
باشتار - (Baştar) داس.
باشتان - (Baştan) پیشرو. رهبر.
باشدا - (Başda) در رأس. در صدر. نخست. در آغاز.
باشدان - (Başdan) از نو. از سر. دوباره. از ابتدا. از اول.
باشقات - (Başqat) حاکم. والی. آغازگر.
باشقار - (Başqar) اداره. اقتصاد.
باشقال - (Başqal) فرمان. فرمانده.
باشلات - (Başlat) افتتاح. گشایش.
باشلام - (Başlam) سرآغاز. ابتدا.
باشلاما - (Başlama) شروع. آغاز. افتتاح.
باشما - (Başma) اثر انگشت. مُهر.
باشمان - (Başman) رهبر. پرکلاه. سراسقف.
باشیل - (Başıl) گوسفندی که سرش سفید باشد. رهبر. پیشوا. ماه ژانویه. عاقل. برتر.
باغاتور - (Bağatur) دلاور. باتور.
باغار - (Bağar) چراگاه. کسی که شکمش از فرط بیماری باد کرده باشد.
باغلاش - (Bağlaş) مجتمع.
باغلام - (Bağlam) علاقه. پيوند. اتصال. انسجام. نوعی تنبور کوچک. بُن.
باغلان - (Bağlan) دسته. قبضه. دسته گل. نوعی قاز وحشی قرمز رنگ شبیه به آنقوت. (Otis tarda). دین. شریعت. برة چاقی که پیش از موعد دنیا آمده است.
باغیش - (Bağış) بخشش. هدیه. عفو. آمرزش. فرمان. سرگین. فضله. آستانة چادر. وصل. لحاف ضخیم. به صورت «بخش» وارد زبان فارسی شده است.
باغیل - (Bağıl) نسبی. تقریبی. بسته. محدود. خسیس. چمدان. محل بستن گوسفند. نام روستایی در شهرستان اسکو که اکنون به تحریف آن را باویل نامند.
بالات - (Balat) ریخت. وضع. فرم. بریده. مراسم. افق.
بالاتا - (Balata) خمیرمایه. محلولی مرکب از خاکستر، کپک و نمک که برای دباغی پوست بکار رود.
بالار - (Balar) چوبی که به سقف خانه و عمارت پوشند. ستون. باتلاق. تختة ظریف.
بالاز - (Balaz) شعلة آتش كه به باو رود. سوختن. سوزش. كرز. مجازاً به معني اسب تندرو و چابك.
بالاس - (Balas) پله. مرحله. درجه.
بالاش - (Balaş) فرزند کوچک. مرد کوچک. عسلی. زخمی. پله. درجه. مرحله. پاداش.
بالاما - (Balama) شبیه. معادل. نوعی سنگ صاف.
بالامان - (Balaman) بزرگ هیکل. جسیم.
بالان - (Balan) بلند.
بالای - (Balay) اگر خدا بخواهد. انشاءالله. شاید. فرزند.
بالبا - (Balba) نوعی غذا که از سبزیجاتی چون قازایاغی و گشنیز تهیه می‌شود. نوعی گیاه صحرایی خوراکی.
بالبال - (Balbal) بسیارشیرین. یکی از انواع انگور سفید و دانه‎دار. سنگهایی که در اطراف قبر مرده می‌چیدند. سنگهای نوک تیز یا پیکره‎ای سنگی که نمایانگر دشمن شکست خورده است. عقیده بر این بود که روح دشمن در این سنگ رفته است. ترکان باستان بر سر مزار هر قهرمان (در طرف شرق) به تعداد دشمنانی که کشته بود، بالبال نصب می‎کردند. یادبود. مجسمه. جنجالی. غوغاگر.
بالبان - (Balban) پهلوان. نیرومند.
بالخان - (Balxan) سرور محبوب.(ناپ)
بالقاش - (Balqaş) گِل.
بالقان - (Balqan) شهردار. حاکم شهر. جنگل. به صورت Balkan در معنای منطقة جنگلی و نام یک شبه جزیره در اروپا وارد زبان انگلیسی شده است.
بالقای - (Balqay) دانا.
بامبان - (Bamban) تخم مرغ عسلی. تخم مرغ کم پخته.
بانار - (Banar) دسته. قبضه.
بانلا - (Banla) بانگ خروس.
باویر - (Bavır) طناب. برادر.
باهادور / باهادیر - (Bahadur) دلاور.
بایات - (Bayat) نام بزرگ. کنایه از خدا. ثروتمند. کهنه. مانده. نام يكي از طوايف 24 گانة تركان قديم.
بایار - (Bayar) کهن. عظیم. نامدار. جنتلمن. یکی از صفات خداوند در باور ترکان.(ناپ).
بایاز - (Bayaz) نياب قليان كه سر قليان بر روي آن قرار مي‌گيرد. خشك. گوشت خشك. گوشتي كه آويزان كنند تا خون و آب آن خشك شود.
بایاس - (Bayas) سست. ناتوان.
بایام - (Bayam) جدی. درست. (ناپ).
بایان - (Bayan) قدرتمند. بانو. باشکوه. یکی از صفاتی که ترکان قدیم به خداوند نسبت می‌دادند. لقب فرمانروای قبیلة آوار.
بایانا - (Bayana) خداوند. خداي معاش در باور تركان. قربانی مخصوص برای خدا.
بایاندیر - (Bayandır) دارندة نعمت فراوان. آباد. یکی از شاخه‎های 24 گانة ترکان اوغوز. نیاکان آغ قویونلوها.
بایبان - (Bayban) لاابالی. لاقید. گستاخ.
بای بک - (Bay bək) شخص عالیمقام. بابک خرمدین. بیگ بزرگ. سرور عاليمقام.
بایبوْرا - (Bay bora) توفان بزرگ.(ناپ).
بایبورا - (Bay bura) سرزمین پهناور. (ناپ).
بایتاش - (Baytaş) مانند سرور.(ناپ).
بایتاق - (Baytaq) راه تنگ. گذرگاه تنگ. فراوانی. خداوند. بزرگ. آستانه. درگاه. پایتخت. گشوده.(ناپ).
بایتام - (Baytam) نشئه. خوشی.
بایخان - (Bayxan) سرور باشکوه.(ناپ).
بایدار - (Baydar) مقتدر. دارا. (ناپ).
بایرام - (Bayram) جشن. عید. خوشحالی. خوشبختی. شادی. زیبایی. نوعی از پارچة ریسمانی که شبیه به متقالی عراق امّا از آن نازکتر است.
بایراو - (Bayrav) سریع. تند. جَلد. (ناپ).
بایسار - (Baysar) آسوده. مرفه.
بایسان - (Baysan) بسیار گرامی.(ناپ). برازنده.
بایسو - (Bayso) پربرکت. فراوان.(ناپ).
بایسین - (Baysın) قدرت. شکوه.
بایقات - (Bayqat) بزرگان. اعیان. دختر بزرگ.
بایقال - (Bayral) مادیان وحشی. دریا. پناهگاه. بی اثر.
بایقام - (Bayqam) پزشک. حکیم. (ناپ).
بایقان - (Bayqan) رسیده. تکامل یافته. سروری یافته. بزرگ شده. چادر. پرده. پوشش. دُم.
بایقرا - (Bayqra) بای+ قارا. دلاورمرد. شیرمرد.(ناپ).
بایقوت - (Bayqut) مرد خوشبخت. (ناپ).
بایلام - (Baylam) ثبات. قرار.
بایمان - (Bayman) مانند سروران. مرد پرافتخار (ناپ).
بایندر - (Bayəndor) ← بایاندیر.
بسلی - (Bəsli) محکم. استوار. مؤثر. مقوی. مغذی.
بسیر - (Bəsir) کافی. مکفی.
بسیل - (Bəsil) محکم. استوار. مؤثر. مقوی.
بسیم - (Bəsim) آتش بس. قابلیت. مه خفیف.
بسین - (Bəsin) کالری. ویتامین. غذا. خوراکی.
بکیر - (Bəkir) صبور. سالم.
بکیل - (Bəkil) ناظر. منتظر.
بکیم - (Bəkim) بزرگ. عظیم.
بلیک - (Bəlik) نشان. سند. ارمغان.
بلیم - (Bəlim) پوشال.
بندش - (Bəndəş) مشابه. همتا.
بنیز - (Bəniz) چهره. صورت. ظاهر. رخ. رخسار.
بوخال - (Buxal) آویز چوبی که چوپانها وسایل خود را از آن بیاویزند.
بودال - (Budal) جا و مکان. دلیر. دلاور. جسور. (ناپ).
بوداما - (Budama) سهم. چوبدستی. چماق. ترکه. هرس. شاخه های درخت که برای سوزاندن بریده باشند. بزرگ. عظیم.
بودای - (Buday) دلربا.
بودون - (Budun -Bodun) اندام. کشور. ایل. قوم. همه. تبعه. واحد اجتماعی بزرگی میان ترکان که از ترکیب چند «بوی» یا قبایل و عشیره های فراوان تشکیل می‎شد و می‎توانست از نظر سیاسی مستقل و یا وابسته به ملتی باشد. «ائل» یا ملت نیز از ترکیب چند «بودون» بوجود می‎آمد. بودون بزرگتر از تودون بوده است.
بورار - (Burar) دستة منگنه.
بوراز - (Buraz) طناب کلفت. ریسمان کلفت.
بورال - (Bural) دیگ بزرگ.
بورام - (Buram) قطرة ظریف (عرق). شیر آب.
بوراما - (Burama) پاکت. پیچ.
بوران - (Buran) باد سرد همراه با طوفان شدید. کولاک. کج. پیچاننده. سختی. مشقت. بلا.
بورانا - (Burana) تیرک.
بوربا - (Burba) النگوی پیچی.
بورباش - (Burbaş) احاطه کننده. پیچنده. کمر.
بوْربای - (Borbay)امکان. دو طرف ران. ماهیچة ساق و ساعد. تحمل. نیرو. نیرومندی. سروری. دو طرف ران. رگ پا. نوعی قوطی که از پستان خشک شدة گاو بسازند.
بورتا - (Burta) برادة طلا. اسب بارکش. خیک.
بورتاش - (Burtaş) سنگ بزرگ و صاف زیر درب.
بورتال - (Burtal) خم و چم. راه و چاه.
بورتان - (Burtan) زودرنج. عصبی.
بورتون - (Burtun) بی اقتدار. مجهول. کشتی باری.
بورچوم - (Burçum) خال گوشتی.
بورخاش - (Burxaş) پیچ راه.
بورخال - (Burxal) بت. صنم.
بورخان - (Burxan) روحانی اویغورهای بودایی. بودا. خداي راستين (تووا). ارواح نيكو (مغولي).
بوردا - (Burda) در اینجا.
بوردال - (Burdal) چم و خم.
بوردوم - (Burdum) توفان برف.
بورسا - (Bursa) ← قانوووز. پارچة ابریشمی دستباف.
بورسار - (Bursar) شراب.
بورسو - (گیا)(Bursu) گیاهی که در تابستان به هم پیچیده و خشک کنند و در زمستان به دواب دهند.
بورشا - (Burşa) فلاکت.
بورشان - (Burşan) پریشان.
بورشو - (Burşu) پریشان.
بورقا - (Burqa) لحاف. پرده. حجاب. مته. لوله. صدای ظریف و مؤثر کبک. صدای مشوش.
بورقات - (Burqat) اثر تاریخی. آبیده. ایمان. باور. آتلیه. نگارخانه.
بورقام - (Burqam) قلعه. دژ. پیچ.
بورلات - (Burlat) قماش.
بوْرلان - (جان)(Borlan) برّه ای که در بهار متولد شده.
بورماس - (Burmas) پرچین و شکن.
بورمول - (Burmul) دستورنامه. آیین نامه.
بورنا - (Burna) اول. ابتدا. مَقدم.
بورناش - (Burnaş) سبقت.
بورول - (Burul) صمیمی. مرحله. سفید شده. رنگ آهنی (اسب). منجوق رنگی که به گردن بندند.
بورولان - (Burulan) پیچان. متهم شونده. متهم.
بورولدای - (جان)(Burulday) پرندة کوچک.
بوروم - (Burum) تودة حلقه‎ای شکل (ابر، بخار و دود). غل (جوشیدن). کاسبرگ. مدت. مرحله. کاکل. زلف.
بورونا - (Buruna) پیشرو.
بوری - (Buri) شاهزاده.
بوْزال - (جان)(Bozal) بز خاکستری.
بوْزان - (Bozan) گیاه غیر سبز. خاکستری. تاکستان.
بوزلا - (Buzla) یخچال طبیعی.
بوسا - (Busa) خیال. تصور.
بوسان - (Busan) مساوی. برابر.
بوْکا - (Boka) پهلوان. کُشتی گیر پیروز.
بولات - (Bulat) نیکو. خوب.
بولاتای - (Bulatay) نرم. لطیف.
بولار - (Bular) کاشف. یابنده.
بوْلام - (Bolam) فراوان.
بولاما - (Bulama) اولین شیر گوسفند یا گاو پس از زایمان. شیری که پس از کالا به عمل آید و آن را با شیر معمولی مخلوط می‌کنند و می‌خوردند. اختلاط. کاچی.
بوْلای - (Bolay) فراوانی.
بولای - (Bulay) فساد. حادثه. رویداد. چنین. این چنین.
بولجار - (Bulcar) میدان جنگ. محل و موعدی است که از برای اجتماع لشکر و یا حراست معین گردد. میعادگاه. کاه. کوبیده شده. آرد شده.
بولدور - (Buldur) قطره. قطرة درشت. ناهموار. مبهم.
بولوت - (Bulut) دیس. بشقاب بزرگ. ابر.
بولور - (Bulur) مشهور. نامدار.
بولون - (Bulun) مرز. گوشه. زاویه. اسیر. زندانی. آماده. موجود. پشتة کوچک علوفه. طرف. سمت.
بونات - (Bunat) منبع. منشأ.
بونار - (Bunar) چشمه.
بوْیار - (Boyar) رنگرز. اشراف. نجیب زاده.
بوْیاش - (Boyaş) همرنگ.
بویان - (Buyan) ثواب. خیر. خوشبختی. بخت. مقاومت.
بوْیداش - (Boydaş) همقد. هم قبیله.
بویرا - (Buyra) پیچیده. مچاله.
بویرات - (Buyrat) فرماندار. انگل.
بویران - (Buyran) سخنور. سخندان.
بوْیسال - (Boysal) راست قامت.
بوْیسان - (Boysan) مهیب. گردنکش.
بوْیشان - (Boyşan) قد بلند.
بوْیلام - (Boylam) درازا. طول. گفتنی. گویا. سپس. نهایت.
بوینات - (Buynat) اساس. پدیده.
بویوم - (Buyum) مِلک. املاک. اشیاء. آلت.
بیتر - (Bitər) روییدنی. رستنی.
بیتمز - (Bitməz) پایان ناپذیر. بی‎پایان. تمام نشدنی. بی‎نهایت. انجام نشدنی. غیرقابل اجرا.
بیتیش - (Bitiş) اتمام. نهایت. سرشت.
بیتیک - (Bitik) قبض. قباله. نامه. مرسوله. کاغذ. نوشته. به انتها رسیده. تحریرات. کفن.
بیتین - (Bitin) کامل. تمام. همه.
بیچل - (Biçəl) کدر. اندوه. حرفه ای.
بیچم - (Biçəm) طرز. شیوه. تناسب.
بیچیش - (Biçiş) برش. تحفه. هدیه. وضعیت.
بیچیل - (Biçil) سربه هوا. لاابالی.
بیچیم - (Biçim) دوخت. بافت. شکل و ریخت و قیافه. قد و قامت. اندازه. حالت. درو. فرمت.
بیچین - (Biçin) درو. میمون. مبارک. بی جان. دیوار.
بیربادا - (Bir bada) یکباره.
بیرباش - (Bir baş) یکسره. راست. مستقیم.
بیرچیت - (Birçit) سالم. نیرومند.
بیرچین - (Birçin) متجانس. همجنس.
بیردای - (Bırday) چاق. فربه.
بیرکیت - (Birkit) انبار.
بیرکیم - (Birkim) تراکم. ذخیره.
بیرگل - (Birgəl) حلقة گیسو.
بیرگیل - (Birgil) همسان.
بیریک - (Birik) تار عنکبوت.
بیریم - (Birim) واحد. مرکز. شخص.
بیرین - (Birin) یکی. یک. تک. اول. ابتدا.
بیگ اوْغلو - (Bəy oğlu) بزرگزاده.(ناپ).
بیگسان - (Bəysan) همانند سروران.(ناپ).
بیلتان - (Biltan) دانا. آگاه.(ناپ).
بیلده - (Bildə) علامت. نشان. کلاف پنبه.
بیلدیر - (Bildir) رسم. زینت. زینتی که روی دف شمن باشد. پارسال. اشاره. علامت.
بیلرگی / بیلرمن - (Bilərgi) دانا. آگاه.(ناپ).
بیلگر/ بیلگز - (Bilgər) دانا. آگاه.(ناپ).
بیلگن - (Bilgən) دانا. آگاه.(ناپ).
بیلگی - (Bilgi) دانش.
بیلگیت - (Bilgit) خبر. آگاهی. آگاه. دانا.
بیلگیر - (Bilgir) باخبر. آگاه.
بیلگین - (Bilgin) آشکار. روشن. واضح. دانا.
بیلیر - (Bilir) داننده. فهیم. آگاه.
بیلیش - (Biliş) آشنا. معرفت. شناخت.
بیلیم - (Bilim) فهم. دانش. آگاهی. درک.
بیلین - (Bilin) علم. دانش.
پاتار - (جان)(Patar) اردک نر.
پاتال - (Patal) بیش از حد بزرگ.
پاتان - (جان)(Patan) بچة خرس.
پاچان - (Paçan) ریشة کوچک و ظریف درخت.
پارامان - (Paraman) دیوار گِلی. تکه تکه. دریده.
پاران - (Paran) آتشی که روز قبل از عید برافروزند.
پارتان - (Partan) خشم. غضب. بهم ریخته.
پارخار - (Parxar) کومه. پشته.
پارخال - (Parxal) کیسة بسیار بزرگ. پلاسی که از طناب بافته شده باشد.
پاردان - (Pardan) سلاح بلند.
پارلاش - (Parlaş) درخشان.
پارلاق - (Parlaq) درخشان. نورانی. برّاق. شفاف. تابان. خیره کننده. فروزان. روشن. برجسته. نمایان.
پازان - (Pazan) لندهور. گردن کلفت.
پاسان - (Pasan) مه. گرفتگی. غبار.
پاشا - (Paşa) (باش شاد) عالی‎ترین مقام لشگری و کشوری در عثمانی (در سابق). رئیس. خان خانان.
پالاز - (Palaz) نوعی زیرانداز نازک. زیرانداز. گونه‎ای قالیچه‎ که پرز ندارد. بچه اردک. زیبا (برای جوان). کرّه گاومیش. پراکنده. شلخته. فندق گرد. بیماری که حالش وخیم باشد. سنگریزه. کلیه. قلوه.
پالاما - (Palama) تیرک. پایه.
پالامان - (Palaman) تیرک. پایه.
پالتان - (جان)(Paltan) قورباغه.
پامپا - (Pampa) مو. گیسو.
پامپال - (Pampal) پیلة ابریشم که در وسط بند ندارد. چاق.
پانار - (Panar) آتش فروزان.
پایا - (Paya) سرانه.
پایات - (Payat) لحیم.
پایان - (Payan) پارو.
پایدا - (Payda) مخرج (ریاضی).
پایداش - (Paydaş) سهیم. شریک.
پایلاق - (Paylaq) عید. جشن.
پایلام - (Paylam) پخش. توزيع.
پوْتال - (Potal) فراوان.
پوْران - (Poran) جوانة پای درخت. پاجوش. زشت.
پوْزان - (Pozan) پاک کن. مداد پاک کن.
پوسام - (Pusam) مه. بوران.
پوسان - (Pusan) مه. بوران.
پوْلاد - (Polad) فولاد. سرد و گرم چشیده.(ناپ).
پیتین - (Pitin) نوشته. صفحه.
تئلمار - (Telmar) مترجم. شیرین زبان.(ناپ).
تئلمان - (Telman) مترجم. شیرین زبان.(ناپ).
تابالتای - (Tabaltay) ابدیت.
تابداش - (Tabdaş) برابر. همتا.
تابلا - (Tabla) پنجة کفش.
تابلاش - (Tablaş) تاب. تحمل.
تابون - (Tabun) روستا. (گویش بالاکن).
تاپات - (Tapat) هوس. خواسته. کشف. یافته.
تاپارا - (Tapara) شکوه. عظمت.
تاپاش - (Tapaş) بلغور گلوله شده.
تاپال - (متفا)(Tapal) چین و شکن و ناهمواری سطح چیزی مانند ناهمواری سطح بادام.
تاپان - (Tapan) یکی از وسائل آسیاب آبی. چوب بلندی است که رویش را با رویه‎ای از فلز برنج پوشانده‌اند. وسیله‎ای که با آن زمین را هموار می‌کنند. یابنده. غلتک دستی. عابد. حصار بافته شده از نوی نی که برای حفاظت گوسفندان کاربرد دارد. ماله. خاک سفت شده. زمین لگدکوب.
تاپاناق - (Tapanaq) کشف. یافت.
تاپتا - (Tapta) معجون.
تاپتان - (جان)(Taptan) خرگوش. نوعی نان کلفت.
تاپتی - (Taptı) نیرو. توان. قدرت.
تاپدا - (Tapda) منفعت. سود. کتیبه. اعلان. معجون.

تاپدی - (Tapdı) نیرو. توان.
تاپدیر - (Tapdır) دوستدار.
تاپرات - (Taprat) منبع. منشأ. جوشان.
تاپران - (Tapran) فقیر. بی چیز.
تاپسا - (Tapsa) در. دروازه. بیرون. خادم.
تاپشا - (Tapşa) قسمت بالای درب و پنجره.
تاپقا - (Tapqa) رف. سکّو.
تاپقان - (Tapqan) عزیز.
تاپقین - (Tapqın) عبادت. ورد. مؤظف. مأمور.
تاپلان - (Taplan) فساد معده.
تاپیر - (Tapır) مجموعه. یکجا. جای ناهموار. گود و سنگلاخ. جای هموار روی تپه. صدای ضربه. پُشت.
تاپیش - (Tapış) سپردن کار به دیگری و در عین حال بر عهده گرفتن کار او. کشف. اکتشاف. استفاده. سود.
تاپیل - (Tapıl) پشتة کوچک علف. آشغال شانة پشم.
تاپیم - (Tapım) استادی. زیرکی. مهارت.
تاپین - (Tapın) پرستش. شهید. یافته. معبود. سود.
تاتار - (Tatar) نان ضخیم. مُشک. دورمانده. بیگانه شده. کسی که در بیرون روستا زندگی کند. پستچی. غنچة نشکفته. غیرقابل توجه. خارزار. قوم مغول که نسبت به ترکان بیگانه بودند. قومی ‌که در تاتارستان، نواحی آستاراخان و کریمه و شرق دریای خزر زندگی می‎کنند.
تاتاش - (Tataş) دور افتاده.
تاتای - (Tatay) لعنتی. حكمران طوفان و آذرخش.
تاخار - (Taxar) نصب کننده. فرو برنده. سرچشمه. خُمچه.
تاخاز - (Taxaz) چنگال چوبی. درخت کج در صخره زار.
تاخال - (Taxal) امکان. چاره. غلّه.
تاخان - (Taxan) ماهی تابة دسته دار. دشت. دولاب بدون کلید. پیشنهاد. راهکار.
تاخانا - (Taxana) آشپزخانه.
تاخلا - (Taxla) کله معلق. پشتک وارو.
تاخلان - (Taxlan) محلهای مسطح در تپه زار.
تاخما - (Taxma) منصوب.غیراصیل.مستعار. مصراع.
تاخمان - (Taxman) نصّاب. بخشهای کوچک مزرعه.
تاخیل - (Taxıl) غله. گیاهانی هستند که دانه‌های آنها را آرد کرده یا آرد نکرد‌ه، به مصرف می‌رسانند مانند گندم، جو، برنج، ارزن و ذرت و ... مربوط. دارای ربط. جهیزیه. بقچه.
تاخیم - (Taxım) پوشش. تجهیزات. تیم. گروه. ران. قسمت داخل زانو. چوب سیگاری. مرز.
تاراشا - (Taraşa) باقیماندة تراشیدن.
تارال - (Taral) تنبل.
تارالا - (Tarala) خرسندی. عیش بی غش.
تاراما - (Tarama) استخوانِ گونه. غارت. شانه زنی. سایبانی از شاخهای درخت که در باغ و مزرعه بسازند.
تارامان - (Taraman) کشاورز. شخم زن.
تاران - (Taran) جای هموار و پهناور. گستره. منجنیق. ارزن.
تارانا - (Tarana) رشوه.
تارباس - (Tarbas) انگشت. پنجه.
تارپان - (جان)(Tarpan) اسب وحشی آسیای غربی.
تارتار - (جان)(Tartar) نوعی پرنده شبیه قمری. قاصد. (crex Pratensis).
تارتال - (جان)(Tartal) بلدرچین.
تارتالا - (Tartala) یغما. چپاول.
تارخام - (Tarxam) بی تربیت.
تارخان - (Tarxan) ← ترخان.
تارقان - (Tarqan) موانعی که از چوب و ساقه‎های درختان برای جلوگیری از هجوم دشمنان می‌سازند.
تارلان - (Tarlan) پیشانی سفید (حیوان).
تارمات - (Tarmat) انشعاب.
تارمال - (Tarmal) پریشان. مچاله. ژولیده.
تاری وئردی - (Tarıverdi) خداداد.(ناپ).
تاسار - (Tasar) طرح. نقشه. پروژه. لایحه.
تاسال - (Tasal) خطی که در بازی چوگان بکشند.
تاسام - (Tasam) سناریو.
تاسلام - (Taslam) مدل. نمونه.
تاسمال - (Tasmal) چاق. بدترکیب.
تاسیم - (Tasım) قیاس. مقایسه. تخمین. تخمین.
تالابا - (Talaba) هیجان.
تالابان - (Talaban) غارت کرده.
تالاس - (Talas) طنابی که در بازی چوگان یا اسب سواری برای مشخص کردن محدودة بازی ب‌کشند. توفان. توفان شن. گرد و غبار. گوشه. کنج. هیزم.
تالای - (Talay) دریا. اقیانوس. آینده. بی‎کرانی. برگزیده. نام خدای نگهبان دریاها در آیین شمنی. فراوان.
تالبا - (Talba) دیوانه. مجنون.
تالباس - (Talbas) خواسته. مطلوب.
تالبین - (Talbın) کوشا. پرتلاش.
تالماز - (Talmaz) خستگی ناپذیر.
تالیم - (Talım) درنده. غارتگر. دزد. حمله. غارت.
تامادا - (Tamada) ساقی. بزرگ. رهبر. صاحب نفوذ. انجمن آرا. بزم آفرین.
تامارا - (Tamara) نام نوعی رقص آذربایجانی (ناپ).
تاماسا - (Tamasa) (تاماقسا. داماقسا) چوب بست سقف. توفال. تختة باریک.
تامسا - (Tamsa) سجده.
تامیر - (Tamır) حرص. طمع. ریشة گیاه. شعله. پرتو. نیرو.

تامیرلان - (Tamırlan) نیرومند.

تانا - (Tana) قطعات به شکل حلقه یا نیم حلقه. قفل. نرمة گوش. نوعی بیماری در دماغ اسب. آغل سرپوشیدة گوسفند.

تانبا - (Tanba) مُهر.
تانتا - (Tanta) الک مخصوص جدا کردن آرد از سبوس.
تانتاق - (Tantaq) گوشت زمخت.
تانتان - (Tantan) پرحرف. لافزن.
تاندای - (Tanday) کام. خط یا شیار روی چیزی.
تانسو - (Tansu) معجزه. عجیب. معجزه آسا.
تانما - (Tanma) مُهر. نشان.
تانيت - (Tanıt) آشنا. توصیف. تعریف. دلیل.
تانیر - (Tanır) نامدار. شناخته شده.
تانیش - (Tanış) آشنا. خودی. فامیل. یار. شناس.
تانیشمان - (Tanışman) مشاور. معرف. استاد. حاذق.
تانیم - (Tanım) تعریف. شناخت.
تانیما - (Tanıma) شناخت. شناسایی.
تانیمال - (Tanımal) عارف. اعلامیه. فراخوان. دعوت.
تاوات - (Tavat) شاهزادة گرجی. کنیاز. مستقل.
تاوار - (Tavar) شاهین جوان. کوشنده. کارآمد. مال. جنس. بزرگ. درشت. گنده.
تاوارا - (Tavara) کج. خمیده.
تاواسار - (Tavasar) تابه با دستة بلند.
تاواشا - (Tavaşa) اخته شده.
تاوان - (Tavan) خسارت. غرامت. جریمه. هدیة زنان به مراسم عروسی از پارچه و یا غیره. گذرگاه سخت. سقف.
تاوانا - (Tavana) یاور. شخص نزدیک. طاقت. آشپزخانه.
تاوای - (Tavay) شکارچی خرس.
تاوسار - (Tavsar) شتابان.
تایات - (Tayat) پاسخ. جواب.
تایار - (Tayar) مرفه. ثروتمند.
تایپا - (Taypa) گونی بزرگ.
تایداش - (Taydaş) اقران. امثال. همانند. همتا.
تایسین - (Taysın) همسان پندار.
تایفور - (جان)(Tayfur) نوعی پرندة تیز پرواز. شخص تیز پر و تیزپای.(ناپ).
تایقال - (Tayqal) قلّه. نوک کوه.
تایقام - (Tayqam) فتیش یا روحی که در شکار حیوان پشم دار بکار آید.
تایقان - (Tayqan) جنگل از درختان مختلف.تکیه گاه.تندرو.
تایلاش - (Taylaş) همتا.
تایلی - (Taylı) دارای کره اسب.

تایماز - (Taymaz) بی‎همتا. بی وجدان. (ناپ).
تایمان - (Tayman) لغزان. ضعیف. لنگ.
ترخان - (Tərxan) عاليجناب. والامقام.
ترسن - (Tərsən) بداخلاق. رموک. فراری. لجوج. تختة مخصوص باز کردن خمیر.
ترسین - (Tərsin) بداخلاق. رموک. فراری. لجوج.
تکیل - (Təkil) مفرد. یگانه.
تکیم - (Təkim) حمله. یورش.
تکین - (Təkin) شاهزاده. همچون. پشتیبان. جای مهم. از کار افتاده. بیکار شده. هوشیار. مخفی.
توْپار - (Topar) کُره. کُروی. سالم. پشته. انبوهه. خانواده. جمع. تپه.
توْپال - (گیا)(Topal) نوعی گیاه، آن را سوزانده و از شیره‌اش سنگ قلیا درست می‌کنند. لنگ. آدم لنگی که پای او به زمین نرسد و با سرپنجه راه برود. برادة نقره و مس و امثال آن که در وقت پتک زدن از آن جدا شود.
توْپان - (Topan) توفان. چاق. آرد حبوبات.آلت هموار کردن زمین. خس و خاشاک زایدی که پس از غربال کردن غلات جدا می‌شود. سبوس با دانه‌های بزرگتر. ساقة خشک شدة غلات. ذراتی که از چکش کاری فلز داغ جدا شود. گرد و خاک.
توْپای - (گیا)(Topay) نوعی گیاه صحرایی علفی. استخوان قاپ حیواناتی مانند اسب و گاو.
توْپتان - (Toptan) مجموعه. دسته. توده.
توْپلا - (Topla) چنگک. مقدار زیاد. خیلی.
توْپلار - (Toplar) گردآورنده. تدوينگر.
توْپلام - (Toplam) مجموعه. متمرکز. جُنگ.
توْپلان - (Toplan) مفهوم. مضمون. چاق و چله. تنومند. فعل امر به معنای «جمع شو».
توْپور - (Topur) گِرد و قلنبه. درشت. آلت وجین. کُند.
توتا - (Tuta) خطر. پارچه ای از پنبه که برای ریسیدن آن را به شکل فتیله درآورند. قطعه. پارچه. هوس. خواسته. رگ. جمع. مجموع.
توتاب - (Tutab) دوشاب. چسب.
توتار - (Tutar) توان. نیرو. تاب. گنجایش. ظرفیت. استوار. محکم. حکمران. حاکم.
توتاش - (Tutaş) پرپشت. انبوده. به هم پیوسته. بانوی کوچک خانه. خانم کوچک. مشغول. توافق. هماهنگی.
توتام - (Tutam) ظرفیت. گنجایش. سهم. حصه. بسته.
توتان - (Tutan) گیرنده. چیره. غالب. تب نوبه. مالاریا.
توتای - (Tutay) خاشاك دودناك باشد كه بدان آتش افروزند. خسوف. ماه گرفتگی. دختر جوان.
توتباس - (Tutbas) تکة خمیر. چانة خمیر.
توتقا - (Tutqa) قبضه. دسته. حجم. ظرفیت کف دست.
توتقان - (Tutqan) فناتیک. دلباخته. انبوه. شورا. عهد.
توتماز - (Tutmaz) فلج. ناگیرا. لال. بیگانه. بی ثبات. بی ارتباط. نامربوط.
توتور - (Tutur) بند. بست. رهن. گرو.
توتوش - (Tutuş) تطبیق. مصادف. شکار. رفتار.
توتول - (Tutul) شرایط. محیط. فرصت.
توتوم - (Tutum) اندازة یک جیره. دسته. گنجايش. حجم. انبار. اقتصاد. روش. قاعده. وضعیت. آلوچه و زردآلو خشک.
توْخار - (Toxar) چنگال چوبی.
توْخبا - (Toxba) هاون. دام. تله.
توْختار - (Toxtar) دیرپا. دارای عمر طولانی. دیرزی.
توْختاش - (Toxtaş) استراحت. میهمان. صلح. ثابت.
توْختام - (Toxtam) قرار. قرارداد. عهدنامه.
توْختان - (Toxtan) خیک. مَشک.
توْختای - (Toxtay) همایش. کنفرانس. استراحت.
توْخسای - (Tox söz) سخن بی توجه به احساس.
توْخمار - (Toxmar) تیری که به جای پیکان، گرهی دارد.
توْخمان - (Toxman) سبد.
تور قوش - (جان)(Turquş) باز بیابانی.(ناپ).
توراج - (جان)(Turac)درّاج(Francolinus francolinus) قاعده. تکیه گاه چیزی. (ناپ).
تورال - (Tural) جاوید.(ناپ).
تورامان - (Turaman) بچة چاق و تپل. افتخاری. خشن. زمخت. سرشار. سالم. قوی. سرمست.
توْرتان - (Tortan) سنگدان.
تورجان - (Turcan) تُرک جان.(ناپ).
تورخان - (Turxan) ← ترخان.(ناپ).
تورغان - (Turğan) خوش ترکیب.(ناپ).
تورگوت - (Turqut) مانا. جاوید. سالم.(ناپ).
توْزان - (Tozan) گرد. ذرّه. طوفان برف.
توشار - (Tuşar) مواجه. مبتلا. پابند. طرف زیرین پاهای جلوی اسب.
تولان - (Tulan) هیزم. هیمه. جنگل انبوه.
توْمال - (Tomal) گِرد. جمع. مجموع.
تومای - (Tumay) ساکت. آرام. ← تامای.
تومر - (Tümər) دلاور مرد.(ناپ).
تومرول - (Tumrul) پیکان. مه آلود. مه گرفته.
توْنار - (Tonar) هیمة فراوان که بر هم چیده شعله ور سازند.
توْنام - (Tonam) چاق. فربه.
توندار - (Tundar) عقبدار سپاه.
توْیان - (Toyan) صاحب جشن. بانی محفل.
توْیقان - (Toyqan) عضو کنگره. شرکت کنندگان کنگره. مهمانان عروسی. جوان. تازه.
توْیمار - (Toymar) چوبی که به بلندی یک متر بریده باشند.
توْیمان - (Toyman) بدون شاخ (حیوان).
تیرپان - (Tırpan) نوعی داس دسته بلند. فنی در کُشتی.
تیرکیش - (Tirkiş) کاروان. قافله.
تیرمان - (Tırman) مرز مزرعه.
تیکیت - (Tikit) چکنده. استالاگمیت. ستون مخروطی شکل که از آب چکة سقف غار در کف غار پدید آید.
تیکیم - (Tikim) دوخت. ساختمان. لقمه. معماری.
تیکین - (Tikin) شاهزاده.
تيكيش - (Tikiş) دوخت. احداث. جای دوخت. درز. محل اتصال. بخیه.
تیلیم - (Tilim) تیغة آلات برنده.
تیمور - (Teymur) آهن. (ناپ).
تیناتا - (Tinata) اجداد. نیاکان.
تینار - (Tinar) امید. پشتیبان.
جادای - (caday) نوعی غذا که داخل آن را با گردو پر کرده باشند.(ناپ).
جایماز - (caymaz) انحراف ناپذیر. جسور.(ناپ).
جوْشار - (coşar) پرهیجان.(ناپ).
جوْشغون - (coşğun) آتشین. پرشور. پرهیجان. جوشان. متلاطم. توفانی. طغیان کرده. خروشان.
جوْشقار - (coşqar) پرهیجان. آتشین.
جوْشون - (coşun) زره. به صورت جوشن وارد زبان فارسی شده است.
جیحون - (ceyhun) ← چای هون.
جیدان - (cıdan) تیز.
چاپار - (Çapar) نامه رسان. قاصد. خبررسان. پیک. سوار. سواره. مرد زردفام. انسان خالدار با چشمهای سبز.
چاپاشا - (Çapaşa) کوشش. تقلا.
چاپال - (Çapal) جایی که برای درست کردن اجاق، کَنده باشند. ارمغان. سوغات. پراکنده. مخلوط. زباله. ناخالص. ویرانه. ضعیف. ناعلاج.
چاپالا - (Çapala) چارق.
چاپان - (Çapan) سواری که چهارنعل می‌تازد. غارتگر. چپاولگر. لباس ژنده و پاره. پیک. قاصد. نامه. مکتوب. پرانرژی. کوشا. لباس کار. استاد. ماهر. خفتان. پالتو. نخ قلاب ماهیگیری. مهاجم. جوان. فرز. چوپان. کف (زدن دست برای تشویق).
چاپدار - (Çapdar) اسبی که چهارنعل می تازد.
چاپرا - (Çapra) ابزار بریدن چرم در کفاشی.
چاپراب - (Çaprab) تند. سریع.
چاپراز - (Çapraz) حالتی در کُشتی که از زیر بغل طرف را بگیرند. خط متقاطع. غلط انداز. مبهوت. انگل. مخلوط گندم و جو. ناسازگار. برف آبدار.
چاپراش - (Çapraş) درهم فرو رفته. پریشان. خالدار.
چاپسال - (Çapsal) تند. تیز. کوشا.
چاپسال - (Çapsal) تند. تیز. کوشا.
چاپلا - (Çapla) قلم دیوار کنی.
چاپلان - (جان)(Çaplan) نوعی شاهین.
چاپمان - (Çapman) باران. بارانی.
چاپیل - (Çapıl) یغما. چپاول. غصب. کفش.
چاپین - (Çapın) تاراج. نوعی بیلچه کوچک. نوعی پاپوش چرمی که بر روی کفش پوشند. ستم. تاراج.
چاتا - (Çata) ارتباط. دو رگه. کفش مخصوص به شکل راکت تنیس مناسب برای برف نوردی.
چاتار - (Çatar) برخوردگاه. تقاطع. کافی.
چاتارا - (Çatara) لاپایی. میان پاها.
چاتاش - (Çataş) جنگ. درگیری. وصول. تصادف.
چاتال - (Çatal) چنگال دو شاخه. چوب دو شاخه. محل انشعاب رود یا راه و غیره. گاوآهن. خیش. لب چاک دار. چانة چاک دار. پیچیده. ابزار پنبه ریسی. رنگارنگ. دو رنگ. کلنگ دو سر. بست. میخ. دشوار. اندام. قواره. هیکل. دو رنگ. مقعد. شدید. پیلة ابریشمی که به وسیلة دو کرم تنیده شده باشد.
چاتالا - (Çatala) چوب خط. حفر شده. بریده. چوب دو سر بهم آمده.
چاتام - (Çatam) هِرَم.
چاتان - (Çatan) سبد. سقف.
چاتانا - (Çatana) قایق موتوری کوچک. مزاحم.
چاتلا - (Çatla) چوبدستی.
چاتماز - (Çatmaz) غیرکافی. نارسا.
چاتیش - (Çatış) نیل. وصول. گلدوزی سرسری و نامرتب. رابطة قوم و خویشی دور. پیوستگی.
چاچار - (Çaçar) مبارز. جنگاور.
چاچال - (Çaçal) برهنه.
چاخمان - (Çaxman) آبی شیری.
چاخین - (Çaxın) آذرخش. لمعة برق. آتش. آبی چشم. خداي آتش در باور تركان.
چاراش - (Çaraş) کاربرد. استفاده. جای مخصوص جوشاندن بکمز.
چارال - (Çaral) کم بازده.
چاران - (Çaran) پیشنهاد. راهکار. راه حل. خاک نمدار.
چارای - (Çaray) غذا. آذوقه. خوردنی. یدک.
چارپان – (Çarpan) سبد کوچک کاه. ضرب شونده. جالب. گیرا.
چارتان - (Çartan) قعر پرتگاه. ته درّه.
چارلان - (Çarlan) آب روان شدید.
چارمان - (Çarman) انسان خنده رو.
چاشار - (Çaşar) مبهوت. سرگردان.
چاشال - (Çaşal) استخوان چانه. مبهوت. سرگشته.
چاشقار - (Çaşqar) سنگدار. سنگلاخی.
چاشماز - (Çaşmaz) قطعی.
چاشمای - (Çaşmay) عیناً. مطابق.
چالاب - (Çalab) خداوند. آبدوغ خیار. نمود. جلوه.
چالاپ - (Çalap) آتش.
چالاپا - (Çalapa) باران پراکنده.
چالات - (Çalat) بال. شاخه. قیمت. بهاء. عصاء. چاپلوس.
چالاتا - (Çalata) کسی که لباس را زود کهنه و پاره کند.
چالار - (Çalar) متمایل به رنگ .... شباهت نزدیک. اختلاف جزیی (بین دو رنگ). زنگدار. شماطه‎دار. لهجه. تُن (صدا). نوع. جنس. جارو.
چالاسین - (Çalasın) دلاور. برنده. قاطع.
چالاش - (Çalaş) مزد. اجرت. برهنه. بدون زین. اتاق یا بنایی که با چوب درخت و کاه پوشانده شود. تلاش.
چالاما - (Çalama) طناب یا زیور قیطانی روحانی شمن.
چالامان - (Çalaman) تاب (بازی)
چالان - (Çalan) زمینی سیاه که در آن علف نروید گویا که آنجا را سوزانده باشند. زننده. نوازنده. خسته. برهنه. بدون زین.
چالانتا - (Çalanta) بسیار نوازنده. بسیار زننده.
چالبا - (Çalba) حلوا. مبارز. برعکس. محدود. همیار. صلیب. کودتا. ضربه. خدا.
چالبات - (Çalbat) درگیری. جنگ.
چالپا - ص.(Çalpa) گِل آلود. پُشت. صلیب. آبدار. موضعي را گويند كه آب افتاده، گل و خلاب شده باشد. کفش. شاخه. بی دست و پا.
چالپاش - (Çalpaş) دعوا. مجادله. چسبنده.
چالپان - (Çalpan) گیرا. جالب.
چالپانا - (Çalpana) همزن. کمربند قدیمی زنان.
چالپاو - (Çalpav) گودال. اسب رمنده.
چالپیر - (Çalpır) رنگارنگ.
چالتا - (Çalta) دستار. قیمت. ارزش.
چالتاش - (Çaltaş) جَلد. تیز. گلوله.
چالچا - (Çalça) جوال. جای صخره زار در کوهها.
چالچات - (Çalçat) قد و قامت. شکل.
چالچار - (Çalçar) کسی که کج راه برود یا پاهایش به هم بگیرد.
چالچال - (Çalçal) دوبهم زن.
چالخار - (Çalxar) الک لرزان دستگاه بوجاری و هر چیز شبیه به آن. به هم زن. الک گندم پاک کنی در سیلو. مسهل. میکسر. مخلوط کن. مَشک.
چالخام - (Çalxam) به اندازة یک بار به هم زدن (مَشک یا خیک). هیجان.
چالخان - (Çalxan) جای خروشان رود. غیور. هیجانی.
چالدابان - (Çaldaban) لافزن. دروغگو.
چالدار - (Çaldar) درهم برهم (رنگ).
چالقا - (Çalqa) ناودان. میدان جنگ. دیگ بو دادن ذرت.
چالقاب - (Çalqab) موج. یک تکّه. یکباره. نیمه.
چالقات - (Çalqat) وجود. بدنه. دارای رنگ درهم برهم.
چالقار - (Çalqar) گزنده. بزرگ. وسیع. پیر. قدیمی.
چالقان - (Çalqan) ترب (گیاه). پیشرفت و یا حرکت زخم از جایی به جای دیگر. پریشان. بی دقت. پراکنده. غیور. کشتی جنگی. بستر سنگی و متمایل رود. نام روستایی در نزدیکی زنجان که به تحریف «چلگان» نویسند.
چالقای - (Çalqay) انتهای بالهای پرنده. دور. بعید. هر چیزی که نه در کنار راه بلکه در جای پرت و بیراهه پیدا شود. غربال ذرت.
چالمار - (Çalmar) چپر رو باز.
چالمان - (Çalman) دیوار. برجسته. بسیار. زننده. گزنده. چپری از ترکه های ظریف.
چالیب - (Çalıb) بت. صنم.
چالیت - (Çalıt) سنجاب. سریع. تند. کوشا. فعال.
چالیر - (Çalır) کج. خمیده.
چالیش - (Çalış) زد و خورد. جنگ و جدال. کوشش. غیرت. مبارزه.
چالیم - (Çalım) مخلوط. خودنمایی. دریبل (در فوتبال و ...). سرقت. قابلیت. توانایی. هوای سنگین. زمان. فرصت. اخلاق. رفتار. شباهت. ژست. ادا. لبة شمشیر. لبة تیغ. تقلید.
چالیمان - (Çalıman) فیگوردار. ژست دار.
چالین - (Çalın) علف چین. درو. آتش زنه. آذرخش. ژاله. گرد و غبار. نیمه رسیده. رها. (ناپ).
چاما - (Çama) تخمیناً. شعر. سروده. سیر وحشی (گیاه). پوست. تفالة چای مانده در فنجان. قدرت. درجه.
چامار - (Çamar) انسان یا حیوان کوتوله.
چامال - (Çamal) سمت سرما. شمال.
چامان - (Çaman) کباب. تنبل. شفق. سرخی غروب. جادوگر.گوشت خرد شده.
چامای - (Çamay) حلقوم. سیب آدم.
چامپا - (Çampa) عصبی.
چامچیل - (Çamçıl) مشفق. مهربان. زود جوش.
چاناش - (Çanaş) خیکی ساخته از پوست بز.
چانتا - (Çanta) کیف. ساک. کوله پشتی. رفیق سرباز.
چانتال - (Çantal) جلّاد. لباس زنانه. سه دامن.
چانتای - (Çantat) کیسة بزرگ کتانی.
چانچاق - (Çançaq) مفصل. بند. مرفق. خراب. ویران شده. سوراخ.
چانچان - (Çançan) فضول. مراقب.
چانقار - (Çanqar) گرد و قلنبه. مدوّر.
چانقارا - (Çanqara) غوغا. جنجال. هیاهو.
چانقال - (Çanqal) ناخن حیوانات وحشی. چنگکی است که وقتی پنجره را باز می‌کنند آن را گیر می‌دهند تا جلوی بسته شدن آن را بگیرد و هرگاه که پنجره را ببندند، با آن چنگک بسته می‌شود. میخهای کوچکی است که به دیوار می‌کوبند و لباس و غیره را به آن آویزان می‌کنند. به معنای بداخلاق و خشن نیز آمده است.
چانقای - (Çanqay) تمیز. صاف. بدون ابر.
چانقیر - (Çanqır) پرجنب و جوش.
چانقیل - (Çanqıl) ← چاقیل.
چاوار - (Çavar) هرچیزی که برای آتش روشن کردن مناسب باشد. هیزم. کبریت.
چاواش - (Çavaş) خورشید. نامدار. بالغ.
چاوان - (جان)(Çavan) آلت مادگي حیواناتی مانند گاو یا گاومیش. اسب سرکش. اسب بی لگام. نام روستایی در جنوب شرقی تبریز که اکنون به تحریف «چوان» نویسند.
چاولان - (Çavlan) آبشار. نامدار.
چایان - (جان)(Çayan) صدپایه. عقرب. (Scorpion). آهن خام. چشم آبی. خوشة جو. سورتمه.
چایبات - (Çaybat) سیل. آب باقیمانده از سیل. آب مانده در ته ظرف. ته مانده.
چایپان - (Çaypan) جای بلند.
چایقون - قد.(Çayqun) جنبش آب و هوا.
چایمان - (Çayman) سرماخوردگی.
چکیر - (Çəkir) سرباز. مرز. لکة چشم.
چکیل - (Çəkil) درخت توت. برگ توت (غذای کرم ابریشم). ارمغان. سازه. ساختار. قالب.
چکیم - (Çəkim) جاذبه. ظرفیت. توان. کشش. اندازه. تسبیح. نیرو. برتری. الاغ درشت هیکل تخمی.
چنگیز - (Çəngiz) دریا. دوست. پشتیبان. فرستادة آسمان. (ناپ).
چنگیل - (Çəngil) ظرف مسی.
چنگین - (Çəngin) جالب توجه. باشکوه.
چوبال - (Çubal) سلسله. ردیف.
چوْتان - (Çotan) میوه ای که همراه با شاخه کنده شده.
چوچا - (Çuça) پالتو بچه.
چوخال - (Çuxal) لباسی که زیر زره پوشند.
چوْخان - (Çoxan) معمولی. بدون ویژگی خاص.
چوْخسون - (Çoxsun) در بیشتر اوقات. اغلب.
چوْخمار - (Çoxmar) گرز. چماق. خسیس.
چورا - (Çura) خدای زمین. جن. پری. روح. پرندة شکاری.
چورام - (Çuram) نوعی پرتاب تیر در مسافت دورتر.
چوران - (Çuran) روحانی. معنوی. بوقلمون.
چورای - (Çuray) طرف خوب هر چیزی. شرمگاه.
چولان - (Çulan) آغل. آخور. آشپزخانه.
چوْلپان - (Çolpan - Çulpan) ستاره زهره. کسی که چشمش دوربین است. آشنا. تپه زار. کوهک. خداي سيارات.
چوماش - (Çumaş) گردوی خام کوبیده که اگر در آب ریزند، ماهیها را بیهوش کند. موش کوهی.
چوْنقاز - (Çonqaz) پر شاخ و برگ (درخت).
چوْنقال - (Çonqal) نعره. سنگ رودخانه که به کنار آمده.
چوواش - (Çuvaş) دیندار. آرام. ساکن.
چیبار - (جان)(Çibar) اسبی که گلهایی به رنگ دیگر در اعضای بدنش داشته باشد. دمل.
چیپا - (Çıpa) سُرمة درب. وسط. مرکز.
چیپار - (Çıpar) خال. ابلق. ترکیب. شکل.
چیتا - (Çıta) ابزاری که یک طرف آن شن کش و طرف دیگری تبر باشد. کوچک.
چیتار - (Çıtar) نوعی پارچه. تاج خروس.
چیتام - (Çıtam) استواری. صبر. سبدی از ترکة چوب.
چیتان - (Çıtan) محل نگهداری شیر.
چیچان - (Çıçan) دانا. عاقل.
چيخار - (Çıxar) لياقت. شايستگي. پشتکار. درآمد. سود. دررفت. مصرف. خروج. نجات. منتهی. دختر. چاره.
چیخای - (Çıxay) جلای وطن کرده.
چیدار - (Çıdar) بخو. قید و بند. لنگ (اسب).
چیدال - (Çıdal) صبر. تحمل.
چیدام - (Çıdam) صبر. شکیبایی. تحمل.
چیران - (Çıran) یخچال طبیعی.
چیرای - (Çıray) شکل. رخساره. ادا. زیبایی.
چیرپان - (Çırpan) چوب حلاجی. چماق ظریف. ضارب.
چیرتان - (Çırtan) ظرف آب چوبی.
چیرقا - (Çırqa) طعمه. سالاد گوجه فرنگی.
چیرقاو - (Çırqav) بلند قد. حساس.
چیرلان - (Çırlan) تنگنا.
چیرمار - (Çırmar) بخشهای مزرعه که بوسیلة رد خیش تقسیم شوند. جویی که برای آبیاری مزرعه گشایند.
چیرماش - (Çırmaş) پیچ و خم.
چیرنا - (Çırna) زمین نامناسب برای کشت. خس و خاشاک. بوته.
چیسان - (Çısan) پیچک.
چیلاپ - (Çılap) مانند. همانند. شبیه.
چیلای - (Çılay) همچون. مانند.
چیلدام - (Çıldam) تند. چابک.
چیلدیر - (Çildir) خالدار.
چیلقان - (Çılqan) تاج عروس. زنگدار.
چیلقین - (Çılqın) دیوانه. شیدا. واله. بی‎پرده. ناآرام.
چیلک - (گیا)(Çilək) توت فرنگی. دوش حمام. آب پاش (حمام). نسل. تبار.
چیلن - (گیا)(Çilən) بهمن. ژاله. عضو. نوعی گل کوهی. گیاهی است پرخار و دارای برگهای بریده که در کوهها می‌روید. بیخ آن را که شبیه به زردک و به رنگ سرخ یا سفید است، به نام بهمن سرخ و بهمن سفید در طب به کار می‌بردند. جای کم عمق آب.
چینا - (Çına) زانو. مفصل. جوان (حیوان).
چینار - (Çinar) پنجه دار. درخت دارای برگهای شکافته. ابدیت.
چینگیت - (Çingit) کولی. دوره گرد.
چینگیر - (Çingir) فاحشه. بُز با گوش کوچک. خشک.
چینیک - (Çinik) حقیقی. محقق شده. اصل. نمد ظریف. طبق.
چینیل - (Çinil) سنگریزه.
خاپان - (Xapan) تله. دام. خالی. دور از توجه.
خاتای - (Xatay) خشک رود. پوشال رود.
خاتون - (متفا)(Xatun) ← خاتین.
خارات - (Xarat) جوال. گونی. کیسة بزرگ.
خارال - (Xaral) جوال. گونی. کیسة بزرگ.
خاران - (Xaran) دیگ کوچک غذا. جوال بزرگ.
خاسای - (Xasay) ماه بلند. قهرمان تنومند.(ناپ).
خالتا - (Xalta) قلاده. گردن بند. تسمه. بقچه.
خالخال - (Xalxal) حلقة فلزی که زنان برای زینت به مچ پا می‌اندزند. پا آورنجن. جایگاه ویژة دامها برای ساختمان. کپه کردن سنگها به منظور ساختن خانة ابتدایی. تیرکی که میان تیرکهای دو شاخه گذارند.
خان اوْغلان - (Xan oğlan) پسر شایسته.(ناپ).
خانای - (Xanay) خانة بزرگ دو یا سه طبقه.
خینار - (Xınar) شيار. جوي كرت بندي. محل شخم. مرز. حد. سامان .

گلچینی از نامهای ترکی پسرانه (2)

مطالب مشابه :

مسیر مقاله : فرهنگ و انديشه / هنر / صنايع دستي

گلچینی از نامهای ترکی پسرانه (3)

چه نوع کیسه خوابی انتخاب کنیم

گلچینی از نامهای ترکی پسرانه (2)

چه نوع کیسه خوابی انتخاب کنیم

کیسه خواب(کمیته آموزشی)

صنایع دستی سنتی و زیبای استان اردبیل گلیم بافی

چتری برای پروانه های