جلسه سیر اندیشه در معماری - جلسه چهارم

سیر اندیشه های معماری از منظر مناسک، آیین های جمعی و رفتار فردی

جایگاه اندیشه عملی و حضور انسان در فضای معماری

در این مبحث توجه به حضور اندیشه های دارای ایین فضامند مانند اسلام، بودیسم شاخه ذن، مسیحیت و اندیشه های بومی آفریقایی متمرکز خواهد شد.

در مبحث اسلام تلاش می گردد تا به موارد زیر دست یابیم:

بازيابي هويت اسلامي در مصاديق معماري و شهرسازي

    1- سرچشمه‌هاي هويت در معماري اسلامي
    2- بررسي ويژگي ها و اصول معماري دوران اسلامي
    3- حكمت عملي اسلام و معماري
    4- تأثير آموزه‌هاي اسلام در معماري و شهرسازي دوران اسلامي

تعريف هويت اسلامي و بررسي سرچشمه‌ها
    1- آيات و روايات معصومين (ع) در زمينه محيط زندگي انسان
    2-آثار ساخته شده با تأييد شده توسط معصومين
    3- حكمت فقه ، كلام ، ادبيات به عنوان برداشت‌هاي علمي و هنري از آموزهاي اسلام
    1- آثار بر جسته تمدن اسلامي و تحليل كالبدي فضايي و مفهومي آنها
    2- نوشته‌هاي اصلي در زمنيه علوم و فنون كاربردي وابسته معماري و رياضيات ، هندسه ؟
    3- نوشته‌هاي فرعي در زمنه ارايه آگاهي‌هاي تاريخي معماري (سفرنامه ، ديوان نو ...)
بررسي سرچشمه‌هاي معماري اسلامي از ديدگاه هلد
    1- ادبيات            2- فلسفه
    3- فقه و قضا        4- هندسه

3- فقه و قضا
    رنا تا هلد عنوان مقاله : در جستجوي تعريف هنر معماري در دوره اسلامي Renata Holod (هلد 1378/30)

همچنین به موارد زیر مراجعه شود:

Introduction to Visual Studies (VLST 101)
Introduction to the Visual Culture of the Islamic World (ARTH 217/ 617)
Undergraduate Seminar: Orientalism/ Occidentalism (ARTH 301)
Early Islamic Art and Architecture, up to 1250 (ARTH 416)
Pro-Seminar: Art of Al-Andalus (ARTH 516)
Pro-Seminar: Introduction to Arabic and Persian Epigraphy
Seminar: Art of Iran (ARTH 517/AAMW 517), recent topics include “Studying a Nizami Manuscript”
Seminar: Islamic City (ARTH 518)
Seminar: Islamic Art (ARTH 716), recent topics include “Vision and Optic Effects in Islamic Art”
Seminar: Islamic Archaeology (ARTH 717), recent topics include “Approaches to the Archaeolgoy of Islamic Periods”
Seminar: Islamic Architecture (ARTH 718), recent topics include “Town and Territory, Approaches to the Study of Islamic Cities”

    الف- بررسي كتب‌ «النبيان» كه با نگاهي حقوقي و قضايي به ابنيه مي‌پردازد.
    ب- استخراج احكام كلي طراحي و كاربرد آن در طراحي معاصر.
    ج- بررسي استنباط فقهاي صدر اسلام از دو منبع 1- سنت پيامبر اكرم 2- عرف زمانه. در زمينه ماهيت و كالبد و اجزاء بنا و تعيين عرصه‌ها در بافت شهري
    د- يافتن سرآغاز فرآيند تعريف انبيه و بافت شهري براي دوره معاصر.
    تجربه‌ها و دستاوردهاي تمدن اسلامي
    آثار و ساختمان معماري دوران اسلامي

درك محتوي و معناي اثر معماري بيان (محتوي اثر)
    - بياني از نگرش معمار به كل هستي در معماري
    ديد خاص هر هنرمند به كار هستي – خلق جهاني ايده‌آل در ذهن خوب –تجسم «نمونه‌اي مثالي» از فضاي زندگي در ذهن هنرمند- تأثير اين نمونه مثالي «و مكان نمايي و الگوي بي‌زمان در طرح دميدن روح خاصي در اثر و ايجاد بيان خاص»

2- بررسي ويژگي‌ها و اصول معماري دوران اسلامي
    الف- خاستگاه و الگوهاي نخستين
    ب- ويژگي‌هاي بنيادي
    ج- اصول و قواعد

الف – خاستگاه و الگوهاي نخستين
    1- شوازي 2- هوگ 3- مارتين 4- راين 5- كونل 6- پاپالوپولو 7- هيلن براند 8- گروبه 9- بورکهاردت

ب- ويژگي‌هاي بنيادي
    1- تجديد و انتزاع مبتني بر واقعيت
    2- درونگرايي در عين برونگرايي
    3- گسترش حوزه ديد (شفافيت
    4- گسترش حوزه حركت (سياليت)
    5- مركز گرايي و محور بندي

ج- اصول و قواعد
    1- دسته‌بندي از ديدگاه‌ها
    2- اصول حركت ازكثرت به وحدت
    3- اصل حركت از ظاهر به باطن
    4- اصل درجه بندي اهداف درست رشد و كمال معنوي انسانها
    5- اصل رده ‌بندي ميان فضاها و رعايت سلسله مراتب فضايي
    6- اصل استقلال فضا در عين و حدت فضايي
    7- اصل ساماندهي فضا به گونه‌ هماهنگ و مكمل فضاي طبيعي
    8- اصالت دادن به عنصر فضا نسبت به توده ساختماني
    9- اصل لزوم تهذيب نفس معماران
    الف- اصل بكارگيري هندسه‌هاي مناسب و متناوب
    ب- اصل محوربندي فضايي

    اصل نماد پردازي محتوايي و واقع گرايانه در عناصر و اجزاء معماري
    الف- اصل برآورده شدن نيازهاي مادي انسان‌ها و رعايت كليه دستاوردهاي فني و مهندسي
    ب- اصل بهره‌گيري از تزئينات
    ج- اصل نوآوري و ابتكار مناسب و پرهيز از شباهت ظاهري (تقليد) از غير مسلمانان.

3- حكمت علمي اسلام در معماري
    الف- آيات و روايات
    1- پيشينه ساختمان
    2- درباره ماهيت خانه
    3- تحليل رابطه انسان – فضا در مناسك حج
    4- مقايسه كالبدي خانه كعبه و حجرات

4- تأثير آموزه‌هاي اسلام در معماري و شهرسازي دوران اسلامي
    الف- آموزه‌هايي از بيت ا... الحرام
    ب- معماري مسجد
    ج- معماري خانه و محله
    1- درباره نيايش
    2- جايگاه مسجد در فرهنگ اسلامي اسلام
    3- ساختار فضايي مسجد
    4- ويژگي‌هاي فضايي هندسي خانه كعبه
    5- سرآغاز شكل‌گيري شهر اسلامي ، ويژگي‌هاي فضايي مسجد النبي
    6- تفسير ماهوي چهار طاقي آتشكده‌ها و تبديل آن به مسجد
    7- جايگاه مسجد درشهر اسلامي
    8- ويژگي‌هاي كالبدي مسجد
    1- مهمترين ويژگي‌هاي جهان‌بيني اسلامي درباره روند كمالي انسان
    2- الهام معماران از عناصر طبيي
    3- توصيه حكمت عملي اسلام درباره خانه
    4- توصيه حكمت عملي اسلام دربارع محله
    5- مهمترين تأثيرات حمكت عملي اسلام بر طراحي خانه‌ها
    6-مهمترين تأثيرات حمكت عملي اسلام بر طراحي محله‌ها
    7- تأثير فرهنگ مادي غربي بر معماري خانه و محله‌هاي معاصر

مسیحیت:

1- عشاي رباني 2- غسل تعميد :3- ازدواج : 4- تدهين : 5- تأييد : 6- دست گذاري : 7- اعتراف به گناه :

در بخش مناسک ذن به بررسی موضوع:

1-بنیان های مناسک ذن و ارتباط محتوا و مکان ذن
2- تشابهات و تمایزات مکتب پیورلند (pureland) و ذن در فضاسازی مناسک
3- مفهوم باغ ذن و چایخانه به عنوان دو نمونه مناسک و فضاسازی

مناسک شمنی و بومی

مناسک آفریقا و فضای معماری

آیین قربانی
آداب و مناسک دینی آفریقائیان در ارتباط با نیاکان
نحوه برخورد با شرور اخلاقی و کارهای ضد اجتماعی
آداب و مناسک آستانه ای در آفریقا
غیب گویی وساطت یا واسطه گری روح
پرستش همگانی (مردمی) از طریق آیین های توتمی و نیاکان

مناسک هندیان آمریکا: