تغذیه بیماران دیابتی
غذاهای مبتلایان به دیابت باید ویژگی های زیر را داشته باشد:
1.کم چربی 2.حاوی مقادیر کافی پروتئین 3.فاقد قندهای ساده 4.دارای مقادیر زیادی فیبر باشد
قابل ذکراست دو نوع فیبر موجود درمواد غذایی شامل فیبرمحلول ونامحلول است که هردو برای تاْمین یک رژیم سالم درافراد سالم ودیابتی مهم هستند.
فیبر محلول درآب درلوبیا،اسفرزه،جودوسر،جو وبعضی ازمیوه ها وسبزیها یافت می شود. فیبر نامحلول درآب عمدتاً در سبوس گندم،نان وغلات خالص یا کامل،ماکارونی وسبزی ها یافت می شود.
نتایج تحقیقات بیانگراین نکته است که یک رژیم کم چرب،سرشار ازاین نوع فیبر(نامحلول)در کاهش خطربعضی ازسرطانها،نظیر سرطان روده واحتمالاّ سرطان سینه مؤثراست.لذا مصرف فیبر نا محلول توسط افراد دیابتی نیز مهم می باشد. مصرف فیبر در غذا احساس سیری بیشتری تولید می کند ومانع پرخوری می شود این نکته در مبحث کنترل وزن از اهمیت زیادی بر خوردار است.
راهنمای تغذیه در بیماران دیابتی
تمامی غذاهای مصرفی به یک سرعت و به یک میزان گلوکز خون را بالا نمی برند . افزایش قند خون پس از مصرف هر یک از غذاها به زمان هضم و مایع بودن آن غذا بستگی دارد . مصرف آب میوه ها در حالت ناشتا قند خون را به سرعتبالامی برد ولیمصرف حبوبات و نان های سبوس دار و مواد غذایی پروتئینیمعمولاً دیرترقند خون را بالا می برند.
عواملی که قند خون را افزایش می دهند
1- افزایش وزن بدن ( اضافه وزن و چاقی )
2- افزایش دریافت غذا
3- افزایش چربی غذا
4- استرس فیزیکی و روحی
5- عفونت و بیماری
6- داروهای مدر و استروئیدها
7- آب و هوای گرم
لیست مواد غذایی که کمتر قند خون را بالا می برند
نان بربری – نان تافتون – نان سنگک – نان لواش بومی- نان لواش متریقند خون را دیرتر بالا می برند.
نان جو - نان باگت و نان سفید قند خون را به سرعتبالامی برند و توصیه می شود که استفاده نشود .
حبوبات و سبزیجات و برخی میوه جات قند خونرا دیرتر بالا می برند و برای بیماران دیابتی مفید می باشد .
مصرف سیب زمینی سرخ شدهبهتر از سیب زمینی پخته و له شده می باشد (در مورد بیماران با چربی خون بالا مناسب نیست )
هویچ پخته و پوره شدهنیز قند خون راخیلی بالامی برد ولیهویچ سرخ شده کمترقند خون را بالا می برد .
مصرف ماکارونی بهتر است که به صورت آبکشباشد تا دم شده .
برنج تایلندی و طارم بهتر است که به صورتکته و بدون روغنمصرف شود .
برنج اوروگوئه و برنج بی نامدرجه 2بهتر است از برنج صدری درجه 1 چون دو برنج نام برده شده در اول کمتر قند خون را بالا می برند .
بگفته استاديار دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي مشهد بيماران ديابتي منعي در مصرف برنج ندارند ولي بايد ميزان مصرف را به 200 گرم در روز براي يك فرد متوسط كاهش دهند.
در بین میوه جات خشک ( خشکبار ) به ترتیب بهتر است کهاول توت خشک – کشمش قرمز یا کشمش پلویی – خرمای خشک - انجیر خشک – کشمش سبز – برگه های زردآلومصرف شود .
خرمای مضافتی بمقند خون را سریع بالامی برد .
مصرف باقلای بدون پوستنیز قند خون را خیلی بالا می برد .
مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین E است برای بیماران دیابتی خوب می باشد مثل :گردو – بادام – تخم آفتابگردان
کاهش وزننیز در پائین آوردن قند خون موثر است البته باید تحت نظر متخصص تغذیه باشد .
توصیه های لازم برای استفاده صحیح از گروههای مواد غذایی :
1- رژیم غذایی مناسبی که تحت نظر کارشناس تغذیه طراحی شده است را رعایت کنید تا دچار نوسان غلظت گلوکز خون نشوید .
2-محدودیت در مصرف قندهای ساده ( مانندشکر ، عسل ، مربا ، کمپوت ، آب میوه ، نوشابه )
3-سعی کنید که بیش تر ازنان های سبوس دار ( مانند نان سنگک )استفاده کنید .
4- ازنان جواستفاده نکنید چون قند خون را بالا می برد .
5- به جای آب میوه و میوه های خشک ازمیوه های تازهاستفاده کنید .
6- سبزجات خام حاوی ویتامین ها ، املاح معدنی و فیبر هستند که کالری کمی دارند .
مرزه از سبزی های مفید برای این بیماران است. از دیگر مواردمی توان به کلم، کدوسبز که بسیار عالی است، شلغم و تره اشاره کرد. بروکلی از سبزیهای بسیار مفید است که منبع غنی کروم است وبه تنظیم قند خون در محدوده مطلوب کمک می کند. جو نیز از نظر کروم غنی است از دیگر مواد غذایی کروم می توان به قارچ خوراکی،سبوس غلات،مغزه گیاهی ،ریواس و مخمر اشاره کرد.
ـ پیاز وسیر (در صورت عدم استفاده از آسپیرین و نداشتن مشکلات گوارشی در رابطه با سیر) ازقدیمی ترین ماده غذایی هستند که از نظر کنترل بیماری دیابت مورد توجه بوده وتحقیقات جدید این موارد را تاکید کرده است (خام و پخته تفاوتی ندارد). پیاز ممکناست از طریق تاثیر در سوخت و ساز گلوکز در کبد و یا افزایش سطح انسولین و یابالاخره افزایش اثر کیفی انسولین برای کاهش قند خون موثر باشد
7- برای سالاد ، به جای سس مایونز از روغن زیتون و آبلیمو یا سرکه استفاده کنید .
8- سعی کنید کهپوست مرغ را جدا کنیدو بعداً مصرف کنید و از مصرف دل و جگر و قلوه و سیرابی و سوسیس و کالباس پرهیز شود . روش هایی چون بخارپز کردن – کبابی کردن – تفت دادن را برای پخت گوشت ها انتخاب کنید .
از سرخ کردن غذاها پرهیز کنید و در غذا ازروغن مایعبه جای روغن نباتی جامد استفاده کنید .
9- کلسترول و چربی دریافتی را محدود کنید ( چربی حیوانی – کره – شکلات – سس مایونز – خامه – بستنی – قندها – شیرینی جات – کیک – ویفر – بیسکویت کرمدار)
میوه جاتی که بیماران دیابتی از مصرف آنها باید خودداری کنند:
موز – انگور – هندوانه – خربزه – طالبی – لیموشیرین – آب میوه ها مخصوصاً آب انگور – هویچ خام – آب هویچ – سیب زمینی آب پز و پوره شده – خرمای بم مضافتی – کشمش سبز
مصرف گلابی و زردآلو مانعی ندارد و قند خون را سریع بالا نمی برند ( بهتر است كه اين‌گونه ميوه‌ها زياد رسيده نباشد).
میوه هایی نظیر توت فرنگی (قند آن لولوز است و دارای مقدار زیادی اسید سیالیک است)، گلابی، گیلاس و سیب (روزانه یک عدد سیب بخصوص باپوست) را فراموش نکنید.
10-سعی کنید که تعداد وعده های غذایی را در طول روز افزایش دهید (3 وعده اصلی و 3 میان وعده)
مهمترین نکته در رابطه با افراد مبتلا به دیابت نوع اول این است که باید یک میانوعده در پیک اثر انسولین داشته باشند زیرا به فاصله ۴۵- ۳۰ دقیقه بعد از مصرفانسولین افت قند خون خواهند داشت که با علامت ضعف خود را نشان می دهد از این رو دنظر گرفتن یک میان وعده مثل نان و پنیر، یک لیوان شیر کم چرب یا یک عدد میوه را به آنهاتوصیه می شود.
11- سعی کنید تخم مرغ مصرفی شما بیشتر از ۳ عدد در هفته نباشد (البته شکل کامل آن موردنظر است) در حالی که استفاده از سفیده به شرط اینکه کاملاً پخته شده باشد موردیندارد، البته در حین پیدا شدن رنگ زرد مخصوص پوست در بیماران مبتلا به دیابت(گزانتوکرومی ) مصرف تخم مرغ را محدود می کنند.
12- در لیست غذایتان ، حبوبات را حداقل 2 بار در هفته قرار دهید .
در حبوبات مصرف عدس برای این بیماران را توصیه میشود ولی در مصرف لوبیا بهتر استکه جانب احتیاط را رعایت کنند.
13-مصرف شلغم و چغندر در ژریم غذایی مانعی ندارد ولی مصرف چغندر بدون دوشاب یا شکر باشد.
14- حداقل سه بار در هفته به مدت 30 دقیقه یا بیش تر پیاده روی کنید (بامشورت پزشک).
15- ورزش نقش بسیار مهمی در پائین آوردن قند خون و ترشح انسولین دارد .
16- تخم شنبیله را کوبیده و بعد از هر غذا 5 گرم روزانه با ماست میل کنید یا پودر خشک شده شنبلیله را به اندازه 2 قاشق غذاخوری سرخالی در قدری ماست حل کرده و نصف آن را صبح و نصف دیگر را عصر میل کنید .
17- عرق گزنه نیز در کاهش قند خون موثر است.
18. روزانه حداقل 8 لیوان آب بنوشید.
19ـ از آنجایی که تاکید فراوان بر کم کردن مصرف نمک توسط افراد مبتلا به این بیماریاست بنابراین توصیه می شود که نمکدان را بر سر سفره نیاورید، برچسب ماده غذایی رامطالعه کنید، برای طعم دهی به غذاها از چاشنی های سالم استفاده کنید، پنیرها را درآب بگذارید.
20.خوردن
ماهی ممکن است احتمال ابتلا به دیابت نوع دوم (غیروابسته به انسولین) را ۵۰ درصد تقلیل دهد، یعنیاشخاصی
که در رژیم غذایی آنها ماهی جای دارد تا حدود ۵۰ درصد
کمتر از آنهایی کهماهی نمی
خورند احتمال مبتلا شدن به ناراحتی عدم تحمل قند را دارند. ماهی سرشار ازاسید چرب امگا ۳ بوده بنابراین مصرف حداقل دو بار در هفته بسیار توصیه می شود (البته توصیه می شود که بیماران دیابتیک نباید از کپسول های
روغن ماهی جز با تجویزپزشک
استفاده نمایند زیرا تنظیم قند خون این بیماران را مختل می کند.
توصیه های بهداشتی و تغذیه ای برای بیماران دیابتی :
1- ورزش یکساعت بعد از غذا خوردن به منظور کنترل سطح گلوکز خون توصیه می شود ( با مشورت پزشک).
2- از پوشیدن کفش های تنگ خودداری کنید و سعی کنید هرگز بدون کفش راه نروید ( برای جلوگیری از ایجاد زخم در پاها )
3- پس از اتمام کارهای روزمره پاها را شسته و با حوله شخصی خشک کنید بطوری که مطمئن شوید هیچ گونه رطوبتی باقی نمانده است.
4- کار با وسایل برنده مثل چاقو و سوزن و … را به حداقل کاهش دهید .
5. درصورت بروز هرگونه زخم یا ترک پا سریعا به پزشک مراجعه شود زیرا در صورت عدم توجه باعث عوارض جدی خواهد شد.
6. معاینه چشم ازجمله مواردی است ک یک بیماردیابتی باید به ان توجه داشته باشد.
7. افت قند خون در بیماران دیابتی باید مورد توجه قرار بگیرد.
به گزارش ايسنا، دكتر عبدالرضا
نوروزي (در مراسم بزرگداشت روز ديابت در تالار رازي مشهد) افزود افت قند خون
تقريبا در همه ديابتي‌ها اتفاق مي‌افتد،: لرزش، سرگيجه، تعريق، گرسنگي زياد، رنگ
پريدگي، حواس پرتي، مور مور شدن دور دهان، تشنج و تغيير خلق و خو از جمله علائم
افت قند خون است.
بيماران ديابتي نوع يك براي پيشگيري از افت قند خون بايد دوز مناسب انسولين را
رعايت كنند، استفاده از داروي ديابت، وعده‌هاي غذايي با فاصله طولاني، مصرف
غذاهايي با نمايه‌هاي قند بالا و ابتلا به بيماري‌هاي زمينه‌اي از جمله عواملي است
كه باعث افت قند خون در بيماران ديابتي مي‌شود.
8. نکته مهم دیگر این است که ريسك ابتلا به ديابت در افرادي كه پدر و مادر مبتلا به ديابت دارند بالاتر است، بنابراین: بهترين راه پيشگيري از ابتلا به ديابت براي افرادي كه پدر و مادر ديابتي دارند اين است كه وزن خود را در حد نرمال نگه دارند.
9. تازه ترین تحقیقات نشان میدهد بیماران مبتلا به دیابت نوع 2(غیر وابسته به انسولین) می توانند با افزودن کمی دارچین به رژیم غذایی خود به حفظ سلامتی بدنشان کمک کنند. بیماران دیابتی که به مدت چهل روز و روزانه یک گرم دارچین به رژیم غذایی معمولی خود بیفزایند،میزان قند خون،کلسترول و چربی های خونشان تا سی در صد کاهش می یابد.
منابع: ازسایت دکتر رحمت سخنی
صدف کوه کن کارشناس تغذیه و رژیم درمانی عضو تحریریه علمی ایران سلامت
سلامتکدهکانون پژوهشگران جوان مغان
مطالب مشابه :
میوه های بدون دانه
میوه های بدون بررسيهايي كه با گلهاي قطع شده صورت گرفته نشان ميدهد در چغندر قند، اسيدهاي
مضرات نوشابه های گاز دار بدون قند
افراط در نوشیدن نوشابه‌های گازدار بدون قند به علت از آنها آب میوه‌های نشسته را
تغذیه بیماران دیابتی
حبوبات و سبزیجات و برخی میوه جات قند بدون پوست نیز قند های خشک از میوه های
چای را بدون قند و شکر بنوشید
چای را بدون قند و شکر اما مزیت میوه‌های شیرین این است که قندشان طبیعی است و به‌تدریج جذب
مراقبت‌های کلی در بیماران دیابتی
تلاش كنید از محصولات بدون قند مانند نوشابه های بدون قند، ژله بدون از میوه های تازه و كلوچه
دیابت و رژیم غذایی
تلاش كنید از محصولات بدون قند مانند نوشابه های بدون قند، ژله از میوه های تازه و
دیابت و دلایل بالا و پایین رفتن قند خون
افزایش دهنده های قند - خوراکی های بدون قند. برخی از ماست ها حاوی قند و میوه هستند
راهنمای رژیم غذایی سالم برای مقابله با سرطان
چیزهایی مثل آووکادو، میوه های بدون قند یا موز روی آن صبحانه باید فقط میوه های شیرین
برچسب :
میوه های بدون قند